Ομιλία
του τέως Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρη Χριστόφια, στην εκδήλωση
του σωματείου «Δίκωμο ’74»
Ιερός
Ναός Παναγίας Φανερωμένης
22
Ιουλίου 2014
Στο
Δίκωμο λειτουργούσε ανέκαθεν ένα μαζικό λαϊκό κίνημα. Θα ‘λεγα ότι η δύναμη του
Ανορθωτικού Κόμματος του Εργαζόμενου Λαού και η μαζικότητα των οργανώσεων του
λαϊκού κινήματος οφείλονται στη γειτνίαση του Δικώμου με την πόλη της Λευκωσίας.
Όλα κι όλα 10 χιλιόμετρα απόσταση. Οι κάτοικοι αυτού του περιφερειακού κέντρου
ήταν κατά βάση εργάτες, οικοδόμοι, παπουτσήδες, ραφτάδες, οι οποίοι αναχωρούσαν
το πρωί για τη Λευκωσία και επέστρεφαν το απόγευμα στα σπίτια τους. Υπήρχε μόνο
μικρός αριθμός γεωργοκτηνοτρόφων.
Η
συμμετοχή των εργαζομένων στους μαζικούς ταξικούς αγώνες και στις απεργίες τις
δεκαετίες του ’40 και του ’50 ατσάλωνε την ταξική συνείδηση των εργαζομένων και
τους ωθούσε σε συσπείρωση γύρω από το ΑΚΕΛ και το Λαϊκό Κίνημα. Αθρόα ήταν η
συμμετοχή των Δικωμιτών και των Δικωμίτισσων στις μαζικές κινητοποιήσεις της
Αριστεράς κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής του αντι-αποικιακού αγώνα.
Στην
αντίπερα όχθη οργανώθηκαν τα εθνικόφρονα σωματεία. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο
παρατάξεων μέχρι την εποχή της ίδρυσης της ΕΟΚΑ Β’, παρά τις κατά καιρούς
εντάσεις, ήταν ομαλές και θα ‘λεγα φιλικές. Διεξάγονταν, κατά τη διάρκεια
θρησκευτικών εορτών, ποδοσφαιρικοί αγώνες και ανταλλάσσονταν επισκέψεις
αντιπροσωπειών στις χοροεσπερίδες των λαϊκών οργανώσεων και των εθνικόφρονων
σωματείων αντίστοιχα.
Το
Δίκωμο έσφυζε από ζωή. Πασχαλινές γιορτές, χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις,
θεατρικές παραστάσεις, χορευτικά συγκροτήματα, ποδοσφαιρικές ομάδες, τοπικά και
περιφερειακά φεστιβάλ, διάνθιζαν τη ζωή του χωριού.
Η
δημιουργία της ΕΟΚΑ Β’ και η συμμετοχή συγχωριανών μας σε αυτή την παράνομη,
τρομοκρατική, φασιστική οργάνωση οδήγησε σε διάρρηξη των σχέσεων. Δυστυχώς, με
το ξέσπασμα του φασιστικού πραξικοπήματος είδαμε πάνοπλους συγχωριανούς μας να
κυκλοφορούν στο χωριό, να προβαίνουν σε συλλήψεις και να ανακρίνουν με
εξευτελιστικό τρόπο ανθρώπους με τους οποίους τις προηγούμενες περιόδους ζούσαν
ειρηνικά και φιλικά.
Τα
λέω αυτά, γιατί το φασιστικό πραξικόπημα προκάλεσε την τουρκική εισβολή που
έσπειρε τον θάνατο, την καταστροφή και τον ξεσπιτωμό εκατοντάδων χιλιάδων ΕΚ
συμπατριωτών μας, περιλαμβανομένων και των κατοίκων του αγαπημένου μας χωριού.
Νέες λέξεις άγνωστες ως τότε στους Κύπριους προστέθηκαν στο λεξιλόγιό μας:
σκοτωμένοι, αιχμάλωτοι, αγνοούμενοι, εγκλωβισμένοι, πρόσφυγες. Η κάθε μια
ξεχωριστά και όλες μαζί προκαλούν πόνο, οδυρμό και ψυχική οδύνη. Για ολ’ αυτά
υπάρχουν υπεύθυνοι, οι οποίοι έμειναν διαχρονικά ανενόχλητοι. Κατά καιρούς
ζητούν μάλιστα και τα ρέστα.
Γνωρίζουμε
πρόσωπα με όνομα και επίθετο που είτε γιατί παρασύρθηκαν, είτε γιατί ήταν
εμποτισμένα με το δηλητήριο του εθνικισμού και του αντικομμουνισμού,
πρωταγωνίστησαν και συνέβαλαν στη διάπραξη του εγκλήματος. Θα ανέμενε κανείς να
ακουστεί η «συγγνώμη» από ορισμένα χείλη τουλάχιστον προς τους συγχωριανούς
τους. Προσωπικά, δεν γνωρίζω κανέναν που να έχει αρθρώσει τέτοια λέξη. Αντίθετα,
με θράσος μας είπαν «δεν σας ενδιαφέρει τι έκανα τότε».
