Διαχείριση της προσφυγικής κρίσης

Διαχείριση της προσφυγικής κρίσης: δημοσιονομικά μέτρα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Θεματολογίου για τη Μετανάστευση

Βρυξέλλες, 30 Σεπτεμβρίου 2015

Λίγες μέρες αφότου το Σώμα των Επιτρόπων παρουσίασε μια σειρά δράσεων προτεραιότητας για τους επόμενους έξι μήνες με στόχο τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε σήμερα μια πρώτη σειρά συγκεκριμένων προτάσεων χρηματοδότησης ύψους 1,7 δισ. ευρώ από την ΕΕ για τα έτη 2015 και 2016 προκειμένου να αντιμετωπιστεί η προσφυγική κρίση – χρηματοδότηση την οποία οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ δεσμεύθηκαν, την προηγούμενη εβδομάδα, να συμπληρώσουν με ισοδύναμο ποσό. Με τα κονδύλια αυτά θα παρασχεθεί επείγουσα βοήθεια στα κράτη μέλη της ΕΕ που πλήττονται περισσότερο, θα αυξηθεί το προσωπικό των οργανισμών της ΕΕ που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή και θα παρασχεθεί συνδρομή και ανθρωπιστική βοήθεια σε τρίτες χώρες. Η Επιτροπή βασίζεται τώρα στην αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή - το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο - για την ταχεία έγκριση αυτών των μέτρων, όπως δεσμεύθηκαν να κάνουν την προηγούμενη εβδομάδα.
Οι σημερινές προτάσεις αφορούν 801,3 εκατ. ευρώ για το 2015, και θα χρηματοδοτηθούν εν μέρει από νέα κονδύλια με τη μορφή προτεινόμενου σχεδίου διορθωτικού προϋπολογισμού για το 2015. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή προτείνει συμπληρωματικές δεσμεύσεις ύψους 330,7 εκατ. ευρώ από την πλευρά των κρατών μελών, καθώς και ανακατανομή κονδυλίων από άλλους τομείς. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή προβλέπει τη μεταφορά 70,6 εκατ. ευρώ από άλλα προγράμματα και δράσεις και 400 εκατ. ευρώ που προβλέπονταν αρχικά για ανθρωπιστική βοήθεια και τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας.
Η δεύτερη σειρά προτάσεων για τα εναπομένοντα 900 εκατ. ευρώ για το 2016 που ανακοινώθηκε την περασμένη εβδομάδα θα συμπεριληφθεί, τον Οκτώβριο του 2015, σε τροπολογία του σχεδίου προϋπολογισμού για το 2016.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε σχετικά: « Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εργάζεται συστηματικά και συνεχώς για μια συντονισμένη ευρωπαϊκή απάντηση στο προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα. Έχουμε επιτύχει σημαντικά αποτελέσματα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Και θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε αδιάκοπα για να δίνουμε κοινές ευρωπαϊκές λύσεις. »
Η αντιπρόεδρος Προϋπολογισμού και Ανθρώπινων πόρων Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα δήλωσε τα εξής: «Η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με τις συνέπειες μιας από τις μεγαλύτερες κρίσεις της σύγχρονης ιστορίας της. Ενεργήσαμε γρήγορα για να ευθυγραμμίσουμε τους πόρους μας με τις προτεραιότητες, διπλασιάζοντας τα διαθέσιμα κονδύλια της ΕΕ για την παροχή βοήθειας στους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής τους. Χρησιμοποιούμε τον προϋπολογισμό της ΕΕ με ταχύ και ευέλικτο τρόπο για την αντιμετώπιση της κρίσης.»
Την περασμένη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύθηκε να αυξήσει τη χρηματοδοτική της στήριξη για την αντιμετώπιση της κρίσης. Ως πρώτο βήμα, για το υπόλοιπο του 2015 , η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κινητοποιεί 801,3 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση των ακόλουθων δράσεων προτεραιότητας:

