Χαιρετισμός της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κας Σωτηρούλας Χαραλάμπους, στο Δημογραφικό Συνέδριο με θέμα: «Το Δημογραφικό Πρόβλημα-Επιπτώσεις και Πολιτικές», στη Λάρνακα
19/02/2011
Eυχαριστώ για την πρόσκληση να χαιρετίσω το σημαντικό αυτό συνέδριο. Θέλω με την ευκαιρία να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια προς την Παγκύπρια Οργάνωση Πολυτέκνων Κύπρου και την Ανωτάτη Συνομοσπονδία Πολυτέκνων Ελλάδος για το έργο τους, το οποίο είναι άξιο επαίνου για τον αγώνα τους προς στήριξη του θεσμού της οικογένειας και για τη γενικότερη αντιμετώπιση των δημογραφικών προβλημάτων της Κύπρου και της Ελλάδας αντίστοιχα.
Το σημερινό συνέδριο επικεντρώνεται σε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον και σημαντικό θέμα, το δημογραφικό πρόβλημα, ένα πρόβλημα που τα τελευταία χρόνια αποκτά ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις. Ως σημαντικές δημογραφικές προκλήσεις της εποχής μας παρουσιάζονται η δημογραφική γήρανση του πληθυσμού και η υπογεννητικότητα.
Το δημογραφικό αποτελεί πολυδιάστατο πρόβλημα του οποίου τα αίτια είναι πολύπλευρα και έχει επιπτώσεις σε πολλές παραμέτρους της ζωής μιας χώρας όπως στην οικονομία, στο εργατικό δυναμικό, στο συνταξιοδοτικό, στην υγεία, στην εκπαίδευση κ.ά.
Σύμφωνα με τους διαθέσιμους δημογραφικούς δείκτες, στην Κύπρο παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες μια σταδιακή αύξηση του ποσοστού των ηλικιωμένων και μια παράλληλη μείωση του ποσοστού των παιδιών. Από το 1995, το συνολικό ποσοστό γονιμότητας έχει πτωτική πορεία και είναι πιο χαμηλό από το 2,10, ποσοστό που χρειάζεται για να εξασφαλιστεί η αναπλήρωση του πληθυσμού.
Η Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Δημογραφική Γήρανση του 2009, αναφέρει ρητά ότι εάν δεν επέλθουν επιπλέον μεταβολές στο θεσμικό πλαίσιο και στις υφιστάμενες πολιτικές τότε οι δημογραφικές τάσεις αναμένεται να προκαλέσουν σημαντικές μεταβολές στις κοινωνίες μας, επηρεάζοντας την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών και δημιουργώντας νέες απαιτήσεις για τις μελλοντικές γενιές. Οι τάσεις αυτές θα έχουν σοβαρές συνέπειες για την οικονομική ανάπτυξη και θα οδηγήσουν σε έντονες πιέσεις για αύξηση των κρατικών δαπανών, όχι μόνο για τις συντάξεις και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και μακροχρόνια φροντίδα, αλλά και για τους τομείς των υποδομών, της στέγασης και της παιδείας.
Όπως διατυπώνεται και σε ευρωπαϊκά έγγραφα, περιλαμβανομένης και της νέας στρατηγικής «Ευρώπη 2020», οι πολιτικές των ευρωπαϊκών κρατών μελών για την οικογένεια θέτουν ως στόχο την προώθηση της δημογραφικής ανανέωσης μέσω της διευκόλυνσης της συμφιλίωσης της οικογενειακής με την εργασιακή ζωή και της ανάπτυξης κατάλληλων οικογενειακών πολιτικών και προγραμμάτων, έτσι ώστε οι νέοι να αποκτήσουν τον αριθμό παιδιών που επιθυμούν.
Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, έχοντας ακριβώς στο επίκεντρο των επιδιώξεών του τη δημογραφική ανάπτυξη και την αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων, έχει συστήσει τον Εθνικό Φορέα Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής, ο οποίος εγκρίθηκε στις 28 Απριλίου 2009 από το Υπουργικό Συμβούλιο.
