Χαιρετισμός του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κ. Λουκά Λουκά στο συνέδριο του Παγκύπριου Συνδέσμου Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων με θέμα: «Ιατρική αμέλεια στην Κύπρο», στη Λεμεσό
16/06/2011
Με ιδιαίτερη χαρά χαιρετίζω την έναρξη του συνεδρίου με θέμα «Ιατρική αμέλεια στην Κύπρο» και ευχαριστώ την Οργανωτική Επιτροπή για την πρόσκληση.
Είναι κοινή παραδοχή ότι τις τελευταίες δεκαετίες έχει επιτελεσθεί στον τομέα της ιατρικής επιστήμης τεράστια και αξιοθαύμαστη πρόοδος. Η Ιατρική στην εποχή μας αποδύεται σε ένα σκληρό και πολυμέτωπο αγώνα, με στόχο όχι μόνο τη θεραπεία των νοσημάτων και την πρόληψη, αλλά και την κοινωνική υγεία και την παράταση της ενεργούς δραστηριότητας του ανθρώπου.
Η μεταμόσχευση οργάνων, η προσθετική τεχνητών μελών, η χρήση των ηλεκτρονικών διερευνητών, η αξιοποίηση και εφαρμογή της πυρηνικής επιστήμης για ιατρικούς σκοπούς, όπως και η αυτοματοποίηση της λειτουργίας των νοσοκομειακών συστημάτων, αποτελούν τα πλέον σύγχρονα όπλα με τα οποία μάχεται η Ιατρική σήμερα για τη διασφάλιση του πολυτιμότερου αγαθού: της υγείας σε όλες τις μορφές της.
Αντίστοιχα έχει προχωρήσει και η θεσμική αναγνώριση και κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ασθενών. Μια σειρά από διεθνείς διακηρύξεις και πράξεις, με πιο γνωστή την Ευρωπαϊκή Χάρτα Δικαιωμάτων των Ασθενών, ανέλυσαν και ανέδειξαν τα δικαιώματα στην ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, στην αξιοπρεπή και με σεβασμό μεταχείριση, σε καλής ποιότητας και χωρίς διάκριση φροντίδα της υγείας, σε εξατομικευμένη αγωγή, αλλά και το δικαίωμα σε ολοκληρωμένη ιατρική πληροφόρηση, ώστε να είναι σε θέση ο ασθενής να δώσει ενημερωμένη και ελεύθερη συγκατάθεση. Όπως είναι γνωστό, τα δικαιώματα αυτά είναι νομοθετικά κατοχυρωμένα και στην πατρίδα μας.
Επακόλουθο όλων αυτών των εξελίξεων ήταν να διευρυνθεί ο κύκλος των νομικών σχέσεων μέσα στον οποίο κινείται διαρκώς ο ιατρός, ο οποίος δεν είναι ανεξέλεγκτος, αλλά υπό προϋποθέσεις υπόκειται σε ευθύνη και στο ενδεχόμενο να κληθεί να λογοδοτήσει ενώπιον της δικαιοσύνης για κάποια ενέργεια ή παράλειψή του.
Είναι αλήθεια ότι η συνάντηση της ιατρικής με τη νομική επιστήμη έχουν μερικές φορές δυσάρεστη αφετηρία αλλά και δυσάρεστη κατάληξη.
Τα κατανοητά αισθήματα ασθενών ή των συγγενών τους, σε περίπτωση περιπλοκών της υγείας, η ψυχολογική άρνηση μπροστά στην είδηση του θανάτου, οδηγούν συχνά, δίκαια ή άδικα, σε αναζήτηση ευθυνών, που στο πρόσωπο του γιατρού βρίσκει εύκολο εξιλαστήριο θύμα.
Από την άλλη πλευρά, είναι ενδεχόμενο μεγάλη μερίδα ιατρών να αναγκάζεται να λειτουργεί όχι με γνώμονα τα δεδομένα της ιατρικής επιστήμης, αλλά τη θωράκιση των πράξεων τους απέναντι σε πιθανή εμπλοκή τους με τη δικαιοσύνη. Όμως η αμυντική ιατρική, όχι μόνο κοστίζει, αλλά και κάθε άλλο παρά προάγει το επίπεδο της παρεχόμενης ιατρικής φροντίδας.
Η καλή επικοινωνία με τον ασθενή μπορεί να αποδειχθεί στην πράξη ιδιαίτερα καθοριστική για την πρόληψη ενός δικαστικού αγώνα. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις δικαστικών διεκδικήσεων που ξεκινούν από την πλημμελή και προβληματική ενημέρωση από τον γιατρό, ή ακόμα και τη λανθασμένη κατανόηση από τον ασθενή, της πραγματικής κατάστασης της υγείας, της δυσχέρειας μιας επέμβασης ή αγωγής, καθώς και των πιθανών επιπλοκών και της εν γένει προόδου μιας θεραπείας.
Ασφαλώς το δίκαιο δεν επεμβαίνει εκεί όπου ο γιατρός κάνει σωστά τη δουλειά του και σέβεται όπως πρέπει τον ασθενή του. Πώς οριοθετείται όμως το «σωστό» και το «πρέπον» μέσα στη σφαίρα του δικαίου;
Είναι φανερό, επομένως, πόσο χρήσιμη αλλά και απαραίτητη είναι η πλήρης ενημέρωση όλων των ενδιαφερομένων για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που αναδύονται στη σχέση ιατρού – ασθενούς, όπως επίσης και η πλήρης κατανόηση του νομικού πλαισίου που διέπει την ιατρική πράξη και ευθύνη.
Θεωρώ ότι στο πλαίσιο του αποψινού συνεδρίου και μέσα από τις εισηγήσεις, παρεμβάσεις και την ανάπτυξη προβληματισμών από ιατρούς και νομικούς, δίνεται μια άριστη ευκαιρία στον ιατρικό κόσμο, τους νοσηλευτές και τους διαχειριστές νοσηλευτικών μονάδων να ενημερωθούν έγκυρα για το τι ισχύει στην Κύπρο στον τομέα της ιατρικής ευθύνης και για το πώς έχει διαμορφωθεί η νομολογία επί ιατρικών υποθέσεων που έχουν αχθεί ενώπιον της δικαιοσύνης.
Η γνώση, η ανταλλαγή εμπειριών και η συνειδητοποίηση ορίων στο πολύπλοκο ιατρονομικό αυτό πλέγμα συμβάλλει στην πιο ήρεμη επιτέλεση του υψηλού καθήκοντος του ιατρού και κατ’ επέκταση στην πρόοδο της ιατρικής επιστήμης και την εξυπηρέτηση μέγιστου κοινωνικού συμφέροντος.
Με αυτές τις σκέψεις, συγχαίρω τους διοργανωτές για την πρωτοβουλία τους και εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες και τους στόχους του συνεδρίου.
