4/10/12

Ομιλία του Υπουργού Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού κ. Νεοκλή Συλικιώτη στο δείπνο εργασίας του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Επιχειρήσεων Ηλεκτρισμού (EURELECTRIC), στις Βρυξέλλες 03/10/2012

Επιτρέψτε μου, αρχικά, να σας ευχαριστήσω για την πρόσκλησή σας να χαιρετίσω το αποψινό δείπνο και να αναφερθώ, μεταξύ άλλων, στις προτεραιότητες της Κυπριακής Προεδρίας στα θέματα ενέργειας.

Η Κυπριακή Προεδρία έχει δεσμευθεί για «Μια καλύτερη Ευρώπη», στόχος που αφορά, αλλά δεν περιορίζεται, σε μια Ευρώπη πιο αποτελεσματική η οποία θα συμβάλει στην αειφόρο ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας μέσω αποτελεσματικών και ολοκληρωμένων πολιτικών.

Για τον τομέα της ενέργειας, έχουμε θέσει ως προτεραιότητές μας την προώθηση αριθμού φακέλων που, κατά την άποψή μου, είναι αποφασιστικής σημασίας για το παρόν και το μέλλον όχι μόνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και του υπόλοιπου κόσμου.

Οι φάκελοι αυτοί συμβάλλουν στην υλοποίηση της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ η οποία βασίζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες: την αειφόρο ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού. Παράλληλα, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ, δεδομένου ότι συμβάλλει στη γενικότερη πολιτική της Ευρώπης για την κλιματική αλλαγή.

Σύμφωνα με όλα τα σενάρια για απαλλαγή από τον άνθρακα που αναλύθηκαν στο πλαίσιο του Ενεργειακού Χάρτη Πορείας 2050 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το ποσοστό των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μείγμα αναμένεται να αυξηθεί, φθάνοντας σε ποσοστό μεταξύ 55% και 75% μέχρι το έτος 2050. Ο στόχος του 20% ΑΠΕ μέχρι το 2020 αναμένεται να επιτευχθεί, όμως θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τώρα τον σχεδιασμό για τα μελλοντικά μας βήματα, μέχρι το έτος 2050, με τον καθορισμό πιθανών ενδιάμεσων στόχων, για παράδειγμα μέχρι το έτος 2030, προκειμένου να διατηρηθεί η δυναμική που έχει αναπτυχθεί μέχρι σήμερα.

Επιπλέον, η ανάπτυξη των πράσινων τεχνολογιών και η προώθηση των ΑΠΕ δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, καταπολεμώντας τις συνέπειες της οικονομικής και δημοσιονομικής κρίσης που οδήγησε σε μείωση της ανάπτυξης και της οικονομικής δραστηριότητας, αλλά και σε αύξηση της ανεργίας. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Στοχεύοντας σε μια ανάκαμψη με άφθονες θέσεις απασχόλησης», μόνο οι τομείς της ενεργειακής απόδοσης και των ΑΠΕ θα μπορούσαν να δημιουργήσουν 5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας έως το 2020.

Με βάση την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 6ης Ιουνίου 2012, η οποία εξετάζει τις προκλήσεις και τις πιθανές επιλογές πολιτικής για την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της ΕΕ, για τον χρονικό ορίζοντα πέραν του έτους 2020, η Κυπριακή Προεδρία στοχεύει στην υιοθέτηση Συμπερασμάτων κατά το Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας στις 3 Δεκεμβρίου 2012 στις Βρυξέλλες. Η εν λόγω ανακοίνωση υπήρξε αντικείμενο συζήτησης κατά την Άτυπη Συνάντηση Υπουργών Ενέργειας που πραγματοποιήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2012 στη Λευκωσία με τα κράτη μέλη, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να ανταλλάσσουν απόψεις σχετικά με την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθηθεί.

Κοινή διαπίστωση και των τριών ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων αποτέλεσε η ανάγκη για διαμόρφωση της μελλοντικής ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ. Παράλληλα, τα κράτη μέλη επαναβεβαίωσαν την προσήλωσή τους ως προς την επίτευξη των εθνικών στόχων για προώθηση των ΑΠΕ μέχρι το 2020, ενώ συμφώνησαν και στην ανάγκη όπως δοθεί συνέχεια στις σχετικές πολιτικές αποφάσεις και πέραν του 2020. Τονίστηκε, τέλος, ότι η ανάπτυξη των ΑΠΕ θα συμβάλει στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού.

