Τη σύσταση της Ομάδας Συντονισμού Διερεύνησης Υποθέσεων Διαφθοράς, η οποία τελεί υπό την αιγίδα της Νομικής Υπηρεσίας και έχει ως όρους εντολής της την εποπτεία, την καθοδήγηση και τον συντονισμό των διαδικασιών διερεύνησης σοβαρών ποινικών υποθέσεων διαφθοράς, καθώς και υποθέσεων που πιθανόν να εμπεριέχουν στοιχεία διαφθοράς, ανακοίνωσε την Πέμπτη, 31 Μαρτίου 2022 ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας κ. Γιώργος Σαββίδης.
Ο Γενικός Εισαγγελέας προέβη σε δηλώσεις σε λειτουργούς των ΜΜΕ στο Γραφείο του και στη συνεχεία απάντησε στις ερωτήσεις τους. Το κείμενο των ερωτωαπαντήσεων έχει ως ακολούθως:
«Ερώτηση: Κύριε Γενικέ, ποια η διαφορά μεταξύ της Ομάδας Συντονισμού Διερεύνησης Υποθέσεων Διαφθοράς και της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς; Θα μπορεί η Ομάδα αυτή να δέχεται καταγγελίες από πολίτες;
Απάντηση: Η Ομάδα Συντονισμού Διερεύνησης Υποθέσεων Διαφθοράς δεν έχει καμία σχέση με την Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς. Ο σκοπός που προβήκαμε στη σύσταση αυτής της Ομάδας είναι ακριβώς για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε μια ευέλικτη ομάδα εντός του πλαισίου των συνταγματικών αρμοδιοτήτων του Γενικού Εισαγγελέα, που είναι η επόπτευση του ανακριτικού έργου και η λήψη των αναγκαίων αποφάσεων ως προς την καθοδήγηση των ανακρίσεων και την προώθηση ποινικών υποθέσεων διαφθοράς. Ο λόγος για τον οποίον συστάθηκε αυτή η Ομάδα είναι για να υπάρχει ένα έτοιμο συντονιστικό Όργανο, το οποίο θα μπορεί να συγκαλείται και να συνέρχεται σε τακτή βάση ώστε να συντονίζει τον συνταγματικό ρόλο που έχει ο Γενικός Εισαγγελέας.
Θα έχετε δει ότι τουλάχιστον τους τελευταίους αρκετούς μήνες πολύ συχνά γίνονται συσκέψεις με την Αστυνομία προς συζήτηση διαφόρων θεμάτων. Αυτή είναι μια πρακτική την οποία ως ηγεσία της Νομική Υπηρεσίας υιοθετήσαμε, διότι πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρχει τόσο συνεχής και συστηματική καθοδήγηση όσο και επόπτευση και οδηγίες στον τρόπο με τον οποίο η Αστυνομία διενεργεί το ανακριτικό της έργο. Αυτή λοιπόν η Ομάδα θα έχει ρόλο ειδικά για τα θέματα διαφθοράς και ο ρόλος της αυτός θα είναι ανάλογος με αυτό των άλλων συσκέψεων που γίνονται με την Αστυνομία, στη Νομική Υπηρεσία. Η Ομάδα θα συνέρχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, δεν θα επεμβαίνει καθόλου στο έργο της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς και δεν θα είναι φορέας αποδοχής καταγγελιών περί διαφθοράς. Οι καταγγελίες αυτές θα μπορούν, όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα και τους νόμους, να καταγγέλλονται είτε στις αστυνομικές Αρχές είτε, με βάση τον νέο νόμο που θεσπίστηκε πρόσφατα, στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς –την οποία χαιρετίζουμε και θεωρούμε ότι μπορεί να διαδραματίσει θετικό ρόλο στην προσπάθεια για καταπολέμηση της διαφθοράς.
Η Ομάδα δεν είναι θεσμοθετημένη, δηλαδή δεν θέλω να δώσω την εντύπωση ότι ‘στήνουμε’ ακόμα ένα Σώμα το οποίο θα χειρίζεται υποθέσεις και θα κάνει ετήσιες εκθέσεις με τις ενέργειες που έκανε. Είναι καθαρά μια εσωτερική, υπό την εποπτεία του Γενικού Εισαγγελέα αν θέλετε, ευέλικτη Ομάδα, η οποία σκοπό έχει να συντονίζει τις συνταγματικές αρμοδιότητες και τις ανακριτικές αρμοδιότητες του Γενικού Εισαγγελέα.
