Ομιλία του Υφυπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας κ. Σπύρου Κουβέλη σε επιχειρηματικό φόρουμ με τίτλο: «Κύπρος: Γέφυρα Ευρωπαϊκής Ένωσης και Αραβικών Χωρών», στη Λευκωσία
07/02/2011
Είναι χαρά μου να ευρίσκομαι σήμερα μαζί σας, εδώ, στη Λευκωσία. Η ιδιαίτερη σχέση που έχω, μου επιτρέπει να γνωρίζω και να παρακολουθώ συστηματικά τις εξελίξεις στο νησί εδώ και 20 χρόνια. Είναι η πρώτη πολυκλαδική επιχειρηματική αποστολή και φόρουμ που πραγματοποιούνται, για πρώτη φορά, με την ουσιαστική συμμετοχή των τριών εξαγωγικών φορέων της Ελλάδος: του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων, του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος και του Συνδέσμου Εξαγωγέων Κρήτης.
Ευχαριστώ για την ενεργό στήριξη και συμμετοχή του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, των διπλωματικών και προξενικών μας Αρχών και Γραφείων Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελλάδας στην Κύπρο και στις αραβικές χώρες που συμμετέχουν, των διπλωματικών και προξενικών Αρχών της Κύπρου στην Ελλάδα και Αίγυπτο, Λίβανο, Ιορδανία, Συρία και Ιράκ, καθώς και του Κυπριακού Υπουργείου Εμπορίου.
Να αναφερθώ ιδιαίτερα στην ελληνική επιχειρηματική κοινότητα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο, την Αίγυπτο, την Ιορδανία, το Ιράκ, τον Λίβανο και τη Συρία, για το ενδιαφέρον που επέδειξε για την εκδήλωση.
Τέλος, να ευχαριστήσω ιδιαίτερα, αλλά και να συγχαρώ για την πρωτοβουλία την τράπεζα EUROBANK, τόσο για τη σημερινή εκδήλωση όσο και για τη συνολικότερη πρωτοβουλία «Go International» με το πρόγραμμα επιχειρηματικών συναντήσεων στις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης, όπου ο όμιλος δραστηριοποιείται.
Είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη κάθε πρωτοβουλία που έχει σκοπό την προβολή των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων, και ιδιαίτερα στην ευρύτερη γεωγραφική περιφέρεια της νότιο-ανατολικής Ευρώπης, της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, τη «γειτονιά μας» όπως συνηθίζω να λέω, με σκοπό το «άνοιγμα» νέων πυλών, αγορών και προοπτικών για την ελληνική επιχειρηματικότητα.
Πριν ξεκινήσω να σας πω κάποια πράγματα για τη σχέση της ελληνικής επιχειρηματικότητας με τις αγορές της περιοχής, θέλω να αναφερθώ σε κάτι σε σχέση με το ‘timing’. Η εκδήλωση δεν σχεδιάστηκε γνωρίζοντας τη σημερινή κατάσταση στη Μεσόγειο, ούτε μπορούσε να προβλεφθεί.
Όμως, όπως με ρώτησαν και εδώ - φτάνοντας στην Κύπρο - φίλοι: έχει νόημα μια τέτοια εκδήλωση τη στιγμή που η Μεσόγειος βρίσκεται σε κλίμα αβεβαιότητας και πιθανώς συντελούνται σημαντικές γεωπολιτικές αλλαγές;
Απαντώ: Ακριβώς αυτή τη στιγμή είναι που έχει νόημα. Θα σας δώσω τρεις λόγους, ανάμεσα σε πολλούς ακόμη που θα μπορούσα να αναφέρω:
· … business is business. Ό,τι κι αν γίνει στην Αίγυπτο, ό,τι κι αν είναι το σενάριο της αυριανής ημέρας και της όποιας νέας ισορροπίας δυνάμεων, εσείς – ως επιχειρηματίες – θα κάτσετε να περιμένετε ή θα προσπαθήσετε να κερδίσετε δυναμικό ρόλο; Αυτό ακριβώς προσπαθούμε να υποστηρίξουμε.
