Να μη μεταδοθεί πριν τις 8 μ.μ.
Ομιλία του
Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη
στην Ετήσια Γενική
Συνέλευση της ΟΕΒ
Καταρχάς θα ήθελα να εκφράσω τη
χαρά μου που βρίσκομαι ανάμεσά σας και να ευχαριστήσω την Ομοσπονδία Εργοδοτών
και Βιομηχάνων, για την ευκαιρία που μου δίνει να προσφωνήσω την Ετήσια Γενική
της Συνέλευση, σε μια ιδιαίτερα σημαντική για την οικονομία της χώρας μας
περίοδο. Μια περίοδο που επιδιώκουμε να μετατρέψουμε στον πιο σημαντικό σταθμό
προς την εξυγίανση, τον εκσυγχρονισμό και την ανόρθωση της κυπριακής οικονομίας.
Η κυπριακή οικονομία βρίσκεται σε
μια πορεία προσαρμογής και σταδιακής ανάκαμψης, την οποία καλούμαστε όλοι, με
προσεχτικά βήματα και με την άσκηση ορθολογικής οικονομικής πολιτικής, να
ξεπεράσουμε επιτυχώς.
Όπως γνωρίζετε, μετά από τρείς
διαδοχικές θετικές αξιολογήσεις από την Τρόικα, ολοκληρώθηκε και η τέταρτη
αξιολόγηση με τα ίδια θετικά αποτελέσματα, επιβεβαιώνοντας την πρόοδο που
σημειώνεται σε όλους του τομείς του Προγράμματος. Μας αναγνωρίζεται ότι
προχωρούμε στον εξορθολογισμό των δημοσίων οικονομικών, στην προώθηση των
μεταρρυθμίσεων και στην εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος, με πολύ καλούς
ρυθμούς.
Οι θετικές αξιολογήσεις
αντανακλούν τις καλύτερες από τις αναμενόμενες επιδόσεις της οικονομίας
συγκριτικά με τις προβλέψεις των δανειστών μας. Η χαμηλότερη συρρίκνωση του ΑΕΠ
και η καλύτερη από την προβλεπόμενη πορεία των δημόσιων οικονομικών είναι τα
εχέγγυα πάνω στα οποία μπορούμε να οικοδομήσουμε την οικονομική ανάκαμψη της
χώρας σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση μεγάλων επιχειρηματικών ευκαιριών, που
διανοίγονται σε διάφορους τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Σε αυτά
περιλαμβάνονται οι τομείς της ενέργειας, του τουρισμού, των ανανεώσιμων πηγών
ενέργειας, της ναυτιλίας και των επαγγελματικών υπηρεσιών.
Ως φυσικό επακόλουθο της βελτίωσης
της οικονομίας, οι δείκτες εμπιστοσύνης και οι αξιολογήσεις των Διεθνών Οίκων
παρουσιάζουν μια σταδιακή και σταθερή βελτίωση και οι ανισορροπίες σε
σημαντικούς τομείς της οικονομίας έχουν σμικρυνθεί.
Με αυτό τον τρόπο η Κύπρος
ξανακερδίζει τη διεθνή αξιοπιστία της και την εμπιστοσύνη εκ μέρους των αγορών
και των επενδυτών και την ίδια ώρα δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για τη βιώσιμη
και διατηρήσιμη ανάπτυξη.
Παρά την προδιαγραφόμενη
θετικότερη εικόνα, είμαστε υποχρεωμένοι να αντιμετωπίσουμε και τις μεγάλες
οικονομικές προκλήσεις που έχουμε ενώπιον μας και αφορούν τον τραπεζικό τομέα,
τη διατήρηση της μακροοικονομικής σταθερότητας στην οικονομία, τη μείωση της
ανεργίας, την αποτελεσματική αξιοποίηση των υδρογονανθράκων και φυσικά, τις
προσπάθειες για επίλυση του κυπριακού προβλήματος.
Να μην ξεχνάμε πως υπό
οποιεσδήποτε, δυσμενείς ή ευμενείς συνθήκες, η επίλυση του εθνικού μας
προβλήματος και ο στόχος της επανένωσης της πατρίδας μας, παραμένει η πρώτη και
ύψιστη προτεραιότητά μας και δεν θα φεισθούμε κόπων και θυσιών, για να φέρουμε
στον τόπο μας την πολυπόθητη απελευθέρωση από τα δεσμά της τουρκικής κατοχής.
