Ομιλία
Υπουργού Συγκοινωνιών και Έργων στην εκδήλωση
για
τους εορτασμούς της 1ης Απριλίου 1955, στο Αυγόρου
«Η
Μεγαλοσύνη των λαών δεν μετριέται με το στρέμμα. Με της καρδιάς το πύρωμα
μετριέται, και με το αίμα»
Τα
λόγια του μεγάλου μας ποιητή και πεζογράφου, Κωστή Παλαμά, θα μπορούσαν να ήταν
ο τίτλος του βιβλίου με τις χρυσές σελίδες που γράφτηκαν από τα παλικάρια της
ΕΟΚΑ που ξεσηκώθηκαν, πρόταξαν τα στήθη τους απέναντι στον Άγγλο κατακτητή και
απαίτησαν ελευθερία.
Ο
ξεσηκωμός του 1955 συνιστά ιστορική στιγμή αμφισβήτησης της δουλείας, της ξένης
τυραννίας και της καταπίεσης. Συνιστά ένα μεγάλο βήμα εθνικής ανάτασης του
Κυπριακού Ελληνισμού προς την ελευθερία και την υπεράσπιση της εθνικής τιμής και
της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Ο
εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας εναντίον της αποικιοκρατικής δύναμης, αποτέλεσε
πράξη αναίρεσης κάθε προηγούμενης στάσης, η οποία βασιζόταν στη ψυχρή λογική των
ισορροπιών, των ισοζυγίων και του ρεαλισμού.
Το
βασικό στοιχείο που σηματοδότησε το έπος του ‘55-59 είναι ο βαθύτατος
πατριωτισμός που στόχευε, μέσα από την ολοκληρωτική ρήξη με το αποικιοκρατικό
καθεστώς, στην αυτοδιάθεση του λαού μας. Ο αγνός και αλτρουιστικός αυτός αγώνας
διεξήχθη ουσιαστικά από ένα γνήσιο λαϊκό κίνημα που γέννησε και εξέφρασε ελπίδες
και προσδοκίες σε γενιές αγωνιστών και που φιλοδόξησε να δώσει μια ελπιδοφόρα
προοπτική σε αδικαίωτους πόθους ολόκληρων αιώνων.
Ελληνίδες
και Έλληνες της Κύπρου,
Από
την ηρωική κοινότητα της Αυγόρου τιμούμε σήμερα την επέτειο της 1 ης
Απριλίου 1955, ημέρα έναρξης του απελευθερωτικού μας αγώνα. Τιμούμε σήμερα όλους
τους αγωνιστές της κυπριακής ελευθερίας. Τιμούμε αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους
για την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού, αλλά και όσους συνεισέφεραν με
οποιονδήποτε τρόπο για την ελευθερία της Κύπρου.
Τιμούμε
τον Ευαγόρα Παλληκαρίδη, τον Κυριάκο Μάτση τον Μόδεστο Παντελή, τον Σταυραετό
του Μαχαιρά Γρηγόρη Αυξεντίου, τον Μιχαλάκη Καραολή, τους τέσσερεις αθάνατους ήρωες του Αχυρώνα και
κάθε Έλληνα Κύπριο που θυσιάστηκε για να εξασφαλίσει στις επόμενες γενεές το
γλυκό νέκταρ της ελευθερίας. Τιμούμε αυτούς που έκαναν πράξη τα λόγια του
Θουκυδίδη: «Το εύδαιμον το ελεύθερον, το δ’ ελεύθερον το εύψυχον» («Ευτυχισμένοι
είναι οι ελεύθεροι και ελεύθεροι είναι οι γενναίοι»).
Η
κοινότητα Αυγόρου έδωσε δυναμικά το παρών της στον αξεπέραστο αυτό αγώνα της
πατρίδας μας, όπως έπραξε άλλωστε και σε όλους τους αγώνες που δόθηκαν υπέρ
βωμών και εστιών.
Τέσσερα
δικά της παιδιά έδωσαν ότι πιο πολύτιμο είχαν στην πατρίδα, κατά τη διάρκεια του
απελευθερωτικού μας αγώνα. Οι Ανδρέας και Γεώργιος Κάρυος, η Λουκία Παπαγεωργίου
Λαουτάρη και ο Παναγής Ζαχαρία, έδωσαν την ίδια τους τη ζωή, υπερασπιζόμενοι τις
αξίες και τα ιδανικά του έθνους των Ελλήνων.
Στις
4 Ιουλίου 1958, η τοπική οργάνωση ΕΟΚΑ Αυγόρου, στο πλαίσιο υλοποίησης εντολής
για γενικό ξεσηκωμό του άμαχου πληθυσμού, τοποθέτησε συνθήματα στο κέντρο του
χωριού. Άγγλοι στρατιώτες ήλθαν και τα κατέβασαν. Την επομένη αναρτήθηκαν νέα
συνθήματα. Λίγο αργότερα κατέφθασαν στο χώρο Άγγλοι στρατιώτες, οι οποίοι μετά
από συμπλοκή με κατοίκους της κοινότητας άνοιξαν πυρ εναντίον του άοπλου
πλήθους, με αποτέλεσμα να σκοτώσουν τη Λουκία και τον Παναγιώτη Ζαχαρία και να
τραυματίσουν δεκαοκτώ άτομα.
