Εναρκτήρια ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. στη συνέντευξη Τύπου με θέμα το Κυπριακό, στο Προεδρικό Μέγαρο
15/04/2011
Φίλες και φίλοι δημοσιογράφοι,
Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,
Σας καλωσορίζω στη συνέντευξη Τύπου με θέμα το κυπριακό πρόβλημα. Το Κυπριακό παραμένει για τον κυπριακό λαό το σημαντικότερο ζήτημα που τον απασχολεί και επηρεάζει το παρόν και το μέλλον του καθώς και το μέλλον της αγαπημένης μας πατρίδας.
Αναλάβαμε τη διακυβέρνηση του τόπου πριν από τρία χρόνια με ένα όραμα: την επίλυση του Κυπριακού, την αποτίναξη της κατοχής και την επανένωση της πατρίδας και του λαού μας. Στο πρόγραμμα διακυβέρνησης με βάση το οποίο έχουμε εκλεγεί αναφέρονται τα εξής: «Μια ευέλικτη και ειλικρινής πολιτική θα επιτρέψει είτε να ξεπεραστούν τα σημερινά αδιέξοδα είτε, αν η Τουρκία δεν αλλάξει στάση, να επανέλθουν στο προσκήνιο οι ευθύνες της για την αδιάλλακτη πολιτική που ακολουθεί». Με βάση αυτή τη φιλοσοφία συνεχίζουμε να πολιτευόμαστε.
Είναι σαφές ότι η μη επίτευξη λύσης οδηγεί στην εδραίωση και μονιμοποίηση της διχοτόμησης. Έχουμε την έντονη άποψη ότι η διχοτόμηση είναι καταστροφική για τον τόπο. Με τη διχοτόμηση θα απολέσουμε οριστικά τη μισή μας πατρίδα και θα συνεχίσουμε εμείς και τα παιδιά μας να ζούμε με τους κινδύνους και την αβεβαιότητα. Θα συνεχίσει η ροή εποίκων και θα παραμείνουν χιλιάδες τουρκικά στρατεύματα στη γη μας. Επιδιώκουμε λύση το συντομότερο δυνατό. Αυτή η λύση όμως πρέπει να στηρίζεται σε αρχές, χωρίς τις οποίες δεν θα μπορεί να λειτουργήσει. Θέλω να καταστήσω για ακόμη μια φορά ξεκάθαρο στον κυπριακό λαό ότι εμείς δεν πρόκειται ποτέ να συμβιβαστούμε με την ιδέα της καταστροφικής διχοτόμησης.
Στρατηγικό στόχο για να επιτύχουμε την απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας μας αποτελεί από το 1977 η λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως αυτή καθορίζεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Αυτός υπήρξε ο ιστορικός συμβιβασμός και στόχος της πλευράς μας, όπως καθορίστηκε από τις Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου των Μακαρίου – Ντενκτάς και Κυπριανού – Ντενκτάς. Ο στόχος αυτός επαναβεβαιώθηκε με σαφή τρόπο στο κοινό ανακοινωθέν της 8ης Ιουλίου 2006 μεταξύ Παπαδόπουλου - Ταλάτ. Όλοι ανεξαίρετα οι Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας τίμησαν τη δέσμευση για λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Αυτό κάνουμε και εμείς κατά τη διάρκεια της Προεδρίας μας.
Ο κυπριακός λαός πρέπει να γνωρίζει ότι το πραγματικό ερώτημα που έχουμε να απαντήσουμε αυτή την ώρα αλλά, πιστεύω, και διαχρονικά, - αλλά τώρα περισσότερο παρά ποτέ, - δεν είναι η επιλογή μεταξύ ομοσπονδίας και μιας ασαφούς και ιδεατής λύσης. Το πραγματικό ερώτημα που τίθεται μπροστά μας είναι η επιλογή μεταξύ της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας και της καταστροφικής διχοτόμησης. Η δική μας η τοποθέτηση είναι ξεκάθαρη. Εργαζόμαστε για να αποσείσουμε την κατοχή και τον εποικισμό, να αποτρέψουμε τη διχοτόμηση και να δημιουργήσουμε καινούργιες και ελπιδοφόρες προοπτικές για τον λαό μας μέσα από τη λύση ομοσπονδίας. Μιας ομοσπονδίας με συνεκτικούς και ενοποιητικούς θεσμούς και αρμοδιότητες και όχι μιας «χαλαρής ομοσπονδίας». Έχουμε την άποψη ότι η πιθανή αμφισβήτηση της λύσης της ομοσπονδίας εκ μέρους της πλευράς μας θα καταρρακώσει την αξιοπιστία μας διεθνώς και θα επιτρέψει στην Τουρκία και στην τουρκοκυπριακή ηγεσία να απεγκλωβιστεί από αυτή τη συμφωνημένη βάση λύσης και να οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στη διχοτόμηση.
