16/02/2010
Να μη μεταδοθεί πριν τις 7 μ.μ.
Ζούμε σήμερα στην εποχή μιας βαθιάς παγκόσμιας κρίσης του συστήματος της θεοποιημένης αγοράς. Όχι μόνο οικονομικής αλλά και αρχών και αξιών. Η κρίση αναπτύσσει αρνητικά κοινωνικά φαινόμενα και δοκιμάζει συχνά τις αντοχές των λαών. Οι άνθρωποι εξαναγκάζονται να υποχωρήσουν, να υποκύψουν στην εσωστρέφεια. Είναι για τούτο που είναι ανάγκη πέρα από τον αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα, να στραφούμε και στα έργα του πολιτισμού. Η στροφή προς τον πολιτισμό είναι ίσως σήμερα προτεραιότητα. Μπορούμε έτσι να ανακτήσουμε ξανά την πίστη μας στη δυνατότητα του ανθρώπου να δημιουργεί, να κτίζει, να προοδεύει και, κυρίως, να οραματίζεται και να επενδύει στο μέλλον.
Ο πολιτισμός διαμορφώνει τις πνευματικές και ηθικές αξίες του λαού. Αναπτύσσει το αισθητικό του κριτήριο, σμιλεύει τα πρότυπα του, τη στάση του απέναντι στη φύση και το περιβάλλον. Καλλιεργεί το σεβασμό του απέναντι στους άλλους λαούς και ότι σημαντικό και καταξιωμένο υπάρχει στην τοπική, εθνική και πανανθρώπινη κληρονομιά. Κάθε πολιτιστικό γεγονός είναι πράξη ζωογόνα και ελπιδοφόρα για την προοπτική και το μέλλον της κοινωνίας. Προσφέρει κουράγιο και αγωνιστικότητα.
Ο πολιτισμός είναι η ουσία της ζωής κάθε λαoύ και ιδιαίτερα για μάς στην Κύπρο. Η συνεχιζόμενη τουρκική κατοχή όπως και η εμπορευματοποίηση της τέχνης μέσα στα πλαίσια ενός άκρατου καταναλωτισμού επιβάλλουν την ανάγκη να σχεδιάζουμε μια ευφάνταστη πολιτιστική πολιτική. Τέτοια που με την εφαρμογή της να δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να υπερασπίζονται από τη μια τις πανανθρώπινες αξίες και αρχές, και, από την άλλη, να αντιστέκονται στον ευτελισμό που παράγουν η υποκουλτούρα, τα ψευδοπρότυπα, η χυδαιότητα, η βία και ο εκφυλισμός. Το έχω πει πολλές φορές. Θα το επαναλάβω και σήμερα. Ο πολιτισμός και η πολιτιστική δημιουργία αποτελούν το τελευταίο αλλά και το πιο ισχυρό ανάχωμα στη σύγχρονη κατακλυσμιαία επέλαση του φθηνού, του αγοραίου και απάνθρωπου. Όλοι εσείς είσαστε η νέα αγωνιστική πολιτικοποιημένη γενιά του τόπου μας, οι μπροστάρηδες σε αυτό τον ωραίο, τον συναρπαστικό αγώνα.
Σήμερα η προοδευτική αγωνιστική νεολαία της ΕΔΟΝ τιμά ένα άνθρωπο, ένα καλλιτέχνη, ένα ζωγράφο, ένα γλύπτη, ένα γελοιογράφο. Ένα στρατευμένο πολιτικοποιημένο λειτουργό και υπηρέτη της τέχνης. Ένα ακόμα παιδί της μεγάλης Αριστερής διανόησης του τόπου μας, το δικό μας Γιώργο Μαυρογένη. Τον τιμά για το έργο και την προσφορά του στην ανάπτυξη του πολιτισμού του τόπου μας.
Είναι πραγματικά με ιδιαίτερη συγκίνηση αλλά και χαρά που βρίσκομαι ανάμεσα σε όλους εσάς, στην εκδήλωση που πραγματοποιείται για να τιμήσει τον αγαπητό φίλο και συναγωνιστή Γιώργο Μαυρογένη.
Η ΕΔΟΝ αποδεικνύει για μια ακόμη φορά ότι ξέρει να σέβεται και να εκτιμά τους ανθρώπους που αγωνίζονται και συνεισφέρουν στον τόπο μας. Απόψε τιμάτε ένα αγέραστο ΕΔΟΝίτη. Συγχαίρω θερμά τους ΕΔΟΝίτες μας. Σας στέλνω την αγάπη μου και την ακλόνητη πίστη μου ότι θα φανείτε αντάξιοι των προκλήσεων των καιρών.
