Χαιρετισμός του Υπουργού Εσωτερικών κ. Σ. Χάσικου
σε Σύσκεψη με Κοινοτάρχες και μέλη Κοινοτικών Συμβουλίων του ΔΗΣΥ
Θέλω κατ’ αρχήν να ευχαριστήσω τον Δημοκρατικό
Συναγερμό, που με προσκάλεσε να παραστώ και να απευθύνω χαιρετισμό σε μια τόσο
σημαντική και επίκαιρη Επαρχιακή Σύσκεψη, που αφορά στη Μεταρρύθμιση της Τοπικής
Αυτοδιοίκησης. Ιδιαίτερα δε, στις συνέργειες και στον πολλαπλασιασμό των
δυνατοτήτων που προσφέρονται για τις Τοπικές Αρχές και δη τις Κοινότητες.
Συγκεκριμένα, το ερώτημα είναι, μέσα από την
επιχειρούμενη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πώς μπορούμε να
καταστήσουμε τα Κοινοτικά Συμβούλια πιο αποτελεσματικά, με τη χρήση σύγχρονων
εργαλείων και μεθόδων διοίκησης. Ένας απαραίτητος εκσυγχρονισμός που θα μειώσει
το κόστος παροχής υπηρεσιών και θα τις καταστήσει πιο αποτελεσματικές.
Στην πράξη, θέλουμε να ενδυναμώσουμε τον εκτελεστικό
βραχίονα των Τοπικών Αρχών. Από την αρχή, στόχος του Υπουργείου Εσωτερικών ήταν,
μέσα από τον διάλογο, να καταλήξουμε σε μια ευρύτερη συναίνεση για τη μορφή της
Τοπικής Αυτοδιοίκησης που θέλουμε για την Κύπρο του αύριο. Επιδιώκουμε την όσο
το δυνατό αρτιότερη εξυπηρέτηση του πολίτη, μέσα από την παροχή βελτιωμένων και
ποιοτικών υπηρεσιών με το χαμηλότερο δυνατό κόστος και, άρα, με όσο το δυνατό
λιγότερες φορολογίες.
Απέναντι στην πολυπλοκότητα των έργων που οι Τοπικές
Αρχές καλούνται σήμερα να διαχειριστούν και το εύρος των οικονομικών και άλλων
πτυχών, με τις οποίες είναι συνυφασμένα, επιβάλλεται όπως εφαρμόζονται πιστά
όλοι οι κανόνες που αφορούν τη χρηστή διοίκηση, τη διαφάνεια, τη λογοδοσία, την
αποτελεσματικότητα, τη σωστή και δίκαιη διακυβέρνηση.
Η επιχειρούμενη
μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν είναι ανεξάρτητη από εκείνη του
δημόσιου τομέα. Συνιστούν μια ολοκληρωμένη δέσμη αλληλοσυμπληρούμενων
παρεμβάσεων, με τις οποίες προσδοκάται ότι θα αντιμετωπισθούν οι βασικές
δυσλειτουργίες της ευρύτερης Δημόσιας Διοίκησης: Ανθρώπινο δυναμικό, κανονιστικό
πλαίσιο, δομές και συστήματα.
Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μας απασχολεί
όλους, εδώ και πολλά χρόνια. Έχουμε την πολιτική βούληση να δώσουμε μια οριστική
λύση στο θέμα, προς όφελος του φορολογούμενου πολίτη. Να προσφέρουμε στον πολίτη
καλύτερες, ποιοτικότερες και φθηνότερες υπηρεσίες, μακριά από μικροπολιτικές ή
μικροκομματικές σκοπιμότητες.
Οι προσπάθειες του Υπουργείου Εσωτερικών ξεκίνησαν εδώ
και ενάμισι χρόνο, μέσω ενός συνεχούς, εντατικού και ειλικρινούς διαλόγου με
όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (Ένωση Δήμων, Ένωση Κοινοτήτων, Κοινοβουλευτικά
Κόμματα). Παρουσιάσαμε όλες τις πιθανές λύσεις και φέραμε στο τραπέζι της
διαβούλευσης όλα τα πιθανά σενάρια, λαμβανομένης υπόψη και της δεινής
οικονομικής κατάστασης, στην οποία βρίσκεται ο τόπος, αλλά και οι Αρχές Τοπικής
Αυτοδιοίκησης.