· Πλασάρισμα σε νέες αγορές σε ένα δυναμικά εξελισσόμενο χώρο, σε ένα πιθανώς πολύ διαφορετικό ενεργειακό τοπίο, με νέες υπηρεσίες και νέα προϊόντα – χρειάζεται να είμαστε κοντά στις εξελίξεις για να μη μείνουμε πίσω.
· Άνοιγμα της Ελλάδας προς εξωστρέφεια, σε κάθε περιοχή, με κάθε ευκαιρία. Την περασμένη εβδομάδα ήμουν στο Αζερμπαϊτζάν, όπου αναμένεται να ληφθούν κρίσιμες αποφάσεις για την ενεργειακή αγορά μέσα στο 2011. Χρειάζεται να είμαστε παρόντες και να διεκδικήσουμε τα συμφέροντα της Ελλάδας. Αναδίπλωση – θα έδινε το λάθος μήνυμα.
Επιτρέψτε μου να κάνω μια μικρή παρένθεση και να αναφερθώ στο θέμα της Αιγύπτου. Πέρα από τη λύπη μου που - όπως μαθαίνω - δεν μπόρεσαν τελικά να παραστούν στη εκδήλωση όλοι οι εκπρόσωποι φορέων και οι επιχειρηματίες από την Αίγυπτο και κάποιοι από Συρία, μην ξεχνάμε ότι ο ελληνικός λαός συνδέεται με μακρά παράδοση φιλίας με τον αιγυπτιακό λαό και παρουσίας στην Αίγυπτο. Η Ελλάδα επιθυμεί την ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής και θα είναι πλάι στην Αίγυπτο σε κάθε βήμα προσπάθειάς της για την εξομάλυνση της κατάστασης με σεβασμό στους δημοκρατικούς θεσμούς και την οικοδόμηση ενός μέλλοντος που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες και τα δίκαια αιτήματα του αιγυπτιακού λαού. Η Ελλάδα θα είναι παρούσα ως παράγων φιλίας, ειρήνης και συνεργασίας στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή.
Πριν από μια εβδομάδα ακριβώς, παρουσίασα στην Αθήνα το πρόγραμμα οικονομικής διπλωματίας της Ελλάδας για το 2011. Έχει σχεδιασθεί με γνώμονα τη θέση που επιδιώκει να καταλάβει η Ελλάδα στο παγκόσμιο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, σε συνδυασμό με τις συνεχείς και ραγδαίες εξελίξεις στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και τη σοβαρή δημοσιονομική κρίση που πλήττει ένα συνεχώς αυξανόμενο αριθμό οικονομιών παγκοσμίως, παράλληλα με τις ευκαιρίες για ενίσχυση και προώθηση της οικονομικής, εμπορικής και επιχειρηματικής συνεργασίας που διανοίγονται σε διεθνές επίπεδο.
Βασική προσπάθεια να αναδείξουμε και να αξιοποιήσουμε τη διάσταση αυτή ως κεντρικό κομμάτι της εξωτερικής πολιτικής της χώρας με έμφαση στην πράσινη ανάπτυξη και σε συνδυασμό με τον ενεργειακό και αναπτυξιακό προσανατολισμό.
Βελτίωση οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα:
· Δημοσιονομικοί δείκτες,
· Περιορισμός δημοσίων δαπανών κατά 50% μέσα στο 2010,
· Περιορισμός ελλείμματος κατά 37% κατά τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του προγράμματος σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας,
· Δηλώσεις Πρωθυπουργού σε Σύνοδο Κορυφής – Η Ελλάδα έχει ήδη βάλει σε εφαρμογή το 95% του σχεδιασμού – Είναι η στιγμή της Ευρώπης να δείξει τα αντανακλαστικά της.