Αγαπητοί φίλοι και συναγωνιστές,
Τον επόμενο Μάρτη ο φίλος και συναγωνιστής Γιώργος Μαυρογένης γιορτάζει τα 82α γενέθλια του. Η ζωή του υπήρξε δύσκολη αλλά δημιουργική. Στη Λεμεσό όπου γεννήθηκε και στη Β' Αστική Σχολή όπου μαθήτευσε, ο Γιώργος Μαυρογένης αποκάλυψε το σπάνιο ζωγραφικό του ταλέντο. Το ταλέντο αυτό αναδείχθηκε όταν φιλοτεχνούσε τα πορτρέτα των διδασκάλων του. Στα πρώτα στάδια το ταλέντο του καλλιεργήθηκε από τον αξέχαστο επίσης καλλιτέχνη, το Γιώργιο Φασουλιώτη.
Ο Μαυρογένης έχασε τον πατέρα του, τον Επιθεωρητή του Δημόσιου Κήπου από τον οποίο κληρονόμησε και το ταλέντο του, όταν ήταν ακόμα στην πέμπτη τάξη του Γυμνασίου. Έτσι με την αποφοίτησή του από το Γυμνάσιο, ο Μαυρογένης, παιδί οκταμελούς οικογένειας, ρίχνεται στη σκληρή βιοπάλη. Δουλεύει στην αρχή ως υπάλληλος στο Δήµο Λεμεσού και στη συνέχεια δημιουργεί δικό του εργαστήρι. Δημιουργεί διάκοσμους θεάτρων και άλλων χώρων την περίοδο του καρναβαλιού. Κατασκευάζει σκηνικά αλλά και διαφημιστικές πινακίδες. Ζωγραφίζει διαρκώς, αναζητεί, ψάχνει, πειραματίζεται, πραγματοποιεί ατομικές εκθέσεις. Η πρώτη σκηνογραφική δουλειά του στην όπερα Διδώ και Αινείας, που ανέβασε ο αείμνηστος Σόλωνας Μιχαηλίδης μαζί µε τη Χορωδία του Άρη Λεμεσού, γοήτευσε το μουσικόφιλο κοινό της Κύπρου.
Το 1951 ο Μαυρογένης φεύγει για το Λονδίνο. Μεροκάματο μέσα στα υγρά υπόγεια, μαθήματα γλυπτικής και ζωγραφικής στο Saint John Art School, επισκέψεις σε μουσεία, πινακοθήκες, εκθέσεις, συμμετοχή σε ομαδική έκθεση γλυπτικής μαζί με το διάσημο γλύπτη Χένρι Μουρ.
Η ζωή, όμως, στο Λονδίνο είναι δύσκολη. Επιστρέφει στην Κύπρο. Συνεχίζει να ζωγραφίζει, ζυµώνεται µε την ερασιτεχνική θεατρική κίνηση, γίνεται ένας από τους βασικούς συντελεστές της επιτυχίας του Καρναβαλιού και της Γιορτής του Κρασιού. Συμβάλλει ουσιαστικά στην πετυχημένη προσπάθεια για αναστύλωση και αναβίωση του αρχαίου Θεάτρου του Κουρίου. Ως αιώνιος πρωτοπόρος, δημιουργεί την πρώτη στην Κύπρο δισκοθήκη, Altamira, στη Λευκωσία, όχι απλά ως ένα καθαρά ψυχαγωγικό χώρο διασκέδασης αλλά, με ζηλευτή φαντασία, ως ένα αξιοθαύμαστο χώρο τέχνης. Η ζωγραφική του Μαυρογένη είναι μια ζωγραφική στέρεα δομημένη, με έντονο ρεαλιστικό υπόβαθρο και η γλυπτική του είναι η άλλη όψη του ζωγραφικού του έργου.
Η γελοιογραφία, όμως, υπήρξε ο τομέας όπου ο Μαυρογένης ασχολήθηκε πιο συστηματικά, ίσως γιατί η σύνδεσή της με τα δρώμενα είναι πιο άμεση και η ανάγκη άμεσης αντίδρασης προς τα γεγονότα πιο επιτακτική. Ο Γιώργος Μαυρογένης αναλαμβάνει τα ηνία της κυπριακής γελοιογραφίας κατά τη δεκαετία του 1960. Το 1964 εκδίδει την Σατιρική Επιθεώρηση, ένα έντυπο που σηματοδοτεί την κυπριακή γελοιογραφία και ένα σημείο αναφοράς για τα ιστορικά γεγονότα που αφορούν στην Κύπρο. Η Σατιρική αποτέλεσε σχολείο, ξεχωριστό εργαστήρι αλλά και βήμα έκφρασης για πολλούς σατιρικούς λογοτέχνες και γελοιογράφους. Με την έκδοση της Σατιρικής εισαγάγει καινοτομίες στον κυπριακό Τύπο, όπως το έγχρωμο σκίτσο. Εμπεδώνει μαζί με τη γελοιογραφία το σατιρικό στίχο και τα ευθυμογραφήματα ως μέσα για δημοσιογραφική αποτίμηση και για σχολιασμό των γεγονότων, των πολιτικών εξελίξεων, των προσωπικοτήτων.