Ο
θάνατος του Παναγιώτη και της Λουκίας αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τον αγώνα
της ΕΟΚΑ, καθώς προκάλεσε παγκύπριο συγκλονισμό, ενισχύοντας παράλληλα την
θέληση και την αγωνιστικότητα για απελευθέρωση από τον αγγλικό ζυγό.
Δύο
μήνες αργότερα, ένα ακόμα παλικάρι της κοινότητας Αυγόρου, ο Ανδρέας Κάρυος,
έδωσε τη ζωή του για την ελευθερία. Στις 2 Σεπτεμβρίου 1958, περικυκλώθηκε μαζί
με τρεις συναγωνιστές του στον Αχυρώνα του Λιοπετρίου, τον οποίο, με τον ηρωικό
τους θάνατο, κατέστησαν μνημείο πανελλήνιας ακτινοβολίας. Το «Μολών Λαβέ» που
είπε στους Άγγλους ο Ανδρέας Κάρυος, μαζί με τους συναγωνιστές του, Φώτη Πίττα,
Ηλία Παπακυριακού και Χρήστο Σαμάρα, στο νέο Χάνι της Γραβιάς, αποτελεί μια από
τις μεγαλύτερες στιγμές ηρωισμού και αυτοθυσίας στην ιστορία όχι μόνο της
πατρίδας μας αλλά και ολόκληρου του Ελληνισμού.
Μετά
τον ηρωικό θάνατο του Ανδρέα Κάρυου, ο αδερφός του Γεώργιος μαθαίνοντας τα
γεγονότα, δραπέτευσε από τα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς και συνενώθηκε με την
ανταρτική ομάδα του τομέα Μόρφου. Ύστερα από δεκαπέντε μέρες, η ομάδα
περικυκλώθηκε από αγγλικά στρατεύματα στον Αστρομερίτη και πραγματοποίησε έξοδο
θανάτου. Ο Κάρυος κρύφτηκε και όταν οι Άγγλοι στρατιώτες τον εντόπισαν, τους
επιτέθηκε με το μοναδικό περίστροφο που κρατούσε. Στη σύγκρουση που ακολούθησε
τον πλήγωσαν και τον συνέλαβαν στις 19 Οκτωβρίου 1958. Πέθανε μετά από εννέα
μέρες στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας.
Άλλοι
τέσσερις ήρωες της Αυγόρου, οι Παναγιώτης Βρακάς, Παναγιώτης Μαρίνου, Παναγιώτης
Παφίτης και Νικηφόρος Κάρυος, έπεσαν στο πεδίο της τιμής, μαχόμενοι εναντίον του
Τούρκου εισβολέα το 1974. Αποκορύφωμα του δράματος η αδιευκρίνιστη τύχη των εφτά
συγχωριανών σας: Των Αντώνη Παπαγεωργίου, Χριστόδουλου Λαουτάρη, Κυριάκου
Καλαθά, Ευαγόρα Τυρίμου, Σέργη Ποΐζη, Γέωργιου Πιλάτου και Κωστάκη Χατζηγιάννη,
των οποίων τα ονόματα παραμένουν ακόμα στον κατάλογο των αγνοουμένων.
Οικογένειες
των ηρώων μας,
Φίλες
και φίλοι,
Το
μεγαλείο του αγώνα της ΕΟΚΑ, όπως και οι αξίες και τα ιδανικά που αυτός
πρεσβεύει, πρέπει να αποτελούν διαχρονικό φάρο για όλους τους αγώνες του
Κυπριακού Ελληνισμού. Το ήθος, η ανιδιοτέλεια, η αγωνιστικότητα, ο ηρωισμός,
αλλά πάνω από όλα η ενότητα και η ομοψυχία πρέπει να μας παραδειγματίσουν.
Σε
καιρούς αναμφίβολα δύσκολους, καλούμαστε να συνεχίσουμε τον αγώνα, να κρατήσουμε
άσβεστη τη δάδα του πάθους και της ανιδιοτελούς αγάπης προς την πατρίδα, με το
ίδιο σθένος και την ίδια αποφασιστικότητα όπως οι ήρωες μας, μέχρι την ημέρα της
δικαίωσης.
Μιας
δικαίωσης, η οποία, θα έρθει μόνο, μέσα στο πλαίσιο μιας συμφωνημένης,
λειτουργικής και βιώσιμης λύσης του κυπριακού προβλήματος, που θα τερματίζει την
κατοχή και θα διασφαλίζει την ειρηνική συνύπαρξη όλων των κατοίκων του τόπου
μας.
Μια
ελεύθερη Κύπρος, απαλλαγμένη από κατοχικά στρατεύματα θα δικαιώσει οριστικά και
αμετάκλητα τον αγώνα, όλων όσων έπεσαν «υπέρ πίστεως και πατρίδας».
Σας
ευχαριστώ
.
