Χαιρετισμός του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη στην τακτική Συνεδρία του Δ.Σ. της ΟΕΒ
Χαίρομαι ιδιαίτερα που βρίσκομαι σήμερα εδώ, τηρώντας την υπόσχεση που είχα δώσει και κατά την παρουσία μου στη Γενική Συνέλευση της ΟΕΒ τον περασμένο Απρίλιο, για διαρκή συνεργασία μεταξύ του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, στη βάση ενός τακτικού διαλόγου, αξιοποιώντας ‒ για μας είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό, είναι κάτι που κάνουμε από την πρώτη μέρα και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε ‒ την εμπειρία και τεχνογνωσία των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας.
Οι συνεχιζόμενες διεθνείς και εγχώριες προκλήσεις, απαιτούν τη συλλογική μας προσοχή και δράση. Kαλούμαστε να δώσουμε αποτελεσματικές λύσεις που ενισχύουν την ανθεκτικότητα και την ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας, καθώς και να διαφυλάξουμε τον ιστό της κοινωνίας μας.
Είμαι απόλυτα πεπεισμένος, πως μόνο μέσα από ισχυρή συνεργασία μπορούμε να δημιουργήσουμε συνέργειες και να αξιοποιήσουμε καινοτόμες ιδέες, τεχνολογία και ειδικές γνώσεις για κάθε τομέα. Ειδικά μαθαίνοντας από εσάς ευρισκόμενος επτά μήνες στην Προεδρία της Δημοκρατίας ότι σε πολλές από αυτές τις προσπάθειες η Κυβέρνηση ομολογουμένως στερείται είτε ιδεών είτε αξιοποίησης τεχνογνωσίας που εσείς γνωρίζετε σαφώς καλύτερα.
Επομένως, για μένα, η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είναι απαραίτητη προϋπόθεση, μπορεί να οδηγήσει σε πιο αποτελεσματικές, πιο αποδοτικές πολιτικές, προσαρμοσμένες στις ανάγκες του σημερινού διεθνούς περιβάλλοντος. Την ίδια στιγμή μια τέτοια συνεργασία προωθεί επίσης τη διαφάνεια και συμβάλλει στη χρηστή διακυβέρνηση.
Η κυπριακή οικονομία, παρά τις γνωστές σε όλους μας προκλήσεις και παρά τον σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας, παρουσιάζει μεσοπρόθεσμα θετικές προοπτικές. O ρυθμός ανάπτυξης για το 2024 προβλέπεται να είναι περίπου 2,9%. Αν και αυτό αποτελεί χαμηλότερη ανάπτυξη σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια είναι αρκετά πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, ο οποίος προβλέπεται να ανέλθει στο 1,4%. Για τα έτη 2025 και 2026, αναμένεται αύξηση του ΑΕΠ περίπου στο ίδιο επίπεδο. Επιπλέον, ο πληθωρισμός συνεχίζει την πτωτική του τάση και αναμένεται στο 2,5% για το 2024 και στο 2,0% για το 2025 και 2026. Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται στο 5,8% το 2024 και θα μειωθεί στο 5,0% έως το 2026.
Με δεδομένη την αμετάκλητη μας προσήλωση στη διασφάλιση συνθηκών οικονομικής ανάπτυξης, θα ήθελα ακόμη μια φορά να επαναλάβω το τρίπτυχο της προσέγγισης που ακολουθούμε ως διακυβέρνηση: δημοσιονομική σοβαρότητα και υπευθυνότητα, ο σταθερός και υγιής χρηματοπιστωτικός τομέας και διαρκείς θαρραλέες μεταρρυθμίσεις. Αυτό το τρίπτυχο καθορίζει όλες τις αποφάσεις που καλούμαστε να λάβουμε.
Όπως γνωρίζετε, στη σημερινή συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου συζητήθηκε και εγκρίθηκε ο πρώτος προϋπολογισμός της Κυβέρνησης, ο προϋπολογισμός του 2024.
Αντανακλώντας πλήρως τη δέσμευση μας για δημοσιονομική πειθαρχία, αυτός ο πρώτος προϋπολογισμός που καταθέτουμε ως Κυβέρνηση, είναι πλεονασματικός.
Το δημοσιονομικό ισοζύγιο το 2024 εκτιμάται ότι θα είναι πλεονασματικό και θα ανέλθει στο 2,2% του ΑΕΠ. Μεσοπρόθεσμος στόχος μας, ως το 2026, είναι η μείωση του δημόσιου χρέους στο 60%.
