Ομιλία της Υπουργού
Εργασίας κας Ζ. Αιμιλιανίδου
για την Ευρωπαϊκή
Εκστρατεία για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία
Κυρίες και
Κύριοι,
Σας καλωσορίζω
στη σημερινή Διευρυμένη Συνάντηση Εταίρων η οποία διοργανώνεται από το Τμήμα
Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών
Ασφαλίσεων, με τη χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και
την Υγεία στην Εργασία.
Η φετινή συνάντηση
έχει σαν κύριο σκοπό την Εξαγγελία της Ευρωπαϊκής Εκστρατείας Ασφάλειας και
Υγείας στην Εργασία 2014-2015, με θέμα τη «Διαχείριση του Άγχους σε Ασφαλείς
και Υγιείς Χώρους Εργασίας». Επίσης, στο πλαίσιο της Συνάντησης αυτής, θα
επιδιωχθεί ο προκαταρκτικός καθορισμός των δραστηριοτήτων που θα αναληφθούν από
τους ίδιους τους Εταίρους στο πλαίσιο
της εν λόγω Εκστρατείας.
Η αποτελεσματική
διαχείριση των θεμάτων που συναρτούνται με την ασφάλεια και την υγεία στους
χώρους εργασίας είναι επωφελής τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τις
επιχειρήσεις αλλά και για την κοινωνία στο σύνολό της. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό
να το θυμόμαστε, ιδιαίτερα σε εποχές οικονομικής αβεβαιότητας, όταν οι
επιχειρήσεις πρέπει οπωσδήποτε να διατηρήσουν την παραγωγικότητά τους και οι
εργαζόμενοι καλούνται να εργαστούν υπό πίεση για να αντεπεξέλθουν σε
προθεσμίες, όταν δηλαδή είναι πιο εύκολο να συμβούν λάθη, ατυχήματα και
επικίνδυνα συμβάντα.
Η προαγωγή της ορθής
διαχείρισης του εργασιακού άγχους και των προκυπτόντων ψυχοκοινωνικών κινδύνων
και, κατά συνέπεια, η πρόληψη των σημαντικών αρνητικών επιπτώσεων που μπορούν
να προκύψουν επί των εργαζομένων και επί των εργοδοτών, αποτελούν τον βασικό
στόχο αυτής της Εκστρατείας. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των ψυχοκοινωνικών
κινδύνων δημιουργεί ένα περιβάλλον εργασίας στο οποίο οι εργαζόμενοι παραμένουν
υγιείς, με αποτέλεσμα να βελτιώνονται οι επιδόσεις της επιχείρησης. Αντίθετα,
ένα προβληματικό ψυχοκοινωνικό περιβάλλον εργασίας μπορεί να έχει σοβαρές
αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των εργαζομένων, αλλά και στην παραγωγικότητα
της επιχείρησης.
Για τον
εργαζόμενο, οι αρνητικές επιπτώσεις που προκύπτουν από την πλημμελή διαχείριση
των ψυχοκοινωνικών κινδύνων περιλαμβάνουν το εργασιακό άγχος, την κακή ψυχική
υγεία, την εργασιακή εξουθένωση, τη δυσκολία συγκέντρωσης, αυξημένα λάθη, παραλείψεις,
οικογενειακά προβλήματα, την επικίνδυνη οδική συμπεριφορά, την αποφυγή
συμμετοχής σε κοινωνικές δραστηριότητες, την κατάχρηση οινοπνεύματος, τη χρήση εξαρτησιογόνων
ουσιών, καθώς και την κακή σωματική υγεία, ιδίως τις καρδιαγγειακές παθήσεις
και τα μυοσκελετικά προβλήματα.