Ο Μαυρογένης, με ελάχιστους συνεργάτες–γελοιογράφους, κράτησε πάνω στους ώμους του για χρόνια την έκδοση της Σατιρικής. Τη θεματογραφία του την αντλεί από τη ζωή στην Κύπρο, το δράμα της, τις προσωπικότητες της. Ξεπερνά τα όρια της Κύπρου κι αγκαλιάζει με αλληλεγγύη τον κόσμο ολόκληρο, το πρόβλημα της ειρήνης, του ιμπεριαλισμού, τους Παλαιστίνιους, τους αγώνες του κόσμου για να ξεφύγει από τα γρανάζια της οικονομικής και πολιτικής εξάρτησης.
Η αναγνώριση του ως γελοιογράφου δεν περιορίστηκε στην Κύπρο. Ο γελοιογράφος Μαυρογένης ξανοίχτηκε στον ελληνικό και τον ευρύτερο διεθνή χώρο. Ήταν ανάμεσα στους δέκα βραβευθέντες με τα Πρώτο βραβείο στη Διεθνή Έκθεση Γελοιογραφίας με θέμα Αντιφασισμός, που έγινε στην Αθήνα το 1975 ενώ γελοιογραφίες του δημοσιεύτηκαν στο ρωσικό σατιρικό περιοδικό Κροκοτίλ αλλά επίσης στην Αμερική, Καναδά, Βουλγαρία, Αυστραλία, σε περιοδικά της Μέσης Ανατολής και σε μια σειρά από άλλες χώρες. Πολύ πρόσφατα, η Λέσχη Ελλήνων Γελοιογράφων (Γ.Ε.Λ.) τον έχει ανακηρύξει επίτιμο μέλος της.
Θεωρώ υποχρέωση μου αναφερόμενος στη δύσκολη αλλά και πολύ δημιουργική ζωή του Γιώργου να τον αξιολογήσω και να τον κατατάξω μέσα στους πιο επιφανείς ανθρώπους της τέχνης και του πολιτισμού στον τόπο μας. Σε εκείνους που ανδρώθηκαν, δημιούργησαν και μεγαλούργησαν αλλά και οι ίδιοι έκτισαν το πολιτιστικό πρόσωπο της Αριστεράς και της Κύπρου γενικότερα. Στις δεκαετίες 1940 και 1950 στον τόπο μας συντελέσθηκε ένα πολιτιστικό θαύμα, ένα big bang πολιτισμού. Πρωτοστάτησαν αρκετοί νεαροί τότε ταλαντούχοι άνθρωποι, όπως ο Θοδόσης Πιερίδης, ο Τεύκρος Ανθίας, ο Βλαδίμηρος Καυκαρίδης, ο Γιώργος Μαυρογένης, ο Παύλος Λιασίδης και τόσοι άλλοι σε όλα τα είδη της τέχνης. Πρωτοστάτησαν για να δώσουν το μεγάλο σπρώξιμο προς τα εμπρός βρισκόμενοι όλοι στη θερμή αγκάλη του αριστερού λαϊκού κινήματος στον τόπο μας και εμπνευσμένοι από τα ιδανικά του.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο που, μαθητής ακόμη, ο Γιώργος Μαυρογένης απεβλήθη από το σχολείο γιατί εξέδιδε μαζί με συμμαθητές του την εφημερίδα ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ. Και ο λόγος της αποβολής από το σχολείο, η χρήση της φωνητικής ορθογραφίας στα κείμενα (ένα ι, ένα ο, ένα ε) αντί της παραδοσιακής ορθογραφίας. Παρέμεινε επαναστάτης ο Γιώργος σε όλη του τη ζωή. Ένας επαναστάτης δημιουργός, ένας επαναστάτης στη σκέψη και τη δράση, αυθεντικός και πρωτοπόρος.
Αγαπητέ Γιώργο,
Σε ευχαριστούμε για το μοναδικό δημιουργικό ταλέντο σου και για τα έργα που μας πρόσφερες. Σε ευχαριστούμε για το γέλιο που μας χάρισες και για τις αλήθειες που μας αποκάλυψες.
Σου ευχόμαστε ολόψυχα καλή συνέχεια στο έργο σου.