Από την πρώτη στιγμή που ο λαός μάς εμπιστεύτηκε τη διακυβέρνηση του τόπου, αναλάβαμε πρωτοβουλίες για διάρρηξη του αδιεξόδου και επανέναρξη των προσπαθειών για επίλυση του Κυπριακού. Το παρατεταμένο αδιέξοδο αποτελεί σύμμαχο της διχοτόμησης. Ιδιαίτερα όταν γίνεται προσπάθεια ευθύνες για το αδιέξοδο να κατανέμονται, έστω άδικα, στη δική μας πλευρά. Θέσαμε δύο βασικούς στόχους για την επανέναρξη των απευθείας διαπραγματεύσεων: πρώτο, τη διασφάλιση της διαδικασίας και, δεύτερο, τον σαφή καθορισμό της βάσης των διαπραγματεύσεων.
Σε ό,τι αφορά στη διαδικασία, διασφαλίσαμε μια διαδικασία «κυπριακής ιδιοκτησίας», αποκλείοντας οποιασδήποτε μορφής επιδιαιτησία και τεχνητά χρονοδιαγράμματα. Η κατοχύρωση αυτής της διαδικασίας μάς προστατεύει από επικίνδυνες ατραπούς του παρελθόντος, όταν η επιδιαιτησία και τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα δεν οδήγησαν σε λύση αλλά σε αδιέξοδο. Η διασφάλιση της διαδικασίας λειτουργεί σαν «προστατευτικό δίκτυ» για τη δική μας πλευρά. Στο Κυπριακό η εμπειρία διδάσκει ότι η διαδικασία είναι και μέρος της ουσίας.
Σήμερα ασκείται κριτική, κάποτε και έντονη, για τη συνέπειά μας σε αυτή τη διαδικασία. Εμείς δεν είπαμε ποτέ ότι μια σωστή διαδικασία από μόνη της μπορεί να οδηγήσει σε λύση. Χρειάζεται ασφαλώς η πολιτική βούληση και της άλλης πλευράς. Θα ήταν όμως άσοφο, για να μην πω επικίνδυνο, να επαναλάβουμε λάθη του παρελθόντος που οδήγησαν σε αδιέξοδο. Είναι γνωστό ότι η τουρκοκυπριακή ηγεσία και η Τουρκία έχουν ήδη προτείνει αλλαγή της διαδικασίας. Προτείνουν με επιμονή τη σύγκληση, άμεσα, τετραμερούς ή πενταμερούς διάσκεψης. Με την πρόταση αυτή το πρώτο που επιδιώκουν είναι η αναβάθμιση του ψευδοκράτους. Υπάρχει παράλληλα ο κίνδυνος, εάν η στάση της άλλης πλευράς δεν αλλάξει, να οδηγηθούμε είτε σε μια νέα επιδιαιτησία είτε σε ένα συνολικό αδιέξοδο που θα επιτρέψει την πρόταξη άλλων επιλογών για διευθέτηση του προβλήματος. Τέλος, μια τέτοια εξέλιξη ενδεχόμενα να οδηγήσει στην πλήρη αποενοχοποίηση της Τουρκίας.