Σήμερα απαιτείται ο εξορθολογισμός των καθεστώτων στήριξης προκειμένου να επιτευχθεί η βέλτιστη σχέση μεταξύ κόστους - οφέλους και, ως εκ τούτου, πρέπει να εφαρμόσουμε βέλτιστες πρακτικές. Υπάρχει, επίσης, ανάγκη για ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών καθώς και με τις τρίτες χώρες και άρα οφείλουμε να κάνουμε χρήση των διαθέσιμων εργαλείων έτσι όπως ορίζονται από την Οδηγία για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Είναι δε βέβαιο ότι η ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς ενέργειας και η ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών αποτελούν κλειδί για την περαιτέρω διείσδυση και ανάπτυξη των ΑΠΕ.
Ο προτεινόμενος Κανονισμός σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις Διευρωπαϊκές Ενεργειακές Υποδομές είναι επίσης ψηλά στην ατζέντα του εξάμηνου προγράμματος της Κυπριακής Προεδρίας . Η συγκεκριμένη πρόταση στοχεύει στην υλοποίηση των απαραίτητων ενεργειακών διασυνδέσεων μεταξύ των κρατών μελών αλλά και με τρίτες χώρες. Αυτές οι διασυνδέσεις αποτελούν προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς ενέργειας έως το 2014 και την άρση της απομόνωσης των κρατών μελών από τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας έως το 2015. Επίσης, η ταχεία εφαρμογή των αναγκαίων υποδομών θα συμβάλει στην αύξηση τόσο της ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ όσο και του μεριδίου των ΑΠΕ στην τελική ενεργειακή κατανάλωση.

Η Κυπριακή Προεδρία εργάζεται εντατικά για την επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων εντός του Συμβουλίου, καθώς και μεταξύ του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Το προσχέδιο του Κανονισμού προνοεί τον καθορισμό των έργων κοινού ενδιαφέροντος ο οποίος απαιτείται για την εφαρμογή διαδρόμων προτεραιότητας και θεματικών πεδίων που αφορούν τις ενεργειακές υποδομές στους τομείς του ηλεκτρισμού, του αερίου, του πετρελαίου και του διοξειδίου του άνθρακα.

Επιπλέον, διευκολύνει την έγκαιρη υλοποίηση των έργων κοινού ενδιαφέροντος μέσω του εξορθολογισμού , του καλύτερου συντονισμού, της επιτάχυνσης των διαδικασιών αδειοδότησης και, τέλος, της ενίσχυσης της συμμετοχής των πολιτών. Παρέχει, επίσης, κανόνες και κατευθυντήριες γραμμές για τη διασυνοριακή κατανομή του κόστους και των κινήτρων που σχετίζονται με το ρίσκο για έργα κοινού ενδιαφέροντος, ενώ καθορίζει και τα κριτήρια με τα οποία τα έργα αυτά δύνανται να λάβουν τη χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ μέσω της Διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη».

Οι πρόσφατες ανακαλύψεις μεγάλων ποσοτήτων φυσικού αερίου στην νοτιοανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κύπρου, δημιουργούν νέες προοπτικές για συνεργασία με τρίτες χώρες στην περιοχή. Παράλληλα, προσφέρουν την ευκαιρία για διαφοροποίηση των πηγών, των διαδρομών και των προμηθευτών της ΕΕ μέσω της δημιουργίας ενός επιπρόσθετου ενεργειακού διαδρόμου και , ως εκ τούτου, για αύξηση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού.

Αναμένεται ότι το φυσικό αέριο , σε συνδυασμό με την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ, θα αλλάξει σημαντικά το ενεργειακό ισοζύγιο της Κύπρου. Όσον αφορά μάλιστα τις ΑΠΕ η Κύπρος, υλοποιώντας ορθολογική πολιτική και το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, πέτυχε την αύξηση της συνεισφοράς των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας. Το ποσοστό συμβολής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα του νησιού ανέρχεται στο 6,67%, ποσοστό που υπερβαίνει τον στόχο πορείας που έχει τεθεί για την περίοδο 2011-2012, σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για τις ΑΠΕ. Αναμένεται δε ότι θα επιτευχθεί ο στόχος για συνεισφορά των ΑΠΕ σε ποσοστό 13% στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας μέχρι το 2020.

