Η ψυχή, έννοια εν γένει αόριστη, ασαφής και
αέρινη, επιτυγχάνει να επιβεβαιώνει πάντοτε την αξία και την ισχύ της. Σε
καιρούς δύσκολους, μαργαριτάρια ψυχής και υποδείγματα ήθους, χαράζουν τον δρόμο
για τους υπόλοιπους. Η μεγαλοσύνη και η ανιδιοτέλεια του χαρακτήρα, η ανίδωτη και ανεπίβουλη προσωπικότητα, αφήνουν
παραφυάδες για συνέχιση του θεάρεστου έργου. Μια τέτοια ψυχή μνημονεύουμε
σήμερα.
Κυρίες και
Κύριοι,
Σε κλίμα βαθιάς
κατάνυξης και έντονης συγκινησιακής φόρτισης, συγκεντρωθήκαμε σήμερα στον Ιερό Ναό
του Σωτήρος Χριστού στον Στατό – Άγιο Φώτιο, για να τελέσουμε την έκτη ετήσια
επιμνημόσυνη δέηση, υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του αοιδίμου αρχιερέα
Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Α΄. Τιμούμε με ευλάβεια, την άσβεστη μνήμη του
μακαριστού θρησκευτικού μας πατέρα, ο οποίος, ταύτισε τον βίο του με την ανιδιοτελή
αγάπη για την χριστιανική διδασκαλία και την ανθρωπιστική προσφορά.
Ο Αρχιεπίσκοπος
Χρυσόστομος Α΄, ήταν ο άνθρωπος ο οποίος απάλυνε τον πόνο στις καρδιές, έδιωχνε
τις στενάχωρες σκέψεις από το μυαλό και έφερνε τη γαλήνη στις ψυχές όλων όσοι
είχαν την τύχη να συναναστραφούν μαζί του. Το θεοφιλές έργο του, η αγάπη με την
οποία αντιμετώπιζε τον συνάνθρωπο και η ανιδιοτέλεια των πράξεών του, στόλισε
παντοτινά και ανεξίτηλα την πάνσεπτο εικόνα του.
Ο κατά κόσμον
Χριστόφορος Αριστοδήμου, γεννήθηκε στο χωριό Στατός της Επαρχίας Πάφου στις 27
Σεπτεμβρίου 1927. Μεγάλωσε στην πολυμελή, αγροτική οικογένεια του Αριστόδημου
και της Ελένης, σε μια εποχή ομολογουμένως δύσκολη. Τελειώνοντας το δημοτικό
σχολείο, αφήνει το σπίτι και το χωριό του
στην αθώα ηλικία των δεκατριών ετών και οδηγείται στο Μοναστήρι του Κύκκου ως
δόκιμος. Ανέκαθεν, αποτελούσε λαμπρό παράδειγμα για τους υπόλοιπους συνομήλικούς
του, αφού διέθετε μια ιδιαίτερη και χαρισματική προσωπικότητα. Προικισμένος με
μια αλλιώτικη ηγετική λάμψη, σεμνός και ευγενικός, ξεχώριζε για τη μεθοδικότητα
και τον χαρακτήρα του.
Το 1946 στάληκε
από τη Μονή στο Παγκύπριο Γυμνάσιο στη Λευκωσία, για να συμπληρώσει τις
γυμνασιακές του σπουδές. Αποφοιτώντας από το γυμνάσιο, χειροτονήθηκε Διάκονος από
τον αείμνηστο Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ΄ και μετονομάστηκε σε Χρυσόστομος. Τον αμέσως
επόμενο χρόνο, το 1952, με υποτροφία της Ιεράς Μονής, η οποία αναγνώρισε στο
πρόσωπό του νεαρού Χρυσοστόμου το στοιχείο του θρησκευτικού καθοδηγητή,
αναχωρεί για σπουδές στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, απ’ όπου
και αποφοιτά από τη Φιλοσοφική και Θεολογική Σχολή.
Με την
επιστροφή του στην Κύπρο, χειροτονείται πρεσβύτερος και εργάζεται ως Καθηγητής
στο Γυμνάσιο Αρρένων Κύκκου και στην Ιερατική Σχολή «Απόστολος Βαρνάβας».