Ποιο
είναι το τίμημα που πλήρωσαν οι Δικωμίτες και οι Δικωμίτισσες; Βρεθήκαμε όλοι
στην προσφυγιά σκορπισμένοι σε όλη την ελεύθερη Κύπρο. 9 νεκροί, 42 αγνοούμενοι
- στρατεύσιμοι και πολίτες. Οι στρατεύσιμοι, όπως και σε άλλες περιπτώσεις,
ουσιαστικά οδηγήθηκαν σε σφαγή μέσα στα φορτηγά, βομβαρδισμένοι από την τουρκική
αεροπορία.
Κάποιοι
διαδίδουν κηρύγματα περί εμφύλιου σπαραγμού που οδήγησε την Κύπρο στην
καταστροφή. Μετονομάζουν δηλαδή την προδοσία της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β’ σε
εμφύλιο, ταυτίζοντας τους φασίστες δολοφόνους της δημοκρατίας με τους
υπερασπιστές της, οι οποίοι συνάμα ήταν και υπερασπιστές του κυπριακού κράτους
και της ανεξαρτησίας της χώρας μας. Αυτοί χωρίς να ερυθριάζουν μιλούν και για
ενότητα.
Αγαπητοί
συγχωριανοί, δεν είμαι εδώ ενώπιόν σας για να κάμω κήρυγμα μίσους. Αυτό άλλωστε
το απέδειξα κατά τη διάρκεια της πενταετίας ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας και για
άλλα εφτά χρόνια πριν από αυτά στην Προεδρία της Βουλής. Ούτε ζητούμε εκδίκηση.
Η συμφιλίωση όμως και η κοινή πάλη που χρειάζεται ο τόπος για απόσειση της
κατοχής προϋποθέτει μετάνοια και αναγνώριση της ιστορικής αλήθειας. Μετάνοια,
αναγνώριση της ιστορικής αλήθειας αντί παραχάραξη της ιστορίας και διαστρέβλωση
της.
Είναι
χρέος όλων να περάσουμε αποφασιστικά, καθοριστικά και μια για πάντα από το
ευκταίο στο εφικτό.
Διαχρονικά
η επιδίωξη του ευκταίου σε βάρος του εφικτού, μόνο δεινά έχει προκαλέσει στο λαό
μας και πισωγυρίσματα στο Κυπριακό. Σήμερα, είναι εφικτή μόνο η λύση Διζωνικής
Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Είναι ανάγκη η κυβέρνηση της Δημοκρατίας με επικεφαλής
τον κ. Αναστασιάδη, να εγκαταλείψει τις ταλαντεύσεις και τις σκοπιμότητες και να
στηρίξει και να προωθήσει λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, με πολιτική
ισότητα όπως καθορίζεται στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Λύση, την οποία
θεωρητικά όλοι υποστηρίζουν. Η Τουρκία, γνωρίζουμε πολύ καλά, ότι υποστηρίζει ή
προωθεί λύση δύο κρατών.
Μπορούμε
να ανατρέψουμε τα σχέδια της Τουρκίας και του κ. Έρογλου παραμένοντας συνεπείς
και πιστοί στις συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν μεταξύ μας και του κ. Ταλάτ, οι
οποίες χαιρετίστηκαν και υιοθετήθηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη.
Αυτές
οι συγκλίσεις είναι όπως ομολογούν διάφοροι παράγοντες και εντός και εκτός
Κύπρου, ό, τι καλύτερο επιτεύχθηκε μέχρι σήμερα στο Κυπριακό. Τέρμα λοιπόν στις
ταλαντεύσεις, επάνοδος στις συγκλίσεις και αφαίρεση του εδάφους κάτω από τα
πόδια του κ. Έρογλου, ο οποίος καμώνεται ότι τάχα στηρίζει τις συγκλίσεις.
Φίλες
και φίλοι, κάποτε νοερά περιδιαβάζω ξανά και ξανά στους δρόμους του Δικώμου,
Κάτω και Πάνω. Φαντάζομαι πώς θα ήταν μετά από σαράντα χρόνια ειρηνικής ζωής και
ανάπτυξης το Δίκωμο, που τότε ήταν μια ολοκληρωμένη μικρή πολιτεία με όλες τις
υπηρεσίες. Δεν μπορούμε όμως να μείνουμε στο χώρο της φαντασίας.
Βιώνουμε
εδώ και 40 χρόνια την τραγωδία στην οποία μας έριξαν η Χούντα των Αθηνών και η
ΕΟΚΑ Β’ και ο αδυσώπητος Αττίλας. Τιμούμε τους νεκρούς μας, αποκαλυπτόμεθα
μπροστά στους συγγενείς των αγνοουμένων μας και δεν τα βάζουμε κάτω. Πεισμώνουμε
και συνεχίζουμε τον αγώνα για μια Κύπρο όλων των Κυπρίων, πραγματικά ελεύθερη,
ενωμένη, ομοσπονδιακή, στα πλαίσια της οποίας θα ξαναχτίσουμε μονοιασμένοι και
αδελφωμένοι και το χωριό μας, το αγαπημένο μας Δίκωμο.
Ας
είναι αιώνια η μνήμη των νεκρών μας. Τιμή στους συγγενείς των αγνοουμένων
μας.