Ο προϋπολογισμός του 2024, δίνει το γενικότερο στίγμα των πολιτικών μας προτεραιοτήτων και μετουσιώνει τις βασικές αρχές του προγράμματος διακυβέρνησης σε κοστολογημένα και υλοποιήσιμα έργα και μεταρρυθμίσεις, έχοντας τον άνθρωπο στο επίκεντρο όλων των πολιτικών αποφάσεων.
Δίνουμε έμφαση στην πραγματική οικονομία, μέσα από αναπτυξιακές δαπάνες, οι οποίες βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγικότητα καθώς και τις απολαβές των εργαζομένων στο σύνολό τους, ενώ παράλληλα δημιουργούν νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας.
Η υπεύθυνη προσέγγιση της διακυβέρνησης στην κατάρτιση του ετήσιου προϋπολογισμού αποτυπώνεται, ανάμεσα σε άλλα, και στην κατά πολύ μειωμένη αύξηση των μόνιμων θέσεων εργασίας στο δημόσιο με τη δημιουργία μόνο 52 νέων θέσεων το 2024 σε σύγκριση με 485 στον προϋπολογισμό του 2023. Άρα, λάβαμε υπόψη αυτή τη διάσταση.
Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας είναι αυτή που θα επιτρέψει την υλοποίηση στοχευμένων δράσεων σε σημαντικούς τομείς όπως της παιδείας, της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας. Σημαντικοί πυλώνες της διακυβέρνησης μας.
Η ουσιαστική στήριξη της μεσαίας τάξης, η βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών και η αποτελεσματική αντιμετώπιση των επιπτώσεων της ακρίβειας αποτελούν τους άξονες ενός πρωτοπόρου μοντέλου διακυβέρνησης με έντονο κοινωνικό και αναπτυξιακό πρόσημο.
Η έγκριση του πρώτου προϋπολογισμού της διακυβέρνησης αποτυπώνει τον στρατηγικό προσανατολισμό μας για την πενταετία, στη βάση φιλόδοξων, αλλά ρεαλιστικών προτεραιοτήτων, που θα καθοδηγούν τις ενέργειές μας έως το 2028, πάντα σε συνάφεια πάντα με τη μακροπρόθεσμη στρατηγική Όραμα 2035.
Δεν είμαι εξ αυτών που πιστεύουν ότι η οικονομία, οι στόχοι της οικονομίας, το μοντέλο της οικονομίας πρέπει να επηρεάζεται από τους εκλογικούς κύκλους. Δεν είναι ένδειξη σοβαρότητας σε μια χώρα αν κάθε φορά που έχουμε αλλαγή Κυβέρνησης αλλάζει και το οικονομικό μοντέλο. Άρα, δουλεύουμε πάνω στο όραμα 2035 που υιοθετήθηκε από την προηγούμενη Κυβέρνηση, είναι συμβατό με τους στόχους μας, είναι υλοποιήσιμο.
Η πρώτη προτεραιότητα μας, αφορά στην άμεση και αποτελεσματική επίλυση χρόνιων θεμάτων που απασχολούν τους πολίτες, δίδοντας έμφαση σε τρεις τομείς: μεταναστευτικό, στεγαστικό και κυκλοφοριακό.
Ξεκινώντας από το τελευταίο να πω ότι ξεκινήσαμε μια φιλόδοξη προσπάθεια με τον Αλέξη Βαφειάδη, είδαμε τα πρώτα αποτελέσματα, είδατε πώς άλλαξαν τα πρώτα αποτελέσματα μέσα σε μια δυο βδομάδες, βλέπουμε μια αυξητική τάση και θα συνεχίσουμε αυτή την πορεία και όσον αφορά τα σχολεία και άλλα, θα έρθουμε Λεμεσό, βλέπουμε ότι κτίζεται σιγά σιγά η κουλτούρα, δεν ήταν εύκολο, αλλά ήταν σημαντικό ότι υπάρχει ανταπόκριση από την κοινωνία.
Το στεγαστικό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα, ειδικότερα στη Λεμεσό. Την πρώτη βδομάδα Οκτωβρίου, εγκρίθηκε και σήμερα στον προϋπολογισμό, ο Υπουργός Εσωτερικών θα προχωρήσει με ανακοίνωση συγκεκριμένων προγραμμάτων για το στεγαστικό με πλάνο τετραετίας.
