29/11/11

*Ανακοίνωση των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού

29/11/2011
Ο Υπουργός Παιδείας και το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού με βαθιά θλίψη πληροφορήθηκαν τον θάνατο του μεγάλου Κύπριου σκηνοθέτη, διευθυντή φωτογραφίας και μοντέρ, Ντίνου Κατσουρίδη.



Ο Ντίνος Κατσουρίδης, ένας από τους ακάματους σκαπανείς της Έβδομης Τέχνης, έφυγε από τη ζωή στις 28 Νοεμβρίου, σε ηλικία 84 ετών, έπειτα από χρόνια μάχη με τον καρκίνο. Η προσφορά του στον ελληνικό κινηματογράφο ήταν μοναδική και πολύτιμη, καθώς όλη του η ζωή ήταν μια δημιουργική πνοή αφιερωμένη στην έβδομη τέχνη.

O Nτίνος Kατσουρίδης γεννήθηκε το 1927 στη Λευκωσία της Κύπρου. Στις αρχές της δεκαετίας του ’50 βρίσκεται στην Αθήνα για σπουδές στην Iατρική Σχολή, αλλά τελικά κατέληξε στο Τμήμα Σκηνοθετών της νεοϊδρυθείσας Σχολής Σταυράκου. Δούλεψε για πρώτη φορά επαγγελματικά στον κινηματογράφο το 1951, ως βοηθός σκηνοθέτη στην ταινία του Γρηγόρη Γρηγορίου Πικρό Ψωμί και λίγο αργότερα ως τεχνικός στον Σπέντζο στην ταινία Αμάρτησα για το Παιδί μου. Τα επόμενα οκτώ χρόνια εργάστηκε στη Φίνος Φιλμ ως οπερατέρ και φωτογράφος πλατό σε 21 συνολικά ταινίες. Συνεργάστηκε με τα μεγαλύτερα ονόματα του κινηματογράφου και του θεάτρου εκείνης της εποχής: Tζαβέλλας, Σακελάριος, Aυλωνίτης, Λογοθετίδης, Σταυρίδης, κ.ά.

Το 1960 υπέγραψε την πρώτη του ταινία ως σκηνοθέτης, μεταφέροντας στον κινηματογράφο το θεατρικό έργο Είμαι Αθώος του M. Σκουλούδη. Ακολούθησε τον ίδιο χρόνο η ταινία Έγκλημα στα Παρασκήνια, στα πρότυπα του φιλμ νουάρ, η οποία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και βραβεύθηκε με το βραβείο φωτογραφίας και το βραβείο Β' γυναικείου ρόλου. Aκολούθησαν οι μεγάλες επιτυχίες Ο Κύριος Πτέραρχος και Της κακομοίρας το 1963, Oι Αδίστακτοι το 1965, ενώ παράλληλα, ως διευθυντής φωτογραφίας και μοντέρ, συνεργάστηκε με τους Γιώργο Tζαβέλλα, Aλέκο Σακελάριο, Παντελή Bούλγαρη κ.ά.

Οι σημαντικότερες, ίσως, επιτυχίες του ήταν οι ταινίες Tι έκανες στον πόλεμο, Θανάση; το 1971 και Θανάση, πάρε το όπλο σου, το 1972, που αποτελούν ορόσημα για τον ελληνικό κινηματογράφο, γιατί μέσα από αυτές ο Kατσουρίδης έστειλε μηνύματα αντίστασης τα μαύρα χρόνια της δικτατορίας, αξιοποιώντας και αναδεικνύοντας το ταλέντο του Θανάση Bέγγου. Η συνεργασία του με τον Θανάση Βέγγο συνεχίστηκε σε πέντε ακόμη ταινίες μετά την μεταπολίτευση, ταινίες που κατέδειξαν την κοινωνική ευαισθησία και πολιτικό προβληματισμό των δύο συνεργατών.

Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες ο Ντίνος Κατσουρίδης, χωρίς εκπτώσεις στην ποιότητα της δουλειάς του, συνέχισε να υπηρετεί τον κινηματογράφο συμπράττοντας σε παραγωγές ως διευθυντής φωτογραφίας ή μοντέρ.

