Παρέμβαση της
Υπουργού Εργασίας σε συνεδρία της
Επιτροπής Κοινωνικών Θεμάτων, Υγείας
και Αειφόρου Ανάπτυξης της ΚΣΕΕ
Λόγω
μη προγραμματισμένης υποχρέωσης, η
Υπουργός Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών
Ασφαλίσεων δεν κατέστη δυνατό να είναι
προσωπικά μαζί σας στη σημερινή, ιδιαίτερα
σημαντική συνεδρία της Επιτροπής
Κοινωνικών Θεμάτων, Υγείας και Αειφόρου
Ανάπτυξης της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης
του Συμβουλίου της Ευρώπης. Μεταφέρω
τις απολογίες και τους θερμούς προσωπικούς
χαιρετισμούς της Υπουργού, η οποία μου
ανέθεσε να αναγνώσω την παρέμβαση που
είχε ετοιμάσει για σήμερα, αναφορικά
με τις προοπτικές του Ευρωπαϊκού
Κοινωνικού Μοντέλου.
Το Ευρωπαϊκό
Κοινωνικό Μοντέλο είναι μια έννοια με
μεταβαλλόμενη δυναμική, που αποτελεί
τη ραχοκοκαλιά των πολιτικών της Ευρώπης
και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για να το
θέσω πιο απλά, είναι το σύνολο των
πολιτικών με γνώμονα την οικονομική
ανάπτυξη, σε άμεση συνάρτηση με την
ευημερία των πολιτών και την κοινωνική
πρόοδο. Δίνοντας έναν ευρύτερο ορισμό,
μπορούμε να πούμε ότι το Ευρωπαϊκό
Κοινωνικό Μοντέλο αποτελεί έναν ευρωπαϊκό
ελάχιστο παρονομαστή προστασίας, που
εξασφαλίζει τους πολίτες από την φτώχεια
και τον αποκλεισμό, διασφαλίζει την
κοινωνική συνοχή και στηρίζεται στις
κοινές αξίες της δημοκρατίας, της
αλληλεγγύης, της δικαιοσύνης, της
κοινωνικής ευημερίας, των ατομικών
δικαιωμάτων και στην οικονομία της
αγοράς.
Ουδείς αμφισβητεί
ότι η κρίση έχει επηρεάσει την ευρωπαϊκή
κοινωνική πολιτική. Οι επιπτώσεις της
κρίσης, βέβαια, διαφοροποιούνται
σημαντικά από χώρα σε χώρα ανάλογα με
την οικονομική ανάπτυξη, τη δομή και
την οργάνωση των συστημάτων κοινωνικής
προστασίας κάθε χώρας.
Οι δημοσιονομικές
περικοπές και η προσπάθεια διαχείρισης
του δημόσιου χρέους έχουν οδηγήσει τα
πλείστα Κράτη σε περιορισμό των κοινωνικών
δαπανών. Είναι, όμως, γεγονός ότι αυτό
που ξεκίνησε ως κρίση στο χρηματοπιστωτικό
σύστημα, εξελίχθηκε αναπόφευκτα σε
οικονομική και στη συνέχεια σε κοινωνική
κρίση, αναστατώνοντας τις ζωές
εκατομμυρίων πολιτών και οδηγώντας την
Ευρώπη σε ένα φαύλο κύκλο, από τον οποίο
ακόμη προσπαθεί να βρει διέξοδο.
Από την εμπειρία
διαχείρισης της κρίσης, είναι πλέον
εμφανές ότι βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη
δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς κοινωνική
ευημερία. Και αυτό σημαίνει ότι το
Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο δεν έχει
εγκαταλειφθεί, παραμένει επίκαιρο, αλλά
χρειάζεται να προσεγγιστεί με νέους,
καινοτόμους τρόπους, προσαρμοσμένους
στις νέες συνθήκες του παγκόσμιου
ανταγωνισμού και στις απαιτήσεις της
κοινωνίας, κτίζοντας πάνω στους
στρατηγικούς πυλώνες του Μοντέλου,
δηλαδή:
• σε περισσότερες
και καλύτερες θέσεις εργασίας,
• στη διασφάλιση
καλών εργασιακών συνθηκών,
• στη λειτουργία
σύγχρονων, επαρκών και βιώσιμων συστημάτων
κοινωνικής προστασίας,
• στον ενισχυμένο
κοινωνικό διάλογο, καθώς και
• στη συνεχή
επιδίωξη για βελτίωση των συνθηκών
διαβίωσης των Ευρωπαίων πολιτών.