Ερώτηση: Θα έχετε συνεργασία με την Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς και σε ποιο πλαίσιο θα είναι η συνεργασία αυτή; Έχετε προχωρήσει σε συνάντηση με τους επικεφαλής της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς;
Απάντηση: Σε ό,τι αφορά στη συνεργασία, ο θεσμός του Γενικού Εισαγγελέα είναι εκείνος ο οποίος θα έχει την απευθείας επαφή με την Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς. Δεν είχαμε οποιαδήποτε επαφή μαζί τους ακόμη, γιατί ακόμη δεν έχει τεθεί σε λειτουργία η Αρχή. Από ό,τι αντιλαμβάνομαι είναι στο στάδιο που τα άτομα τα οποία θα αποτελούν το γνωμοδοτικό συμβούλιο έχουν συσταθεί σε Σώμα και θα προχωρήσουν με τις διαδικασίες προς υπόδειξη των ατόμων από τα οποία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα επιλέξει τον Πρόεδρο και τα Μέλη της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς. Τα άτομα αυτά δεν έχουν ακόμη διοριστεί, άρα δεν τέθηκε θέμα να γίνει η οποιαδήποτε συνάντηση μαζί τους. Σίγουρα όμως, ως ο κατ’ εξοχήν αρμόδιος συνταγματικά θεσμός για την προώθηση των ανακριτικών εργασιών και των ποινικών υποθέσεων ενώπιον των Δικαστηρίων της Κύπρου, σαφώς και θα έχουμε συνεργασία μαζί τους, όπως έχουμε απόλυτη συνεργασία με άλλες Αρχές, όπως είναι η Επιτροπή Δεοντολογίας και Προστασίας του Αθλητισμού και η Ανεξάρτητη Αρχή Διερεύνησης Ισχυρισμών και Παραπόνων κατά της Αστυνομίας, με τις οποίες έχουμε άριστη συνεργασία. Δεν υπάρχει περίπτωση θεσμικά το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα να μην έχει άριστες σχέσεις και επαφή με όλα τα Όργανα τα οποία έχουν παραπλήσιο ή σχετικό ρόλο και που οι εισηγήσεις τους θα καταλήγουν για τελικές αποφάσεις στη Νομική Υπηρεσία και τον Γενικό Εισαγγελέα.
Ερώτηση: Ποια ανάγκη οδήγησε ώστε να συσταθεί η Ομάδα Συντονισμού Διερεύνησης Υποθέσεων Διαφθοράς; Υπήρχαν κενά που έπρεπε να συμπληρωθούν;
Απάντηση: Η διαφθορά είναι ένα θέμα το οποίο είναι αρκετά σύνθετο και πολύ δύσκολό στην αντιμετώπισή του. Και η εμπειρία μας μάς έδειξε ότι σε πολλές περιπτώσεις η συλλογική σοφία και η ανταλλαγή απόψεων από Τμήματα, τα οποία μπορούν να προσθέσουν τη δική τους εμπειρία στην αντιμετώπιση των διαφόρων θεμάτων, ήταν βοηθητική. Αυτές οι διαπιστώσεις μας, και πολλές φορές το ότι σε κάποιες περιπτώσεις δεν γινόταν εμπλοκή αρμοδίων κρατικών Οργάνων, όπως είναι το Τμήμα Φορολογίας ή το Τμήμα Τελωνείων, τα οποία ενδεχομένως να μπορούσαν να θέσουν μια νέα διάσταση πολύ σημαντική στη διερεύνηση τέτοιων υποθέσεων, δεν γινόταν στον βαθμό που θα μπορούσε να γίνεται. Κατά συνέπεια, αυτό ήταν ένα από τα θέματα που μας οδήγησαν να καταλήξουμε στην απόφαση για σύσταση της εν λόγω Ομάδας. Πιστεύω ότι με την ευελιξία που παρέχει η σύνθεσή της και με τη δυνατότητα που έχει να διευρύνεται με εκπροσώπους από άλλα κυβερνητικά Τμήματα, θα βοηθήσει πάρα πολύ στον συντονισμό και την καλύτερη αποτελεσματικότητα στη διερεύνηση ώστε να οδηγηθούν υποθέσεις στα Δικαστήρια.