Για την
επιχείρηση, στις σχετικές αρνητικές επιπτώσεις συγκαταλέγονται οι κακές
συνολικές επιδόσεις της, το αυξημένο ποσοστό απουσίας από την εργασία, η τυπική
παρουσία στην εργασία δηλαδή όταν έχουμε περιπτώσεις εργαζομένων που
εμφανίζονται στην εργασία τους ενώ είναι άρρωστοι και δεν μπορούν να
λειτουργήσουν αποτελεσματικά, καθώς και τα αυξημένα ποσοστά ατυχημάτων,
επικινδύνων συμβάντων και υλικών ζημιών ή απωλειών. Οι απουσίες είναι συνήθως
μεγαλύτερης διάρκειας σε σύγκριση με απουσίες που οφείλονται σε άλλους λόγους,
ενώ το εργασιακό άγχος μπορεί να συμβάλει ακόμη και στην αύξηση των ποσοστών
της πρόωρης συνταξιοδότησης, ιδίως μεταξύ των στελεχών της επιχείρησης. Το
εκτιμώμενο κόστος των επιπτώσεων των ψυχοκοινωνικών κινδύνων για τις
επιχειρήσεις και την κοινωνία δεν είναι αμελητέο, καθώς σύμφωνα με σχετικές
μελέτες ανέρχονται σε δισεκατομμύρια ευρώ, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Το άγχος αποτελεί
το δεύτερο σημαντικότερο πρόβλημα υγείας
που συνδέεται με την εργασία και το οποίο αναφέρεται συχνότερα από τους
εργαζόμενους στην Ευρώπη, ενώ μαζί με άλλους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους,
θεωρείται ότι ευθύνεται για περισσότερο από το ήμισυ (50–60%) του συνόλου των
χαμένων εργατοημερών.
Το εργασιακό άγχος εμφανίζεται όταν οι απαιτήσεις της εργασίας υπερβαίνουν την ικανότητα του εργαζόμενου να αντεπεξέλθει σε αυτές.
Πρόσφατη
πανευρωπαϊκή δημοσκόπηση έδειξε ότι:
- ποσοστό 72 % των εργαζομένων ανάφεραν την αναδιοργάνωση της εργασίας ή την εργασιακή ανασφάλεια ως μία από τις συνηθέστερες αιτίες του εργασιακού άγχους.
- ποσοστό 66 % απέδωσαν το άγχος στις «ώρες εργασίας ή στον φόρτο εργασίας».
- ποσοστό 59 % απέδωσαν το άγχος στο γεγονός ότι «ο εργαζόμενος υπόκειται σε απαράδεκτες συμπεριφορές, όπως εκφοβισμό ή παρενόχληση».
- ποσοστό 51 % του συνόλου των εργαζομένων ανέφεραν ότι οι περιπτώσεις εργασιακού άγχους είναι συνηθισμένες στον χώρο εργασίας τους, και
- Περίπου τέσσερις στους δέκα εργαζόμενους θεωρούν ότι η διαχείριση του άγχους δεν είναι αυτή που θα έπρεπε στον χώρο εργασίας τους.
Η υιοθέτηση
προληπτικής συμπεριφοράς και η εφαρμογή ενός σχεδίου για την πρόληψη των
προβλημάτων είναι ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος για την αντιμετώπιση των
ψυχοκοινωνικών κινδύνων στο χώρο εργασίας. Η εμπειρία έχει καταδείξει ότι φαινόμενα
όπως το αυξημένο εργασιακό άγχος, τα προβλήματα υγείας και η απουσία από την
εργασία των εργαζομένων υποδηλώνουν ότι παράγοντες όπως η παραγωγικότητα και η
καινοτομία βρίσκονται σε καθοδική τροχιά, γεγονός που επηρεάζει σημαντικά την
απόδοση της επιχείρησης.
Οι ψυχοκοινωνικοί
κίνδυνοι στην εργασία μπορούν να αξιολογούνται και να αντιμετωπίζονται με τον
ίδιο συστηματικό τρόπο, όπως και οι υπόλοιποι κίνδυνοι, μέσω της εφαρμογής της
εκτίμησης κινδύνων.
Κυρίες και
Κύριοι,
Δουλεύοντας μαζί,
εργοδότες, διοικητικά στελέχη και εργαζόμενοι μπορούν να αντιμετωπίσουν το
εργασιακό άγχος και τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους που σχετίζονται με την
εργασία προς όφελος όλων.