Παρόλα αυτά, το νησί μας εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εισαγωγή πετρελαιοειδών για την κάλυψη των ενεργειακών του αναγκών. Αυτός είναι και ο λόγος των σημερινών μας προσπαθειών για ενδιάμεση λύση που θα αφορά στην εισαγωγή, προμήθεια και χρήση του φυσικού αερίου στο νησί μέχρι το 2015, αρχικά για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής .

Αναμφίβολα, η εξάρτηση της Κύπρου από το εισαγόμενο πετρέλαιο για την κάλυψη των ενεργειακών μας αναγκών, σε συνδυασμό με την έλλειψη διασυνδέσεων με την ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, έχει ως αποτέλεσμα υψηλές τιμές για την ενέργεια. Συνεπώς, αποτελεί επείγουσα προτεραιότητα για εμάς η υλοποίηση των υποδομών που απαιτούνται για τη δημιουργία συνθηκών για φθηνότερη και αειφόρο ενέργεια.

Στο πλαίσιο των προπαρασκευαστικών εργασιών που διενεργούνται από τις Περιφερειακές Ομάδες, η Κύπρος έχει προτείνει την ανάπτυξη τριών έργων. Δύο από αυτά αφορούν σε διασυνδέσεις φυσικού αερίου και μία σε διασύνδεση ηλεκτρικής ενέργειας.

Διαφαίνεται πλέον ξεκάθαρα ότι η γεωγραφική θέση της Κύπρου καθώς και ο γεωστρατηγικός της ρόλος μπορούν να είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι στην προώθηση της ευρύτερης περιοχής της νοτιοανατολικής Μεσογείου ως ένας πρόσθετος και αξιόπιστος ενεργειακός προμηθευτής για την ΕΕ. Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να τονίσω το γεγονός ότι η Κύπρος διατηρεί άριστες σχέσεις με τους γείτονές της στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Έχουμε ήδη προχωρήσει σε συμφωνίες με την Αίγυπτο, τον Λίβανο και το Ισραήλ όσον αφορά στην οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής μας Ζώνης, ενώ υπογράψαμε επίσης Μνημόνια Συναντίληψης για τις ΑΠΕ με το Ισραήλ, τον Λίβανο, την Αίγυπτο και την Ιορδανία.

Για την περαιτέρω προώθηση της συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και των τρίτων χωρών στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο, η Κυπριακή Προεδρία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνδιοργανώσουν Υπουργική Διάσκεψη στις 13 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους. Στόχος της Διάσκεψης θα είναι η αξιολόγηση και παρουσίαση της υφιστάμενης κατάστασης όσον αφορά τις μελλοντικές κατευθύνσεις και τις προτεραιότητες της συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και των χωρών της περιοχής της Νοτιοανατολικής Μεσογείου στον τομέα της ενέργειας. Επιπλέον, θα επιδιωχθεί η προώθηση της θέσπισης κοινών κανόνων ασφάλειας στις υπεράκτιες δραστηριότητες.

Όπως γνωρίζουμε, τα ατυχήματα σε σχέση με τις υπεράκτιες δραστηριότητες εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου αποτέλεσαν αφορμή για επανεξέταση των πολιτικών της ΕΕ που αποσκοπούν στην εγγύηση της ασφάλειας των υπεράκτιων δραστηριοτήτων. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε Κανονισμό που αποσκοπεί στην ενίσχυση της ετοιμότητας και ανταπόκρισης της ΕΕ σε σχέση με ατυχήματα που θέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή και το περιβάλλον, καθώς επίσης και στην υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών σε σχέση με τις υπεράκτιες δραστηριότητες.

Η Κυπριακή Προεδρία εργάζεται επί του συγκεκριμένου φακέλου με σκοπό αφενός την επίτευξη προόδου στις διαπραγματεύσεις εντός του Συμβουλίου και με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και αφετέρου την προώθηση της δημιουργίας ενός συμφωνημένου κανονιστικού πλαισίου με τις χώρες της Νοτιοανατολικής Μεσογείου στον τομέα της ασφάλειας στις υπεράκτιες δραστηριότητες.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας και εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες της σημερινής συνάντησης.