Ομιλία του Κυβερνητικού Εκπροσώπου κ. Στέφανου Στεφάνου στο ετήσιο μνημόσυνο του Εθνάρχη Μακαρίου Γ’, στην Ιερά Μονή Κύκκου
31/07/2011
Εξοχότατε Πρόεδρε της Κυπριακής Δημοκρατίας,
Πανιερότατε,
Σεβαστό Ιερατείο,
Αγαπητοί προσκεκλημένοι,
Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,
Έχουμε οδηγήσει τα βήματά μας για ακόμη μια φορά στο ιστορικό αυτό μοναστήρι για να τιμήσουμε τη μνήμη του Εθνάρχη και πρώτου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’.
Δύσκολα συναντά κανείς, στη σύγχρονη πολιτική ιστορία του πλανήτη, τόση ταύτιση λαού και ηγεσίας, τόση ταύτιση ηγεσίας και πατρίδας, όση είχαν οι έννοιες: Λαός-Μακάριος-Κύπρος. Μια ταύτιση, σύμπλευση και σύμπνοια που απορρέει από το όραμα και τους αγώνες του ηγέτη, αλλά συνάμα και από το σθένος και την αγωνιστικότητα του λαού. Γιατί ο Μακάριος ενέπνευσε τον λαό και εμπνεύστηκε από αυτόν. Γιατί ο λαός στήριξε τον Μακάριο και βρήκε αμέριστη στήριξη σ’ αυτόν.
Ο Μακάριος, ως μεγάλος ηγέτης, είχε το ανάστημα να κοιτάζει την αλήθεια κατάματα, να αναγνωρίζει τις νέες πραγματικότητες κάθε φορά που αυτές αναφύονταν και αναλόγως να αναθεωρεί τους τακτικούς ελιγμούς και τις στρατηγικές στοχεύσεις του. Εξ ου και η μετακίνησή του από το ευκταίο στο εφικτό, από την ένωση στην ανεξαρτησία, από το ενιαίο κράτος στο ομοσπονδιακό.
Ο Εθνάρχης Μακάριος ποτέ δεν έμενε δογματικά προσκολλημένος σε καμιά δοξασία, σε καμιά εμμονή, σε καμιά συναισθηματική αναστολή. Υπήρξε οραματιστής και συνάμα ρεαλιστής. Με τη στάση και τις προσεγγίσεις του ανέδειξε μια μεγάλη αλήθεια που είναι διαχρονικά επίκαιρη. Οι πολιτικοί στόχοι για να μπορούν να υλοποιηθούν επιβάλλεται να υπάρχει συνεχής και αδιάλειπτη σχέση μεταξύ αρχών και ρεαλισμού. Στον καθορισμό πολιτικής επιβάλλεται η γνώση και η αξιολόγηση των αντικειμενικών συνθηκών, της ισορροπίας δυνάμεων, των συμφερόντων που διακυβεύονται, αλλιώς αυτή παραπαίει και είναι αναποτελεσματική.
Ο Μακάριος αγαπήθηκε μέχρι λατρείας από τον λαό μας. Μισήθηκε όμως λυσσαλέα από μια δράκα ακραίων, σοβινιστικών και φασιστικών στοιχείων που με τις ευσεβοποθικές χίμαιρές τους οδήγησαν τον τόπο στην καταστροφή. Ήταν αυτά τα στοιχεία που ζητούσαν επίμονα την παραίτησή του και προσπάθησαν να τον εξοντώσουν. Ο Μακάριος όμως ορθά δεν παραιτήθηκε, γιατί ήξερε πως η μέγιστη πολιτική ευθύνη του ηγέτη την ώρα των μεγάλων δυσκολιών και των μεγάλων προκλήσεων για τη χώρα, δεν είναι η παραίτηση αλλά η καθοδήγηση των προσπαθειών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Κι αυτός στάθηκε μπροστά, ηγήθηκε και καθοδήγησε τον αγώνα του λαού.
Η μεγάλη και τραγική ιστορική πορεία του Μακαρίου ενέπνευσε τον ποιητή που από την ίδια κιόλας εποχή, εύστοχα απέδωσε την ουσία της γράφοντας: «Εκείνη η άμωμη μορφή που προσκυνούσε τ’ άγια, / χιλιάδες βόλια δέχτηκε αντί δάφνες και βάγια».
