12/07/2011
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν γνώριζε για τις εκκλήσεις του Διοικητή της ναυτικής βάσης «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Μαρί, είπε σήμερα ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κ. Στέφανος Στεφάνου.
Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, στο Προεδρικό Μέγαρο, ο κ. Στεφάνου είπε: «Ελέχθησαν διάφορα χθες αναφορικά με το θέμα της διαχείρισης του φορτίου του 'Monchegorsk' και κατά πόσον η Κυπριακή Δημοκρατία είχε ζητήσει βοήθεια ή ανταποκρίθηκε σε προθυμία διαφόρων χωρών για να δώσουν βοήθεια. Το θέμα της διαχείρισης του φορτίου του πλοίου 'Monchegorsk' έγινε σε στενή συνεργασία με το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας εφάρμοσε πλήρως το σχετικό ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας, και για τη συνεργασία της με το Συμβούλιο Ασφαλείας πήρε τα εύσημα τόσο από την ΕΕ όσο και από το Συμβούλιο Ασφαλείας.
Η βασική θέση της Κυβέρνησης, διαχειριζόμενη ένα δύσκολο και ευαίσθητο διπλωματικό θέμα, ήταν το υλικό να μην κρατηθεί στην Κύπρο. Γι’ αυτό είχαν γίνει συγκεκριμένες προτάσεις από την Κυβέρνηση προς το Συμβούλιο Ασφαλείας και προς όλους τους τότε εμπλεκόμενους και συνομιλητές μας. Είχαμε εισηγηθεί το φορτίο να δοθεί στη UNIFIL, κάτι που δεν έγινε αποδεκτό. Η UNIFIL είναι η δύναμη του ΟΗΕ στον Λίβανο που έχει ναυτική δύναμη, το αρχηγείο της βρισκόταν στη Λεμεσό και είχαμε προτείνει να το αναλάβει.
Εισηγηθήκαμε το φορτίο να πάει στη Μάλτα, εισήγηση για την οποία δεν πήραμε απάντηση. Πρόταση συγκεκριμένη πήραμε από τη Γερμανία, για την υλοποίηση της οποίας ζητήσαμε εντολή από το Συμβούλιο Ασφαλείας, όπως και στις προηγούμενες περιπτώσεις, διότι ήταν θέμα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Κάτι για το οποίο δεν πήραμε απάντηση. Δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ότι απορρίψαμε προτάσεις που μας έγιναν. Κάθε άλλο. Προσπαθήσαμε πάντοτε σε συνεργασία με το Συμβούλιο Ασφαλείας να διοχετεύσουμε το φορτίο, πάντοτε στο γράμμα και στο πνεύμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, προς άλλες κατευθύνσεις. Κάτι που δεν έγινε κατορθωτό. Η επιλογή που είχε απομείνει ενώπιον της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν να κατασχεθεί το υλικό και να φυλαχτεί για περαιτέρω διαχείριση του θέματος. Άρα, δεν υπάρχει ούτε ιδεοληψία στο θέμα, που κάποιοι αποφάσισαν να την ανακαλύψουν την ίδια μέρα της τραγωδίας, όταν θα έπρεπε πρώτα από όλα να σκεφτούμε τον πόνο των συγγενών και των οικογενειών των θυμάτων, και το κράτος να αναλάβει κάθε πρωτοβουλία για να μπορέσει να αντιμετωπίσει αμέσως τις διάφορες επιπτώσεις και τα μεγάλα προβλήματα που είχαν δημιουργηθεί από την έκρηξη, την τραγική, που κόστισε και κοστίζει.