Ερώτηση: Πότε θα αναλαμβάνει πρωτοβουλία η συγκεκριμένη Ομάδα; Τελεί από την κατεύθυνσή σας ή είναι μια συστηματική επαφή των αρμόδιων Αρχών;
Απάντηση: Η Ομάδα αυτή θα συνεδριάζει στη Νομική Υπηρεσία σε τακτά χρονικά διαστήματα. Άρα, έστω κι αν δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο, τα μέλη της θα συναντώνται για να ανταλλάζουν απόψεις και να εξετάζουν πώς μπορούν να βοηθήσουν στον καλύτερο συντονισμό του έργου των διωκτικών Αρχών. Βεβαίως, εκεί και όπου κρίνεται ότι υπάρχουν σοβαρά θέματα τα οποία επιβάλλουν τη σύγκλιση της Ομάδας σε έκτακτες περιπτώσεις, αυτό θα γίνεται πάντα, διασφαλίζοντας και διαφυλάττοντας ότι ο Γενικός Εισαγγελέας συνταγματικά είναι εκείνος ο οποίος αποφασίζει για τον καλύτερο τρόπο διερεύνησης και προώθησης στα Δικαστήρια των ποινικών υποθέσεων.
Ερώτηση: Θέσατε οποιεσδήποτε υποθέσεις από αυτές που εκκρεμούν ως προτεραιότητα;
Απάντηση: Ως Νομική Υπηρεσία έχουμε καθορίσει προτεραιότητα σε πολλές υποθέσεις. Ως τέτοιες είναι οι υποθέσεις που πηγάζουν από τα πορίσματα της Επιτροπής Καλογήρου και της Επιτροπής Νικολάτου, για τα οποία συνεχώς έχουμε επαφή με τις αστυνομικές Αρχές για να παρακολουθούμε την πορεία των ανακρίσεων. Επίσης υπάρχουν αρκετά σοβαρά εγκλήματα που συμβαίνουν στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια –είτε αυτά είναι οργανωμένου εγκλήματος, είτε είναι μεγάλες ποσότητες ναρκωτικών, είτε είναι ανθρωποκτονίες, είτε σοβαρές επιθέσεις. Σίγουρα όλα αυτά είναι αντικείμενο συχνό συσκέψεων με την ηγεσία της Αστυνομίας, γιατί μας ενδιαφέρει στη μεγαλύτερη έκταση να μπορέσουμε να καταπολεμήσουμε το έγκλημα και να οδηγήσουμε στα Δικαστήρια όλους όσοι διαπράττουν σοβαρά ποινικά αδικήματα.
Ερώτηση: Σε ποιο στάδιο βρισκόμαστε στο θέμα των πολιτογραφήσεων, κ. Γενικέ Εισαγγελέα; Υπάρχουν κάποιες εξελίξεις; Περιμένετε ίσως κάποιους φακέλους από την Αστυνομία;
Απάντηση: Θέλω να σας θυμίσω την πρώτη δήλωση που έκανα για το θέμα αυτό, όταν για πρώτη φορά τέθηκε ζήτημα διερεύνησης ποινικών υποθέσεων. Είχα πει ότι τα όσα είδαμε στις διάφορες δημοσιεύσεις και ρεπορτάζ μάς προκάλεσαν τεράστια οργή και αγανάκτηση. Τότε είχα ζητήσει, ακριβώς γιατί ήξερα τι θα συμβεί, την κατανόηση του κόσμου ως προς το θέμα του χρόνου που απαιτείται για να γίνει σωστή διερεύνηση και σωστή στοιχειοθέτηση των υποθέσεων. Εμάς ως Νομική Υπηρεσία δεν μας ενδιαφέρει να φέρουμε άμεσα αποτελέσματα απλώς και μόνο για να ικανοποιήσουμε -το δικαιολογημένο- περί δικαίου αίσθημα, το οποίο σαφώς και κατανοούμε πλήρως. Εμάς ως Νομική Υπηρεσία μας ενδιαφέρει να γίνει σωστή διερεύνηση, με σωστά δικονομικά διαβήματα, για να μπορέσουμε την όποιαν υπόθεση οδηγήσουμε στο Δικαστήριο να την έχουμε σωστά στοιχειοθετημένη, για να έχει όσον το δυνατόν περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας στο Δικαστήριο.