Η οικονομική ύφεση κατά το 2013
ήταν σημαντικά χαμηλότερη από τις αρχικές προβλέψεις των εταίρων του
προγράμματος αλλά και τις προβλέψεις Διεθνών Οίκων Αξιολόγησης και μεγάλων
Οργανισμών. Από την πλευρά της ζήτησης, η μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης και
των επενδύσεων ήταν μικρότερη από την προβλεπόμενη, ειδικά κατά το 2
ο εξάμηνο του έτους. Από τομεακής πλευράς, η σχετικά καλή επίδοση στον
τουριστικό τομέα και η διατήρηση των δραστηριοτήτων των επαγγελματικών
υπηρεσιών, λόγω των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που διαθέτει η Κύπρος, συνέβαλαν
στη συγκράτηση της ύφεσης.
Για τα πιο πάνω θετικά
αποτελέσματα σημαντικό ρόλο έπαιξε και η βοήθεια του επιχειρηματικού κόσμου, ο
οποίος φάνηκε για άλλη μια φορά ικανός να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις
πολλαπλές οικονομικές προκλήσεις. Η προσαρμοστικότητα και η ευελιξία που
δεικνύει ο Κύπριος επιχειρηματίας είναι ένα από τα βασικά συστατικά της
επιτυχούς αντιμετώπισης των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης.
Σε σχέση με τον τραπεζικό και
χρηματοοικονομικό τομέα, η πρόοδος που έχει επιτευχθεί είναι σημαντική, αφού
παρουσιάζει πλέον σημάδια σταθεροποίησης. Οι κυπριακές τράπεζες έχουν
κεφαλαιοποιηθεί επαρκώς και ο Συνεργατισμός ολοκλήρωσε επιτυχώς τις
συγχωνεύσεις με βάση το σχετικό χρονοδιάγραμμα. Επίσης, οι περιορισμοί στη
διακίνηση κεφαλαίων στην εσωτερική αγορά έχουν αρθεί σε μεγάλο βαθμό. Εντούτοις,
οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός τομέας συνεχίζουν να είναι
σημαντικές.
Η αντιμετώπιση του υψηλού επιπέδου
των μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένει η κύρια πρόκληση. Προς την αντιμετώπιση
των προκλήσεων του τραπεζικού τομέα, η Κυβέρνηση και η Κεντρική Τράπεζα
καταβάλουν συντονισμένα κάθε δυνατή προσπάθεια για να εντοπίσουν την καλύτερη
υπό τις περιστάσεις δυνατή λύση.
Σε αυτό το πλαίσιο η Κυβέρνηση,
προωθεί την εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών και θα πρέπει μέχρι το τέλος
του έτους να θεσπιστεί ένα κατάλληλο πλαίσιο και σχετικοί νόμοι αναδιάρθρωσης
χρεών. Στο ίδιο πλαίσιο, θα ρυθμιστεί το νομοθετικό πλαίσιο περί
αφερεγγυότητας, ενώ έχει ήδη ενισχυθεί ο ρόλος του Φορέα Εξώδικης Επίλυσης
Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσης, ώστε μέσω διαμεσολάβησης να παρέχονται
κίνητρα στις τράπεζες και στους δανειζόμενους να προβαίνουν σε αμοιβαίες
διευθετήσεις των δανείων.
Περαιτέρω, η έλλειψη επαρκούς
ρευστότητας σε συνδυασμό με τα ψηλά επιτόκια περιορίζουν τις δυνατότητες
χρηματοδότησης του επιχειρηματικού τομέα ώστε να προβεί σε κερδοφόρες
επενδύσεις. Για την άμβλυνση του προβλήματος της ρευστότητας η κυβέρνηση
προχωρεί κανονικά με τη συμφωνία της Κύπρου με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα
Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (
EBRD) με την οποία η Κύπρος θα μετατραπεί σε Χώρα Δραστηριοτήτων. Ήδη,
την περασμένη Πέμπτη, μετά την επιτυχημένη επίσκεψη του υπουργού Οικονομικών στη
Βαρσοβία υπεγράφη συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης με την EBRD, μέσω της οποίας η
τράπεζα θα διαθέσει μέχρι και €600 εκ. για επενδυτικές δραστηριότητες, στην
περίοδο 2014-2020. Επίσης, η EBRD θα αναλάβει τη διαχείριση του 18% του κεφαλαίου της
Τράπεζας Κύπρου που αφορά το μερίδιο της πρώην Λαϊκής.
Παράλληλα, μέσω της Ευρωπαϊκής
Τράπεζας Επενδύσεων, η Κύπρος θα μπορεί να χρηματοδοτήσει σημαντικά έργα σε
καίριους τομείς οικονομικής δραστηριότητας ενώ άμεσα επίκειται η σύσταση του
Χρηματοδοτικού Οργανισμού Κύπρου που αναμένεται να παρέχει περισσότερη
ρευστότητα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε συγκεκριμένους τομείς της
οικονομίας με τη συμβολή της Γερμανικής Τράπεζας Επενδύσεων.