Στις 28
Μαρτίου 1968, μετά από προσωπική πρόταση του Αρχιεπισκόπου Μακάριου Γ΄, εκλέγεται
Χωρεπίσκοπος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, με τον τίτλο του Επισκόπου
Κωνσταντίας. Το ήδη έντονο στίγμα του στο πνευματικό έργο της Εκκλησίας,
ενισχύεται από την άοκνη και πλούσια προσφορά του κατά τα έτη της Επισκοπικής
του δράσης. Βοηθάει, με περισσό ζήλο, τον αείμνηστο Αρχιεπίσκοπο και Εθνάρχη
Μακάριο στην αντιμετώπιση και επίλυση διαφόρων εκκλησιαστικών θεμάτων, ενώ
παράλληλα τον στηρίζει με ειλικρίνεια και συνέπεια στις προσπάθειες για διεθνή
προώθηση του εθνικού μας προβλήματος.
Ένα χρόνο πριν
την τραγική εισβολή του 1974, εκλέγεται Μητροπολίτης Πάφου. Με τις δικές του
ευλογίες, ιδρύθηκαν τόσο στην πόλη της Πάφου όσο και στις διάφορες κοινότητες,
τα Ορθόδοξα Χριστιανικά Κέντρα. Επίσης, κυκλοφόρησε το μηνιαίο νεανικό
περιοδικό «Νέοι Άνθρωποι», σε όλα τα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης της
Μητροπολιτικής Περιφέρειας Πάφου, στα Κατηχητικά Σχολεία, στα Κέντρα Νεότητας
και στα Ορθόδοξα Χριστιανικά Κέντρα. Έγινε πιστός εκφραστής της χριστιανικής
διδασκαλίας και συμπαραστάθηκε ολόψυχα στους Συνδέσμους Αγωνιστών, αλλά και σε άλλους
πνευματικούς, επιστημονικούς και πολιτιστικούς συνδέσμους και φορείς της Πάφου.
Παράλληλα, με
τις υπόλοιπες δράσεις του, μερίμνησε για την οικονομική ενίσχυση και στήριξη
πολλών κατοίκων της περιφέρειάς του, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η
ανεργία και ο οικονομικός μαρασμός της πόλης. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι,
με τις δικές του συνεχείς και σκληρές προσπάθειες, πριν αλλά και μετά την
εκλογή του ως Αρχιεπίσκοπος, επιτεύχθηκε η δημιουργία του αερολιμένα Πάφου,
αλλά και άλλων αναπτυξιακών έργων της πόλης.
Η απλόχερη
προσφορά του στα κοινά της πόλης, είχε ως αποτέλεσμα την άμετρη εκτίμηση και τον
σεβασμό του λαού της Πάφου. Ως Μητροπολίτης, καθιερώθηκε στη συνείδηση όλων ως
ο θρησκευτικός και πνευματικός ηγέτης της πόλης.
Το
1974, τα τραγικά γεγονότα της τουρκικής εισβολής, τα οποία αποτέλεσαν θλιβερό
απότοκο του προδοτικού πραξικοπήματος, τον βρίσκουν να μάχεται με πάθος και συνέπεια
στο πλευρό του αείμνηστου Αρχιεπισκόπου και Εθνάρχη Μακάριου του Γ΄. Στηρίζει ένθερμα
τους χιλιάδες πρόσφυγες και συγγενείς των νεκρών και αγνοουμένων μας, ενώ
παράλληλα, εργάζεται σκληρά και επίπονα με στόχο την ηθική και υλική ενίσχυση
του ποιμνίου του αλλά και ολόκληρου του κυπριακού λαού.
Μετά
τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στις 3 Αυγούστου 1977, ανέλαβε την
Τοποτηρητεία του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου.
Διοργάνωσε απρόσκοπτα τη διεξαγωγή των εκλογών για την ανάδειξη των εκπροσώπων
κλήρου και λαού και εκλέχθηκε ομόφωνα Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης
Κύπρου. Με την άνοδό του στον Αρχιεπισκοπικό θρόνο, ανέπτυξε ένα πολυσχιδές και
πολυποίκιλο έργο. Η επί καθημερινής βάσεως παροχή βοήθειας στους δυσπραγούντες
συνανθρώπους μας και η ευρύτερη κοινωνική δράση της Αρχιεπισκοπής, έφεραν τον
κυπριακό λαό εγγύτερα στην Εκκλησία. Οι θεάρεστες ενέργειές του, περιελάμβαναν
την καθιέρωση τακτικών επισκέψεων σε φυλακισμένους, σε ασθενείς, σε αναξιοπαθούντες
συνανθρώπους μας και ευαγή ιδρύματα. Συμπαραστάτης των συγγενών των αγνοουμένων
μας και των εγκλωβισμένων μας στήριζε και συμμετείχε με πόνο ψυχής στις
δοκιμασίες τους. Ταυτόχρονα, άνοιγε διάπλατα τις πόρτες της Αρχιεπισκοπής για κάθε
πονεμένο και δυσπραγούντα.