Στόχος στην Ελλάδα είναι να βάλουμε μπροστά τη μηχανή της ανάπτυξης:
· Παράγωγη και δυναμική παρουσία στις αγορές,
· Επενδύσεις,
· Δημιουργικότητα – καινοτομία,
· Fast Track,
· Επενδυτικός Νομός,
· Σε ότι αφόρα τις εξαγωγές έχουμε αισιόδοξα μηνύματα. Μέσα στο 2010 αύξηση 7,5% των εξαγωγών.
Βασικά σημεία πολιτικής μας:
· ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας,
· αποτελεσματικότερη και ουσιαστικότερη προώθηση των ελληνικών συμφερόντων,
· ενίσχυση της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων,
· πραγματοποίηση νέων αμοιβαία επωφελών και καινοτόμων αμέσων ξένων επενδύσεων.
Πρακτικά βήματα:
· στοχευόμενες δράσεις για επιλεγμένους κλάδους προϊόντων και υπηρεσιών,
· σε συγκεκριμένες χώρες ή και ευρύτερες γεωγραφικές περιοχές,
· κατά το δυνατόν μετρήσιμα και απτά αποτελέσματα,
· συμμέτοχη ενώσεων εξαγωγέων και κλαδικών φορέων,
· συμμέτοχη ιδιωτικού τομέα (παράδειγμα η σημερινή εκδήλωση).
Βασικό ρολό στην υλοποίηση του προγράμματος οικονομικής διπλωματίας διαδραματίζει το δίκτυο των Αρχών που διαθέτει το Υπουργείο Εξωτερικών σε 90 περίπου χώρες, φυσικά σε συντονισμό και συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία Περιφερειακής Ανάπτυξης, Τουρισμού, Αγροτικής Ανάπτυξης, Ενέργειας, Επικράτειας κ.ά., καθώς και κρατικούς φορείς ΟΠΕ, Invest in Greece, Αρχές εξωτερικού (πρέσβεις, προξενεία, ΟΕΥ) - υπάρχουν σε όλες τις χώρες της περιοχής που αφόρα η σημερινή εκδήλωση.
Στόχος είναι η παρουσία τους να προσφέρει ενημέρωση, συνεργασία, υποστήριξη αλλά "it takes two to tango". Θέλουμε και οι επιχειρήσεις να μας βοηθήσουν και να τις βοηθήσουμε: ανοικτός διάλογος, συγκεκριμένες προτάσεις.
Λειτουργία σαν εφαλτήριο και σύνδεση με χώρες στην ευρύτερη περιοχή ή και λίγο πιο μακριά:
· αραβικός κόλπος,
· οικοδόμηση σχέσεων και παρουσίας σε χώρες με νέες ευκαιρίες.
Αυτός είναι και ο λόγος που το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, θέτει υπό την αιγίδα του εκδηλώσεις όπως η συγκεκριμένη, συνδράμει με όλες του τις δυνάμεις στην επίτευξη επιτυχών και ουσιαστικών αποτελεσμάτων από τις 1.000 και πλέον Β2Β επιχειρηματικές συναντήσεις που προβλέπεται να πραγματοποιηθούν εδώ στη Λευκωσία το διήμερο αυτό.
Μετά την είσοδο της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την από 1.1.2008 είσοδό της στην Ευρωζώνη, η στρατηγική θέση και ο ρόλος της, ως κατεξοχήν ανεπτυγμένης μεσογειακής οικονομίας, ενισχύεται, καθώς καθίσταται επιχειρηματική γέφυρα ανάμεσα στην Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική. Η Κύπρος, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, αναμένεται να καταστεί εκ των πρωταγωνιστών στην προώθηση των στόχων μιας αναβαθμισμένης ευρωμεσογειακής συνεργασίας και μάλιστα με έμφαση στην πράσινη, βιώσιμη ανάπτυξη και στις πράσινες επενδύσεις, που ως γνωστόν αποτελούν στόχους συγκεκριμένων δράσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Είναι προφανές ότι σε αυτή την πορεία θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρολό η επίλυση του Κυπριακού και είναι ένας ακόμη λόγος που η Ελλάδα υποστηρίζει ενεργά τις προσπάθειες της Κυπριακής Κυβέρνησης. Στόχος είναι η Κύπρος να είναι ένα νησί σταθερότητας, ειρήνης και προόδου για όλες τις κοινότητες.