Με άλλα λόγια,
η ενδυνάμωση του ενεργητικού και
δυναμικού κράτους πρόνοιας αποτελεί
την απάντηση στις σύγχρονες οικονομικές
και κοινωνικές προκλήσεις.
Στην Κύπρο, το
σύνολο της κοινωνίας έχει επηρεαστεί
αρνητικά. Πολύ περισσότερο, όμως, έχουν
επηρεαστεί οι ευάλωτες ομάδες του
πληθυσμού και οι άνθρωποι που, εξαιτίας
της οικονομικής κρίσης, τα τελευταία
τέσσερα τουλάχιστον χρόνια, βρέθηκαν
χωρίς δουλειά.
Στο πλαίσιο του
Προγράμματος Οικονομικής Αναπροσαρμογής,
η Κύπρος έχει αναλάβει μια σειρά
μεταρρυθμίσεων για την καταπολέμηση
της ανεργίας, καθώς και για τη μεταρρύθμιση
του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας.
Με στόχο τη
στήριξη της απασχόλησης και την αναχαίτιση
της ανεργίας, υλοποιούμε σε συνεχή βάση
μια σειρά μέτρων επιδότησης της εργασίας,
τα οποία απευθύνονται στο σύνολο του
εργατικού δυναμικού. Δίνουμε έμφαση
στις ευάλωτες ομάδες, όπως είναι οι
νέοι, αλλά και σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις
που αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία
των επιχειρήσεων στην Κύπρο.
Η ψηλή προτεραιότητα
που θέσαμε για την καταπολέμηση της
ανεργίας, σε καμία περίπτωση σημαίνει
ότι βάλαμε σε δεύτερη μοίρα τη διαφύλαξη
των εργασιακών δικαιωμάτων των
εργαζομένων. Συνεχίζουμε να δίνουμε
μεγάλη βαρύτητα και επιδεικνύουμε
ιδιαίτερη ευαισθησία στον αυστηρό
έλεγχο της αγοράς εργασίας, στοχεύοντας
στην προστασία των δικαιωμάτων και των
συνθηκών απασχόλησης των εργαζομένων,
στη διαφύλαξη της νόμιμης απασχόλησης
και στη διασφάλιση της ίσης μεταχείρισής
τους.
Η
σημαντική αύξηση των αναγκών κοινωνικής
στήριξης και αλληλεγγύης έχει θέσει τη
μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής
πρόνοιας και την εισαγωγή της προοδευτικής
πολιτικής του Ελάχιστου Εγγυημένου
Εισοδήματος, ως άμεση προτεραιότητα,
την οποία και προωθούμε επειδή αποτελεί
τον ακρογωνιαίο λίθο αυτής της
μεταρρύθμισης.
Ένα εξορθολογισμένο
και παραγωγικό σύστημα Κοινωνικής
Πρόνοιας πρέπει να χαρακτηρίζεται από
την άμεση και ουσιαστική υποστήριξη
του πολίτη που πραγματικά έχει ανάγκη
αυτής της στήριξης για τη διαβίωσή του,
ιδιαίτερα μέσα στις συνθήκες που βιώνουμε
σήμερα. Ταυτόχρονα, πρέπει να στοχεύει
στη βέλτιστη αξιοποίηση των διαθέσιμων
πόρων των φορολογουμένων.
Είναι ευθύνη
μας να ανταποκριθούμε στο καθολικό
αίτημα της κοινωνίας, που υποβάλλεται
σήμερα σε θυσίες, και ζητά από την
πολιτεία αυτές οι θυσίες να «πιάσουν
τόπο».
Θέλουμε να
διασφαλιστεί για κάθε πολίτη ή οικογένεια
ένα ελάχιστο επίπεδο αξιοπρεπούς
διαβίωσης στη βάση κριτηρίων που αφορούν
το εισόδημα, την περιουσία, τη σύνθεση
της οικογένειας και ενδεχόμενες
εξειδικευμένες ανάγκες.
Οι βασικοί
στόχοι της μεταρρύθμισης του συστήματος
Κοινωνικής Πρόνοιας που επεξεργαζόμαστε
είναι:
1. Η εισαγωγή
ενός νέου συστήματος, το οποίο θα παρέχει
ένα ύστατο δίκτυ προστασίας, σε όσους
το έχουν πραγματικά ανάγκη.
2. Η κατοχύρωση
του θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματος
του κάθε πολίτη για αξιοπρεπή διαβίωση.
3. Η εξασφάλιση
ενός ελάχιστου εισοδήματος σε κάθε
άτομο που δεν διαθέτει επαρκείς πόρους
συντήρησης.