Είναι γενικά παραδεκτό ότι το υφιστάμενο μοντέλο Τοπικής
Αυτοδιοίκησης έχει υπηρετήσει τους στόχους του αλλά είναι, πλέον, απηρχαιωμένο
και αναχρονιστικό. Δεν ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της εποχής, δεν εξυπηρετεί
τις ανάγκες των πολιτών και δεν εδράζεται σε σύγχρονες τάσεις διοίκησης.
Τον Φεβρουάριο του 2014, απορρίφθηκε το σενάριο των
Βρετανών εμπειρογνωμόνων για τη δημιουργία πέντε Δήμων. Αμέσως μετά, τον Μάιο
του 2014, παρουσιάσαμε το σενάριο της δημιουργίας δευτεροβάθμιου οργάνου Τοπικής
Αυτοδιοίκησης, για το οποίο μάλιστα ετοιμάστηκε συγκεκριμένο προσχέδιο
Νομοσχεδίου. Το Προσχέδιο συζητήθηκε εκτενώς με όλους τους εμπλεκόμενους, αλλά
και πάλι απερρίφθη και δεν έγινε αποδεκτό ούτε ως βάση για τη δρομολογούμενη
μεταρρύθμιση.
Παρά ταύτα, το Υπουργείο Εσωτερικών με επιμονή και
υπομονή, αξιολόγησε όλα τα δεδομένα που είχε ενώπιόν του και παρουσίασε και
τρίτη νέα πρόταση σύνθεσης, που βασίζεται στην υποχρεωτική (διά Νόμου)
συμπλεγματοποίηση υπηρεσιών. Η προσέγγιση της συμπλεγματοποίησης προτάθηκε,
αρχικά, στη Μελέτη των Βρετανών εμπειρογνωμόνων ως ένα από τα πιθανά σενάρια
μεταρρύθμισης. Στη συνέχεια, οι Ιταλοί εμπειρογνώμονες, τους οποίους προσέλαβε η
Ένωση Δήμων, προχώρησαν σε περαιτέρω ανάλυση και εμβάθυνση της συγκεκριμένης
ιδέας.
Η νέα μας πρόταση, για την οποία ήδη έχουμε μιλήσει με
την ηγεσία του ΔΗΣΥ, έχει ως εξής: Πρώτο, τη δημιουργία Τοπικών Συμπλεγμάτων
Υπηρεσιών και δεύτερο, τη δημιουργία Επαρχιακών Συμπλεγμάτων Υπηρεσιών. Θέλω να
τονίσω, για πολλοστή φορά, ότι τόσο τα Επαρχιακά όσο και τα Τοπικά Συμπλέγματα
αφορούν και είναι Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Το σημαντικό είναι ότι διατηρείται η οντότητα της
Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αρχής (δηλαδή, παραμένουν οι υφιστάμενοι Δήμοι και
Κοινότητες) και, για σκοπούς εκμετάλλευσης οικονομιών κλίμακας και δημιουργίας
ισχυρών οντοτήτων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η παροχή Υπηρεσιών συμπλεγματοποιείται
υποχρεωτικά, τόσο για τους Δήμους όσο και για τις Κοινότητες. Μια Κοινότητα, για
παράδειγμα, μπορεί να ενταχθεί σε ένα σύμπλεγμα, στο οποίο θα υπάρχουν μόνο
Κοινότητες ή ακόμα και σε ένα μικτό σύμπλεγμα Δήμων-Κοινοτήτων, ανάλογα με τη
γεωγραφική της θέση.
