Δηλώσεις Υπουργού Εσωτερικών κ. Κωνσταντίνου Πετρίδη
Αποφάσεις Διυπουργικής Σύσκεψης για το μεταναστευτικό
Συνήλθε σήμερα η διυπουργική επιτροπή για θέματα μεταναστευτικής πολιτικής, την οποία συγκάλεσε ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Κωνσταντίνος Πετρίδης, προκειμένου να συζητήσει με τους Υπουργούς: Εξωτερικών κ. Nίκο Χριστοδουλίδη, Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κ. Ιωνά Νικολάου και Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κα Ζέτα Αιμιλιανίδου, το ζήτημα της αυξημένης ροής μεταναστών, ειδικά τις τελευταίες 5 ημέρες, οι οποίοι καταφθάνουν με πλωτά μέσα ή μέσω κατεχομένων στις ελεύθερες περιοχές.
Σε δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση της σύσκεψης, ο κ. Πετρίδης, τόνισε ότι το μεταναστευτικό είναι ένα πρόβλημα το οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει εδώ και αρκετά χρόνια και ότι η Κύπρος κατ’ αναλογία πληθυσμού αντιμετωπίζει ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα μεταναστευτικών ροών σε σχέση με άλλες χώρες. Όπως ανέφερε ο Υπουργός, σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά της Eurostat για το 2018, η Κύπρος βρίσκεται στην πρώτη θέση όσον αφορά τις αιτήσεις ασύλου, οι οποίες ξεπερνούν τις 5000 ανά 1 εκατομμύριο πληθυσμού, και ακολουθούν η Ελλάδα και η Ιταλία.
«Κατά τους 8 πρώτους μήνες του 2018 τα αιτήματα παροχής διεθνούς προστασίας συνεχίζουν να παρουσιάζουν αυξητική τάση και συγκεκριμένα παρουσιάζονται αυξημένα κατά 55% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017» τόνισε ο Υπουργός, προσθέτοντας ότι «τους πρώτους 8 μήνες του 2018 έχουμε δεχτεί 4.022 αιτήσεις πολιτικού ασύλου, ενώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο είχαμε δεχτεί 2.600 αιτήσεις, που και πάλι υπήρξε αύξηση 56% σε σύγκριση με το 2016».
Όπως εξήγησε ο Υπουργός Εσωτερικών, οι πρώτες εθνικότητες που αφορούν τις αιτήσεις πολιτικού ασύλου είναι οι Σύριοι που τους πρώτους μήνες του 2018 ανήλθαν στα 860 άτομα, ενώ ακολουθούν άτομα από την Ινδία, το Πακιστάν, υπήκοοι από το Μπαγκλαντές, Αιγύπτιοι και Ιρακινοί.
«Σε σχέση με τον τρόπο εισόδου των αιτητών πολιτικού ασύλου για το 2018, 1520 άτομα έχουν εισέλθει παράνομα μέσω των κατεχομένων, 1659 εισήλθαν νόμιμα στη δημοκρατία και 72 (ο αριθμός αυξήθηκε τις τελευταίες ημέρες) έχουν εισέλθει δια θαλάσσης. Ειδικά τις τελευταίες πέντε ημέρες, έχει παρατηρηθεί μια συστηματική ροή, είτε δια θαλάσσης είτε από τα κατεχόμενα, αιτητών πολιτικού ασύλου από τον Λίβανο, την Τουρκία και τη Συρία, που φτάνουν τους 140. Αντιλαμβάνεστε ότι είναι ένα ζήτημα το οποίο μας προβληματίζει. Πρέπει να επισημάνω ότι από το 2008 μέχρι σήμερα, έχει παραχωρηθεί το καθεστώς του πρόσφυγα σε 1090 άτομα και το καθεστώς της συμπληρωματικής προστασίας σε 6.784 άτομα ενώ εκκρεμεί η αίτηση 7.406 ατόμων» επισήμανε ο Υπουργός, ο οποίος στη συνέχεια απαρίθμησε τις αποφάσεις που λήφθηκαν κατά τη διάρκεια της σύσκεψης της διυπουργικής επιτροπής:
«Πρώτη απόφαση είναι να εντατικοποιηθούν οι επαφές σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και με τρίτες χώρες για ενεργοποίηση συμφωνιών επανεισδοχής. Συγκεκριμένα ο Υπουργός Εξωτερικών κ. Χριστουδουλίδης θα έχει συνάντηση γι’ αυτό το θέμα με την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κ. Μογκερίνι ενώ εγώ θα ζητήσω συνάντηση με τον Ευρωπαίο Επίτροπο, αρμόδιο για θέματα μετανάστευσης κ. Αβραμόπουλο. Παράλληλα, θα υπάρξει κύκλος επαφών με Ευρωπαίους ομολόγους μας, ιδιαίτερα από μεσογειακές χώρες οι οποίες είναι πρώτης γραμμής και αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα, έτσι ώστε να υπάρξει καλύτερος συντονισμός