Μαζί με τη διασφάλιση της διαδικασίας επιτύχαμε παράλληλα να καθορίσουμε τη βάση των συνομιλιών. Επαναβεβαιώθηκε η δέσμευση των δύο πλευρών για λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως αυτή ερμηνεύεται από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Για πρώτη φορά η τουρκοκυπριακή πλευρά συμφώνησε στη μία κυριαρχία, στη μία ιθαγένεια και στη μία διεθνή προσωπικότητα. Η συμφωνία αυτή αποτυπώνεται στα κοινά ανακοινωθέντα της 23ης Μαΐου και της 1ης Ιουλίου του 2008. Αυτό το δεδομένο ενίσχυσε τη βάση και δημιούργησε τη δυνατότητα διεξαγωγής απευθείας διαπραγματεύσεων. Αυτή η βάση υιοθετείται από σειρά ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Και θέλω να σας πω ότι δεν πήγε αυθαίρετα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και είπε: «Ξέρετε, υπάρχει η βάση, πάω σε απευθείας συνομιλίες». Πήγε κατόπιν έγκρισης, τουλάχιστον της πλειοψηφίας του Εθνικού Συμβουλίου. Και αυτό πρέπει να σημειωθεί. Γιατί γίνεται αρκετή κριτική, ότι «ξέρετε, ο Πρόεδρος δεν έλαβε υπόψη τις πολιτικές δυνάμεις και ξεκίνησε διαπραγματεύσεις χωρίς να είναι έτοιμη η βάση». Κάποιοι είχαν επιφυλάξεις, κάποιοι μπορεί και διαφωνίες. Αλλά υπάρχει και θέση και ανακοίνωση του Εθνικού Συμβουλίου όπου όλοι εύχονται επιτυχία στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Έχει εξουσιοδοτηθεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας από το Εθνικό Συμβούλιο να πάρει την τελική απόφαση της συμμετοχής σε απευθείας συνομιλίες, αφού πρώτα διαβουλεύθηκε με τους ηγέτες των πολιτικών κομμάτων.
Ασκείται από ορισμένους κριτική με το επιχείρημα ότι τοποθετήσεις και θέσεις του κ. Έρογλου, οι οποίες βρίσκονται εκτός της συμφωνημένης βάσης, αποδεικνύουν ότι από την αρχή δεν υπήρξε ξεκάθαρη βάση. Αγνοείται το γεγονός ότι έχει αλλάξει ο ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας, βέβαια. Θέλω να υπογραμμίσω ότι είναι ακριβώς η ύπαρξη αυτής της κοινής συμφωνημένης βάσης που μας επιτρέπει να εγκαλούμε τον κ. Έρογλου όταν αυτός ξεφεύγει από τα συμφωνημένα. Αυτό πράξαμε και πρόσφατα με αποφασιστικότητα ενώπιον του ίδιου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ κατά τη συνάντηση στη Γενεύη. Όταν εμείς οι ίδιοι υποστηρίζουμε ότι δεν υπάρχει κοινή βάση για τη διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων είναι σαν να δίνουμε «λευκή επιταγή» στην άλλη πλευρά για να θέτει στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων όποιες θέσεις θέλει.
Είναι αλήθεια ότι με τον κ. Ταλάτ, για σημαντικό χρονικό διάστημα και παρά τις δυσκολίες, τα προβλήματα ακόμα και απογοητεύσεις που περάσαμε όλο αυτό το χρονικό διάστημα, καταφέραμε να επιτύχουμε πρόοδο σε διάφορα κεφάλαια, έστω και αν αυτή η πρόοδος δεν ήταν η αναμενόμενη. Είναι επίσης αλήθεια ότι με την ανάληψη της τουρκοκυπριακής ηγεσίας από τον κ. Έρογλου παρατηρείται μια σκλήρυνση των θέσεων της τουρκοκυπριακής πλευράς στις διάφορες πτυχές του Κυπριακού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έχουμε επιτύχει μικρή πρόοδο στις διαπραγματεύσεις στην περίοδο που συνομιλούμε με τον κ. Έρογλου. Σε αρκετές περιπτώσεις η φιλοσοφία της τουρκοκυπριακής πλευράς είναι ότι οι διαπραγματεύσεις πρέπει να παίρνουν ως δεδομένο την ύπαρξη δύο ξεχωριστών οντοτήτων στο νησί. Προσέγγιση που εμείς δεν μπορούμε ποτέ να αποδεχθούμε.