Στα πλαίσια ενδυνάμωσης της
χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, το Υπουργείο Οικονομικών σε στενή συνεργασία με
την Κεντρική Τράπεζα προβαίνει σε μια σειρά από μέτρα που στοχεύουν στην
αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο χρηματοπιστωτικός μας τομέας.
Μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου έχουν προωθηθεί σειρά από
νομοθετικές ρυθμίσεις που διασφαλίζουν τον αποτελεσματικό εποπτικό έλεγχο των
χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Η διατήρηση και η ενίσχυση της
δημοσιονομικής πειθαρχίας και σταθερότητας αποτελούν τον βασικό άξονα πάνω στον
οποίο μπορούμε να βελτιώσουμε την οικονομία αλλά και τις συνθήκες διαβίωσης των
τωρινών και μελλοντικών γενεών.
Στα πλαίσια της πολιτικής της
κυβέρνησης για τις αποκρατικοποιήσεις, οι οποίες θα οδηγήσουν σε πολλαπλά οφέλη,
τόσο τους ίδιους τους ημικρατικούς οργανισμούς, όσο και την κυπριακή οικονομία,
αλλά και την κοινωνία γενικότερα, η Κυβέρνηση υλοποιεί συγκεκριμένο Πρόγραμμα
Δράσης, το οποίο συμπεριλαμβάνει την αποκρατικοποίηση επτά κρατικών οργανισμών
και επιχειρήσεων. Παράλληλα προωθεί και την μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας,
εξελίξεις που αναμένεται να φέρουν μεσοπρόθεσμα πολλαπλά οφέλη στην οικονομία
μέσω της μείωσης του διοικητικού κόστους και της αύξησης της
παραγωγικότητας.
Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης της
κυπριακής οικονομίας το 2014 αναμένεται να είναι, της τάξης του -4.2% από -4.8%
που ήταν η προηγούμενη πρόβλεψη της Τρόικας. Η μείωση του διαθέσιμου
εισοδήματος, η διατήρηση περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής, καθώς και η
συνεχιζόμενη διόρθωση στις δραστηριότητες του τραπεζικού τομέα, αναμένεται να
επηρεάσουν αρνητικά την ιδιωτική κατανάλωση. Ο πληθωρισμός (Δείκτης Τιμών
Καταναλωτή) αναμένεται να είναι αρνητικός (-1%) σε συνέχεια του χαμηλού επιπέδου
του προηγούμενου έτους και στην αγορά εργασίας, το ποσοστό ανεργίας το 2014,
αναμένεται να ανέλθει περίπου στο 18.6%, χαμηλότερο ωστόσο, από το 19.2% που
ήταν η προηγούμενη πρόβλεψη της Τρόικας.
Η αύξηση στην ανεργία αποδίδεται
στη συνέχιση της οικονομικής ύφεσης και στην απουσία δημιουργίας βιώσιμων θέσεων
εργασίας και εξακολουθεί να παραμένει σε ανησυχητικά επίπεδα, ιδιαίτερα για τους
μακροχρόνια άνεργους και τους νέους.
Η επάνοδος της οικονομίας σε
αναπτυξιακή τροχιά είναι η μόνη οδός που μπορεί να οδηγήσει σε σίγουρη και
σταδιακή μείωση της ανεργίας. Παρά τις αρνητικές επιπτώσεις της συνεχιζόμενης
ύφεσης στην αγορά εργασίας, η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα που παρατηρείται
υποβοηθούν στο να αμβλυνθούν οι οικονομικές επιπτώσεις, ενώ παρατηρήθηκε
σημαντική μείωση στο εργατικό κόστος, κάτι που ανοίγει μεγάλες ευκαιρίες.
Έχουμε εξαγγείλει και εφαρμόζουμε
μέτρα συγκράτησης της ανεργίας και αύξησης των θέσεων εργασίας με την υλοποίηση
επιχορηγούμενων σχεδίων απασχόλησης, αλλά και επιμόρφωσης ανέργων και κυρίως
νέων. Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη συνεργασία μεταξύ Κυβέρνησης και
κοινωνικών εταίρων με σκοπό την επίτευξη της μέγιστης δυνατής αξιοποίησης του
ντόπιου εργατικού δυναμικού μέσα από την ελαστικοποίηση των όρων εργασίας.
Οι οικονομικές προοπτικές για το
2014 εξακολουθούν να είναι δύσκολες και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η
κυπριακή οικονομία είναι μεγάλες.
Κλειδί αποτελεί η επίδοση στον
τομέα του τουρισμού και των επαγγελματικών υπηρεσιών, η οποία θα εξαρτηθεί
κυρίως από τις εξελίξεις στη Ρωσία και Ουκρανία.