Το 2000, με τη συμπλήρωση 50 χρόνων αδιάκοπης και γόνιμης παρουσίας στον ελληνικό κινηματογράφο, το 41ο Φεστιβάλ Kινηματογράφου Θεσσαλονίκης, διά χειρός του Προέδρου του, Θόδωρου Αγγελόπουλου, του απένειμε το τιμητικό βραβείο του Φεστιβάλ, τον Xρυσό Aλέξανδρο.

Ο Ντίνος Κατσουρίδης έδειχνε έμπρακτα την αγάπη του για την Κύπρο και τους νέους δημιουργούς. Το 1974 κατά τη δεύτερη εισβολή, και με κίνδυνο της ζωής του, βρίσκεται στη δίνη του πολέμου κινηματογραφώντας την τραγωδία της εισβολής. Υπήρξε δύο φορές Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Κυπρίων Σκηνοθετών που διοργανώνει το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού με το θέατρο Ριάλτο, θεσμοθετώντας το βραβείο Ντίνου Κατσουρίδη, προκειμένου να βοηθήσει τους νέους Κύπριους δημιουργούς. Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού τον τίμησε για την προσφορά του στον Κινηματογράφο, διοργανώνοντας αφιέρωμα στο έργο του. Η επιθυμία του να βρίσκεται και φέτος στην Κύπρο στο πλαίσιο του ίδιου φεστιβάλ, διακόπηκε από το πρόβλημα υγείας που αντιμετώπιζε. Ο Ντίνος Κατσουρίδης τιμήθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία με το Ετήσιο Τιμητικό Χορήγημα.

Εξαιρετικά συνοπτικά για ένα έργο για το οποίο μπορεί κανείς να αναφέρει και να γράψει πολλά, απομονώνουμε το ακόλουθο απόσπασμα από κείμενο του Δημήτρη Καλαντίδη «Για το Στιλ του Ντίνου Κατσουρίδη»: «το ντοκιμαντερίστικο στοιχείο έχει αισθητή παρουσία στις μισές περίπου ταινίες του Ντίνου Κατσουρίδη... Στο στιλιστικό επίπεδο, το έργο του χαρακτηρίζεται από πολυμορφία: εναλλαγή μεσαίων και κοντινών πλάνων – σύντομης διάρκειας κατά κύριο λόγο – αλλά και κινήσεις της κινηματογραφικής μηχανής (τράβελιγκ κυρίως), πλάνα μεγάλης διάρκειας, βάθος πεδίου, υποκειμενικά πλάνα και κινηματογράφηση από θέσεις πλονζέ και κοντρε πλονζέ. Ιδιαίτερα ενδιαφέρει τον σκηνοθέτη η δημιουργική χρήση των φωτισμών και του ήχου αλλά και οι ερμηνείες των ηθοποιών».

Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού εκφράζει την εκτίμηση και τον θαυμασμό του για τον εκλιπόντα ακούραστο εργάτη του ελληνικού κινηματογράφου και το έργο του. Επίσης τα βαθύτατα συλλυπητήρια του προς τη σύζυγό του, κα Ισαβέλλα Μαυράκη, τους συγγενείς και οικείους του. Η διακριτική πορεία και η συνέπεια του έργου του Ντίνου Κατσουρίδη αποτελεί φωτεινό παράδειγμα και έμπνευση για όλους μας. Τον αποχαιρετούμε με απόσπασμα από κριτική του Κώστα Πάρλα για την ταινία «Θανάση Πάρε τ΄ Όπλο Σου» στην εφημερίδα «Το βήμα» (1973): «Σπάνια ο ελληνικός κινηματογράφος μπόρεσε να συγκεντρώσει στην οθόνη του τόση ανθρωπιά, τόσο πυκνά εναλλασσόμενες μάσκες και καταστάσεις του κωμικού και δραματικού ύφους, τόση συνέπεια και σεβασμό, σε μια εκ των πραγμάτων ευαίσθητη εποχή, όσο στην ταινία τούτη».

Στην κηδεία του η οποία θα τελεστεί αύριο στις 3.30 μ.μ. από το Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, η Κυπριακή Δημοκρατία θα εκπροσωπηθεί από τον Πρέσβη της Κύπρου στην Αθήνα κ. Ιωσήφ Ιωσήφ, ο οποίος θα καταθέσει στεφάνι και εκ μέρους του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού.