Δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών
στο Τρίτο Πρόγραμμα του ΡΙΚ, σχετικά με τη Σύνοδο στη Βάρνα και τις
επαφές του στην Ανατολική Μεσόγειο
Ο Υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Χριστοδουλίδης απάντησε σήμερα σε ερωτήσεις, στο πλαίσιο της εκπομπής «Πρωινό Δρομολόγιο» του Τρίτου Προγράμματος του ΡΙΚ, σχετικά με τη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-Τουρκίας που πραγματοποιείται στη Βάρνα και τις επαφές του στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο των ερωτοαπαντήσεων.
Ερώτηση: Τι προσδοκίες έχουμε από τη Βάρνα;
Απάντηση: Κατ’ αρχάς είναι σημαντικό το γεγονός ότι τα θέματα της Κύπρου θα τεθούν επίσημα. Ενδεχομένως είναι η πρώτη φορά που τίθενται σε μια τέτοια σύνοδο. Θεωρώ ότι θα πρέπει να είμαστε συγκρατημένοι σε σχέση με τα αποτελέσματα. Οι δημόσιες δηλώσεις του κ. Erdoğan δεν επιτρέπουν αισιοδοξία. Αναμένουμε να δούμε αποτελέσματα. Μακάρι να διαψευστούμε. Είναι σημαντικό να σταλθούν ξεκάθαρα μηνύματα στην ΕΕ. Την ίδια στιγμή γνωρίζουμε ότι ο κ. Erdoğan πηγαίνει στη σύνοδο με στόχο να εξασφαλίσει συγκεκριμένες δεσμεύσεις από πλευράς ΕΕ. Για να μπορούν να εξεταστούν όμως τα αιτήματα του κ. Erdoğan θα πρέπει η συμπεριφορά του προς την Κύπρο και όχι μόνο, να τερματιστεί. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο και έχει αποφασιστεί σε επίπεδο 28 ηγετών.
Το σημαντικό είναι ότι υπάρχει ενδιαφέρον από την πλευρά της Τουρκίας για την ευρωπαϊκή της προοπτική. Αυτό το ενδιαφέρον επανέρχεται παρόλο που όλοι γνωρίζουν ότι η ενταξιακή πορεία πολύ δύσκολα θα οδηγήσει σε αποτέλεσμα που η Τουρκία θα είναι κράτος μέλος της ΕΕ αλλά διαφαίνεται ότι με το να είναι εκεί αυτή η προοπτική, το να υπάρχει πρόοδος στις ευρωτουρκικές σχέσεις είναι κάτι που ενδιαφέρει την τουρκική κυβέρνηση. Το να υπάρχει πρόοδος στο γενικότερο πλέγμα των σχέσεων της Τουρκίας με την ΕΕ, ειδικότερα το τελευταίο διάστημα φαίνεται να επανέρχεται από πλευράς Τουρκίας. Αυτό προκύπτει και από τα αιτήματα και από την τουρκική προσέγγιση για την εν λόγω Σύνοδο. Για παράδειγμα, αν δεν υπήρχε ενδιαφέρον μπορεί και να μη γινόταν η συγκεκριμένη Σύνοδος. Εκείνο που ενόχλησε την Τουρκία και τα μηνύματα που έστειλε στις Βρυξέλες, σύμφωνα με ενημέρωσή μας από την ΕΕ, ήταν το γεγονός ότι αυτοί που συμμετείχαν στη συζήτηση που έγινε δεν ήταν απλά η Λευκωσία και η Αθήνα. Ήταν η αντίδραση που υπήρχε από ένα σημαντικό αριθμό κρατών μελών και ήταν αυτό που ενόχλησε περισσότερο. Υπάρχουν συνολικά τέσσερα αιτήματα από την πλευρά της Τουρκίας εκ των οποίων τα τρία δεν μπορούν να προχωρήσουν χωρίς την έγκριση όλων των κρατών μελών. Ήταν ενδεχομένως η πρώτη φορά που υπήρξε συμμετοχή από τόσα κράτη μέλη στη συζήτηση και στήριξη των θέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό έγινε διότι αναδείχτηκε η ευρωπαϊκή διάσταση του θέματος και ότι μέσα από την εν λόγω συμπεριφορά επηρεάζονται όχι μόνο συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά συμφέροντα ολόκληρης της ΕΕ.
