|
Έχω
αποδεχθεί με ευχαρίστηση την πρόσκληση του Δήμου Ύψωνα, που διοργανώνει
τη σημερινή συγκέντρωση με θέμα «Εξελίξεις και πρακτική εφαρμογή της
Συμφωνίας του Προέδρου της Δημοκρατίας με τους Βρετανούς
για την
ανάπτυξη της περιοχής των Βάσεων, τέσσερις μήνες μετά τη σχετική
υπογραφή», σε συνεργασία με τα Κοινοτικά Συμβούλια των γύρω κοινοτήτων
(Κολόσσι, Ερήμη, Επισκοπή, Τραχώνι, Ακρωτήρι, Ασώματος, Παραμάλι,
Αυδήμου και Σωτήρα), να παραστώ και να μιλήσω για τις εξελίξεις γύρω από
τον πολεοδομικό σχεδιασμό και ανάπτυξη στις περιοχές των Βάσεων, μετά
τη συμφωνία Κύπρου – Βρετανίας.
Υπενθυμίζω ότι η Συμφωνία που επιτεύχθηκε
μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και Ηνωμένου Βασιλείου ήταν αποτέλεσμα
μεθοδικών και εκτεταμένων συζητήσεων και διαλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τον
καθορισμό πολεοδομικών ζωνών και πολιτικών ανάπτυξης για τις μη
στρατιωτικές τοποθεσίες των δύο Βάσεων.
Επιτρέψετέ μου να υπογραμμίσω την πολιτική
σημασία του όλου ζητήματος, το οποίο απασχολεί την κυπριακή Πολιτεία
αλλά, πρωτίστως την κοινωνία μας, και δη τους κατοίκους των
επηρεαζόμενων περιοχών εδώ και δεκαετίες. Και θέλω, ευθύς εξ’ αρχής να
υπογραμμίσω ιδιαίτερα το γεγονός πως η υπογραφή αυτής της συμφωνίας από
τον Πρόεδρο Αναστασιάδη στο Λονδίνο, στις 15 του περασμένου Ιανουαρίου,
επιβεβαιώνει τη διαχρονική θέση της πλευράς μας ότι οι Βρετανικές Βάσεις
στην Κύπρο υπάρχουν για να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά και μόνο για
στρατιωτικούς σκοπούς. Η συμφωνία, μεταξύ άλλων, επιτρέπει την ένταξη
ενός μεγάλου μέρους του εδάφους των Βάσεων σε πολεοδομικές ζώνες με
αποτέλεσμα να επιτρέπεται πλέον η ανάπτυξή τους. Πιο συγκεκριμένα, το
78% του εδάφους των Βρετανικών Βάσεων, εκτάσεως περίπου 200 τετραγωνικών
χιλιομέτρων που περιλαμβάνει και το σύνολο των ιδιωτικών περιουσιών,
εντάσσεται στην πιο πάνω ρύθμιση.
Οι κύριες πρόνοιες της συμφωνίας, σε ό,τι
αφορά ειδικότερα τις αρμοδιότητες του Υπουργείου Εσωτερικών, αφορούν σε
γενικές γραμμές τα ακόλουθα:
1. Οι δύο πλευρές θα συνεργασθούν για τον
καθορισμό των πολεοδομικών ζωνών και της πολιτικής για αναπτύξεις στις
πιο πάνω περιοχές που εμπίπτουν στα όρια των Βάσεων. Όπως ανέφερα πιο
πάνω, θα εξαιρεθούν οι χώροι των στρατιωτικών εγκαταστάσεων (εάν κάποιοι
χώροι καταργηθούν θα ενταχθούν μετά σε ζώνες ή αν κριθούν αναγκαίοι
νέοι χώροι θα εξαιρεθούν από τον σχεδιασμό).
2. Οι κυπριακές Αρχές θα μπορούν να
χορηγήσουν άδειες για αναπτύξεις με προηγούμενη συγκατάθεση των
βρετανικών Αρχών των Βάσεων.
3. Τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα όπως και οι
συναφείς διαδικασίες του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας θα
συνεχίσουν να αναγνωρίζονται, και αίρονται οι προηγούμενοι περιορισμοί
για αναπτύξεις (εμπορική, βιομηχανική χρήση) και αγοραπωλησίες (θα είναι
δυνατό να γίνεται πώληση σε μη ντόπιους Ελληνοκύπριους, Ευρωπαίους
ή/και υπηκόους τρίτων χωρών με βάση την κείμενη νομοθεσία της Κυπριακής
Δημοκρατίας).
4. Για τα έργα υποδομής που θα χρειασθούν θα
αναλαμβάνει τη δαπάνη η Κυπριακή Δημοκρατία. Σε περιπτώσεις που θα
εξυπηρετούνται από τα έργα και στρατιωτικές εγκαταστάσεις των SBAs, θα
γίνεται συζήτηση των δύο πλευρών για καταμερισμό του κόστους.
Οι νέες ζώνες και πολιτικές θα εφαρμοστούν
μέσω της νομοθεσίας των περιοχών των Βρετανικών Βάσεων στη βάση των
σχετικών νόμων που ισχύουν στην Κυπριακή Δημοκρατία, και συγκεκριμένα
τον Νόμο περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας. Αυτό, ήδη συμφωνήθηκε και οι
Αρχές των Βάσεων προχωρούν με ταχείς ρυθμούς στην αγγλική μετάφραση της
πολεοδομικής νομοθεσίας, κανονισμών, εντολών, εγκυκλίων κ.λπ.
Ήδη, το Τμήμα Πολεοδομίας έχει συστήσει τις
ομάδες εργασίας για τις δύο περιοχές και πολύ σύντομα ολοκληρώνεται η
συγκέντρωση των απαραίτητων στοιχείων για τον πολεοδομικό σχεδιασμό.
Συγκεκριμένα, έγιναν διαβουλεύσεις με άλλες 40 περίπου συναρμόδιες
Υπηρεσίες, συγκεντρώνοντας πληροφορίες και σχετικό υλικό (το οποίο θα
καταχωρηθεί σε μορφή GIS και θα τύχει ανάλογης επεξεργασίας). Εν τω
μεταξύ, οργανώθηκαν ερευνητικές και ενημερωτικές επισκέψεις στις υπό
μελέτη περιοχές.
Σε συνεργασία με τις Αρχές των Βάσεων έχουν,
επίσης, καθοριστεί οι αρχές, στόχοι και κατευθυντήριες γραμμές για την
εκπόνηση των «Πολεοδομικών ζωνών και του πλαισίου χωροθετικής
πολιτικής», στη βάση των Σχεδίων Ανάπτυξης όπως αυτά εκπονούνται από την
Κυπριακή Δημοκρατία. Το κείμενο αυτό θα αποτελέσει το υπόβαθρο των
προτάσεων που θα γίνουν.
Αναφορικά με τη διαδικασία, θα ήθελα να
σημειώσω ότι αυτή διαλαμβάνει οκτώ με δέκα στάδια. Θα σταθώ για λίγο στα
δύο πιο σημαντικά στάδια, κατά τη γνώμη μου. Το πρώτο αφορά τη δημόσια
συμμετοχή, με την πρόσκληση των τοπικών Αρχών, να υποβάλουν εισηγήσεις
οι οποίες αναμένεται να διαμορφωθούν μετά από ανοικτές παγκοινοτικές
συζητήσεις (σύμφωνα και με την πρακτική που εφαρμόζεται στις περιπτώσεις
των σχεδίων ανάπτυξης).
Η πρόσκληση αυτή καθυστέρησε κάπως γιατί
αναμένεται να ολοκληρωθεί η υιοθέτηση της πολεοδομικής νομοθεσίας από
τις Αρχές των Βάσεων ώστε όλα τα βήματα να γίνουν σύμφωνα με
νενομισμένες διαδικασίες.
Όπως γίνεται αντιληπτό, ο βασικός στόχος
είναι μέσα από ένα δημοκρατικό διάλογο και διαφανείς διαδικασίες να
προσδιοριστούν οι αναγκαίες και αιτιολογημένες ρυθμίσεις που θα πρέπει
να γίνουν για τις υπό σχεδιασμό περιοχές, προς όφελος τόσο των κατοίκων
που διαμένουν μέσα ή κοντά στις Βρετανικές Βάσεις όσο και της Κύπρου
γενικότερα.