Οι οικονομικές και εμπορικές σχέσεις της Ελλάδας με την Κύπρο, βρίσκονται σε τροχιά δυναμικής ανόδου. Η συμπληρωματικότατα των οικονομιών Ελλάδας-Κύπρου αποτυπώνεται τόσο στο διμερές εμπόριο όσο και στον τομέα των επενδύσεων, αλλά και του τουρισμού.
Υπάρχουν εξαιρετικές προοπτικές συνεργασίας με την Κύπρο στον τομέα της ενέργειας. Η αναζήτηση νέων διεθνών συνεργασιών στον εν λόγω τομέα αποτελεί στόχο μείζονος στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα και η συνεργασία με την Κύπρο θα θέσει βάσεις για τη δημιουργία ενιαίου πλαισίου συμπληρωματικών πολιτικών και δράσεων στον ενεργειακό τομέα. Θυμίζω ότι η Ελλάδα διαδραματίζει ενεργό ρόλο στην ανάπτυξη του Νότιου Ενεργειακού Διαδρόμου, ο οποίος θα διοχετεύσει φυσικό αέριο από τις χώρες της Κεντρικής Ασίας, του Καυκάσου και της Μέσης Ανατολής προς την Ευρώπη. Σημειώνω, επίσης, ότι οι παρεμφερείς κλιματολογικές συνθήκες στην Ελλάδα και την Κύπρο ευνοούν την ανάπτυξη συνεργασιών στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ώστε οι δύο χώρες να έρθουν πλησιέστερα προς τους ευρωπαϊκούς στόχους «20-20-20», με εκατέρωθεν πραγματοποίηση επενδύσεων σε περιοχές που παρουσιάζουν ισχυρά συγκριτικά πλεονεκτήματα.
Εξετάζοντας το διμερές εμπόριο Κύπρου-Ελλάδας, το εύρος των διμερών εμπορικών συναλλαγών ξεπερνά σημαντικά σε αξία το €1 δις. Η κυπριακή αγορά κατέχει την τρίτη θέση από πλευράς σπουδαιότητας για τα ελληνικά προϊόντα (μετά τη Γερμανία και την Ιταλία). Οι ελληνικές εξαγωγές στην Κύπρο αποτελούν το ¼ των συνολικών κυπριακών εισαγωγών. Όσον αφορά τις κυπριακές εξαγωγές προς την Ελλάδα, το 2009 η Ελλάδα κατέλαβε την πρώτη θέση μεταξύ των πελατών της Κύπρου, απορροφώντας το 18% των κυπριακών εξαγωγών.
Οι ελληνικές άμεσες επενδύσεις στην Κύπρο, σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, ανήλθαν το 2009 στα €710,2 εκ. Τομείς στους οποίους παρατηρείται η μεγαλύτερη συγκέντρωση ελληνικών επενδύσεων είναι ο χρηματοπιστωτικός, η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών το εμπόριο και οι κατασκευές. Αξίζει να σημειώσουμε την παρουσία πέντε μεγάλων ελληνικών τραπεζών στην Κύπρο. Οι κυπριακές επενδύσεις στην Ελλάδα το 2009 περιορίσθηκαν στο €1,9 εκ., ωστόσο επισημαίνω ότι την τελευταία πενταετία οι συνολικές κυπριακές επενδύσεις στην Ελλάδα υπερέβησαν το €1,5 δις. Παραδοσιακά, το μεγαλύτερο ποσοστό των άμεσων κυπριακών επενδύσεων στην Ελλάδα κατευθύνθηκε στους τομείς τραπεζών, κατασκευών και μεταφορών/επικοινωνιών.