Καθημερινός
του πόνος και καημός, ήταν η συμφορά του κυπριακού ελληνισμού από την τουρκική
εισβολή. Η άποψη του για το εθνικό μας πρόβλημα ήταν ξεκάθαρη. Τόνιζε ότι ήταν
καθαρά πρόβλημα εισβολής και κατοχής. Τον απασχολούσε έντονα το ερώτημα, πως
μπορούμε να απελευθερώσουμε την Κύπρο από τα κατοχικά στρατεύματα, προχωρώντας
σε επανένωση της πατρίδας μας. Αυτός ήταν ο διακαής του πόθος, η συνεχής του έγνοια
και σκέψη. Ήθελε να δει την Κύπρο που αγαπούσε, ελεύθερη στα χέρια των νόμιμων
κατοίκων της, χωρίς συρματοπλέγματα και διαχωριστικές γραμμές.
Ο
αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, θα παραμείνει παντοτινά χαραγμένος στη μνήμη
του λαού μας, ως ο μειλίχιος άνθρωπος, ο αγνός θρησκευτικός πατέρας με το επίμονο
πατριωτικό σθένος και την καλοκάγαθη ψυχή.
Μέσα στις καρδιές των Ελλήνων της Κύπρου, ανεξαρτήτως
πολιτικών χρωματισμών, το ανεξίκακο πνεύμα, η φιλανθρωπία και ο πατριωτισμός, όπως
αυτός μας τα δίδαξε εμπράκτως, διατηρούνται αναλλοίωτα στον χρόνο. Το προοδευτικό
του πνεύμα και το αειθαλές του ενδιαφέρον για την ευημερία του λαού και του
τόπου μας, αναζωπυρώνουν τη λαχτάρα μας για επιστροφή και δικαίωση.
Κυρίες και κύριοι,
Η περίοδος την οποία διανύουμε, βρίσκει την
πατρίδα μας αντιμέτωπη με σωρεία πρωτόγνωρων οικονομικών δυσκολιών. Η κρίση,
απειλεί να προκαλέσει αισθητή διάβρωση και εξασθένηση των κοινωνικών δομών και
των ανθρώπινων σχέσεων. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στην
όποια οικονομική δυσπραγία να απαξιώνει τις πατροπαράδοτες χριστιανικές και
εθνικές μας αξίες. Συγκεντρώνοντας δυνάμεις και κινούμενοι σε πλαίσιο ομοψυχίας
και συλλογικότητας, μπορούμε να επιτύχουμε ανατροπή των αρνητικών δεδομένων και
να δημιουργήσουμε συνθήκες προόδου για τον λαό μας.
Η αλλαγή στον γεωπολιτικό χάρτη της περιοχής της
Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και η ανακάλυψη ποσοτήτων υδρογονανθράκων στην κυπριακή
ΑΟΖ, δημιουργεί μια νέα δυναμική στην ευρύτερη περιοχή. Αυτό το γεγονός
ενισχύει τις ελπίδες μας και επιτρέπει
στην Κυπριακή Δημοκρατία να διεκδικήσει τα αυτονόητα δικαιώματά της και κατ΄
επέκταση την άρση της αδικίας που τελείται από τις κατοχικές δυνάμεις.
Από το ιερό αυτό βήμα, θέλω να σας διαβεβαιώσω
ότι, παρά την αδιάλλακτη τουρκική στάση, η Κυβέρνηση θα συνεχίσει τον αγώνα για
την εξεύρεση κατάλληλης λύσης στο κυπριακό πρόβλημα. Μια δίκαιη και λειτουργική
λύση, η οποία θα δώσει τέρμα στην παράνομη κατοχή και θα απαλλάξει την πατρίδα
μας από τον απαράδεκτο εποικισμό. Η άρση
των διαχωριστικών γραμμών και η επανένωση, πρέπει να επιτρέψουν τη διασφάλιση
όλων των ανθρώπινων δικαιωμάτων για τον λαό μας. Ελληνοκύπριοι και
Τουρκοκύπριοι, μπορούμε να συμβιώσουμε, ανεξαρτήτως διαφορετικότητας στη
θρησκεία και στη γλώσσα, έτσι που να προχωρήσουμε μαζί σε εξέλιξη, πρόοδο και ευημερία.