Σε ό,τι αφορά στα Επαρχιακά Συμπλέγματα, οι υπηρεσίες
που θα μεταφερθούν εκεί είναι: Πολεοδομικές και Οικοδομικές Άδειες,
Υδατοπρομήθεια, Αποχέτευση και Όμβρια Ύδατα, ΧΥΤΥ, ΟΕΔΑ. Σε ό,τι αφορά στα
Τοπικά Συμπλέγματα, θα συμπλεγματοποιηθούν Υπηρεσίες όπως συλλογή σκυβάλων,
καθαριότητα, τεχνικές υπηρεσίες και άλλα. Και στα δύο συμπλέγματα, οι πολιτικές
θα αποφασίζονται από τους εκλεγμένους άρχοντες της Πρωτοβάθμιας Τοπικής
Αυτοδιοίκησης, Δημάρχους και Κοινοτάρχες. Βεβαίως, οι καθημερινές εργασίες θα
διευθύνονται από συγκεκριμένη τεχνοκρατική διευθυντική ομάδα.
Αναφορικά με τον τρόπο εκλογής των μελών του Συμβουλίου
του Επαρχιακού Συμπλέγματος, διαπιστώνουμε, από τις μέχρι σήμερα επαφές μας ότι
υπάρχουν διαφορές, σε κάποιες δε περιπτώσεις και διάσταση απόψεων μεταξύ των
κομμάτων, κατά πόσο αυτή η εκλογή πρέπει να είναι άμεση ή έμμεση. Αυτό το θέμα,
θα το αφήσουμε να το αποφασίσουν, τελεσίδικα, τα κόμματα μεταξύ τους στη
Βουλή.
Σε ό,τι αφορά το προσωπικό, η προσπάθεια που θα
καταβληθεί είναι, μέσα από τον ανασχεδιασμό των Υπηρεσιών και την εκμετάλλευση
σχεδίων κινητικότητας προσωπικού, οι υπάλληλοι που υπηρετούν σήμερα στην Τοπική
Αυτοδιοίκηση να αξιοποιηθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Ιδιαίτερα δε, σε ό,τι
αφορά το Επαρχιακό Σύμπλεγμα, η Κεντρική Κυβέρνηση θα συνδράμει στην προσπάθεια
με τη μεταφορά προσωπικού κυρίως από τις Επαρχιακές Διοικήσεις και το Τμήμα
Πολεοδομίας και Οικήσεως.
Μέγα ζήτημα προς επίλυση είναι, βέβαια, και τα
οικονομικά θέματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κυρίως τα χρέη και οι πόροι. Θέλω
να τονίσω ότι στο Υπουργείο Εσωτερικών, σε συνεργασία με το Υπουργείο
Οικονομικών επεξεργάζονται διάφορα σενάρια για επίλυση αυτών των δύο κορυφαίων
ζητημάτων, που παραμένουν άλυτα εδώ και πολλά χρόνια. Θα βρούμε λύση και θα τη
βρούμε μαζί.
Ένα άλλο θέμα που μας απασχολεί ιδιαίτερα, είναι το
χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της Μεταρρύθμισης. Εύχομαι ότι αυτή τη φορά θα
καταλήξουμε σε ένα αμοιβαίως αποδεκτό πλαίσιο αρχών για τη μεταρρύθμιση. Εν πάση
περιπτώσει, το Υπουργείο Εσωτερικών θα είναι σε θέση να καταθέσει το Νομοσχέδιο
σύντομα, μέχρι τέλος Ιουνίου 2015.
Οι διαρθρωτικές αλλαγές που προτείνουμε είναι απόλυτα
απαραίτητες, ώστε οι Τοπικές Αρχές, αφενός, να καταστούν βιώσιμες και
ανταγωνιστικές, αφετέρου δε να ενισχύσουν το ρόλο και την παρουσία τους στον
ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Κλείνοντας, θέλω να σας ευχαριστήσω για άλλη μια φορά
για την ευκαιρία που μου δώσατε να βρίσκομαι σήμερα εδώ, ξανά μαζί σας, για το
μέγα θέμα της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
____________