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο αφορά τη σύσταση
ενός συμβουλευτικού κλιμακίου (με εκπροσώπους του Τμήματος Πολεοδομίας
του αντίστοιχου Έπαρχου, της Ένωσης Κοινοτήτων, του Υπουργείου
Συγκοινωνιών και Έργων, του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και
Περιβάλλοντος και των Αρχών των Βάσεων), το οποίο θα αξιολογήσει τα
διάφορα αιτήματα και τα δεδομένα της περιοχής και θα ετοιμάσει προτάσεις
για έγκριση. Πριν από την έγκριση και δημοσίευση του Σχεδίου, θα
ετοιμαστεί Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και θα ζητηθεί
σχετική γνωμάτευση από την Περιβαλλοντική Αρχή.
Νοείται ότι σε όλα τα στάδια της διαδικασίας
θα υπάρχει συνεχής επαφή και επικοινωνία με τις Αρχές των Βρετανικών
Βάσεων, οι οποίες θα εγκρίνουν και υιοθετήσουν το τελικό Σχέδιο και
Πολιτική. Οι σχεδιασμοί είχαν ως προκαταρκτικό χρονικό ορίζονται τους
έξι μήνες, χωρίς να περιλαμβάνουν την πτυχή της εκτίμησης των τυχόν
περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Όμως, λόγω των νομικών θεμάτων που προέκυψαν
(δηλαδή η υιοθέτηση του Νόμου περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας από τις
Αρχές των Βάσεων), πιστεύω ότι θα έχουμε μια καθυστέρηση μερικών μηνών,
ενώ θα είμαι σύντομα σε θέση να καθορίσω σαφές χρονοδιάγραμμα.
Κυρίες και κύριοι,
Η συμφωνία της Κυπριακής Δημοκρατίας και του
Ηνωμένου Βασιλείου διανοίγει, πράγματι, προοπτικές ανάπτυξης.
Ταυτόχρονα, όμως, οι περιοχές των Βρετανικών Βάσεων (και ιδιαίτερα θα
έλεγα η Βάση του Ακρωτηρίου) διαθέτουν πλούσια αρχαιολογικά, πολιτιστικά
και περιβαλλοντικά στοιχεία και αποτελούν χώρο χιλιάδων επισκεπτών τόσο
κατά την καλοκαιρινή περίοδο αλλά και ολόχρονα.
Κατά συνέπεια, το ζητούμενο των υπό εξέλιξη
σχεδιασμών αφορά στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης ώστε,
από τη μια, να ικανοποιηθούν οι πραγματικές αναπτυξιακές ανάγκες, αλλά
ταυτόχρονα και οι απαιτήσεις που πηγάζουν από τα αξιόλογα στοιχεία
(δηλαδή τον πλούτο) αυτών καθ’ αυτών των περιοχών. Η πρόκληση λοιπόν
είναι μεγάλη, καθ’ ότι το Σχέδιο που θα ετοιμάσουμε θα πρέπει να συνάδει
με παραδεδεγμένες αρχές σχεδιασμού, θα κριθεί και υιοθετηθεί από
τρίτους στα πλαίσια μιας διακρατικής συμφωνίας, και θα λαμβάνει υπόψη τη
χωροταξική συνέχεια των οικισμών σε περιπτώσεις κοινοτήτων που
εμπίπτουν μερικώς στις Βάσεις.
Καταλήγοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι η
Κυβέρνηση θα πράξει ό,τι είναι δυνατό για την επίτευξη μιας
ισορροπημένης και ορθολογικής ανάπτυξης για τις δύο περιοχές των
Βρετανικών Βάσεων. Ως Υπουργείο αλλά και ως αρμόδια πολεοδομική Αρχή για
τον πολεοδομικό σχεδιασμό σε περιοχές υπαίθρου, σας διαβεβαιώνω ότι
παρακολουθώ την όλη διαδικασία από κοντά, με απώτερο στόχο την ομαλή
ολοκλήρωσή της για το καλό του τόπου και των επηρεαζόμενων κοινοτήτων
αλλά, βεβαίως, και των κατοίκων αυτών των περιοχών. |
