.
Χαιρετισμός του Προέδρου της
Δημοκρατίας
κ. Νίκου Αναστασιάδη στην
εκδήλωση για τους Αγνοούμενους, στον Κόρνο
Μακαριότατε,
Αγαπητέ Πρόεδρε της Βουλής,
Αγαπητή Αντιπρόεδρος της Βουλής των
Ελλήνων, αδελφοί εξ Ελλάδος Βουλευτές,
Αγαπητέ κ. Πρεσβευτή της Ελλάδας,
Σεβαστοί συγγενείς των ηρώων και
αγνοουμένων της τουρκικής εισβολής,
Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,
Με συγκίνηση και δέος
συγκεντρωθήκαμε στον ιερό αυτό χώρο για να αποτίσουμε τον οφειλόμενο φόρο τιμής
στους αγνοούμενους της τουρκικής εισβολής.
Στους νέους που έσπευσαν στο
κάλεσμα της πατρίδας το τραγικό εκείνο καλοκαίρι για να προασπίσουν την εδαφική
ακεραιότητα και την ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και τους απλούς
ανθρώπους, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, που έμειναν στα χωριά τους ή δεν
κατάφεραν να μετακινηθούν και τους πρόλαβε η βαρβαρότητα των τουρκικών
στρατευμάτων και των φανατικών ενόπλων τουρκοκυπριακών ομάδων.
Συνιστά μεγάλη τιμή η πρόσκληση
της Παγκύπριας Οργάνωσης Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων και της
Πανελλήνιας Επιτροπής Συγγενών Αγνοουμένων να προσφωνήσω την εκδήλωση αυτή που
σημαδεύεται, 40 τόσα χρόνια, από την απουσία των αγαπημένων σας προσώπων και
από την απουσία πληροφοριών για την τύχη τους.
Επιτρέψτε μου να χαιρετίσω
ιδιαίτερα τους συγγενείς αγνοουμένων από την Ελλάδα που βρίσκονται αυτές τις
πικρές μέρες θλίψης και περισυλλογής στην Κύπρο. Εκφράζουμε τη βαθιά μας
ευγνωμοσύνη για την προσφορά των παιδιών σας, των παιδιών μας, που τα ίχνη τους
χάθηκαν ενώ υπερασπίζονταν την αξιοπρέπεια αυτού του τόπου.
Η παρουσία μου σε αυτόν το
χώρο-μνημείο έχει ως στόχο την έκφραση της πλήρους συμπαράστασης μου προς τις
οικογένειες των συγγενών των αγνοουμένων. Σας διαβεβαιώνω ότι η κυπριακή Κυβέρνηση
θα συνεχίσει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την πλήρη και
αποτελεσματική διερεύνηση της τύχης των προσφιλών σας προσώπων.
Χαιρετίζω επίσης τη διακομματική
αντιπροσωπεία της Βουλής των Ελλήνων και εκφράζω την ευγνωμοσύνη της Κυβέρνησης
και του λαού μας στο Κοινοβούλιο, την Κυβέρνηση, τα πολιτικά κόμματα της
Ελλάδας και ολόκληρο τον ελληνικό λαό για την αμέριστη, συνεχή και συνεπή
συμπαράσταση στον αγώνα της Κύπρου για δικαίωση.
Πέρασαν σαράντα χρόνια από τότε.
Σαράντα πικρά χρόνια για τους γονείς, τα παιδιά, τους συγγενείς των αγνοουμένων
μας. Αλλά και 40 πικρά χρόνια για την ιδιαίτερη πατρίδα μας που εξακολουθεί να
υποφέρει από τα τετελεσμένα της εισβολής και της κατοχής, και το λαό μας να
συνεχίζει να αγωνίζεται για την απελευθέρωση της από τους Τούρκους εισβολείς
και την επανένωσή της σε συνθήκες ελευθερίας, ασφάλειας και ευημερίας για όλους
τους κατοίκους της.
Σε ανθρώπινους όρους, η πιο
οδυνηρή επίπτωση της τουρκικής εισβολής είναι το τραγικό ανθρωπιστικό πρόβλημα
των αγνοουμένων. Πρέπει να πω πως η εξαφάνιση προσώπου, αποτελεί πολλαπλή
παραβίαση των βασικών και θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παραβίαση, η οποία
δεν περιορίζεται μόνο στα δικαιώματα των αγνοουμένων προσώπων, αλλά
επεκτείνεται και στο δικαίωμα αποκατάστασης των δικαιωμάτων των οικογενειών
τους.
Στο διάστημα των 40 χρόνων και
ανεξάρτητα από τις όποιες εξελίξεις στο Κυπριακό, απαίτηση της δικής μας
πλευράς ήταν πάντα η διακρίβωση και της τελευταίας περίπτωσης αγνοουμένου.
