Δήλωση τέως Προέδρου
της Δημοκρατίας
Δ.
Χριστόφια
Αυτή η Έκθεση η οποία δήθεν διέρρευσε από άγνωστη πηγή στους New York Times, απασχολεί από χθες την επικαιρότητα για να επιτύχει αυτό που απέτυχε να κάνει η Διερευνητική Επιτροπή για την Οικονομία, η οποία δοξάστηκε διοριζόμενη από τον Πρόεδρο και γελοιοποιήθηκε τελικά δοκιμαζόμενη από την ίδια την αλήθεια. Να επιρρίψει ευθύνες στον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τη στήριξη της Λαϊκής Τράπεζας, τον ELA, την απομείωση του ελληνικού χρέους και πολλά άλλα. Όλα αυτά τα ζητήματα και συνολικά τα όσα αφορούν την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης από την προηγούμενη Κυβέρνηση τα απάντησα με πολυσέλιδη δήλωση μου τον Αύγουστο του 2013 η οποία έχει δημοσιευθεί.
Αφού όμως επιμένει η Κυβέρνηση Αναστασιάδη να καμώνεται πως δε θυμάται, επανέρχομαι για να απαντήσω στις τρεις βασικές κατηγορίες της Έκθεσης:
Για την στήριξη της Λαϊκής και τον ELA. Η στήριξη της Λαϊκής Τράπεζας έγινε αποδεκτή με πανηγυρισμούς από την τότε αντιπολίτευση και το σημερινό Πρόεδρο του Δημοκρατικού Συναγερμού. Όλοι τότε υποστήριζαν ότι η Λαϊκή Τράπεζα δεν θα έπρεπε να κλείσει γιατί αυτό το γεγονός θα συμπαρέσυρε την Τράπεζα Κύπρου και ολόκληρο το τραπεζικό μας σύστημα μέσω του φαινομένου της μαζικής απόσυρσης καταθέσων (Bank Run). Γι’ αυτό και όλα τα κόμματα στη Βουλή υπερψήφισαν τη στήριξη της Λαϊκής Τράπεζας.
Σε ό,τι αφορά στον ELA, ήταν αρμοδιότητα της Κεντρικής Τράπεζας. Είναι με τη μεσολάβηση και την εγγύηση της Κεντρικής Τράπεζας που η Λαϊκή Τράπεζα άρχισε να λαμβάνει ELA, από το Σεπτέμβριο του 2011. Μέχρι τον Ιούνιο του 2012 που κρατικοποιήθηκε η τράπεζα, ο ELA είχε ανέλθει στα 9 δις περίπου κι αυτό είχε κοινοποιηθεί στη Βουλή, όταν συζητήθηκε το θέμα της στήριξης της τράπεζας. Η ενίσχυση της Λαϊκής Τράπεζας με ELA ήταν γνωστή σε όλους. Θυμίζω ότι η Βουλή, στο τέλος του 2012 είχε εγκρίνει δύο φορές κρατικές εγγυήσεις για πρόσθετη παραχώρηση ELA προς τη Λαϊκή Τράπεζα. Υπενθυμίζω επίσης ότι ο κ. Αναστασιάδης τον Νοέμβριο του 2012 με δύο επιστολές του, μία εκ των οποίων ανέγνωσε και στη σύσκεψη των αρχηγών των κομμάτων που έγινε στο Προεδρικό στις 21 Νοεμβρίου, ενημέρωνε για την απόρρητη απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τερματισμό της παροχής ELA μέχρι την 21η Ιανουαρίου 2013.
Όλα αυτά όμως προσποιήθηκαν όλοι ότι τα ξέχασαν μετά τις Προεδρικές Εκλογές του 2013. Μέχρι και ο κ. Σαρρής που βρισκόταν στην ηγεσία της Λαϊκής Τράπεζας και έπειτα ο κ. Αναστασιάδης τον διόρισε Υπουργό Οικονομικών, προσποιείτο ότι δε γνώριζε τίποτε για τον ELA.
Για την απομείωση του ελληνικού χρέους. Κλήθηκε η διαπραγματευτική ομάδα της Ένωσης να συζητήσει με τους πιστωτές την εθελοντική συμμετοχή τους με μεγαλύτερο ποσοστό απομείωσης από αυτό που συμφωνήθηκε προηγουμένως, έτσι που να καταστεί βιώσιμο το χρέος της Ελλάδας. Στις 23.10.2011 συνήλθε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και στις 26.10 το Συμβούλιο Κορυφής της Ευρωζώνης στις Βρυξέλλες. Στον ουσιώδη χρόνο, τόσο δηλαδή λίγο πριν τις 26.10, ακόμα και μετά την απόφαση των αρχηγών κρατών της Ευρωζώνης την ίδια ημερομηνία, η κυβέρνηση δεν είχε καμία ενημέρωση τόσο από τις ίδιες τις τράπεζες όσο και από την Κεντρική Τράπεζα για οποιαδήποτε «καταστροφικά» αποτελέσματα λόγω της απομείωσης. Οι εκτιμήσεις που γνωρίζαμε ήταν πως η Τράπεζα Κύπρου έστω και δύσκολα θα μπορούσε να καλύψει τις κεφαλαιουχικές της ανάγκες μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου 2012 με ίδια κεφάλαια ενώ η Λαϊκή Τράπεζα θα χρειαζόταν κρατική στήριξη 1,2 - 1,5 δις ευρώ που μπορούσε να καλυφθεί με την έκδοση χρεογράφων και με νομοθετική ρύθμιση που προωθήθηκε χωρίς καμία καθυστέρηση σε συνεργασία του Υπουργείου Οικονομικών με την Κεντρική Τράπεζα.