Για αυτή τη στάση της τουρκοκυπριακής πλευράς δεν μπορεί να κατανέμονται ευθύνες στη δική μας πλευρά. Ο βασικός λόγος που δεν υπήρξε όλα αυτά τα χρόνια λύση του Κυπριακού, παρά τις όποιες δικές μας πιθανές παραλείψεις ή τα όποια λάθη, ήταν και είναι η στάση της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας. Είναι τουλάχιστον άδικο και επιζήμιο για τις προσπάθειές μας όταν δυνάμεις στην ελληνοκυπριακή πλευρά επιρρίπτουν ευθύνη για τη μη επίτευξη λύσης στη δική μας πλευρά.
Σήμερα έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια νέα πραγματικότητα όπως αυτή διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια. Ο ρόλος της Τουρκίας αναβαθμίζεται διεθνώς. Αυτή η αναβάθμιση δημιουργεί στην ηγεσία της Τουρκίας έπαρση και κυνισμό. Η Τουρκία εφαρμόζει μια καινούρια πολιτική «ιδεολογικού επεκτατισμού», προτάσσοντας το μοντέλο διακυβέρνησης στην Τουρκία, με την παρουσία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, ως πρότυπο για τις αραβικές και άλλες ισλαμικές χώρες. Ο διεθνής παράγοντας, ιδιαίτερα ο ΟΗΕ και η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν πρέπει να ξεγελιούνται από θεωρητικές διακηρύξεις και διαβεβαιώσεις. Η Τουρκία πρέπει να κριθεί από τις πράξεις της στην Κύπρο. Η Τουρκία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των Κυπρίων. Αρνείται να αποσύρει τα κατοχικά της στρατεύματα και συνεχίζει τον εποικισμό. Απορρίπτει δημιουργικές προτάσεις όπως την πρότασή μας για την Αμμόχωστο. Αρνείται να ακούσει τη φωνή των Τουρκοκυπρίων. Καθοδηγεί και στηρίζει την τουρκοκυπριακή ηγεσία στη σκλήρυνση θέσεων που στοχεύουν ακόμα και σε αναίρεση συμφωνηθέντων. Είναι για αυτόν τον λόγο που θεωρούμε πως αντί να κατηγορούμε άδικα τη δική μας πλευρά πρέπει ενωμένοι να επικεντρωθούμε στο ξεσκέπασμα των μεθοδεύσεων της Τουρκίας.
Θέλω να κάνω ακόμα μια φορά έκκληση στους παράγοντες που είναι εντεταλμένοι με το καθήκον να διαδραματίζουν βοηθητικό ρόλο στην όλη διαδικασία, να πάψουν, ακούσια ή και εκούσια, να δίνουν πίστη στις παραπλανητικές διαβεβαιώσεις και τις δημόσιες διακηρύξεις της Τουρκίας περί δήθεν σπουδής για λύση του Κυπριακού. Χρειάζεται αντικειμενική και πραγματιστική εκτίμηση των λόγων της Τουρκίας και σύγκριση με τα έργα της, τα οποία πόρρω απέχουν από το περιεχόμενο των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, του Καταστατικού Χάρτη του διεθνούς οργανισμού και του διεθνούς δικαίου.
Στην προσπάθειά μας να αποτρέψουμε νέα ζημιογόνα αδιέξοδα αναλαμβάνουμε συνεχώς πρωτοβουλίες και καταθέτουμε προτάσεις. Ακολουθούμε ευέλικτη τακτική σε συνδυασμό με αποφασιστική υπεράσπιση αρχών. Στα πλαίσια αυτά καταθέσαμε ένα τρίπτυχο προτάσεων με βασικό άξονα την πρότασή μας για την Αμμόχωστο. Υλοποίηση του «τριπτύχου» μπορεί να δώσει μια σημαντική ώθηση στις διαπραγματεύσεις και διέξοδο στην αντιμετώπιση δύσκολων προβλημάτων κατά τη διαδικασία.
Πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο και Ιανουάριο οι συναντήσεις των δύο ηγετών με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και στη Γενεύη, αντίστοιχα. Η δική μας πλευρά πάντοτε είναι έτοιμη να συναντηθεί με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ. Εμείς υποστηρίζουμε τόσο το πλαίσιο το οποίο ο ΟΗΕ έχει θέσει, όπως καθορίζεται με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, όσο και τη διαδικασία όπως έχει συμφωνηθεί. Έχουμε με πολλή ειλικρίνεια και καθαρότητα εκθέσει τις θέσεις μας ενώπιον του Γενικού Γραμματέα. Έχουμε ξεκαθαρίσει ότι δεν αποδεχόμαστε την απαίτηση της τουρκοκυπριακής πλευράς για αλλαγή της διαδικασίας η οποία είναι συμφωνημένη μεταξύ των δύο πλευρών και του Γενικού Γραμματέα. Έχουμε ζητήσει να ξεκαθαρίσει η τουρκοκυπριακή πλευρά ότι παραμένει δεσμευμένη στην επίτευξη λύσης διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Να ξεκαθαρίσει ότι συζητούμε για ένα κράτος με μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα. Έχουμε παρουσιάσει με ευθύτητα τις εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις λέγοντας ότι δεν είμαστε ικανοποιημένοι από τη μικρή πρόοδο που έχει επιτευχθεί και τη σκλήρυνση της στάσης της τουρκικής πλευράς. Υπερασπιστήκαμε με αποφασιστικότητα τις θέσεις και απόψεις μας. Αναμένουμε εφαρμογή των όσων ζήτησε ο Γενικός Γραμματέας όπως η διασύνδεση περιουσιακού και εδαφικού και η συζήτηση και των επτά κεφαλαίων προς διαπραγμάτευση.
Πρόσφατα υποβάλαμε ακόμα μια πρόταση η οποία μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση του κρίσιμου θέματος των εποίκων. Εισηγηθήκαμε τη διενέργεια απογραφής πληθυσμού σε όλο το νησί υπό την επίβλεψη του Ταμείου Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών και άλλων ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων από τις δύο κοινότητες. Δυστυχώς ούτε αυτή μας η πρόταση έγινε αποδεκτή από την άλλη πλευρά.
Φίλες και φίλοι δημοσιογράφοι,
Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,
Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι οι δυσκολίες στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων δεν είναι ικανές να μας λυγίσουν στην προσπάθειά μας για απελευθέρωση και επανένωση. Θα εξαντλήσουμε κάθε δυνατότητα που παρέχει η παρούσα διαδικασία για να οδηγήσουμε το καράβι της Κύπρου στο απάνεμο λιμάνι της λύσης, της αποτίναξης της κατοχής, της επανένωσης και της αποτροπής της καταστροφικής διχοτόμησης.
Παράλληλα με την προσπάθειά μας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αναπτύξαμε μια πολυεπίπεδη και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική με στόχο πρώτα απ’ όλα να βγει η Κύπρος από τη γωνιά στην οποία βρέθηκε μετά τα δημοψηφίσματα, αδίκως βεβαίως, και να καταστεί ισχυρή διεθνώς, κάτι που ασφαλώς επιδρά στο τι συμβαίνει στις ίδιες τις διαπραγματεύσεις. Με τις πρωτοβουλίες μας στο διεθνές πεδίο έχουμε σημειώσει τα τελευταία τρία χρόνια σημαντικές επιτυχίες. Η Κύπρος δεν βρίσκεται σήμερα στη γωνία. Η Κύπρος είναι πιο ισχυρή διεθνώς.
Πετύχαμε την ενεργότερη εμπλοκή και των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας στα οποία περιλαμβάνονται παραδοσιακοί φίλοι της Κύπρου που τηρούν πάντοτε θέσεις αρχών στο Κυπριακό. Επιμένουμε ότι οι κατευθυντήριες γραμμές του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι αυτές που πρέπει να καθοδηγούν τη διαπραγμάτευση στην Κύπρο.
Ευχαριστούμε όλες αυτές τις χώρες οι οποίες στηρίζουν τις θέσεις μας, τηρώντας στάση αρχών στον διεθνή χώρο. Αυτή η στήριξη είναι, μεταξύ άλλων, αποτέλεσμα των δικών μας πρωτοβουλιών. Αυτά τα τρία χρόνια έχουμε αναλάβει σωρεία πρωτοβουλιών. Πραγματοποιήσαμε συνολικά 78 επισκέψεις στο εξωτερικό σε άλλες χώρες ή διεθνή φόρα. Παράλληλα είχαμε τη χαρά να υποδεχθούμε εδώ στην Κύπρο 25 επίσημες επισκέψεις αρχηγών κρατών και Κυβερνήσεων από το εξωτερικό. Υπήρξαν βεβαίως και επισκέψεις εργασίας. Σε αυτές τις πρωτοβουλίες και επαφές πρέπει να προστεθούν οι δεκάδες επισκέψεις του Υπουργού Εξωτερικών σε χώρες και φόρα και ο μεγάλος αριθμός επισκέψεων ξένων Υπουργών Εξωτερικών στην Κύπρο. Ήταν πληθώρα οι επαφές τόσο του Προέδρου της Δημοκρατίας όσο και του Υπουργού Εξωτερικών στις τρεις Γενικές Συνελεύσεις του ΟΗΕ στις οποίες πήραμε μέρος στη Νέα Υόρκη: 20-25 επαφές του καθενός από εμάς κάθε φορά.