Μέσα στο πιο πάνω περιβάλλον η
αξιοποίηση της Κύπρου και η μετατροπή της σε ενεργειακό κόμβο στην Ανατολική
Μεσόγειο μέσω στρατηγικών συμμαχιών με γείτονες χώρες μπορούν να βοηθήσουν για
ταχύτερη έξοδο από την οικονομική κρίση. Επιβεβαίωση των πιο πάνω αποτελούν οι
αποφάσεις των εταιρειών Halliburton και του Αμερικανικού κολοσσού Schluberger. Και οι δύο
εταιρείες έχουν δείξει ενδιαφέρον για τη χρησιμοποίηση της Κύπρου ως ενεργειακού
κέντρου παροχής υπηρεσιών, εξέλιξη που αναμένεται να έχει πολλές θετικές
επιδράσεις στην κυπριακή οικονομία.
Παράλληλα με τα πιο πάνω, η
διαφύλαξη, η προώθηση και η ορθολογιστική αξιοποίηση των συγκριτικών μας
πλεονεκτημάτων σε συνδυασμό με την εμπέδωση της διαρκούς δημοσιονομικής και
χρηματοοικονομικής σταθερότητας μπορούν να ξαναδώσουν μεσοπρόθεσμα στην Κύπρο
τον αναγκαίο δυναμισμό για να καταφέρει να διανύσει το δύσκολο δρόμο που έχει
μπροστά της.
Θα ήταν παράλειψη, επίσης, να μην
αναφερθώ και στα μέτρα που εφαρμόζουμε για τον εκσυγχρονισμό των θεσμών και του
κράτους. Τα μέτρα αυτά, σκοπεύουν, μεταξύ άλλων, στη βελτίωση της αποδοτικότητας
της Δημόσιας Υπηρεσίας, έτσι ώστε να βελτιωθεί η εξυπηρέτηση των επιχειρήσεων
και των συμπολιτών μας γενικά. Η χρηστή διοίκηση, η μείωση της γραφειοκρατίας
και της αδιαφάνειας αποτελούν προτεραιότητες της κυβέρνησης, αλλά και
προϋποθέσεις για την υγιή ανάπτυξη της οικονομίας.
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι
το οικονομικό περιβάλλον θα εξακολουθήσει για κάποια περίοδο να είναι δύσκολο.
Η Κυβέρνηση θα συνεχίσει να
παρακολουθεί στενά και συστηματικά τις εξελίξεις και είναι έτοιμη για προώθηση
πρόσθετων μέτρων. Καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε προβλήματα που αφορούν τη
οικονομική ανάπτυξη, δημοσιονομικές ανισοσκέλιες, στρεβλώσεις που παρατηρούνται
σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας και ιδιαίτερα στον τραπεζικό τομέα.
Στην προσπάθεια αυτή δεν υπάρχουν
ούτε εύκολες ούτε μαγικές λύσεις. Αυτό πρέπει να το γνωρίζουμε όλοι. Χωρίς
επικίνδυνους ακροβατισμούς ή αδόκιμες συνταγές που ενέχουν κινδύνους πολύ
μεγαλύτερους από τα μέτρα τα οποία γνωρίζουμε και συμφωνήσαμε να τηρήσουμε, να
προχωρήσουμε στην υλοποίησή τους.
Στην προσπάθεια ανάκαμψης και
επιστροφής στην οικονομική ευημερία κανείς δεν περισσεύει. Η Κυβέρνηση επιθυμεί
τη μέγιστη συναίνεση και συνεργασία όλων των πολιτικών, παραγωγικών και
κοινωνικών δυνάμεων του τόπου.
Με τη συνέργεια όλων, με δυσκολία,
αλλά με σιγουριά και σταθερότητα θα μπούμε ξανά στον δρόμο της ανάπτυξης,
απαλλαγμένοι την ίδια ώρα και από τις όποιες παθογένειες του παρελθόντος.
Αναλογιζόμενος το μέγεθος όλων
αυτών των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε και την ευθύνη που έχουμε ως ηγεσία του
τόπου, εκφράζω έκκληση για συνέχιση του πνεύματος συνεργασίας που έχει
επιδειχτεί μέχρι στιγμής. Αναμένω, αλλά ταυτόχρονα είμαι και σίγουρος ότι η
εργοδοτική πλευρά θα επιδείξει την απαραίτητη βούληση για συνεργασία, όπως έχει
πράξει και στο παρελθόν. Οι στιγμές είναι δύσκολες και η ενότητα μεταξύ μας
είναι απολύτως απαραίτητη για να αντιμετωπίσουμε όσο καλύτερα γίνεται τις
μεγάλες προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας.