Η απόφαση του Συμβουλίου της Ευρωζώνης που ήταν πρόταση της Τρόικα δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μια πρόταση-πρόσκληση προς τους πιστωτές του ελληνικού κράτους να διαπραγματευτούν. Στο Euro Summit Statement ημερ. 26.10.2011 στο κεφ. 12 του αγγλικού κειμένου σελ. 4 αναφέρεται "...we invite Greece...by private investors". Οι δύο μεγάλες κυπριακές τράπεζες εκπροσωπούνταν στη διαπραγμάτευση από το International Institute of Finance (IIF).
Στους πιστωτές ανήκαν πάνω από 80 τράπεζες από 20 περίπου χώρες και σε καμιά δεν δόθηκαν ανταλλάγματα για τη συμφωνία. Όποιοι γνωρίζουν πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις σε Συμβούλιο Κορυφής είτε της Ευρωζώνης είτε της Ε.Ε. γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν υπήρχε καμιά απολύτως περίπτωση να γινόταν δεχτή ειδική ρύθμιση ή εξαίρεση για οποιονδήποτε από τους πιστωτές. Απλά η ρύθμιση που έγινε για τις ελληνικές τράπεζες επιτεύχθηκε γιατί υπήρχε άμεση συστημικότητα μεταξύ τους και του Ελληνικού Δημοσίου και περιλαμβανόταν στην προσπάθεια να περισωθεί το Ελληνικό Κράτος. Θα θυμίσω ότι το θέμα ήταν τόσο σημαντικό για το μέλλον της Ευρωζώνης που υποχρέωσε την Μέρκελ και το Σαρκοζί προσωπικά να συμμετάσχουν στις διαπραγματεύσεις με τους ιδιώτες πιστωτές της Ελλάδας, που εκπροσωπούνταν από τον Τσαρλς Νταλάρα, για να τους πείσουν να αποδεχθούν το κούρεμα. Και όπως έγραφε τότε η εφημερίδα «Πολίτης» (27.10.2011) σε ανταπόκριση του Βαγγέλη Αρεταίου από τις Βρυξέλλες, μόλις ανακοινώθηκε η συμφωνία, 500 παρόντες δημοσιογράφοι ξέσπασαν σε χειροκροτήματα.
Υπενθυμίζω επίσης ότι ο τότε Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας και οι διοικήσεις των τραπεζών για μακρά περίοδο, και πριν και μετά το κούρεμα, δήλωναν ότι οι τράπεζές μας έχουν ισχυρή κεφαλαιακή βάση και ότι μπορούν να καλύψουν τις ζημιές. Υπενθυμίζω τη δήλωση του κ. Ορφανίδη, στις 11 Νοεμβρίου 2011, δύο και πλέον βδομάδες μετά το κούρεμα, σε σχέση με την ικανότητα των τραπεζών να ανταποκριθούν στις ανάγκες για αύξηση κεφαλαίου τόνιζε ότι: «Δεν συμμερίζομαι αυτή τη δυσπιστία. Οι τράπεζές μας διατηρούν σχετικά δυνατά κεφάλαια και έχουν δείξει τα τελευταία χρόνια πως όποτε χρειάστηκαν να αντλήσουν ίδια κεφάλαια, το έκαναν με επιτυχία. Γι’ αυτό, κινδυνολογίες δεν δικαιολογούνται. Είναι πράγματι δύσκολη η σημερινή συγκυρία, αλλά το τραπεζικό μας σύστημα απέδειξε πως αντέχει».
Αφήνω τελευταία την πιο μη σοβαρή αναφορά της Έκθεσης. Αυτή που αφορά το κούρεμα των καταθέσεων υποδεικνύοντας ότι «κανένας δεν παραδέχθηκε πως γνώριζε ή άκουσε κάτι για το κούρεμα των καταθέσεων πριν από το Eurogroup της 15ης του Μάρτη 2013». Επαναλαμβάνω ότι δεν έγινε καμιά νύξη σε μένα ποτέ από κανέναν για κάτι τέτοιο. Σε αντίθεση με τον κ. Αναστασιάδη, ο οποίος όπως αποκάλυψε παλαιότερα ο κ. Δημητριάδης, ήταν ενήμερος από τις 4 Μαρτίου 2013 ότι θα ετίθετο ενώπιον του απαίτηση για κούρεμα καταθέσεων, το οποίο, κόντρα σε όλες τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, αποδέχθηκε και το επέβαλε στην Κύπρο.
Θα θυμίσω επίσης ότι η καταρχήν συμφωνία από την προηγούμενη Κυβέρνηση με την Τρόικα το Νοέμβριο του 2012 περιελάμβανε στήριξη €10 δις για τον τραπεζικό τομέα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, απόφαση που αντικαταστάθηκε από την απόφαση για κούρεμα καταθέσεων από τον κ. Αναστασιάδη.
20 Νοεμβρίου 2014