Είχαμε κατά τη χρονιά που μας πέρασε ιστορικές και πολύ σημαντικές, απ’ όλες τις απόψεις, επισκέψεις στην Κύπρο. Είχαμε την επίσκεψη του Πάπα Βενέδικτου. Η θετική στάση του Πάπα Βενέδικτου στα ζητήματα καταστροφής της πολιτιστικής και θρησκευτικής μας κληρονομιάς δεν είναι βέβαια άσχετη με την ενίσχυση των σχέσεων και της συνεργασίας μας. Είχαμε την επίσκεψη του Προέδρου της Ρωσίας κ. Ντμίτρι Μεντβέντεφ με τον οποίο υπογράψαμε σειρά συμφωνιών οι οποίες ενδυναμώνουν την οικονομική, πολιτική και πολιτιστική συνεργασία μεταξύ Κύπρου και Ρωσίας. Είχαμε την επίσκεψη της Καγκελαρίου της Γερμανίας κας Άγκελας Μέρκελ, της οποίας η χώρα διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Γερμανίδα Καγκελάριος παρείχε ισχυρή στήριξη στις θέσεις και τους χειρισμούς μας. Αυτή η στήριξη έχει για εμάς ιδιαίτερη σημασία. Θυμίζω κατά λέξη τη δήλωση της κας Μέρκελ, η οποία τόσο ενόχλησε τον κ. Ερντογάν και την υπόλοιπη ηγεσία της Τουρκίας. Είπε η κα Μέρκελ: «Εκτιμούμε ιδιαίτερα το θάρρος σας, τη δημιουργικότητα που δείχνετε και την πρωτοβουλία που αναλαμβάνετε προς επίλυση του προβλήματός σας. Βλέπουμε πως εσείς κάνετε πολλά βήματα και βλέπουμε επίσης πως η τουρκική πλευρά δεν ανταποκρίνεται δεόντως στα δικά σας βήματα, τα οποία δείχνουν ότι εσείς είσαστε έτοιμος να κάνετε ένα συμβιβασμό».
Καταφέραμε αυτό το χρονικό διάστημα να επιτύχουμε αυτό που για πολλούς θεωρείτο ανέφικτο. Την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της Κύπρου με γειτονικά μας κράτη στα νοτιοανατολικά μας παράλια. Μετά την υπογραφή και επικύρωση της συμφωνίας από την Κυβέρνηση Τάσσου Παπαδόπουλου με την Αίγυπτο, υπογράφηκε και επικυρώθηκε η συμφωνία με το Ισραήλ. Υπογράφηκε η συμφωνία με τον Λίβανο και αναμένουμε να επικυρωθεί. Συζητούμε, επίσης, με τη Συρία. Το κεφάλαιο «Ενέργεια», η δυνατότητα αξιοποίησης από τον ιδιοκτήτη κυπριακό λαό των πιθανών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων αποτελεί για την Κύπρο και τον λαό μας μια ελπιδοφόρα προοπτική πολύ μεγάλης σημασίας. Η οριοθέτηση της ΑΟΖ αποτελεί για τον τόπο και τον λαό μας τη σημαντικότερη ίσως εξέλιξη των τελευταίων χρόνων, μετά τις εξελίξεις που σχετίζονται με την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κύπρος παράλληλα αποτελεί τη μοναδική χώρα στην ευρύτερη περιοχή η οποία διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με όλα ανεξαίρετα τα γειτονικά της κράτη, με εξαίρεση βέβαια την κατοχική Τουρκία.