Ο Εθνάρχης Μακάριος, στην τελευταία δημόσια ομιλία του από το βήμα του συλλαλητηρίου καταδίκης του δίδυμου εγκλήματος, του προδοτικού πραξικοπήματος της Χούντας των Αθηνών και της ΕΟΚΑ Β’ και της βάρβαρης τουρκικής εισβολής, στις 20 Ιουλίου του 1977, δεν γαργάλισε τ’ αυτιά του λαού καλλιεργώντας ψευδαισθήσεις, δεν διεκδίκησε το εύκολο χειροκρότημα με εύηχα πλην όμως ανεδαφικά συνθήματα, παρά μόνο, με πίκρα ομολόγησε: «Είμαστε ρεαλιστές ώστε να βλέπουμε στις διαστάσεις της τη σκληρή πραγματικότητα και να μην την παραγνωρίζουμε». Και εννοούσε τις συνθήκες που δημιούργησε η παράνομη τουρκική εισβολή και κατοχή οι οποίες υποχρέωναν στη λήψη εξαιρετικά δύσκολων αποφάσεων. Αυτές τις δύσκολες αποφάσεις έλαβε ο Μακάριος.
Μέγα κληροδότημα του Μακαρίου, η Κυπριακή Δημοκρατία υπό την καθοδήγηση του οποίου και ανεξαρτήτως των πολιτικών προβλημάτων, την έβαλε στον δρόμο της προόδου και της προκοπής. Αυτός άλλωστε υπήρξε ένας από τους γεννήτορές της. Μέγιστη υποθήκη του Μακαρίου, ο ιστορικός και συνάμα θαρραλέος συμβιβασμός της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Ιστορικός, γιατί ο συμβιβασμός αυτός καθόρισε τους στόχους και την πορεία πλεύσης της ελληνοκυπριακής πλευράς από το 1977 και εντεύθεν. Θαρραλέος, γιατί αποτελούσε τη θεμελιώδη στροφή από τις μέχρι τότε στοχεύσεις της πολιτικής ηγεσίας.
Σήμερα, 37 χρόνια μετά την τραγωδία του 1974 και 34 χρόνια μετά την εκδημία του Εθνάρχη, παραμένουμε απαρασάλευτα πιστοί τόσο στο μέγα κληροδότημα όσο και στη μέγιστη υποθήκη του Μακαρίου. Η πολιτική της Κυβέρνησης, υπό την καθοδήγηση του Προέδρου Χριστόφια, ενισχύει διεθνώς την κρατική οντότητα του κυπριακού κράτους, που αποτελεί δόρυ του αγώνα μας για δικαίωση. Η πολιτική του Προέδρου της Δημοκρατίας στο Κυπριακό θωρακίζει την αξιοπιστία της ελληνοκυπριακής πλευράς και πείθει για την ειλικρινή θέλησή της για λύση, επειδή στηρίζεται σ’ αυτά που κληροδότησε ο Μακάριος. Συνέπεια στις αρχές, ευελιξία και ρεαλισμός στις διεκδικήσεις και τους χειρισμούς.
Έτσι τιμούμε εμείς τον Μακάριο, προασπιζόμενοι την Κυπριακή Δημοκρατία και υπεραμυνόμενοι του ιστορικού συμβιβασμού στον οποίο ο ίδιος προχώρησε, με τόλμη, παρρησία, διορατικότητα, ρεαλισμό και όραμα.
Μακριά από ευσεβοποθισμούς, αιθεροβασίες, εύηχα συνθήματα και εξωπραγματικές εξιδανικεύσεις, η αλήθεια είναι ότι η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία αποτελεί τη συμφωνημένη βάση λύσης μεταξύ της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής κοινότητας από το 1977. Στη βάση αυτής της λύσης διαπραγματεύτηκαν όλοι οι Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως διαπραγματεύεται και ο σημερινός Πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας.
Η απομάκρυνση από την ομοσπονδία οδηγεί στην ακύρωση των περί Κύπρου ψηφισμάτων, πάνω στα οποία στηριζόμαστε για επίτευξη λύσης. Αν συμβεί αυτό είναι τότε που θα πληγεί ανεπανόρθωτα ο αγώνα μας και θα δοθεί η δυνατότητα στην τουρκική πλευρά να αποσείσει τις ευθύνες που έχει για τη μη λύση και να θέσει, επίσημα πλέον, τη λύση δύο κρατών στο διαπραγματευτικό τραπέζι.