Όπως επίσης δεν μπορεί να γίνει κατανοητό σε τέτοιες περιπτώσεις πώς είναι δυνατόν μέσα σε λίγα μόνο λεπτά να ξεκινούν διάφοροι να δικάζουν και να καταδικάζουν από τα ΜΜΕ, όταν μάλιστα η Κυβέρνηση το έκανε σαφές - και θέλω και τώρα να το επαναλάβω - ότι θα γίνει έρευνα σε βάθος, θα διερευνηθούν όλα και ενδελεχώς και εκεί όπου υπάρχουν ευθύνες θα αποδοθούν. Αλλά αυτά πρέπει να γίνουν σύμφωνα με τις διαδικασίες που προβλέπει ένα ευνομούμενο κράτος όπως είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, εκτός και αν κάποιοι προτιμούν να παίζουν ρόλο δικαστή από τα ΜΜΕ. Στο κάτω - κάτω τούτες τις μέρες τουλάχιστον ας σεβαστούμε τον πόνο των οικογενειών των θυμάτων και ας σεβαστούμε τον πόνο που όλοι νιώθουμε για την τραγωδία που περνούμε και για τα θύματα που έχουμε».
Σε παρατήρηση δημοσιογράφου ότι ακούστηκε και το ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας γνώριζε για τον κίνδυνο που υπήρχε από τα εμπορευματοκιβώτια, ο κ. Στεφάνου διερωτήθηκε: «Ποιος αποφάσισε γι’ αυτό, ότι γνώριζε ή δεν γνώριζε; Αλλά και για μια σειρά από άλλα θέματα που συζητούνται σε διάφορα πάνελ τηλεοπτικά ποιος θα αποφασίσει; Από τις επιλεκτικές διαρροές που υπάρχουν σε ΜΜΕ; Με την επίδειξη ξεχωριστών πρακτικών από διάφορες συζητήσεις; Χωρίς να έχουμε τη συνολική εικόνα; Χωρίς να μετρήσει αυτός που θα μετρήσει, αυτοί που θα αναλάβουν να κάνουν την έρευνα, με αντικειμενικό, σφαιρικό και συνολικό τρόπο για να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα και όπου υπάρχουν οι ευθύνες να αποδοθούν; Γιατί κάποιοι βιάζονται να αποδώσουν ευθύνες; Μήπως έχουν άλλο στόχο;».
Ερωτηθείς αν το Προεδρικό γνώριζε για την επικινδυνότητα του φορτίου, ο κ. Στεφάνου είπε ότι «το Προεδρικό δεν ήταν ενήμερο για τον τρόπο που εξελίχθηκε τούτο το θέμα». Και πρόσθεσε: «Γνώριζε τι περιείχε αλλά είχαν λεχθεί διάφορα πράγματα αναφορικά με την επικινδυνότητα ή όχι του συγκεκριμένου φορτίου. Όλα αυτά θα καταδειχθούν στην έρευνα και δεν θέλω να αρχίσω να υποκαθιστώ την έρευνα που θα γίνει και θα δίνει απαντήσεις σε όλα αυτά και πολλά άλλα ζητήματα που τίθενται, πολλές φορές φυσιολογικά και λογικά από τον κόσμο, και θα πρέπει να απαντηθούν».
Σε παρατήρηση δημοσιογράφου ότι για το θέμα της επικινδυνότητας προέβη σε δηλώσεις πριν από δύο χρόνια ο Υπουργός Άμυνας και ερωτηθείς ποιος εμπειρογνώμονας συμβούλευσε τον κ. Παπακώστα να προβεί σε αυτές τις δηλώσεις, ο κ. Στεφάνου είπε ότι «όλα αυτά, όλες εκείνες οι πτυχές που αποτελούν μέρος του συνολικού ζητήματος που οδήγησε στην τραγωδία θα απαντηθούν».