Αξιοποιούμε τον παράγοντα Ευρωπαϊκή Ένωση προς όφελος της υπόθεσής μας. Αξιοποιούμε ιδιαίτερα το γεγονός ότι η Τουρκία επιδιώκει να καταστεί πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η δική μας στρατηγική ευνοεί μια τέτοια προοπτική. Όμως για να προχωρήσει η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας θα πρέπει η Τουρκία να εφαρμόσει τις υποχρεώσεις που η ίδια έχει αναλάβει έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας και έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρέπει επίσης να συμβάλει επιτέλους στην επίλυση του Κυπριακού και να πάψει να λειτουργεί ως κατοχική δύναμη σε ευρωπαϊκό έδαφος. Έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε μια σημαντική πίεση προς την Τουρκία. Αυτό μαρτυρούν τα πρόσφατα ξεσπάσματα Τούρκων αξιωματούχων οι οποίοι διαμαρτύρονται ότι η μικρή Κύπρος έχει ουσιαστικά εγκλωβίσει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας.
Θέλω να υπενθυμίσω ότι εκτός από τα οκτώ κεφάλαια που έχουν παγώσει ένεκα της άρνησης της Τουρκίας να εφαρμόσει το Πρωτόκολλο της Άγκυρας και τα επιπρόσθετα τέσσερα κεφάλαια που έχει μονομερώς παγώσει η Γαλλία, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει από τον Δεκέμβρη του 2009 παγώσει άλλα έξι κεφάλαια, αυξάνοντας αισθητά την πίεση πάνω στην Τουρκία. Ενδεικτικό των δυσκολιών που αντιμετωπίζει η Τουρκία είναι το γεγονός ότι κατά τις δύο τελευταίες Προεδρίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτές του Βελγίου και της Ουγγαρίας, κανένα διαπραγματευτικό κεφάλαιο δεν έχει ανοίξει για την Τουρκία. Εμείς δεν επιδιώκουμε τον εκτροχιασμό της Τουρκίας από την ενταξιακή της πορεία. Παράλληλα, όμως, πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους ότι η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας δεν μπορεί να είναι «λευκή επιταγή».
Ενδεικτική του θετικότερου πλέον για εμάς κλίματος εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η πρόσφατη έκθεση προόδου για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, την οποία έχει υιοθετήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και για την οποία σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν οι Ευρωβουλευτές μας, τους οποίους και συγχαίρω θερμά, τα κυπριακά κόμματα και ομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όπως και άλλοι Ευρωβουλευτές. Σημειώνουμε ιδιαίτερα τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τα οποία αναφέρουν ότι το Συμβούλιο αναμένει επίσης από την Τουρκία να υποστηρίξει ενεργά τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις οι οποίες στοχεύουν σε μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη λύση του κυπριακού προβλήματος, στα πλαίσια των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και με τις αρχές πάνω στις οποίες εδράζεται η Ένωση. Η δέσμευση και συνεισφορά της Τουρκίας με απτό τρόπο σε μια τέτοια συνολική λύση, λέει το Συμβούλιο, είναι κρίσιμη.