Απαίτηση νόμιμη και δίκαιη πρώτα και κύρια των συγγενών τους που ο χρόνος μετρά
και γι' αυτούς αντίστροφα, όπως και για όλους μας. Καθώς μοιραία συμπληρώνεται
ο κύκλος της ζωής, τα ερωτήματα, η αγωνία και ο πόνος για τα αγαπημένα πρόσωπα
παραμένουν, με πολλούς από τους συγγενείς να φεύγουν από τη ζωή με την πίκρα
και το παράπονο να αφήνουν ανεξίτηλα τα σημάδια στη ψυχή τους.
Ο στόχος είναι να τεθεί επιτέλους
τέρμα στο ανθρωπιστικό αυτό πρόβλημα που εξακολουθεί όλα αυτά τα χρόνια να
πονάει πολύ κόσμο, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, και ειδικά τους συγγενείς
που έχουν το δικαίωμα να πάρουν απαντήσεις για την τύχη των αγαπημένων τους και
να μπορέσουν να τελέσουν τις κηδείες τους, σύμφωνα με τη θρησκεία και τις ιερές
τους παραδόσεις.
Πρώτη και απαραίτητη προϋπόθεση
για την όλη διαδικασία της διερεύνησης είναι η εξασφάλιση των αναγκαίων
πληροφοριών και ο εντοπισμός και η ανασκαφή των χώρων ταφής των
αγνοουμένων. Είναι το πρώτο και αποφασιστικό βήμα, η πρώτη φάση για την
έναρξη της επίπονης επιστημονικής διαδικασίας που ακολουθεί.
Για αυτό, θέλω να επαναλάβω την
έκκλησή μου σε όλους όσοι γνωρίζουν ή έχουν πληροφορίες για χώρους όπου
βρίσκονται θαμμένοι Τουρκοκύπριοι αγνοούμενοι ή Ελληνοκύπριοι αγνοούμενοι και
πεσόντες της περιόδου 1963-64 ή και των δύο φάσεων της εισβολής του 1974, να
δώσουν αυτές τις πληροφορίες και να θέσουν υπόψη των αρμόδιων αρχών και της
Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους όσα στοιχεία κατέχουν.
Γνωρίζω πως η εργασία που
επιτελείται είναι πολύμοχθη και επίπονη και έχει να επιδείξει έργο. Μέχρι τώρα,
ταυτοποιήθηκαν τα λείψανα 331 Ελληνοκυπρίων αγνοουμένων από τους 1.474
ανθρώπους, στρατιωτικούς και αμάχους της τουρκικής εισβολής του '74, καθώς και
64 άλλων από την ειδική κατηγορία των πεσόντων. Ταυτοποιήθηκαν επίσης εννέα
λείψανα που αφορούν τις περιπτώσεις 43 αγνοουμένων της περιόδου 1963-64.
Συνολικά εξακριβώθηκε η ταυτότητα 404 Ελληνοκυπρίων αγνοουμένων.
Σε ό,τι αφορά τους
Τουρκοκυπρίους, ταυτοποιήθηκαν 125 λείψανα από σύνολο 502 περιπτώσεων που
κατατέθηκαν στην Επιτροπή. Από αυτές οι 229 αφορούν την περίοδο 1963-64 και οι
273 το 1974. Αργότερα κατατέθηκε ακόμη ένας αριθμός 36 περιπτώσεων, από τις
οποίες δύο είναι του 1974.
Όπως δείχνουν και οι αριθμοί,
έχει επιτελεσθεί τα τελευταία χρόνια μια αξιόλογη πρόοδος στο θέμα των
αγνοουμένων. Ο όγκος της εργασίας που απομένει, ωστόσο, είναι πολύ μεγαλύτερος.
Οι περισσότερες περιπτώσεις
αγνοουμένων παραμένουν σε εκκρεμότητα. Η διαδικασία δυστυχώς χωλαίνει. Τα
προβλήματα που εξ αρχής παρεισέφρεαν εξακολουθούν να δυσχεραίνουν το έργο των
συνεργείων εκταφών, κυρίως γιατί παρέχονται πληροφορίες που είτε είναι ελλιπείς
είτε είναι μηδαμινές, με αποτέλεσμα κατά το τελευταίο διάστημα να παρουσιάζεται
μειωμένο το ποσοστό επιτυχίας των εκταφών.
Αυτό μας ανησυχεί και μας
προβληματίζει. Η όλη διαδικασία θα πρέπει να επιταχυνθεί. Προ πάντων, θα πρέπει
να υπάρξει πλήρης συνεργασία της τουρκικής πλευράς με το άνοιγμα όλων των
αποκαλούμενων στρατιωτικών ζωνών, ώστε τα συνεργεία εκταφών να μπορέσουν να
φέρουν σε πέρας το έργο τους. Πολύ δε περισσότερο, θα πρέπει η Τουρκία να συνεργαστεί
στο θέμα της παροχής των αναγκαίων πληροφοριών για τις πολλές και αδιερεύνητες
ακόμα περιπτώσεις αγνοουμένων.