Κληθείς να διευκρινίσει δήλωσή του ότι η μόνη επιλογή ήταν η κατάσχεση και η φύλαξη του φορτίου και σε ερώτηση αν η καταστροφή του φορτίου δεν ήταν επιλογή, ο κ. Στεφάνου είπε: «Αυτό που είπα είναι για τη φύλαξη για την περαιτέρω διαχείριση του θέματος. Δεν ήταν μόνο το θέμα της φύλαξης. Η φύλαξη έγινε για να εκτελέσουμε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας και για να μην αφήσουμε τα υλικά να φτάσουν στη Συρία, τα κατάσχαμε αυτά τα υλικά, πέρασαν στην κυριότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας και από κει και πέρα θα έπρεπε να γίνει διαχείριση του ζητήματος. Είναι εδώ και αυτό το θέμα που ανήκει στη σφαίρα του πώς και γιατί έγινε με τον άλφα ή βήτα τρόπο η όλη διαχείριση».
Σε ερώτηση αν όταν το φορτίο μεταφέρθηκε στη ναυτική βάση, οι προσπάθειες προς το Συμβούλιο Ασφαλείας σε ό,τι αφορά τη Γερμανία συνεχίστηκαν, ο κ. Στεφάνου είπε ότι «κατά καιρούς έγιναν».
Ερωτηθείς πότε θα διοριστεί ερευνών λειτουργός για το όλο θέμα, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος απάντησε: «Την Πέμπτη θα γίνει συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου. Αυτά τα αποφασίζει το Υπουργικό Συμβούλιο και θα ληφθούν οι απαραίτητες αποφάσεις όπως προβλέπεται από τους σχετικούς κανονισμούς και νόμους αναφορικά με τη διεξαγωγή της έρευνας».
Σε παρατήρηση δημοσιογράφου αν υπάρχει ενδεχόμενο μέχρι την Πέμπτη να αλλοιωθούν κάποια τεκμήρια, ο κ. Στεφάνου είπε: «Στον χώρο και πέριξ του χώρου το θέμα της έρευνας έχει αναλάβει η Αστυνομία Κύπρου σε συνεργασία με την Εθνική Φρουρά και ήδη έχει αποστείλει εμπειρογνώμονες η Ελλάδα και η Γαλλία. Έχουν προσφερθεί και άλλες χώρες και θα πάρουμε τη βοήθεια». Πρόσθεσε ότι οι εμπειρογνώμονες από την Ελλάδα έχουν ήδη φτάσει στην Κύπρο.
Κληθείς να πει αν λόγω της κρισιμότητας της κατάστασης με την παροχή ενέργειας τίθεται θέμα έκδοσης διατάγματος εκτάκτου κατάστασης για την ενέργεια ώστε να μπορέσουν οι αρμόδιοι να προχωρήσουν σε προσφορές, ο κ. Στεφάνου είπε: «Υπάρχουν δυνατότητες τόσο από τον κυπριακό όσο και από τον ευρωπαϊκό νόμο, είναι κάτι που μας έχει απασχολήσει και οι αρμόδιες Υπηρεσίες θα πράξουν τα δέοντα έτσι ώστε, με τον ταχύτερο δυνατό βαθμό και πάντοτε στα πλαίσια των νόμων, να χειριστούμε τα πράγματα».
Ερωτηθείς αν το κράτος έχει τη δυνατότητα να δώσει €2 δις για αποκατάσταση των ζημιών στον ηλεκτροπαραγωγό σταθμό Βασιλικού, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος είπε: «Την αξιολόγηση για το τι θα κοστίσει η αποκατάσταση του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού στον Βασιλικό θα την κάνει η ΑΗΚ, όπως επίσης θα αξιολογήσουμε και το κόστος που θα έχουμε σε διάφορες πτυχές της οικονομίας, αλλά δεν θα περιμένουμε να κάνουμε την αξιολόγηση και την κοστολόγηση. Αυτό που κάνουμε είναι να παίρνουμε εκείνα τα μέτρα που χρειάζεται να ληφθούν έτσι ώστε, πέρα από το να αντιμετωπίσουμε τις ανάγκες σε ηλεκτρικό ρεύμα, να βοηθήσουμε τώρα που είναι και τουριστική περίοδος να μην επηρεαστεί ο τουρισμός που ομολογουμένως φέτος είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα, και ταυτόχρονα να γίνει ό,τι χρειάζεται και προς την κατεύθυνση της ΕΕ για ό,τι μπορούμε να πάρουμε ως αρωγή. Αλλά αυτά τα ζητήματα με τα αρμόδια Υπουργεία και τις αρμόδιες Υπηρεσίες τα χειριζόμαστε».