Γίνεται λοιπόν σαφές ότι οι προοπτικές επενδύσεων και επιχειρηματικών συνεργασιών Ελλάδας – Κύπρου είναι ιδιαίτερα θετικές, παρά την ελαφρά κάμψη που παρουσιάστηκε το 2009 εξαιτίας της κρίσης και έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι υπάρχει δυναμική περαιτέρω ανάπτυξής τους.
Προχωρώντας στον κύκλο των χωρών της σημερινής εκδήλωσης, θέλω να τονίσω ότι από το ξεκίνημα της δικής μας διακυβέρνησης έχουμε θέσει έναν πολύ σημαντικό στόχο: να ξαναζωντανέψουμε την οικονομική και επιχειρηματική συνεργασία της Ελλάδας με τις αραβικές χώρες.
Με τον αραβικό κόσμο μας συνδέουν, πέρα από τους παραδοσιακά ιστορικούς δεσμούς φιλίας, και η στενή εμπορική μας συνεργασία. Από την ανάλυση των ελληνικών εξαγωγών ανά γεωγραφική περιφέρεια για το 2009, προκύπτει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των εξαγωγών προς τις αραβικές χώρες κατευθύνθηκε προς τη Βόρειο Αφρική. Ακολούθησαν οι εξαγωγές προς τις χώρες του Κόλπου και τις λοιπές αραβικές χώρες. Μάλιστα, το 2009 είχαμε σημαντική αύξηση, για τα δεδομένα της κρίσης, στις εμπορικές ροές μεταξύ των αραβικών χωρών και της Ελλάδας.
Άνοιγμα αξόνων συνεργασίας με Βόρειο Αφρική και Μέση Ανατολή:
· ενεργειακή σύνδεση, όχι μόνο αγωγοί αλλά και ηλεκτρική ενέργεια (μεσογειακός δακτύλιος),
· μεταφορές,
· ναυσιπλοΐα και τουρισμός (κρουαζιέρες),
· τουριστικές επενδύσεις και τεχνογνωσία,
· προϊόντα με δυναμισμό (τρόφιμα, ιχθυοκαλλιέργεια κ.ά.),
· μελέτες και κατασκευές,
· περιβάλλον.
Η Ελλάδα έχει σημαντική επιχειρηματική παρουσία και στις πέντε χώρες που συμμετέχουν στη σημερινή εκδήλωση. Η ελληνική επιχειρηματική παρουσία επικεντρώνεται σε μία σειρά από οικονομικές δραστηριότητες, που εντάσσονται σε κάποιους από τους τομείς που μόλις ανέφερα. Ωστόσο, έχει ιδιαίτερη σημασία να μην περιοριζόμαστε μόνο στους παραδοσιακούς τομείς, αλλά να προσπαθούμε να διευρύνουμε τις συνεργασίες που έχουμε.
Στον ενάμιση περίπου χρόνο διακυβέρνησης της χώρας έχουμε συνάψει πολλές συμφωνίες συνεργασίας – αφορούν σε μεγάλο βαθμό τις χώρες που συμμετέχουν. Τον περασμένο Νοέμβριο πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα η Μικτή Διϋπουργική Επιτροπή Ελλάδος-Αιγύπτου, με την οποία βάλαμε τις βάσεις για διμερή συνεργασία σε πολλούς τομείς. Πολλές επισκέψεις έχουν γίνει στον Λίβανο, τη Συρία και στην Ιορδανία. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό δράσεων για το 2011, προβλέπεται η πραγματοποίηση επιχειρηματικής αποστολής στο πλαίσιο της Μικτής Διϋπουργικής Επιτροπής στο Ιράκ.