Ερώτηση: Αυτό δεν ήταν αυτονόητο; Έπρεπε κάποιος να το εξηγήσει;
Απάντηση: Δεν υπάρχει τίποτα το αυτονόητο. Χρειάζεται να γίνει προσπάθεια. Σημασία έχει το τελικό αποτέλεσμα. Σε πολιτικό επίπεδο δεν υπήρξε από κανένα κράτος προσπάθεια είτε ν’ αλλάξουν τα συμπεράσματα είτε να είναι διαφορετική η αντίδραση από πλευράς ΕΕ. Υπήρξε σε τεχνοκρατικό επίπεδο προσπάθεια από κάποια χώρα να γίνουν λιγότερο αυστηρά τα συμπεράσματα, κάτι που όταν συζητήθηκε σε πολιτικό επίπεδο δεν ήταν θέση της συγκεκριμένης χώρας. Εκείνο που έχει σημασία όμως είναι ότι ήταν η πρώτη φορά που υπήρξε συμμετοχή από τόσα πολλά κράτη μέλη εκφράζοντας στήριξη προς την Κυπριακή Δημοκρατία.
Ερώτηση: Για ποιά χώρα μιλάμε;
Απάντηση: Δεν υπάρχει λόγος να σας πω.
Ερώτηση: Προσπάθησαν να συμπληρώσουν κάτι στο κείμενο;
Απάντηση: Όχι. Υπήρξε συζήτηση για συγκεκριμένη αναφορά για την Ελλάδα. Σε τεχνοκρατικό επίπεδο εισηγήθηκαν να γίνει προσθήκη στο κείμενο για να γίνει λιγότερο αυστηρό.
Ερώτηση: Πώς πιστεύετε θα εξελιχθούν τα πράγματα στη Σύνοδο της Βάρνας; Υπάρχει ενδεχόμενο να τιναχτούν όλα στον αέρα;
Απάντηση: Αν υπήρχε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, πιστεύω ότι η Σύνοδος δεν θα γινόταν. Δεν πρέπει όμως ποτέ να αποκλείουμε οτιδήποτε. Ακούμε δηλώσεις που δεν βοηθούν. Υπάρχει αισιοδοξία αλλά αναμένουμε να δούμε αποτελέσματα. Γνωρίζουμε τι θα μεταφερθεί από πλευράς Βρυξελών και τι θα ζητήσει ο κ. Erdoğan. Από εκεί και πέρα, να δούμε τα αποτελέσματα.
Ερώτηση: Τι έγινε στην Ιταλία στη συνάντηση που είχατε με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ;
Απάντηση: Μπορώ να σας αναφέρω ότι μετέφερα την ετοιμότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας για επανέναρξη των συνομιλιών στη βάση των όσων έχουν επιτευχθεί μέσα στο πλαίσιο της τελευταίας διαπραγματευτικής διαδικασίας στη βάση του πλαισίου του ΓΓ του ΟΗΕ όπως υποβλήθηκε στο Κραν Μοντάνα αλλά και του ευρύτερου πλαισίου των σχετικών με την Κύπρο ψηφισμάτων στα Ηνωμένα Έθνη. Ο ΓΓ του ΟΗΕ γνωρίζει πολύ καλά τα δεδομένα και την κατάσταση στην Κύπρο καθώς και την επιθυμία του Προέδρου της Δημοκρατίας να συνεχιστεί αυτή η προσπάθεια στο πλαίσιο που σας έχω αναφέρει. Δυστυχώς μέχρι και πρόσφατα αμφισβητείται ακόμα και η ετοιμότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας να συνεχιστεί η διαδικασία στο πλαίσιο του ΓΓ του ΟΗΕ όπως υποβλήθηκε στο Κραν Μοντάνα. Αυτό ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας το έχει μεταφέρει κατ’ επανάληψη και γραπτώς και προφορικώς: να συνεχιστεί η διαδικασία στη βάση των όσων έχουν επιτευχθεί μέσα στο πλαίσιο της τελευταίας διαπραγματευτικής διαδικασίας του πλαισίου του ΓΓ ΟΗΕ όπως υποβλήθηκε. Εξάλλου ήταν η πρώτη φορά που αναδείχθηκε και η ουσία του Κυπριακού.