Κληθείς να πει γιατί αναβλήθηκε η σύσκεψη με τους αρχηγούς των κομμάτων που επρόκειτο να γίνει αύριο για θέματα οικονομίας, ο κ. Στεφάνου είπε: «Επειδή και αύριο είναι μέρα πένθους, γι’ αυτό έχουμε αποφασίσει τόσο το Εθνικό Συμβούλιο όσο και η σύσκεψη των κομμάτων για την οικονομία να οριστούν για την ερχόμενη Δευτέρα, 18 Ιουλίου. Το Εθνικό Συμβούλιο θα πραγματοποιηθεί στις 10 π.μ. και η σύσκεψη των κομμάτων για την οικονομία στις 5 μ.μ.».
Στη συνέχεια ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος πρόσθεσε ότι «στο φορτίο δεν υπήρχαν ραδιενεργά υλικά και αυτό είναι διαπιστωμένο διότι υπάρχει καταγραμμένο το τι υπήρχε στο κάθε εμπορευματοκιβώτιο ξεχωριστά», ενώ σε ερωτήσεις απάντησε ότι τα εμπορευματοκιβώτια ανέρχονταν στα 100 και δεν περιείχαν όλα πυρίτιδα, αλλά περιείχαν άλλα υλικά όπως εξαρτήματα.
Ερωτηθείς τι ακριβώς δεν γνώριζε το Προεδρικό για το θέμα, ο κ. Στεφάνου είπε: «Επειδή τα πράγματα έχουν μια εξέλιξη και υπάρχει μια διάρκεια χρόνου και ο παράγοντας του χρόνου διαδραματίζει ρόλο, εμείς δεν πρόκειται να μπούμε στη διαδικασία πότε έγινε η μια και η άλλη σύσκεψη, τι λέχθηκε στη μια ή στην άλλη και γιατί δεν υλοποιήθηκαν εισηγήσεις, γιατί δεν πάρθηκαν αποφάσεις, γιατί πάρθηκαν αποφάσεις και δεν υλοποιήθηκαν. Αυτά όλα είναι αντικείμενο της έρευνας που θα πραγματοποιηθεί».
Σε παρατήρηση δημοσιογράφου ότι σύμφωνα με πρακτικό σύσκεψης κατά την οποία ο Γενικός Εισαγγελέας μετέφερε τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας το φορτίο να παραμείνει στη βάση μέχρι να λήξει η επίσκεψή του στη Συρία το 2009 και ερωτηθείς αν από τον Οκτώβριο του 2009 μέχρι σήμερα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν ήθελε να πάρει οποιεσδήποτε αποφάσεις για την περαιτέρω διαχείριση του θέματος, ο κ. Στεφάνου είπε: «Αναφέρεστε στο πρακτικό στις 6 Αυγούστου 2009. Στη σύσκεψη δεν ήταν παρών ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η σύσκεψη έγινε στο Υπουργείο Εξωτερικών και ο Γενικός Εισαγγελέας εκεί, όταν διαβάζουμε ολοκληρωμένα και σωστά το πρακτικό, είχε αναφέρει ότι η θέση του Προέδρου ήταν η φύλαξη του υλικού – διότι η θέση μας ήταν ότι θα φυλαχθεί το υλικό μέχρι να γίνουν περαιτέρω ενέργειες. Μπροστά μας ήταν η επίσκεψη στη Συρία, έχοντας υπόψη το ευαίσθητο των σχέσεών μας με τη Συρία εν όψει του Κυπριακού, και η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Και ότι αμέσως μετά θα επανερχόταν το θέμα για να γίνουν συγκεκριμένες συζητήσεις. Έγιναν συζητήσεις, επαναλαμβάνω όμως ότι δεν θα επεκταθώ για ευνόητους λόγους. Επειδή το είδα και αυτό σε κάποια ΜΜΕ, ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποφάσισε για τον χώρο φύλαξης, θέλω να πω ότι αυτό δεν αντέχει στην απλή λογική, το ότι δηλαδή ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας αποφασίζει για το πού θα φυλαχθούν και πώς θα φυλαχθούν. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με το Υπουργικό Συμβούλιο πήραν την πολιτική απόφαση, αφού συμβουλεύθηκαν και τη Νομική Υπηρεσία του κράτους, για να κατασχεθούν και η απόφαση ήταν να φυλαχθούν μέχρι να δούμε τι θα γίνει με τις περαιτέρω ενέργειες. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν αποφάσισε για το πού θα φυλαχθούν και το πώς θα φυλαχθούν. Αυτά είναι θέματα των αρμοδίων. Και τη φύλαξη άλλωστε των υλικών είχε αναλάβει η Εθνική Φρουρά».