Στο μεταναστευτικό, υπάρχει μια διάσταση που σας ενδιαφέρει ιδιαίτερα.
Είναι σημαντικό ότι για πρώτη φορά φεύγουν περισσότεροι από τη χώρα μας από όσοι έρχονται. Έχουμε επιταχύνει τις διαδικασίες, έχουμε περισσότερα άτομα να εξετάζουν τις αιτήσεις, η ομπρέλα των προσπαθειών μας είναι να σταματήσει η χώρα μας να θεωρείται ελκυστικός προορισμός. Σε κάποιο βαθμό από κάποιες περιοχές το έχουμε πετύχει, έχουμε ανησυχίες, για παράδειγμα, τις τελευταίες μέρες από τον Λίβανο όπου υπάρχουν περίπου 200 χιλιάδες Σύριοι και λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση στον Λίβανο είναι κάτι που μας ανησυχεί. Λαμβάνουμε μέτρα ώστε να μην έχουμε μια νέα μεταναστευτική οδό από πλευράς Λιβάνου. Την ίδια στιγμή για να σταματήσει η χώρα μας να είναι ελκυστικός προορισμός πρέπει να αλλάξουμε κάποια από τα κίνητρα, διότι πρόκειται για κίνητρα σε κάποιες περιπτώσεις, που χρησιμοποιούν οι διακινητές για να φέρουν μετανάστες στην Κύπρο και οι οποίοι δεν ξέρουν καν πού είναι η Κύπρος.
Θέλω να ξεκαθαρίσω ότι όσον αφορά τις διεθνείς μας υποχρεώσεις, για αυτούς που χρήζουν διεθνούς προστασίας δεν τίθεται θέμα συζήτησης. Είμαστε ένα κράτος που θα ανταποκριθούμε σε όλες τις διεθνείς και ευρωπαϊκές μας υποχρεώσεις.
Την ίδια στιγμή είναι μηδενική ανοχή που πρέπει να επιδείξουμε σε αυτούς που δεν δικαιούνται. Και ένας σημαντικός αριθμός αιτητών ασύλου εργάζονται ευρύτερα είτε στην ξενοδοχειακή είτε στις άλλες βιομηχανίες. Υπάρχει μια απόφαση που τελειώνει μέχρι την 1η Οκτωβρίου. Δεν είναι πρόθεση μου να την ανανεώσουμε, θέλω να είμαι απόλυτα ειλικρινής μαζί σας, αλλά την ίδια στιγμή επεξεργαζόμαστε με το Υπουργείο Εργασίας ένα πλάνο από την 1η Ιανουαρίου, όταν γίνονται αιτήσεις για να έρθει ξένο προσωπικό στην Κύπρο, σε ένα μήνα θα υπάρχει απάντηση από πλευράς της Κυβέρνησης. Σήμερα μπορεί να πάρει τρεις - τέσσερεις μήνες, πολλές φορές δίνονται εγκρίσεις μετά που θα περάσει η σεζόν.
Σε ένα μήνα θα δίνεται απάντηση, στο πρότυπο αυτού που θα γίνει αύριο για τα θέματα συνταξιοδότησης.
Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε τούτη την τακτική όσον αφορά το μεταναστευτικό.
Περίπου φτάνουμε στο 7% του πληθυσμού. Αντιλαμβάνεστε τις επιπτώσεις και τις συνέπειες, κοινωνικές και άλλες, άρα πρέπει η χώρα μας να σταματήσει να θεωρείται ελκυστικός προορισμός. Άρα, προβαίνουμε σε όλες τις ενέργειες, ακόμη και σε θέματα επιδομάτων. Για παράδειγμα, το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα. Για να είναι κάποιος δικαιούχος αν είναι Κύπριος ή πολίτης της ΕΕ πρέπει να ζει στη χώρα μας για πέντε συναπτά έτη. Αυτό δεν υπάρχει στο θέμα των μεταναστών, είναι κάτι που αλλάξαμε. Έχουμε εντοπίσει διάφορα σημεία τα οποία χρησιμοποιούσαν οι διακινητές και καθιστούσαν τη χώρα μας ελκυστικό προορισμό, τα αλλάζουμε έτσι ώστε να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα, να σταματήσει πλέον η Κύπρος να θεωρείται ελκυστικός προορισμός. Άρα, η πρώτη προτεραιότητα, μετανάστευση, στεγαστικό, κυκλοφοριακό είναι θέματα για τα οποία ήδη εργαζόμαστε πολύ συγκεκριμένα.