Ερώτηση: Είχαν τεθεί όμως και κάποιες άλλες προϋποθέσεις: να ξεκινήσει πρώτα ο διάλογος για τα εσωτερικά ζητήματα, να προετοιμαστεί κατάλληλα μια διάσκεψη και αυτή η διάσκεψη να είναι με τη συμμετοχή των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Δεν πρέπει να ληφθούν υπόψη;
Επειδή εμείς θέλουμε να οδηγηθεί σε θετικό αποτέλεσμα αυτή η προσπάθεια, η μόνη προϋπόθεση που τίθεται, είναι ο τερματισμός των παράνομων ενεργειών από πλευράς Τουρκίας. Φυσικά, ισχύουν και τα υπόλοιπα. Αυτά όμως δεν είναι προϋποθέσεις. Είναι για να βοηθηθεί η διαδικασία λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο του ΓΓ του ΟΗΕ όπως υποβλήθηκε στο Κραν Μοντάνα για το πού φτάσαμε μέσα από την τελευταία διαπραγματευτική διαδικασία. Το ίδιο ισχύει και για το θέμα της εξωτερικής πτυχής έτσι ώστε να έχει αποτέλεσμα. Το πιο εύκολο είναι να γίνει αύριο μια διάσκεψη για την Κύπρο. Η σύνθεση της διάσκεψης δεν θα είναι δύσκολο θέμα. Το δύσκολο είναι οι θέσεις που θα εκφραστούν. Βλέπουμε γενικότερα ότι υπάρχει θετική προσέγγιση στην πρόταση του Προέδρου της Δημοκρατίας σε σχέση με τη συμμετοχή. Εκείνο που προκύπτει γενικότερα από τις συζητήσεις μας με τρίτους είναι ότι οι τουρκικές ενέργειες δεν δείχνουν ετοιμότητα για το Κυπριακό σ’ αυτή τουλάχιστον τη φάση. Θα δούμε σήμερα τα αποτελέσματα και τις εξελίξεις γενικότερα. Επαναλαμβάνω όμως ότι ο ΓΓ του ΟΗΕ αναγνωρίζει την ετοιμότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Δεν μπορώ να μιλήσω εκ μέρους του ΓΓ του ΟΗΕ αλλά σας μεταφέρω το ότι γνωρίζει πολύ καλά την κατάσταση πραγμάτων.
Oι γενικότερες εξελίξεις δεν δείχνουν ετοιμότητα να συνεχιστεί στην παρούσα φάση η διαδικασία. Υπάρχουν εξελίξεις που δεν είναι βοηθητικές. Π.χ. οι ενέργειες της Τουρκίας, η άρνηση να σταλεί συγκεκριμένη προσωπικότητα έτσι ώστε να μιλήσει με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη για να δει τις προθέσεις. Όλα αυτά είναι γνωστά. Μέχρι τώρα ο ΓΓ του ΟΗΕ δεν έχει προτείνει κάποιον άλλον.
Ερώτηση: Περιμένουμε τα αποτελέσματα της Βάρνας για να απαντήσει ο Τουρκοκύπριος ηγέτης για νέα συνάντηση;
Απάντηση: Εκείνο που μπορώ να πω είναι ότι οι γενικότερες εξελίξεις που αφορούν την Τουρκία δεν είναι άσχετες με το αν θα πραγματοποιηθεί ή όχι και πότε το δείπνο. Θεωρώ ότι σε κάποια φάση, ενδεχομένως σύντομα, θα πραγματοποιηθεί. Δεν έχει φέρει κάποια θέματα η κα Spehar. Το τι θα συζητηθεί είναι πολύ συγκεκριμένο. Είναι το πώς μπορεί να προχωρήσει η διαδικασία. Ακούμε δημόσια τοποθετήσεις οι οποίες από τη μια προκαλούν ανησυχία, από την άλλη προκαλούν αμφιβολία, για τις πραγματικές προθέσεις. Θα γίνει ένας ανοιχτός, ειλικρινής διάλογος έτσι ώστε να δούμε ποιές είναι οι προοπτικές. Μέχρι τώρα δεν έχουμε απάντηση για το πότε θα προχωρήσει.
Ερώτηση: Πώς θα συνεχιστεί η περιοδεία σας σε άλλες χώρες;
Απάντηση: Την Παρασκευή ήμουν στο Ισραήλ, σήμερα στην Ιορδανία και αύριο στο Λίβανο μέσα στο πλαίσιο των επαφών στην περιοχή στην ανατολική Μεσόγειο και λόγω και των εξελίξεων στην περιοχή. Το μήνυμα που στέλνουμε γενικότερα είναι το ίδιο που στέλνουμε και στην ΕΕ, ότι οι εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο δεν επηρεάζουν μόνο την Κυπριακή Δημοκρατία αλλά και τις υπόλοιπες χώρες στην περιοχή. Αυτό είναι ένα μήνυμα ανάμεσα σε πολλά άλλα που στέλνουμε. Υπάρχει διμερής διάσταση των σχέσεών μας και ήταν και από την αρχή υποχρέωσή μας να γίνει αυτή η περιοδεία στην περιοχή, καθώς είναι ο ζωτικός χώρος στον οποίο κινούμαστε.
Μετά οι σχεδιασμοί αφορούν τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και μέχρι τότε ευελπιστούμε να υπάρξουν θετικές εξελίξεις στο Κυπριακό. Δεν μας ικανοποιεί η παρούσα κατάσταση και ευελπιστούμε ότι οι επαφές μας με άλλες χώρες θα φέρουν αποτελέσματα.