Σκοπός της σύστασής του είναι η καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στην Κύπρο στους τομείς ενδιαφέροντός του και ο καθορισμός μιας συνεκτικής και ολοκληρωμένης στρατηγικής για τη δημογραφική ανάπτυξη και τις πολιτικές της οικογένειας.
Σε σύσκεψη του Εθνικού Φορέα που πραγματοποιήθηκε εντός του 2010 ζητήθηκαν οι απόψεις των Μελών του, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η Παγκύπρια Οργάνωση Πολυτέκνων, για τους τομείς που θεωρεί ότι χρειάζεται να τύχουν επεξεργασίας από αυτό το Σώμα. Οι απόψεις αυτές έχουν κωδικοποιηθεί σε ένα έγγραφο και θα συζητηθούν στη συνάντηση του Εθνικού Φορέα τον Μάρτιο του 2011.
Σημαντικό εργαλείο για τον Φορέα Δημογραφικής Πολιτικής αποτελεί η μελέτη για την καθιέρωση των τομέων παρέμβασης με έμφαση τις πολιτικές για την οικογένεια που διεξήγαγαν οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, τα πορίσματα της οποίας παρουσιάστηκαν στον Φορέα Δημογραφικής Πολιτικής και σε σεμινάριο το 2010.
Από τη μελέτη διαφάνηκε η ανάγκη για σχεδιασμό μέτρων παροχής υπηρεσιών προς τις μητέρες και κινήτρων για την αύξηση των γεννήσεων, τα οποία να κατευθύνονται προς τη συμφιλίωση της επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής.
Με βάση τη μελέτη, ο κυριότερος στόχος των μέτρων θα πρέπει να είναι η διαμόρφωση ενός ελκυστικού περιβάλλοντος για τα νεαρά ζευγάρια που γίνονται γονείς έτσι ώστε να μπορούν να σχεδιάσουν και να πραγματοποιήσουν το μέγεθος της οικογένειας που επιθυμούν χωρίς να κινδυνεύει ούτε η επαγγελματική τους ανέλιξη, αλλά ούτε και η άσκηση των γονεϊκών και κοινωνικών τους ρόλων.
Ειδικότερα, διαφάνηκε η ανάγκη στόχευσης πολιτικών προς την ενίσχυση του πρώτου και δεύτερου παιδιού, την προστασία των παιδιών, την ενίσχυση των πολύτεκνων και μονογονεϊκών οικογενειών, τη στήριξη των οικογενειών που διατρέχουν κίνδυνο φτώχιας και τη δημιουργία ευνοϊκότερων συνθηκών συμφιλίωσης της εργασιακής και οικογενειακής ζωής.
Η πολύτεκνη οικογένεια αποτελεί μια μορφή οικογένειας, η οποία με βάση την ιδιαιτερότητά της στηρίζεται με ειδικά μέτρα από το κράτος. Συγκεκριμένα, παρέχεται αυξημένο επίδομα τέκνου, επίδομα μάνας, αυξημένη φοιτητική χορηγία, χορηγία για αγορά αυτοκινήτου, ενώ τα τελευταία δύο χρόνια, πρόσθετα προς αυτά τα ωφελήματα παραχωρήθηκε στις πολύτεκνες οικογένειες το ½ του μηνιαίου επιδόματος ως 13ο επίδομα. Συνολικά, για το 2010 δαπανήθηκαν πέραν των €88 εκ. για τις παροχές προς τις πολύτεκνες οικογένειες.
Ολοκληρώνοντας τον χαιρετισμό μου, θέλω να σας διαβεβαιώσω για την πρόθεση του Υπουργείου, στο πλαίσιο του Φορέα Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής, να συνεργαστεί μαζί σας έτσι που η ολοκληρωμένη οικογενειακή πολιτική που προωθούμε να συμπεριλάβει και την πολύτεκνη οικογένεια. Κοινός πρέπει να είναι ο στόχος για μια κοινωνία συνοχής και αλληλεγγύης των γενεών με την οικογένεια και τα παιδιά στο κέντρο της προσοχής μας.