Η συμφωνία, η οποία επιτεύχθηκε για την ΑΤΑ ‒ και θέλω να σας ευχαριστήσω για την εποικοδομητική σας στάση ‒ ήταν ένα σωστό μέτρο προς αυτή την κατεύθυνση για στήριξη του οικογενειακού εισοδήματος. Δεχόμαστε πολλή κριτική και είμαι εδώ για να δέχομαι κριτική για τον φόρο στα καύσιμα και το ηλεκτρικό ρεύμα. Θέλω να τονίσω ακόμα μια φορά ότι τα μέτρα για αντιμετώπιση της ακρίβειας θα πρέπει να είναι στοχευμένα, ώστε να είναι και αποτελεσματικά. Δεν μπορούν να είναι οριζόντια. Και σε καμία απολύτως περίπτωση δεν πρόκειται να ξεφύγουμε από τη δημοσιονομική πειθαρχία.
Η δεύτερη στόχευση μας αφορά τη διασφάλιση μιας ισχυρής και ανθεκτικής οικονομίας. Σε αυτή την προτεραιότητα εντάσσεται η μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος. Η τελευταία μεταρρύθμιση έγινε το 2002. Πρέπει να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα.
Επίσης, η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, η βελτίωση δεξιοτήτων για την αγορά εργασίας και η διασύνδεση της με το εκπαιδευτικό σύστημα. Χρειάζεται να γίνουν τομές στην Παιδεία, η εκπαίδευση μας πρέπει να διασυνδεθεί με την αγορά εργασίας και τις ανάγκες της κυπριακής οικονομίας.
Την ίδια στιγμή ένα ισχυρό τραπεζικό σύστημα είναι απαραίτητο για μια εύρωστη οικονομία. Δεν είμαι από αυτούς που προσεγγίζουν τις τράπεζες ως εχθρούς, ως αντίπαλους, δεν υιοθετώ τέτοιου είδους προσεγγίσεις ούτε συμφωνώ, την ίδια στιγμή, όμως, οι τράπεζες πρέπει να καταλάβουν ότι σε χρονιές όπως η φετινή όπου τα κέρδη τους είναι αυξημένα, είναι σημαντικό να προβαίνουν σε κινήσεις για βελτίωση της οικονομικής κατάστασης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, είτε αυτό αφορά καταθετικά και δανειστικά επιτόκια ή και άλλες διευκολύνσεις.
Η τρίτη στόχευση μας αφορά τον εκσυγχρονισμό του Κράτους, ώστε να καταστεί ένα αποτελεσματικό κράτος δικαίου. Είναι μια έντονη ανησυχία της κυπριακής κοινωνίας. Στρέφουμε ιδιαίτερα την προσοχή μας στο θέμα της λογοδοσίας και της αξιοκρατίας.
Μία από τις πρώτες πράξεις ως Πρόεδρος, λίγες μέρες μετά που ανέλαβα ήταν να αντιμετωπίσω τις συνέπειες των κυρώσεων των ΗΠΑ και του ΗΒ στέλνοντας από την αρχή ένα σαφές μήνυμα μηδενικής ανοχής και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Νομίζω στο εξωτερικό εκτιμήθηκε λίγο περισσότερο. Επιπλέον, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, η Κυβέρνηση αποφάσισε πέντε συγκεκριμένα μέτρα. Αυτά περιλαμβάνουν την εκπόνηση μελέτης, η οποία θα παρέχει συστάσεις για την ενίσχυση της διακυβέρνησης και εποπτείας των παρόχων διοικητικών υπηρεσιών. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται η σύσταση Ενιαίας Εποπτικής Αρχής για τις υπηρεσίες αυτές στο πρότυπο που υπάρχει σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ.
Στο ίδιο πλαίσιο, προωθούμε την αποτελεσματικότητα στην παραγωγή πολιτικής και στην υλοποίηση των αποφάσεων της εκτελεστικής εξουσίας. Ήταν μια αδυναμία που είδαμε. Λαμβάνονται πολλές φορές πολύ σωστές αποφάσεις σε επίπεδο εκτελεστικής εξουσίας, είχαμε ένα πρόβλημα στο θέμα προώθησης της υλοποίησης των αποφάσεων που λαμβάνονται. Και είναι για αυτό τον λόγο που έγινε η σύσταση της Γραμματείας Συντονισμού και Υποστήριξης του κυβερνητικού έργου. Κάποιοι είπαν ότι βάλαμε δημόσιους υπαλλήλους να ελέγχουν τους Υπουργούς, καμία σχέση. Αυτό είναι το πρότυπο που ακολουθεί το επιτελικό κράτος, στηριχθήκαμε σε πρότυπα άλλων κρατών μελών της ΕΕ ώστε να παρακολουθείται η υλοποίηση του κυβερνητικού έργου με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, με πλήρη λογοδοσία και προς την κοινωνία που οφείλουμε να ενημερώνουμε συνεχώς.