Και ειδικά των περιπτώσεων της
εσκεμμένης μετακίνησης οστών. Πρέπει, επίσης, να επανεξεταστούν όλοι οι φάκελοι
των αρχείων και να ακολουθήσει η κατηγοριοποίηση των συμπερασμάτων. Σημειώνω
την αναδιοργάνωση των αρχείων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών έτσι ώστε το αρχειακό
υλικό να καταστεί προσβάσιμο και εύχρηστο στους ερευνητές.
Θέλω, στο σημείο αυτό, να
χαιρετήσω την επαναφορά του θεσμού της Ομάδας Εργασίας, στην οποία μετέχουν
όλες οι εμπλεκόμενες με την ανεύρεση των αγνοουμένων υπηρεσίες, που με τόση
επιτυχία είχε λειτουργήσει στη δεκαετία του αείμνηστου προέδρου Γλαύκου Κληρίδη
και την ενίσχυσή της με αξιωματικούς του Υπουργείου Άμυνας.
Προβαίνουμε, επίσης, στην
ενίσχυση της στελέχωσης της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους με
ψυχολόγους από τη Δημόσια Υπηρεσία και την έκδοση νέων Πιστοποιητικών Θανάτου
τα οποία θα συνοδεύονται και με σχετική Έκθεση Γεγονότων για τους αγνοούμενους.
Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Το δικαίωμα των συγγενών για όλες
τις πληροφορίες και την αλήθεια που κρύβει η κάθε περίπτωση αγνοούμενου, είναι
πλήρες και διεθνώς κατοχυρωμένο.
Αναμένουμε από την άλλη πλευρά να
συνεργαστεί με την απαιτούμενη καλή θέληση και ειλικρίνεια -όπως πράττει και η
δική μας πλευρά για τις περιπτώσεις Τουρκοκύπριων αγνοουμένων - χωρίς η
προσπάθεια να είναι πώς και με ποιο τρόπο να εξυπηρετήσει πολιτικές ή άλλες
σκοπιμότητες και να αποκρύψει ευθύνες, οι οποίες βασίζονται σε γεγονότα και
αλήθειες που βοούν.
Η τελευταία απόφαση του
Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ομιλεί αφ εαυτής για τις ευθύνες
της Τουρκίας. Η απώλεια αγαπημένων προσώπων, όπως και η ταλαιπωρία και η αγωνία
τόσων χρόνων, δεν μπορεί βέβαια, να αποτιμηθεί σε χρήμα.
Όμως η επιδίκαση αποζημιώσεων για
ηθική βλάβη στους συγγενείς των αγνοουμένων ύψους 30 εκατομμυρίων ευρώ,
καταδεικνύει κατά τρόπο σαφή και κατηγορηματικό το μέγεθος των ευθυνών της
Τουρκίας, η οποία θα πρέπει πλέον να εγκαταλείψει την τακτική της κωλυσιεργίας
και της απόκρυψης στοιχείων και να συνεργαστεί αποτελεσματικά για τη διερεύνηση
και της τελευταίας περίπτωσης αγνοουμένου, ώστε το ανθρωπιστικό αυτό πρόβλημα
της Κύπρου να επιλυθεί επιτέλους οριστικά.
Τελειώνοντας θέλω να σας
διαβεβαιώσω, ότι οι προσπάθειες θα συνεχιστούν με συνέπεια και αποφασιστικότητα
μέχρι να διακριβωθεί η τύχη όλων των αγνοουμένων μας. Είναι χρέος και απαίτηση
όλων μας αυτό να γίνει το συντομότερο δυνατό.
Αγαπητοί και σεβαστοί συγγενείς
των αγνοουμένων μας,
Τα σημάδια που άφησε η τραγωδία
των αγνοουμένων στη μνήμη και στην ψυχή των οικογενειών τους, είναι ανεξίτηλα.
Η τραγική απουσία των αγνοουμένων έχει σημαδέψει οποιεσδήποτε εκδηλώσεις της
ζωής αυτών που έμειναν και αναγνωρίζω την αδυναμία μας να κάνουμε κάτι γι' αυτό.
Σε αυτή τη λιτή εκδήλωση της
τιμής και της μνήμης, με συγκίνηση και σεμνότητα θέλουμε να τιμήσουμε τις δυο
Ελλαδικές επιτροπές των συγγενών των αγνοουμένων, την Πανελλήνια Επιτροπή
Γονέων και Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων της Κυπριακής Τραγωδίας
και τον Σύνδεσμο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Οικογενειών Αγνοουμένων και
Πεσόντων της Κυπριακής Τραγωδίας, ως ένας μικρός φόρος τιμής για τον πόνο που
κουβαλάτε όλα αυτά τα χρόνια, για τις αγωνίες που περάσατε, αλλά και για την
καρτερικότητα, την υπομονή και το σθένος με τα οποία αντιμετωπίζετε την απώλεια
των αγαπημένων σας.
____________