Αυτοί οι στόχοι
θα επιτευχθούν με
1. Τον εξορθολογισμό
των επιμέρους επιδομάτων που θα παρέχονται
και την ανάθεση της ευθύνης για το
σχεδιασμό και διαχείρισή τους σε ένα
και μοναδικό φορέα, το Υπουργείο Εργασίας,
Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Έτσι, θα επιτευχθεί η απαραίτητη βελτίωση
στο προγραμματισμό, συντονισμό,
παρακολούθηση και έλεγχο του όλου
συστήματος.
2. Τη βελτίωση
της στόχευσης των επιδομάτων με
αντικειμενικά κριτήρια και στη βάση
επιστημονικών μελετών και τεκμηριωμένων
στοιχείων.
3. Την αναμόρφωση
του συστήματος, ώστε να αποφεύγεται η
εξάρτηση από τα επιδόματα με την παράλληλη
παροχή κινήτρων για ένταξη ή επανένταξη
στην αγορά εργασίας.
Επιπρόσθετα,
πέραν του ποσού για κάλυψη των βασικών
αναγκών, στο ΕΕΕ θα υπάρχει πρόνοια για
κάλυψη:
• των αναγκών
στέγασης, στις περιπτώσεις που ο αιτητής
ενοικιάζει ή πληρώνει τόκους δανείου
για την απόκτηση της κατοικίας στην
οποία διαμένει
• των δημοτικών
και άλλων παρόμοιων φόρων που το πρόσωπο
ή η οικογένεια καλείται να καταβάλει
• ενδεχόμενων
έκτακτων αναγκών που δεν μπορούν να
προβλεφθούν εκ των προτέρων, όπως για
παράδειγμα την ανάγκη για επείγουσες
και απόλυτα αναγκαίες επιδιορθώσεις
στην κατοικία του δικαιούχου.
Το ύψος του
Εγγυημένου Ελάχιστου Εισοδήματος θα
αναθεωρείται τουλάχιστο μια φορά το
χρόνο, εκτός αν υπάρχουν κάποιες άλλες
ιδιαίτερες συνθήκες που να αιτιολογούν
την πιο συχνή αναθεώρηση του.
Το ποσό που θα
παρέχεται ως ΕΕΕ θα εξαρτάται από το
μέγεθος και τη σύνθεση της οικογένειας.
Διαφορετικό θα είναι το ποσό αυτό για
μια μονομελή οικογένεια, για μια
οικογένεια με παιδιά κάτω των 14 ετών ή
για μια οικογένεια με παιδιά άνω των 14
ετών. Θα καθορίζεται πρώτα το αναγκαίο
ελάχιστο ποσό για μια μονομελή οικογένεια
και ακολούθως, με βάση διεθνώς αναγνωρισμένα
πρότυπα, θα υπολογίζεται το επιπρόσθετο
αναγκαίο ποσό για κάθε πρόσθετο μέλος
της οικογένειας.
Όταν κάποιος
πολίτης εντάσσεται στο σύστημα του ΕΕΕ,
αμέσως θα αυξάνεται και η ένταση των
προσπαθειών του Κράτους για ενεργοποίηση,
ένταξη ή επανένταξή του προσώπου αυτού
στην αγορά εργασίας. Η στήριξη του
Κράτους μέσα από προγράμματα κατάρτισης,
παροχής ευκαιριών εργοδότησης και
κοινωνικής ενσωμάτωσης θα είναι συνεχής
και εντατική.
Με το Σύστημα
του Εγγυημένου Ελάχιστου Εισοδήματος,
θα συνυπάρχουν και τα κοινωνικά
προγράμματα που παρέχουν στήριξη για
πρόσθετες ανάγκες των πολιτών, που δεν
θα καλύπτονται από το ΕΕΕ, όπως είναι η
στήριξη των προσφύγων, των φοιτητών,
των οικογενειών με παιδιά και των ατόμων
με αναπηρίες.
Πιστεύω ακράδαντα
πως μια επιτυχής κοινωνική πολιτική
είναι ζωτικής σημασίας, όχι μόνον για
την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης στο
διεθνές περιβάλλον, αλλά και για τη
διασφάλιση της εσωτερικής κοινωνικής
ειρήνης, συνοχής και της πολιτικής
τάξης.
Η κοινωνική
πρόοδος συναρτάται και εξαρτάται, σε
τελευταία ανάλυση, και από την αλληλεγγύη
μεταξύ των πολιτών.
-----------------------
Σημ.: Τον
χαιρετισμό
διάβασε εκ μέρους της Υπουργού Εργασίας
ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου κ.
Ανδρέας Ασσιώτης.