Για την
αντιμετώπιση του άγχους και των ψυχοκοινωνικών κινδύνων οι εργοδότες έχουν νομική υποχρέωση να διασφαλίζουν την
ορθή αξιολόγηση και αντιμετώπιση των κινδύνων αυτών στον χώρο εργασίας, καθώς
και την εφαρμογή κατάλληλων πρακτικών διαβούλευσης. Όμως, εξίσου σημαντική,
θεωρείται και η συμμετοχή των ίδιων των εργαζομένων στην προσπάθεια αυτή. Μέσω
της κατάλληλης διαβούλευσης, οι εργαζόμενοι μπορούν να εκφράσουν τους
προβληματισμούς, τις απόψεις και τις εισηγήσεις τους προς τα διευθυντικά
στελέχη, να συμβάλουν στη δημιουργία ενός κλίματος εμπιστοσύνης και να
διασφαλίσουν με τη συνεισφορά τους ότι τα μέτρα που λαμβάνονται είναι εξίσου
κατάλληλα όσο και αποτελεσματικά.
Η Εκστρατεία
παρέχει υποστήριξη προς τους εργοδότες, τα διευθυντικά στελέχη και τους
εργαζόμενους, προάγοντας τη χρήση απλών και εύχρηστων εργαλείων και
προσεγγίσεων για την αξιολόγηση και την αντιμετώπιση των ψυχοκοινωνικών
κινδύνων στους χώρους εργασίας. Μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να ξεκινά με την
αξιολόγηση του περιβάλλοντος εργασίας, μέσω ερευνών και συνεντεύξεων με το
προσωπικό και, στη συνέχεια, μέσω συζητήσεων, να προσδιορίζονται τα αναγκαία και
κατάλληλα μέτρα βελτίωσης. Η εφαρμογή μιας τέτοιας διαδικασίας διασφαλίζει τη
συμμετοχή των εργαζομένων και επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση των σημαντικότερων
αιτιών του εργασιακού άγχους και των άλλων ψυχοκοινωνικών προβλημάτων στην
εργασία. Είναι σημαντικό η διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων να εντάσσεται
στη γενικότερη διαχείριση της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας, παρά να
εφαρμόζεται ως ξεχωριστή δραστηριότητα.
Κυρίες και Κύριοι,
Η επιτυχία κάθε Εκστρατείας εξαρτάται από την ενεργό
υποστήριξη και συνεργασία ανάμεσα σε μέρη και εταίρους.
Το Υπουργείο
Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων βασίζεται πάντοτε στη συμβολή των
Κοινωνικών Εταίρων και άλλων Οργανισμών για την προώθηση της πρόληψης των κινδύνων.
Οι Φορείς αυτοί διαδραματίζουν ένα ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην
ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των μελών τους και του κοινού για τα θέματα της
ασφάλειας και υγείας στην εργασία. Ως εκ
τούτου, το Υπουργείο αυτό θα συνεχίσει να στηρίζει έμπρακτα δραστηριότητες όπως
είναι η διοργάνωση της σημερινής Συνάντησης.
Δεν
έχω καμιά αμφιβολία ότι οι εργασίες της Συνάντησης θα είναι παραγωγικές και
καρποφόρες.
Με τις παραπάνω
σκέψεις, εξαγγέλλω λοιπόν σήμερα, εκ μέρους της Υπουργού Εργασίας, Πρόνοιας και
Κοινωνικών Ασφαλίσεων, την έναρξη της Ευρωπαϊκής Εκστρατείας Ασφάλειας και
Υγείας στην Εργασία 2014-2015.
Επίσης, εύχομαι
όπως επιτευχθεί ο τελικός στόχος της που είναι να βοηθήσει τους εργοδότες, τους
εργαζόμενους και τους εκπροσώπους τους στο να αναγνωρίζουν και να
διαχειρίζονται τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους στους χώρους εργασίας για τη
δημιουργία ενός υγιούς και ασφαλούς περιβάλλοντος εργασίας με αποτέλεσμα τη βελτίωση
των επιδόσεων της επιχείρησης, την αποφυγή των απουσιών λόγω ασθενειών, τη
μείωση των εργατικών ατυχημάτων και τον περιορισμό των επικινδύνων συμβάντων.
Σας ευχαριστώ.
________________
Σημ.: Την ομιλία
διάβασε, εκ μέρους της Υπουργού Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ο
Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου κ. Ανδρέας Ασσιώτης.
