Ομιλία του Υπουργού Εσωτερικών κ. Κωνσταντίνου Πετρίδη σε συνέντευξη Τύπου με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων
Ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων η σκέψη μας δεν θα μπορούσε να μην είναι στα εκατομμύρια ανθρώπων ανά τον κόσμο που αναγκάστηκαν βίαια να εγκαταλείψουν τις χώρες τους και να βρουν καταφύγιο σε μια άλλη χώρα. Με βάση την ετήσια έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (2018), περισσότεροι από 68 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν συνολικά εκτοπιστεί έως τα τέλη του 2017.
Μιλάμε για μια προσφυγική κρίση, η οποία έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και τη χώρα μας, λόγω της γεωγραφικής εγγύτητάς της με την περιοχή της Μέσης Ανατολής. Η Κύπρος, παρά το ότι βιώνει τις συνέπειες της προσφυγοποίησης μεγάλου μέρους του ίδιου του λαού της λόγω της τουρκικής εισβολής, και παρά την οικονομική κρίση, επιδεικνύει και θα συνεχίσει να επιδεικνύει έμπρακτη στήριξη προς τους πρόσφυγες. Στα άτομα εκείνα τα οποία καταλήγουν στην Κύπρο είτε λόγω προσωπικών, φυλετικών, πολιτικών ή θρησκευτικών διώξεων είτε του ότι κινδυνεύουν λόγω της έκρυθμης κατάστασης που επικρατεί στη χώρα τους.
Σύμφωνα δε, με τα τελευταία επίσημα στατιστικά της Eurostat, η Κύπρος έχει καταστεί η πρώτη χώρα σε αναλογία πληθυσμού για τις αιτήσεις πολιτικού ασύλου. Το 2017 οι αιτήσεις ασύλου στην Κύπρο αυξήθηκαν κατά 56%, ενώ τους πέντε πρώτους μήνες του 2018 έχουν αυξηθεί ακόμη 40%. Ενδεικτικά, από την 1η Ιανουαρίου μέχρι τις 14 Ιουνίου 2018, υποβλήθηκαν 2435 νέες αιτήσεις διεθνούς προστασίας.
Οι αιτητές πολιτικού ασύλου καταφθάνουν στην Κύπρο είτε μέσω κατεχομένων είτε από τη θάλασσα. Προς διάσωση και παραλαβή των αιτητών που καταφθάνουν μαζικά στην Κύπρο ενεργοποιείται το σχέδιο «Ναυκράτης». Το 2017 ο «Ναυκράτης» ενεργοποιήθηκε δεκαπέντε φορές, συγκριτικά με επτά φορές το 2016, τέσσερις φορές το 2015 και μία φορά το 2014. Το 2018, μέχρι και τις 13 Ιουνίου, ο «Ναυκράτης» ενεργοποιήθηκε τέσσερις φορές.
Επισημαίνεται ότι το Σχέδιο «Ναυκράτης» δεν ενεργοποιείται μόνο όταν έρχονται βάρκες απευθείας στις ελεύθερες περιοχές αλλά και για μαζικές αφίξεις ατόμων που περνούν στις ελεύθερες περιοχές μέσω τις πράσινης γραμμής μετά που αφίχθησαν ως συνήθως με βάρκα στα κατεχόμενα.
Συγκεκριμένα, ως Κύπρος έχουμε τα τελευταία χρόνια αποδώσει το καθεστώς διεθνούς προστασίας σε 8000 περίπου άτομα, τα πλείστα εκ των οποίων προέρχονται από τη γειτονική Συρία, ενώ εκκρεμούν άλλες 2000 αιτήσεις περίπου. Τα ποσοστά αποδοχής αυτών των αιτήσεων υπερβαίνουν κατά πολύ τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακριβώς λόγω της ευαισθησίας που επιδεικνύουμε.
Στα άτομα αυτά διασφαλίζονται πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματά τους. Τους διασφαλίζεται η νόμιμη διαμονή, πρόσβαση στην αγορά εργασίας, δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, δωρεάν εκπαίδευση, κοινωνική ασφάλιση και πρόσβαση στα δικαστήρια. Παράλληλα, τους παρέχεται πρόσβαση στην αγορά εργασίας αλλά και δικαίωμα στην επιδοματική πολιτική του κράτους. Ενδεικτικά, το 2017 επωφελήθηκαν από το Ε.Ε.Ε. για κάλυψη των βασικών τους αναγκών, 1860 οικογένειες υπό καθεστώς προστασίας με ύψος 16.5 εκ. ευρώ. Τα άτομα αυτά έχουν δηλαδή τα ίδια δικαιώματα, αλλά και τις ίδιες υποχρεώσεις όπως όλοι οι Κύπριοι πολίτες.
Πέραν των πιο πάνω, τα τελευταία χρόνια – και με τη συνδρομή και της Ευρωπαϊκής Ένωσης – έχουν υλοποιηθεί έργα πολλών εκατομμυρίων ευρώ, που αφορούν στην μετανάστευση και το άσυλο, ενώ ο προγραμματισμός συνεχίζεται. Σύντομα, αναμένεται να πάρει σάρκα και οστά η δημιουργία Κέντρου για Ευάλωτα Άτομα με στόχο την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των αιτητών διεθνούς προστασίας που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, όπως γυναίκες, με ή χωρίς παιδιά, θύματα βασανιστηρίων, μονογονεϊκές οικογένειες, άτομα με αναπηρία κ.ά. Παράλληλα, ενδυναμώνουμε το Κέντρο Υποδοχής και φιλοξενίας αιτητών διεθνούς προστασίας στην Κοφίνου με την ενίσχυση τόσο των υποδομών όσο και την παροχή προγραμμάτων απασχόλησης και απογευματινής μελέτης.
Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα όσων φιλοξενούνται στη χώρα μας διασφαλίζονται και κατοχυρώνονται, με την πολιτική του κράτους να είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη και συνεπής με τις διεθνείς και κοινοτικές μας υποχρεώσεις.
Δεδομένου όμως της μαζικότητας και του μεγέθους των μεταναστευτικών ροών που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη, είναι σαφές ότι καμία χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει από μόνη της το φαινόμενο της μεταναστευτικής κρίσης των τελευταίων χρόνων. Ιδιαίτερα εάν αυτή η χώρα είναι του μεγέθους και του πληθυσμού της Κύπρου.
Το θέμα θα απασχολήσει και τους Αρχηγούς Κρατών και Κυβερνήσεων της Ε.Ε. στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 28-29 Ιουνίου, όπου και θα επιδιωχθεί η επίτευξη συνολικής συμφωνίας.
Τα κύρια θέματα προς συζήτηση αφορούν στην καλύτερη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, την αντιμετώπιση των καταχρηστικών αιτήσεων από άτομα που χρησιμοποιούν την οδό των αιτήσεων ασύλου για σκοπούς οικονομικής μετανάστευσης και οι οποίες έχουν αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, ο βαθμός ευθύνης που έχουν αλλά και η αλληλεγγύη από τα άλλα κράτη μέλη που πρέπει να επιδεικνύεται στις χώρες της «πρώτης γραμμής», όπως είναι η Κύπρος, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Μάλτα.
Στόχος η δημιουργία ενός δίκαιου και ισορροπημένου Κοινού Συστήματος Ασύλου. Η θέση της Κύπρου είναι ότι το νέο πλαίσιο θα πρέπει να στηρίζει έμπρακτα τα κράτη μέλη της «πρώτης γραμμής» που επωμίζονται δυσανάλογο βάρος, και θα πρέπει να περιλαμβάνει και μέθοδο ανακατανομής των ατόμων αυτών σε όλη την επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω μεθόδου που θα λαμβάνει υπόψιν το μέγεθος και τον πληθυσμό των κρατών μελών.
Η στήριξή του κυπριακού λαού στους πρόσφυγες που φιλοξενούνται στη χώρα μας είναι δεδομένη και θα συνεχίσουμε να παρέχουμε τη μέγιστη δυνατή βοήθεια και προστασία. Ως Κύπρος υπερασπιζόμαστε την ιδέα μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης ενωμένηςμ η οποία θα δρα με βάση της αρχές της υπευθυνότητας και της αλληλεγγύης, και είναι στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εργαζόμαστε και συμμετέχουμε ενεργά ούτως ώστε να διαμορφωθούν οι πολιτικές εκείνες που θα οδηγήσουν στην λύση και όχι μόνο στην διαχείριση του προσφυγικού προβλήματος.