Ερωτηθείς ποιος αποφάσισε για το πού και πώς θα φυλαχθεί το φορτίο, ο κ. Στεφάνου είπε: «Και αυτό θα πρέπει να το δούμε. Όταν γίνεται συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου υπάρχουν εκεί αρμόδιοι Υπουργοί. Έτσι λειτουργεί ένα κράτος ευνομούμενο και δομημένο. Δεν αποφασίζουν για όλα οι Πρωθυπουργοί, με την έννοια ότι παίρνουν αποφάσεις, ακούνε συμβουλές, έρχονται οι πολιτικά υπεύθυνοι ή οι αρμόδιες Υπηρεσίες και κάνουν προτάσεις και στη βάση της πρότασης λαμβάνονται πολιτικές αποφάσεις, και με τον ίδιο τρόπο είχε ληφθεί η πολιτική απόφαση από μέρους του Υπουργικού Συμβουλίου. Δεν πήγε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη ναυτική βάση στο Μαρί για να πει ότι ‘εδώ κάνει για να φυλάξουμε το συγκεκριμένο υλικό που πρέπει να φυλάσσεται υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες’. Για να είμαστε σοβαροί δηλαδή».
Ερωτηθείς αν λόγω της οικονομικής κρίσης δεν προχώρησαν οι αρμόδιοι στην καλύτερη φύλαξη του φορτίου, ο κ. Στεφάνου είπε: «Δεν είχε έρθει θέμα στο Υπουργικό Συμβούλιο για διαφορετική φύλαξη, αναβάθμιση ή μετακίνηση των εμπορευματοκιβωτίων και το Υπουργικό Συμβούλιο να αποφάσιζε ότι λόγω της οικονομικής κρίσης δεν μπορεί να γίνει το α’, το β’ ή το γ’».
Σε ερώτηση δημοσιογράφου αν στο Υπουργικό Συμβούλιο γνωστοποιήθηκε η έκκληση του Διοικητή της Βάσης, ο κ. Στεφάνου απάντησε αρνητικά, προσθέτοντας ότι «όλα αυτά να έχουμε την υπομονή να τα δούμε στην έρευνα. Υπάρχουν κάποια γεγονότα και κάποιες κινήσεις που παίρνουν χρόνο, άρα θα πρέπει αυτός ή αυτοί που θα αποφασίσουν περί των ευθυνών να έχουν και τη συνολική εικόνα για το τι έγινε και τι δεν έγινε».