Η διαπραγματευτική διαδικασία στο Κυπριακό ουδέποτε υπήρξε εύκολη διαδρομή. Αυτό το γνώριζε ο Μακάριος και προειδοποίησε ότι οι δυσκολίες θα είναι πολλές. Δεν δίστασε, όμως, να εισέλθει σε διάλογο με την τουρκοκυπριακή κοινότητα για την εξεύρεση λύσης. Οι διαπραγματεύσεις μέχρι σήμερα δυστυχώς δεν τελεσφόρησαν. Η τουρκική πλευρά με την παρελκυστική στάση δεν επέτρεψε την επίτευξη λύσης. Χαρακτηριστικό δείγμα της αρνητικής στάσης της τουρκικής πλευράς αποτελεί το πρόσφατο προκλητικό και αλαζονικό ντελίριο του Τούρκου Πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν. Ένα ντελίριο που εκδηλώθηκε μάλιστα από το έδαφος της κατεχόμενης πατρίδας μας, ναρκοθετώντας τον διάλογο και δυναμιτίζοντας τη βάση λύσης του Κυπριακού.
Η απάντηση σ’ αυτή τη στάση είναι η συνέχιση των προσπαθειών από μέρους μας, πιστοί πάντοτε στις αρχές λύσης, στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, στις αρχές του διεθνούς και του ευρωπαϊκού δικαίου. Η δική μας συνέπεια στις αρχές εκθέτει την τουρκική πλευρά όποτε αυτή τις παραβιάζει.
Εμείς θα συνεχίσουμε να προχωρούμε με σθένος, αποφασιστικότητα, θάρρος και πολιτική βούληση στην ειρήνη των γενναίων. Όπως προχώρησε το 1977 ο Εθνάρχης Μακάριος, χωρίς να απεμπολεί αρχές, αξίες και ιδανικά, αναλαμβάνοντας ταυτόχρονα πρωτοβουλίες για να κινηθεί η διαδικασία προς τα μπροστά. Γιατί ο Μακάριος δεν παρέμενε καθηλωμένος στον αρνητισμό, αλλά έβλεπε μπροστά. Δεν αυτοεγκλωβιζόταν στο παρελθόν, μόνο έπαιρνε καθοδήγηση από αυτό για να ανοίγει δρόμους προς το μέλλον.
Με την ίδια αποφασιστικότητα και την επίδειξη ρεαλισμού που στηρίζεται σε αρχές, θα συνεχίσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της διαπραγματεύσεις, οι οποίες έχουν εισέλθει σε φάση εντατικοποίησης. Πάγιος στόχος, η επίτευξη λύσης σύντομα. Λύσης που να τερματίζει την κατοχή και τον εποικισμό, να επανενώνει τη χώρα και τον λαό και να αποκαθιστά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες του. Για την επίτευξη αυτού του στόχου θα συνεχίσει ο Πρόεδρος να δίνει όλες του τις δυνάμεις.
Στην κρίσιμη καμπή που διέρχεται το Κυπριακό, η ενότητα στο εσωτερικό μέτωπο είναι κάτι περισσότερο από αναγκαία. Αυτή καθίσταται ακόμη πιο επιτακτική στις δύσκολες ώρες που διέρχεται η χώρα μας μετά τη φονική έκρηξη στο Μαρί και τα προβλήματα που έχει επισωρεύσει. Η ενότητα και η συλλογική ευθύνη είναι επίσης κληρονομιά που μας άφησε ο Μακάριος, ο οποίος για να την πετύχει είχε προχωρήσει στη σύσταση του Εθνικού Συμβουλίου.
Εξοχότατε Πρόεδρε της Δημοκρατίας,
Σεβαστό Ιερατείο,
Συμπατριώτες, συμπατριώτισσες,
Ο Μακάριος έφυγε δικαιωμένος στη συνείδηση του λαού. Ως μαχητής, διεκδικητής, οραματιστής και εμπνευστής του αγώνα του κυπριακού λαού. Όλοι εμείς καλούμαστε να συνεχίσουμε τον αγώνα που αυτός άρχισε για να δικαιώσουμε την Κύπρο και μαζί τη μνήμη και τους αγώνες του. Να συνεχίσουμε τις προσπάθειες για να απαλλάξουμε την πατρίδα μας από τη διχοτόμηση και να την επανενώσουμε στο πλαίσιο της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Να συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε τη Δημοκρατία. Αυτό είναι το χρέος που μας άφησε ο Μακάριος. Αυτή είναι η πολιτική του κληρονομιά.
Όταν θρονιαστεί η ειρήνη και η ομόνοια στο νησί μας, θ’ αγαλλιάσει κι η ψυχή του Μακαρίου στο Θρονί. Όταν θρονιαστεί η αγάπη και η σύμπνοια όλων των κατοίκων του νησιού μας από άκρου εις άκρον σε τούτη τη γη, τότε θα αναπαυθεί και η ψυχή του Μακαρίου στο Θρονί.
Αιωνία η μνήμη του Εθνάρχη Μακαρίου.