• 100 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ) και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ) με στόχο την παροχή επείγουσας βοήθειας στα κράτη μέλη της ΕΕ που πλήττονται περισσότερο. Το ποσό αυτό θα προστεθεί στα 73 εκατ. ευρώ που έχουν ήδη εξαντληθεί·
• 1,3 εκατ. ευρώ για την αύξηση της χρηματοδότησης στους τρεις σχετικούς οργανισμούς της ΕΕ με στόχο την κάλυψη 60 θέσεων προσωπικού στον Frontex , 30 θέσεων στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (ΕΥΥΑ) και 30 θέσεων στην Ευρωπόλ για το 2015·
• 300 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Μέσου Γειτονίας (ΕΜΓ), ώστε να είναι δυνατή η αύξηση των πόρων του Περιφερειακού Καταπιστευματικού Ταμείου της ΕΕ για την αντιμετώπιση της συριακής κρίσης, καθώς και η παροχή βοήθειας σε τρίτες χώρες που δέχονται πρόσφυγες από τη Συρία. Μαζί με το επιπλέον ποσό των 200 εκατ. ευρώ που θα ανακατανεμηθούν, η συνολική χρηματοδότηση για το Καταπιστευματικό Ταμείο για τη Συρία θα υπερβεί τα 500 εκατομμύρια ευρώ . Οι συνεισφορές των κρατών μελών θα πρέπει να αντιστοιχούν στη χρηματοδότηση της ΕΕ, ώστε ο προϋπολογισμός του Ταμείου να ανέλθει συνολικά σε τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ·
• 200 εκατ. ευρώ για την παροχή άμεσων πόρων ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος και άλλων συναφών οργανισμών προκειμένου να παρασχεθεί άμεσα βοήθεια στους πρόσφυγες. Το ποσό αυτό είχε ήδη προβλεφθεί για ανθρωπιστική βοήθεια και πολιτική προστασία και τώρα θα χρησιμοποιηθεί ειδικά για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης. Οι συνεισφορές των κρατών μελών θα πρέπει να αντιστοιχούν στη χρηματοδότηση της ΕΕ.

 
Τα κονδύλια αυτά προστίθενται στα σημαντικά ποσά ( άνω των 300 εκατ. ευρώ ) που έχουν ήδη διατεθεί το 2015 ως προχρηματοδότηση στο πλαίσιο των πολυετών κονδυλίων για τη μετανάστευση και τα σύνορα (επί συνόλου 7 δισ. ευρώ περίπου που έχουν προβλεφθεί για την περίοδο 2014-2020).
Η πρόταση σέβεται τη συμφωνία σχετικά με το επταετές δημοσιονομικό σχέδιο της ΕΕ. Για το ποσό των 801,3 εκατ. ευρώ δεν απαιτούνται πρόσθετες πληρωμές από την πλευρά των κρατών μελών το 2015.
Στην άτυπη σύνοδο των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ στις 23 Σεπτεμβρίου 2015, τα κράτη μέλη εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τις προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με την κινητοποίηση του προϋπολογισμού της ΕΕ και δεσμεύθηκαν να συνδράμουν αντιστοίχως με δικές τους συνεισφορές. Περιλαμβάνονται επίσης τα κονδύλια που έχουν ήδη κινητοποιηθεί - Η ΕΕ διαθέτει ήδη 1 δισ. ευρώ για την Τουρκία και 17 εκατ. ευρώ για τη Σερβία και την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας προκειμένου να βοηθήσει τις γειτονικές χώρες να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της μετανάστευσης. Όσον αφορά το Καταπιστευματικό Ταμείο Έκτακτης Ανάγκης για την Αφρική, με αρχικό κεφάλαιο από χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ ύψους 1,8 δισ. ευρώ , είναι επίσης απαραίτητη η παροχή αντίστοιχης συνεισφοράς από τα κράτη μέλη.
 