Έχω κάνει επανειλημμένως έκκληση, την οποία επαναλαμβάνω και τώρα, όπως αποφεύγουμε να στήνουμε λαϊκά δικαστήρια και να χρησιμοποιούμε ονόματα και καταστάσεις ενόσω οι υποθέσεις ακόμη εξετάζονται ή διερευνώνται. Πιστεύω ότι η μεθοδικότητα με την οποίαν η ηγεσία της Αστυνομίας προβαίνει στη διερεύνηση αυτών των σοβαρών υποθέσεων, πάντοτε υπό την καθοδήγηση της Νομικής Υπηρεσίας, είναι τέτοια που σύντομα θεωρώ ότι θα δούμε και άλλες υποθέσεις που πηγάζουν από το θέμα αυτό να οδηγούνται στα Δικαστήρια.
Ερώτηση: Πόσα διαβατήρια ανακλήθηκαν λόγω του ότι ήταν προβληματικά; Πόσα θα ανακληθούν ή ανακλήθηκαν μετά από τις ρωσικές κυρώσεις;
Απάντηση: Αυτή είναι ερώτηση που πρέπει να απευθυνθεί στο αρμόδιο διοικητικό όργανο που αποφασίζει επί της ανάκλησης των υπηκοοτήτων. Όταν έλαβα το πόρισμα της Επιτροπής Νικολάτου, η οποία είχε έναν συγκεκριμένο αριθμό ατόμων για τα οποία εισηγείτο την ανάκληση της υπηκοότητας, απέστειλα το μέρος εκείνο του πορίσματος στις αρμόδιες Αρχές. Γνωρίζω πως εδώ και αρκετό καιρό, με Απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου, ξεκίνησε η διαδικασία ανάκλησης των υπηκοοτήτων όλων των ατόμων για τα οποία, αντιλαμβάνομαι ότι μετά και από τη σχετική έρευνα που έγινε, κρίθηκε ότι θα δικαιολογείτο η ανάκληση των υπηκοοτήτων με βάση τη νομοθεσία.
Το θέμα των κυρώσεων είναι ένα άλλο θέμα, επί του οποίου όποτε μας ζητηθεί η οποιαδήποτε αρωγή σε νομικής φύσεως ερωτήματα από το Υπουργείο Εσωτερικών ή από οποιοδήποτε άλλο Τμήμα της Κυβέρνησης, την παρέχουμε άμεσα.
Είμαστε συνεχώς σε επαφή με το Υπουργείο Εσωτερικών και είχα μάλιστα και την πρωτοβουλία να ζητήσω να γίνει μια συντονιστική ομάδα παρακολούθησης των κυρώσεων, στην οποία συμμετέχουν δύο συνάδελφοι από τη Νομική Υπηρεσία, εκ των οποίων ένας είναι Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, Υπουργοί και ανώτατα στελέχη από διάφορες εμπλεκόμενες Υπηρεσίες και Υπουργεία. Η ομάδα συνεδριάζει σε πολύ τακτά χρονικά διαστήματα για να προβεί στον συντονισμό των κυρώσεων που αποφασίζονται κατά καιρούς. Η εφαρμογή των κυρώσεων όμως είναι θέμα που αφορά στην εκτελεστική εξουσία. Η δική μας συμμετοχή, που είναι πολύ σημαντική, σχετίζεται με τη νομική πτυχή. Δηλαδή, εκεί και όπου υπάρχουν νομικά ερωτήματα από τα Υπουργεία, είμαστε πάντα στη διάθεσή τους.