Κληθείς να διευκρινίσει αν το Προεδρικό ήταν ενήμερο για τις εκκλήσεις του Διοικητή της Βάσης, ο κ. Στεφάνου είπε: «Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όχι, ασφαλώς δεν ήταν ενήμερος». Κληθείς να σχολιάσει την έκθεση της Γενικής Ελέγκτριας για το θέμα είπε: «Στην έκθεση της Γενικής Ελέγκτριας ήταν το θέμα της επικινδυνότητας και της ανάληψης συγκεκριμένων δράσεων. Πάντοτε με τις εκθέσεις της Γενικής Ελέγκτριας, σύμφωνα με τις οδηγίες που υπάρχουν, είναι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι Υπουργοί και Υπουργεία που ασχολούνται με το συγκεκριμένο θέμα. Υπήρξε ενασχόληση με το συγκεκριμένο θέμα και αυτό θα καταδείξει και η έρευνα. Το ζήτημα είναι πώς έγινε η συνολική διαχείριση».
Ερωτηθείς αν κάποια άλλη χώρα προέβη σε προσφορά για το υλικό, ο κ. Στεφάνου είπε: «Συγκεκριμένη πρόταση όχι. Μόνο η Γερμανία. Κάποια κρούση είχε κάνει και η Γαλλία. Έγινε αναφορά σε Wikileaks σε συνομιλίες με τον Πρέσβη των ΗΠΑ όπου σαφέστατα διατυπώνεται η θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας ότι δεν θέλουμε να κρατήσουμε το υλικό και ζητούμε βοήθεια γι’ αυτό το συγκεκριμένο πράγμα και μεταφέρουμε την πρόταση που οι Γερμανοί μας είχαν κάνει να δοθούν σε αυτούς, και διατυπώνεται και η θέση μας ότι ασχοληθήκαμε με την πρόταση της Γερμανίας και αναζητήσαμε τρόπους για να φύγει το υλικό από την Κύπρο, πάντοτε υπό τις οδηγίες και με την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας διότι εκτελούσαμε ψήφισμά του. Αυτό δείχνει ότι δεν στέκει αυτό που ελέχθη ότι τάχατες αγνοήσαμε, λόγω ιδεοληψιών κιόλας, τις συγκεκριμένες προτάσεις ή δεν θέλαμε να πειράξουμε τις σχέσεις μας με τη Συρία».
Σε παρατήρηση δημοσιογράφου ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν ανταποκρίθηκε στη έκκλησή μας να δοθεί το φορτίο στη Γερμανία ο κ. Στεφάνου είπε: «Στο να δοθεί η εντολή δεν είχαμε συγκεκριμένη απάντηση».
Ερωτηθείς αν είχαμε την εξουσία να προχωρήσουμε σε οποιαδήποτε ενέργεια, ο κ. Στεφάνου διευκρίνισε: «Στην κατάσχεση. Γι’ αυτό συζητήσαμε με τη Νομική Υπηρεσία του κράτους για να δούμε αν με βάση το ψήφισμα και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας είχαμε τη δυνατότητα να κατάσχουμε τα υλικά και αυτό πράξαμε. Πράξαμε στο γράμμα και στο πνεύμα του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας».
Τέλος, απαντώντας σε ερώτηση ο κ. Στεφάνου είπε: «Το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας αφορούσε απαγόρευση συγκεκριμένων υλικών που φεύγουν από το Ιράν και μάλιστα γι’ αυτό το ζήτημα είχαμε και αλληλογραφία με το Συμβούλιο Ασφαλείας, αφού κάναμε και τον δειγματοληπτικό έλεγχο για το τι υπήρχε, εάν ήταν στα απαγορευμένα ή όχι, και όταν το Συμβούλιο Ασφαλείας μας είπε ότι ήταν στα απαγορευμένα, εμείς κάναμε ενέργειες πάντοτε σε συνεργασία με το Συμβούλιο Ασφαλείας. Επειδή έγινε προσπάθεια να δοθούν αλλού και αυτό δεν έγινε κατορθωτό, αποφασίστηκε η κατάσχεση του συγκεκριμένου φορτίου και από κει και πέρα υπήρχε και υπάρχει το θέμα της διαχείρισης της φύλαξης του συγκεκριμένου υλικού και το τι θα γινόταν αυτό το υλικό. Αυτά θα καταδείξει και η έρευνα».