ενεργειών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και να απαιτήσουμε την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, η οποία πρέπει να μεταφραστεί σε ένα σαφές πλαίσιο πολιτικής, το οποίο να περιλαμβάνει κι ένα υποχρεωτικό μηχανισμό αυτόματης κατανομής των δικαιούχων σε όλη την επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το μεταναστευτικό, είναι ένα θέμα Ευρωπαϊκό, το οποίο καμία χώρα δεν μπορεί να χειριστεί από μόνη της. Η αλληλεγγύη δεν πρέπει να μεταφράζεται μόνο σε κάποια οικονομική βοήθεια αλλά πρέπει να περιέχει αυτό τον αυτόματο μηχανισμό ανακατανομής. Επιπλέον, θα γίνουν επαφές και με όλους τους ευρωπαϊκούς θεσμούς οι οποίοι ασχολούνται με θέματα μετανάστευσης, με συγκεκριμένες προτάσεις για συγκεκριμένη συνεργασία. Επίσης, σε αυτό το πλαίσιο, το Υπουργείο Εξωτερικών θα έχει επαφές με τις αρχές του Λιβάνου όσον αφορά τη σύναψη και εφαρμογή συμφωνίας επανεισδοχής αλλά και την πρόληψη των ροών από τη χώρα, από την οποία παρατηρούνται αυξημένες ροές το τελευταίο διάστημα και είναι μία χώρα η οποία λαμβάνει οικονομική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση για το προσφυγικό. Άρα, θα διερευνήσουμε το θέμα διεκπεραίωσης των υποχρεώσεων της έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω και μίας συμφωνίας επανεισδοχής, για την Κύπρο.
Επίσης, έχει αποφασιστεί η ενίσχυση της επιτήρησης σημείων της νεκρής ζώνης και της πράσινης γραμμής σε συγκεκριμένα σημεία, τα οποία ονομάζουμε μελανά σημεία, όπου το τελευταίο διάστημα έχει παρατηρηθεί αυξημένη ροή ατόμων. Θα γίνει και χρήση της τεχνολογίας, (μέσω καμερών) αλλά και με αυξημένες θαλάσσιες περιπολίες.
Επιπρόσθετα, το Κέντρο Κρίσεων «Ζήνων» καθορίζεται ως ο συντονιστής των μεταναστευτικών ροών.
Ένα άλλο θέμα είναι η αύξηση των αιτήσεων πολιτικού ασύλου από χώρες οι οποίες βρίσκονται σε καταλόγους ασφαλών χωρών. Οι αιτήσεις θα διαχωριστούν και θα υιοθετηθεί παράλληλα μια ταχύρρυθμη διαδικασία εξέτασης των πρόδηλα αβάσιμων αιτήσεων. Ταυτόχρονα, θα εκπονηθεί εθνικός κατάλογος τρίτων χωρών. Έτσι, για τις πρόδηλα αβάσιμες αιτήσεις πολιτικού ασύλου, ευελπιστούμε ότι με τη νέα διαδικασία την οποία θεσμοθετούμε, η εξέταση θα γίνεται εντός ενός μήνα. Θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι γίνεται μια κατάχρηση από άτομα τα οποία εισέρχονται νόμιμα στην Κύπρο είτε με άδειες ως εργάτες είτε ως φοιτητές και με τη λήξη της άδειας παραμονής τους, γίνονται αιτητές πολιτικού ασύλου. Αυτή η ταχεία διαδικασία εξέτασης των προδήλως αβάσιμων αιτήσεων θα θεσμοθετηθεί σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς δεν αντιμετωπίζουμε μόνο εμείς αυτό το θέμα αλλά κι άλλες χώρες.
Επιπλέον, στην αρχή του χρόνου θα λειτουργήσει το Ειδικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας στην Κύπρο, το οποίο θα εξετάζει αποκλειστικά το δικαίωμα έφεσης όσων οι αιτήσεις απορρίφθηκαν, με στόχο την όσο το δυνατόν ταχύτερη διεκπεραίωση των υποθέσεων αυτών και να δρομολογείται η επιστροφή των μη δικαιούχων στις χώρες τους. Αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό διότι θα τερματίσει και την κατάχρηση του συστήματος, η οποία παρατηρείται τα τελευταία χρόνια.
Ένα άλλο μέτρο το οποίο έχει ληφθεί είναι η τροποποίηση του διατάγματος πρόσβασης στην αγορά εργασίας, από 6 μήνες για τους αιτητές πολιτικού ασύλου σε 1 μήνα, με στόχο τη μείωση της αδήλωτης εργασίας, την κατάχρηση του συστήματος αλλά και τη δυνατότητα αυτών των ανθρώπων να δουλέψουν και να έχουν τα προς το ζην, κάτι που θα βελτιώσει και τις συνθήκες διαβίωσής τους.
Ακόμη, θα διευρυνθούν και οι τομείς προστασίας στους οποίους δύνανται να εργαστούν οι αιτητές πολιτικού ασύλου.