Η τέταρτη προτεραιότητα είναι η πράσινη μετάβαση, πλήρως συμβατή με τις ευρωπαϊκές μας υποχρεώσεις. Αντιλαμβάνομαι απόλυτα το κόστος, στο συγκεκριμένο θέμα πρέπει να δούμε λίγο μακροπρόθεσμα το τι πρέπει να γίνει.
Ο πρωταρχικός στόχος αυτής της προσπάθειας είναι να διασφαλίσουμε ότι τόσο τα νοικοκυριά όσο και οι επιχειρήσεις θα έχουν πρόσβαση σε καθαρή ενέργεια χαμηλού κόστους. Πρόσθετα με τα υπόλοιπα σχέδια για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που υπήρχαν και από την προηγούμενη διακυβέρνηση και κάποια ανανεώθηκαν και κάποια έχουν ενισχυθεί, επεξεργαζόμαστε τις τελικές λεπτομέρειες του Σχεδίου «Φωτοβολταϊκά για όλους», που θα ολοκληρωθεί τις επόμενες δυο βδομάδες και θα περάσει από το Υπουργικό Συμβούλιο και το οποίο θα αφορά εγκατάσταση οικιακών ΦΒ, με δυνατότητα αποπληρωμής μέσω δόσεων για όσους δυσκολεύονται να χρηματοδοτήσουν την επένδυση με ίδια κεφάλαια, με περιορισμό στην εγκατεστημένη ισχύ του φωτοβολταϊκού συστήματος.
Σύμφωνα με όσα είχα πει προεκλογικά, ως πέμπτη προτεραιότητα θέτουμε τα θεμέλια για ένα καλύτερο αύριο, έχοντας στο επίκεντρο την εκπαίδευση και την υγεία, στα οποία δίνει ιδιαίτερη έμφαση η δική μας διακυβέρνηση. Είναι δύο τομείς που το κράτος οφείλει να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο.
Πρέπει το εκπαιδευτικό μας σύστημα να μεταρρυθμιστεί ώστε να εξοπλίσει τους σημερινούς και μελλοντικούς μαθητές με δεξιότητες που θα χρειαστούν στο εγγύς μέλλον και να είναι συμβατές με τις ανάγκες τις κυπριακής οικονομίας.
Εξίσου σημαντικό, είναι να προστατεύσουμε το σύστημα υγείας τολμώντας να διορθώσουμε κακώς έχοντα. Γιατί όποιος ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχουν στρεβλώσεις ή κακώς έχοντα είναι εκτός πραγματικότητας.
Έβδομη προτεραιότητα μας είναι το θέμα του rebranding της Κύπρου. Είναι ένας άλλος τομέας που πρέπει να δουλέψουμε μαζί. Στον προϋπολογισμό που εγκρίναμε σήμερα έχουμε ειδικό κονδύλι στη βάση του οποίου θα εργαστούμε σε διεθνές επίπεδο για το rebranding της χώρας μας, με τη συνεργασία όλων εσάς, του Invest Cyprus, πολλών άλλων φορέων και μέσα από αυτή την προσπάθεια στοχεύουμε να ενισχύσουμε το όνομα της χώρας μας και τη φήμη της σε διεθνές επίπεδο. Είμαι σίγουρος ότι όλοι αντιλαμβάνεστε τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν μέσα από μια τέτοια εξέλιξη
Κλείνοντας, θα ήθελα ακόμη μια φορά να επαναλάβω ότι ως Κυβέρνηση εργαζόμαστε για να δημιουργήσουμε τις αναγκαίες προϋποθέσεις για μια οικονομία που θα αντέξει τις προκλήσεις και θα ακμάσει περισσότερο. Στο επίκεντρο των προσπαθειών μας είναι η αποφασιστικότητά μας να υποστηρίξουμε ενεργά τους επενδυτές και τους επαγγελματίες στη χώρα μας. Έχοντας ως δεδομένη τη δική σας συνεργασία και στήριξη είμαι βέβαιος ότι θα τα καταφέρουμε.