Ερώτηση: Στη λίστα κυρώσεων κατά της Ρωσίας υπάρχουν τα ονόματα τεσσάρων, προς το παρόν, Ρώσων ολιγαρχών με κυπριακό διαβατήριο. Είναι ονόματα που συναντήσετε και κατά τη διερεύνηση των πορισμάτων της Επιτροπής Νικολάτου και της Επιτροπής Καλογήρου;
Απάντηση: Είμαι προσεκτικός στο τι θα πω, διότι δεν θέλω να δώσω λαβή στη συζήτηση που γίνεται για τον αριθμό των προσώπων, αφού δεν είναι δική μας ευθύνη να βρούμε πόσοι είναι. Εκείνο που μπορώ να σας πως είναι ότι το πόρισμα της Επιτροπής Νικολάτου αφορούσε μια συγκεκριμένη ομάδα ατόμων για τα οποία υπήρχε εισήγηση να ανακληθούν οι υπηκοότητες. Τα πρόσωπα αυτά κυρίως συνίστανται σε άτομα τα οποία πήραν την υπηκοότητα κατά παράβαση των όρων που ίσχυαν τη δεδομένη στιγμή, είτε γιατί έκαναν ψευδείς δηλώσεις, είτε γιατί δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις που έπρεπε να πληρούν, είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο. Το να περιλαμβάνεται κάποιος σε κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ένα εντελώς διαφορετικό θέμα από το αν σωστά ή λανθασμένα έλαβε το κυπριακό διαβατήριο. Άρα, στην έκταση που εμείς αναθέσαμε στην Επιτροπή Νικολάτου να δώσει εισηγήσεις, αντιλαμβάνεστε ότι τότε που έδωσε εισηγήσεις, το μόνο θέμα που υπήρχε ήταν εάν σωστά ή λανθασμένα εκδόθηκαν τα συγκεκριμένα διαβατήρια με βάση το υφιστάμενο καθεστώς. Οι κυρώσεις ήταν κάτι που προέκυψε πρόσφατα. Υπάρχει, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, η δυνατότητα να ληφθούν μέτρα σε περίπτωση που κάποιο άτομο καλύπτεται από κυρώσεις και αυτό είναι ένα ζήτημα που όταν μας ζητηθεί από την εκτελεστική εξουσία, θα δώσουμε τη νομική μας συμβουλή.
Ερώτηση: Υπάρχει οτιδήποτε νεότερο σε σχέση με την υπόθεση του πρώην Προέδρου της Βουλής;
Απάντηση: Όπως είχε ανακοινωθεί, η υπόθεση αυτή, της οποίας το ανακριτικό έργο συνίσταται σε έναν ογκοδέστατο αρχείο, βρίσκεται εδώ και μερικές εβδομάδες στη Νομική Υπηρεσία. Ήταν μια υπόθεση η οποία είχε αρκετά θέματα και δυσκολίες οι οποίες έπρεπε να τύχουν χειρισμού. Η λεπτομερής και επισταμένη εξέτασή της, υπό τις οδηγίες του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα και της ομάδας των δικηγόρων που τη χειρίζεται, προχωρεί με γοργούς ρυθμούς και κανονικά. Αντιλαμβάνομαι ότι βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο για τη λήψη τελικών αποφάσεων.
Ερώτηση: Από μια πρώτη ανάγνωση προκύπτουν ποινικές ευθύνες;
Απάντηση: Δεν μπορώ, ούτε και θα ήταν υπεύθυνο εκ μέρους μου να τοποθετηθώ σε κάτι για το οποίο δεν έχει ληφθεί ακόμη απόφαση από τη Νομική Υπηρεσία.
Ερώτηση: Πότε θα είστε έτοιμοι να ανακοινώσετε οτιδήποτε σχετικά με την υπόθεση;
Απάντηση: Δεν θέλω να καθορίσω χρονικό πλαίσιο. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι, η διερεύνηση αναγκαστικά έπρεπε να πάρει πολύ χρόνο, κάτι που δυστυχώς δεν μπορεί να γίνει εύκολα κατανοητό από τον μέσο πολίτη, γιατί δεν ξέρει με ποιο τρόπο πρέπει να μπορέσεις νόμιμα να πάρεις εκείνες τις πληροφορίες που μπορείς να χρησιμοποιήσεις στο Δικαστήριο. Εδώ είναι δυστυχώς που υπάρχει και η αγωνία και η πίεση από τον κόσμο. Ως Νομική Υπηρεσία εμείς δεν μπορούμε να ενεργούμε με γνώμονα ποια είναι η επιθυμία της κοινής γνώμης, αλλά με γνώμονα το τι είναι σωστό και ποια είναι τα σωστά βήματα με τα οποία προχωρά η υπόθεση. Έγινε η σωστή διερεύνηση από πλευράς Αστυνομίας και αρκετές φορές ήρθαν κοντά μας για καθοδήγηση σε σχέση με τον τρόπο που θα αντιμετώπιζαν σοβαρά και ενδεχομένως νέα προβλήματα που παρουσιάζονταν. Η διερεύνηση τέλειωσε, ο φάκελος ήρθε στο Γραφείο μας και εδώ και κάποιες εβδομάδες γίνεται εμπεριστατωμένη μελέτη από εξειδικευμένη ομάδα του Ποινικού Τομέα της Νομικής Υπηρεσίας, υπό τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα και είναι θέμα να συμπληρωθεί η μελέτη για να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις, τις οποίες και θα ανακοινώσουμε.»