Δεν επιθυμούμε το αδιέξοδο και αυτό το έχουμε αποδείξει
από την πρώτη στιγμή. Μας απασχολεί έντονα, η κατάληξη σε μια κοινά αποδεκτή
συμφωνία, μακριά από παιχνίδια σκοπιμότητας και ανούσιας επίρριψης ευθυνών, τα
οποία οδηγούν τις διαδικασίες σε βαθύτερο τέλμα. Η ιστορία και τα γεγονότα,
αποδεικνύουν ότι βασική προϋπόθεση πριν την έναρξη του διαλόγου, είναι η ύπαρξη
ενός κοινά αποδεκτού πλαισίου βασικών αρχών λύσης, το οποίο θα επιτρέψει στη συνέχεια
την απρόσκοπτη διεξαγωγή των συνομιλιών, με ξεκάθαρο στόχο την επίτευξη τελικής
συμφωνίας. Εφόσον αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί, οι προσπάθειες θα αποβαίνουν
άκαρπες, αλλά και θα δυναμιτίζουν το ήδη τεταμένο κλίμα. Μας ενδιαφέρει η επανένωση
της πατρίδας μας, η οποία να στηρίζει και να στηρίζεται από τον λαό, να
διασφαλίζει τις ευρωπαϊκές αρχές και κανόνες, εξασφαλίζοντας τη σταθερότητα στο
νησί μας.
Οι δηλώσεις των Τούρκων αξιωματούχων, αντί να αποβαίνουν
καίριας σημασίας για υπερπήδηση του αδιεξόδου, επιμηκύνουν τη ψαλίδα μεταξύ των
δύο πλευρών. Η άτεγκτη και προκλητική στάση της Τουρκίας, δεν αφήνει πλέον άλλο
περιθώριο υπομονής και υποχώρησης. Επιμένουμε ότι, εάν η άλλη πλευρά επιδείξει πραγματική
βούληση, τότε μπορούμε να γεφυρώσουμε το μεγάλο κενό που δημιουργήθηκε. Η ελληνοκυπριακή
πλευρά έχει αποδείξει την εποικοδομητική της στάση και αυτό θα συνεχίσουμε να
πράττουμε για το καλό του τόπου μας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, τα Ηνωμένα Έθνη και όσες χώρες
επέδειξαν ενδιαφέρον για εξεύρεση μιας κοινής λύσης πρέπει επιτέλους να
αντιδράσουν σε αυτήν την προκλητική συμπεριφορά. Είναι όντως οξύμωρο, να μην
υπάρχουν αντιδράσεις έναντι κάποιου, ο οποίος σαφώς παρανομεί και περιφρονεί τα
ψηφίσματα του ΟΗΕ και τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας. Απορρίπτει με
χαρακτηριστική ευκολία τα όσα έχουν κατά καιρούς συμφωνηθεί και προκλητικά
αμφισβητεί αυτό που είναι δεδομένο για κάθε χώρα, την κρατική της κυριαρχία. Και
είναι άξιο απορίας, το πως αναμένει κανείς από την ελληνοκυπριακή πλευρά, να
συναινέσει σ’ έναν διάλογο, ο οποίος θα έχει εξαρχής καταλήξει, σε αποδοχή των τετελεσμένων
της εισβολής, δικαιολογώντας τις προκλητικές τουρκικές δηλώσεις για αναγνώριση
του ψευδοκράτους.
Η δική μας δράση οφείλει να στηρίζεται σε πλαίσιο
σύμπνοιας και αγαστής συνεργασίας. Εργαζόμαστε σεβόμενοι το διεθνές δίκαιο, τις
αρχές και αξίες του ΟΗΕ και της ΕΕ και επιδιώκουμε τη δημιουργία των συνθηκών
εκείνων που θα επιτρέψουν τη διεξαγωγή διαλόγου, που θα οδηγήσει στην επανένωση της πατρίδας μας.
Κυρίες και κύριοι,
Ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, δεν θα επιθυμούσε
σε καμία περίπτωση, οποιαδήποτε υπαναχώρηση, οποιαδήποτε εγκατάλειψη των
βασικών μας θέσεων σε ό,τι αφορά στα θέματα κρατικής κυριαρχίας. Απεναντίας θα
πρέσβευε με τον εντονότερο τρόπο τη συνέχιση των προσπαθειών μας και την πιστή
προσήλωση στον στόχο μας για τελική δικαίωση του λαού μας.
Σήμερα, υποκλινόμενοι μπροστά στην ιερή του μορφή,
αντλούμε δύναμη και κουράγιο. Υπομένουμε με αξιοπρέπεια και πείσμα, τον
ανηφορικό εθνικό μας βίο. Υποσχόμαστε ότι, υπερήφανα, θα συνεχίσουμε τον ιερό
αγώνα του, με όλες μας τις δυνάμεις, μέχρι την
ευλογημένη εκείνη στιγμή. Τη μέρα που θα φέρει την πολυπόθητη λευτεριά και
επανένωση της πατρίδας μας.
Ας είναι αιωνία η μνήμη του.
____________