Επόμενα βήματα
Τον Οκτώβριο του τρέχοντος έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει να προστεθεί επιπλέον ποσό ύψους 900 εκατ. ευρώ στο σχέδιο προϋπολογισμού για το 2016, ώστε να χρηματοδοτηθούν οι ακόλουθες δράσεις προτεραιότητας εντός του 2016 :

• 600 εκατ. ευρώ για το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας, καθώς και για την αύξηση του προσωπικού του FRONTEX , της ΕΥΥΑ και της Ευρωπόλ. Το ποσό αυτό είναι επιπλέον των 780 εκατ. ευρώ που προβλέπονται για το πρόγραμμα μετεγκατάστασης έκτακτης ανάγκης·
• 300 εκατ. ευρώ για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους πρόσφυγες που φιλοξενούνται σε χώρες που γειτονεύουν με τη Συρία και άλλες τρίτες χώρες. Οι συνεισφορές των κρατών μελών θα πρέπει να αντιστοιχούν στη χρηματοδότηση της ΕΕ.

 
Ιστορικό
Στις 23 Απριλίου 2014, στο πλαίσιο της εκστρατείας για την εκλογή του στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ παρουσίασε στη Μάλτα ένα σχέδιο πέντε σημείων για τη μετανάστευση , με το οποίο ζητούσε μεγαλύτερη αλληλεγγύη ως προς τη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ.
Μόλις ανέλαβε καθήκοντα, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ανέθεσε στον επίτροπο με ειδική αρμοδιότητα τη μετανάστευση να εκπονήσει μια νέα πολιτική μετανάστευσης ως μία από τις 10 προτεραιότητες των Πολιτικών Κατευθύνσεων , δηλαδή του πολιτικού προγράμματος βάσει του οποίου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέλεξε την Επιτροπή.
Στις 13 Μαΐου 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το Ευρωπαϊκό Θεματολόγιο για τη Μετανάστευση , το οποίο καθορίζει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη βελτίωση της διαχείρισης όλων των πτυχών της μετανάστευσης.
Στις 27 Μαΐου 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε ήδη μια πρώτη δέσμη εκτελεστικών μέτρων του Ευρωπαϊκού Θεματολογίου για τη Μετανάστευση, μεταξύ των οποίων προτάσεις για τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση, καθώς και ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ κατά των λαθροδιακινητών μεταναστών.
Στις 25-26 Ιουνίου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να προωθήσει τις προτάσεις που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Θεματολογίου για τη Μετανάστευση, με ιδιαίτερη έμφαση στη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση, την επιστροφή και τη συνεργασία με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης.
Στις 20 Ιουλίου 2015, το Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων συμφώνησε να θέσει σε εφαρμογή τα μέτρα που προτείνονται στο Ευρωπαϊκό Θεματολόγιο για τη Μετανάστευση, ιδίως όσον αφορά τη μετεγκατάσταση ατόμων με σαφή ανάγκη διεθνούς προστασίας από την Ιταλία και την Ελλάδα κατά τα επόμενα δύο έτη, ξεκινώντας με 32.256 άτομα σε πρώτη φάση, και την επανεγκατάσταση 22.504 εκτοπισμένων με σαφή ανάγκη διεθνούς προστασίας από χώρες εκτός της ΕΕ.
Στις 9 Σεπτεμβρίου 2015, η Επιτροπή πρότεινε νέα δέσμη μέτρων , συμπεριλαμβανομένου ενός μηχανισμού έκτακτης ανάγκης για τη μετεγκατάσταση 120.000 προσφύγων, καθώς και συγκεκριμένα εργαλεία για να συνδράμει τα κράτη μέλη στην διεκπεραίωση αιτήσεων, την επιστροφή των οικονομικών μεταναστών και την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της προσφυγικής κρίσης.
Στις 14 Σεπτεμβρίου 2015, τα κράτη μέλη ενέκριναν την απόφαση για τη μετεγκατάσταση 40.000 προσφύγων με σαφή ανάγκη διεθνούς προστασίας, από την Ιταλία και την Ελλάδα.
Στις 23 Σεπτεμβρίου 2015, τα κράτη μέλη ενέκριναν την απόφαση για τη μετεγκατάσταση 120.000 προσφύγων με σαφή ανάγκη διεθνούς προστασίας από την Ιταλία, την Ελλάδα και άλλα κράτη μέλη που πλήττονται από την προσφυγική κρίση.