Θέλω και με τη σημερινή ευκαιρία να κάνω μια ιδιαίτερη αναφορά στους συμπατριώτες μας Τουρκοκύπριους. Το μέλλον αυτού του τόπου δεν μπορεί να είναι άλλο παρά η ειρηνική συμβίωση, η κοινή δημιουργία και ευημερία Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Μαρωνιτών, Αρμενίων και Λατίνων. Για την επίτευξη αυτού του στόχου αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση η επαναπροσέγγιση και ο κοινός αγώνας Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Η τουρκοκυπριακή κοινότητα υποφέρει από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό της Άγκυρας και τον συνεχιζόμενο εποικισμό. Τα πρόσφατα συλλαλητήρια και άλλες εκδηλώσεις των Τουρκοκύπριων συμπατριωτών μας αποδεικνύουν αυτό το γεγονός. Ο δικός μας ρόλος πρέπει να είναι να τείνουμε χέρι φιλίας και συνεργασίας προς την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Έχει ιδιαίτερη σημασία για τους Τουρκοκύπριους και τις προοδευτικές δυνάμεις στην τουρκοκυπριακή κοινότητα να γνωρίζουν ότι η επίσημη ελληνοκυπριακή ηγεσία είναι έτοιμη να εργασθεί μαζί τους για τη λύση του Κυπριακού. Είμαστε έτοιμοι να εργαστούμε μαζί με την τουρκοκυπριακή και την τουρκική ηγεσία για λύση του προβλήματος. Έχει ιδιαίτερη σημασία να γνωρίζουν οι Τουρκοκύπριοι ότι η επίσημη ελληνοκυπριακή ηγεσία έχει την πολιτική βούληση για λύση. Να μπορούν να μας εμπιστευθούν και να θέλουν να συνεργαστούν μαζί μας. Έχουμε την πεποίθηση ότι οι μέχρι σήμερα χειρισμοί μας και οι ιδιαίτερες σχέσεις μας με την τουρκοκυπριακή κοινότητα συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση. Είναι όμως, να μου επιτρέψετε να πώ, άκρως σημαντικό οι Τουρκοκύπριοι συμπατριώτες μας να ακούουν τέτοια μηνύματα συλλογικά, από ολόκληρη την ελληνοκυπριακή πολιτική ηγεσία, κόμματα και κοινωνικές οργανώσεις.
Ιδιαίτερη σημασία αποδίδουμε στη στενή συνεργασία και συμπαράταξη με την Ελλάδα. Η Ελλάδα συνεχίζει να αποτελεί το βασικότερο στήριγμά μας στην προσπάθεια που καταβάλλουμε για επανένωση και αποτίναξη της κατοχής. Θέλω να εκφράσω την ειλικρινή και απόλυτη ικανοποίησή μου για τις πραγματικά άριστες σχέσεις που διατηρούμε με την ελληνική Κυβέρνηση. Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, τον Έλληνα Πρωθυπουργό και την Κυβέρνησή του, τις πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα και τον ελληνικό λαό, οι οποίοι μέσα σε δύσκολες συνθήκες συνεχίζουν την αμέριστή τους συμπαράσταση. Τον περασμένο Δεκέμβριο είχα την τιμή να είμαι ο πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας που προσφώνησε τη Βουλή των Ελλήνων, ως μια ακόμη απόδειξη της άριστης, αδελφικής μας συνεργασίας με την Ελλάδα. Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας κ. Γιώργο Παπανδρέου ο οποίος με δηλώσεις του, όπως η δήλωση ότι η Κύπρος έχει σήμερα κύρος και αξιοπιστία στο εξωτερικό, ενισχύει με τον καλύτερο τρόπο την προσπάθεια που καταβάλλουμε διεθνώς.
Θα το θεωρούσα μεγάλη παράλειψη αν δεν αναφερόμουν σε αυτή την εισαγωγική μου τοποθέτηση στον παράγοντα «ενότητα» και τη σημασία του στον αγώνα που διεξάγουμε. Όχι γιατί κάτι τέτοιο είθισται να λέγεται σε τέτοιες περιπτώσεις. Αλλά, γιατί πραγματικά πιστεύω στην ενότητα και ειλικρινά εργάζομαι για την οικοδόμηση της. Η ενότητα των πολιτικών δυνάμεων αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για υλοποίηση του οράματός μας. Η ενότητα πρέπει να οικοδομείται πάνω σε κοινούς στόχους. Δεν θέλουμε ούτε επιδιώκουμε να παρασιωπάται η οποιαδήποτε διαφορετική ή επικριτική άποψη για θέσεις, χειρισμούς ή προτάσεις της δικής μας πλευράς. Αναμένουμε όμως τη μέγιστη δυνατή συμπόρευση σε σχέση με τον στρατηγικό μας στόχο και τους βασικούς άξονες της πολιτικής και τακτικής μας για την επίτευξη του.
Φίλες και φίλοι δημοσιογράφοι,
Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,
Είμαι σίγουρος ότι μέσα από τον διάλογο που θα ακολουθήσει θα δώσουμε τη δυνατότητα στον κυπριακό λαό να ακούσει, να ενημερωθεί και να αξιολογήσει χειρισμούς και εξελίξεις γύρω από το σημαντικότερο ζήτημα που τον απασχολεί.
Σας ευχαριστώ και είμαι στη διάθεσή σας.