Όλα αυτά, όπως επίσης και οι συμφωνίες αποφυγής διπλής φορολογίας, οι συμφωνίες προστασίας επενδύσεων, οι συμφωνίες συνεργασίας στον τομέα των μεταφορών, αεροπορικών συνδέσεων κ.ά., αποτελούν το υπόβαθρο πάνω στο οποίο μπορούν να βασιστούν και να προχωρήσουν οι επιχειρηματικές συνεργασίες.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο έρχεται ο επιχειρηματικός κόσμος που μπορεί και πρέπει να εκμεταλλευτεί τις συμφωνίες που γίνονται σε πολιτικό επίπεδο. Η εκμετάλλευση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που προκύπτουν από τις συμφωνίες που γίνονται σε πολιτικό επίπεδο έχει να κάνει και με την αξιοποίηση του στρατηγικού σημείου που βρίσκεται η Ελλάδα, καθώς βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, Αφρικής, Ασίας και Ευρώπης. Η χώρα μας αποτελεί, επίσης, το σημείο εισόδου, πύλη από την Ασία και την Αφρική προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό είναι και ένα από τα βασικά μας πλεονεκτήματα. Η Ελλάδα, όπως και η Κύπρος, είναι μία χώρα εφαλτήριο για να δραστηριοποιηθεί κάποιος, όχι μόνο στην αγορά των 11 εκατομμυρίων της Ελλάδας, αλλά να προσανατολιστεί προς τα Βαλκάνια, τη Μαύρη Θάλασσα, τη Δυτική Ευρώπη. Πολλές από τις ελληνικές επιχειρήσεις έχουν αξιοποιήσει αυτό το πλεονέκτημα και δραστηριοποιούνται εντόνως στη νοτιοανατολική Ευρώπη με ναυαρχίδα τις ελληνικές τράπεζες. Οι επιχειρήσεις μας διέθεσαν ήδη στις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης επενδυμένα κεφάλαια άνω των €16 δις με τις ελληνικές τράπεζες να διαθέτουν συνολικά χιλιάδες (3.200) υποκαταστήματα.
Το Υπουργείο Εξωτερικών, με το δίκτυο Αρχών που διαθέτει στο εξωτερικό, στηρίζει και συνδράμει ενεργά πρωτοβουλίες και ενέργειες συνδέσμων, ενώσεων, κρατικών φορέων και φορέων του ιδιωτικού τομέα, όπως η σημερινή πρωτοβουλία του Ομίλου EUROBANK που αποσκοπούν στην ενίσχυση της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας και στη δυναμική επανεκκίνησή της.
Όπως είπα και στην παρουσίαση του προγράμματος οικονομικής διπλωματίας πριν μια βδομάδα, αν ξεχώριζα ένα νέο στοιχείο για τη φετινή χρονιά, μετά την καθιέρωση της εξωστρέφειας ως στρατηγικού στόχου το 2010, το 2011 θα πρέπει να μιλάμε για το ξεκίνημα τη κοινής προσπάθειας του κράτους, των φορέων εξαγωγών και του ιδιωτικού τομέα. Το σημερινό εγχείρημα δείχνει ότι η επιτυχία, ακόμη και σε δύσκολες συνθήκες, είναι απολύτως εφικτή, και ότι το τελικό αποτέλεσμα της συνολικής προσπάθειας ξεπερνάει κατά πολύ το άθροισμα των μερών που συμμετέχουν.
Είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε.
Κλείνοντας, θέλω και πάλι να συγχαρώ όλους όσοι συμμετέχουν στην πραγματοποίηση αυτής της διοργάνωσης και να ευχηθώ οι επιχειρηματικές συναντήσεις που θα λάβουν χώρα αυτό το διήμερο να αποδειχθούν εξαιρετικά εποικοδομητικές.