Σημειώνεται ακόμη, ότι αποφασίστηκε η σύσταση τεχνικής επιτροπής με εκπροσώπους εμπλεκόμενων Υπουργείων/Υπηρεσιών με στόχο τη συστηματική παρακολούθηση της προόδου που επιτυγχάνεται, η οποία θα συνέλθει εκ νέου σε ένα μήνα για ανασκόπηση των αποφάσεων που λήφθηκαν. Θα ακολουθήσουν μέχρι και τον επόμενο μήνα κι άλλες επαφές σε τεχνικό επίπεδο και διμερείς επαφές μεταξύ των Υπουργείων ούτως ώστε να είμαστε σίγουροι ότι οι αποφάσεις οι οποίες λαμβάνονται, εφαρμόζονται».
Ο κ. Πετρίδης, τόνισε, ότι το μεταναστευτικό αποτελεί ένα πολυσύνθετο θέμα που αφορά πολλές υπηρεσίες του κράτους, το οποίο σύμφωνα και με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου απειλεί και τα θεμέλια της ύπαρξης της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Πάντα με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις όλων των κρατών μελών για σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα πρέπει μια νέα μεταναστευτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μην εναποθέτει δυσανάλογο βάρος στις χώρες πρώτης γραμμής και σε μικρές χώρες οι οποίες δεν μπορούν να αναπτύξουν δυσανάλογες με το μέγεθος τους δομές για να απορροφήσουν αυτές τις ροές» σημείωσε.
Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου, ο Υπουργός τόνισε ότι το καμπανάκι έχει χτυπήσει εδώ και καιρό και οι αριθμοί είναι τέτοιοι που δεν είναι θέμα διαδικαστικό ή διαχείρισης, αλλά αποτελεί ένα πολύπλευρο θέμα προβλημάτων τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε ως χώρα. Επισήμανε, επίσης, ότι η κατάσταση στο μεταναστευτικό είναι ραγδαία, ότι γίνονται ραγδαίες αλλαγές επί των δεδομένων επί του εδάφους, κι έτσι πρέπει να αναπροσαρμόζονται και κατάλληλα οι πολιτικές μας.
Απαντώντας σε άλλη ερώτηση, ο κ. Πετρίδης εξήγησε ότι στην αρχή της προσφυγικής κρίσης η Κύπρος αποτελούσε ενδιάμεσο προορισμό και αυτοί οι οποίοι την χρησιμοποιούσαν είχαν ως τελικό προορισμό την Κεντρική Ευρώπη. Πλέον, φαίνεται να είναι ο τελικός προορισμός η χώρα μας λόγω και του γεγονότος ότι υπάρχει μια κρίσιμη μάζα αρκετών δικαιούχων πολιτικής προστασίας την οποία ακολουθούν και οι συγγενείς τους.
«Όταν δεν μιλάμε για εκατοντάδες αλλά για τόσες χιλιάδες, αντιλαμβάνεστε και ποιες είναι οι δυνατότητες μιας χώρας μικρής με τον πληθυσμό της Κύπρου, να διαχειριστεί όλα αυτά τα θέματα, με ότι αυτό συνεπάγεται, είτε αυτό είναι οικονομικό, κοινωνικό ή πολιτικό. Άλλες, μεγαλύτερες χώρες, με λιγότερες κατ αναλογία ροές δεν έχουν αντιμετωπίσει επαρκώς αυτά τα θέματα, όσα προγράμματα ενσωμάτωσης κι αν έχουν εισάξει. Εμείς, πιστεύω, ακόμα και με αυτούς τους αριθμούς διεκπεραιώνουμε πλήρως τις υποχρεώσεις μας. Μπορεί να παρουσιάζονται κάποτε κάποια μεμονωμένα προβλήματα ανθρωπιστικής φύσεως που πάντα οι υπηρεσίες σπεύδουν να τα επιλύσουν, αλλά έχουμε διαχειριστεί πάρα πολύ καλά, σε σχέση με τους αριθμούς τους οποίους έχουμε, τις ροές αυτές. Ωστόσο, αν συνεχίσουν να αυξάνονται αυτοί οι αριθμοί, ομολογώ ότι δεν θα είναι διαχειρίσιμοι».
Καταλήγοντας, ο Υπουργός Εσωτερικών τόνισε πως αν περιοριστούμε στους πραγματικούς δικαιούχους προστασίας, που για λόγους ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πρέπει, οφείλουμε και θέλουμε να τους παρέχουμε αυτή την προστασία φιλοξενώντας τους στη χώρα μας ενόσω διατρέχουν κίνδυνο στη χώρα τους, τότε, και προς όφελος των πραγματικών δικαιούχων θα μπορέσουμε κι εμείς να διαχειριστούμε καλύτερα το θέμα, μαζί με μια ευρύτερη Ευρωπαϊκή πολιτική η οποία θα κατανέμει με μέτρο το «βάρος», έτσι ώστε να μπορούμε να είμαστε συνεπείς στις υποχρεώσεις μας ως κράτος δικαίου, σεβόμενοι απόλυτα τα ανθρώπινα δικαιώματα.
