Ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη στο συνέδριο της PWC Κύπρου
Λεμεσός, 15 Σεπτεμβρίου 2023
Με μεγάλη χαρά συμμετέχω στο ετήσιο συνέδριο της PWC Κύπρου, για πρώτη φορά ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Έχοντας λάβει μέρος στο συνέδριο της PWC υπό την προηγούμενη ιδιότητά μου, όταν ήμουν Υπουργός Εξωτερικών, γνωρίζω από πρώτο χέρι ότι πρόκειται για μια εκδήλωση που δεν παύει να εμπνέει με τον ασυμβίβαστο επαγγελματισμό της και τις διεισδυτικές συζητήσεις της. Θα ήθελα κατ' αρχήν να εκφράσω τις ιδιαίτερες ευχαριστίες μου στον Φίλιππο και σε όλη την οικογένεια της PWC για την πρόσκληση και για την ευκαιρία να συζητήσω με όλους εσάς και να μοιραστώ το όραμά μου για την Κύπρο, μέσω αυτής της πλατφόρμας υψηλού επιπέδου.
Ζούμε σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από συνεχείς προκλήσεις, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε εθνικό επίπεδο. Προκλήσεις που απαιτούν τη συλλογική μας προσοχή και δράση. Από τον πολύπλευρο αντίκτυπο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία μέχρι την επιτακτική ανάγκη να προωθήσουμε την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, καλούμαστε να δώσουμε αποτελεσματικές λύσεις που ενισχύουν την ανθεκτικότητα και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας, καθώς και να διαφυλάξουμε τον ιστό της κοινωνίας μας.
Για την αντιμετώπιση αυτών των περιπλοκών και για τη διαμόρφωση του μέλλοντος που επιθυμούμε, η συνεργασία μεταξύ της κυβέρνησης και του ιδιωτικού τομέα είναι επιτακτική ανάγκη. Αυτή η συνεργασία πρέπει να εδράζεται σε ένα κοινό όραμα, και αυτό είναι να κάνουμε την Κύπρο ένα εξαιρετικό μέρος για να ζει κανείς, ένα εξαιρετικό μέρος για να εργάζεται και να επιχειρεί. Μόνο μέσα από την ισχυρή συνεργασία μπορούμε να δημιουργήσουμε συνέργειες, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και τους πόρους του ιδιωτικού τομέα, φέρνοντας καινοτόμες ιδέες, τεχνολογία και ειδικές γνώσεις για τον κλάδο, τις οποίες οι κυβερνήσεις ομολογουμένως συνήθως στερούνται, και μπορώ να το πω αυτό όντας Πρόεδρος της Δημοκρατίας εδώ και έξι μήνες. Αυτή η συνεργασία μπορεί να οδηγήσει σε πιο αποτελεσματικές, πιο αποδοτικές πολιτικές, προσαρμοσμένες στις δυναμικές ανάγκες του σημερινού κόσμου. Προωθεί επίσης τη διαφάνεια και, τελικά, ενισχύει τη χρηστή διακυβέρνηση.
Στο πλαίσιο αυτό, η PWC Κύπρου έχει συμβάλει σταθερά και αποτελεσματικά στις κυβερνητικές προσπάθειες για τη διαμόρφωση πολιτικής, τον στρατηγικό προσανατολισμό και την επιδίωξη μεταρρυθμίσεων. Μια παραδειγματική περίπτωση αυτής της συμβολής ήταν η διαμόρφωση της μακροπρόθεσμης οικονομικής στρατηγικής της κυβέρνησης, δηλαδή το Όραμα 2035, που ανατέθηκε στην PWC από το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας, το οποίο χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως ένα από τα εμβληματικά μεταρρυθμιστικά έργα της για την Κύπρο.
Το Όραμα 2035 αποτελεί ένα συλλογικό, αξιόλογο επίτευγμα για το οποίο πρέπει να είμαστε όλοι υπερήφανοι. Η στρατηγική δεν είναι μια ακόμη πρωτοβουλία. Σηματοδοτεί μια μετασχηματιστική αλλαγή στην προσέγγισή μας, ανοίγοντας το δρόμο για ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης που βασίζεται σε απτούς μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους. Είναι μια διαδικασία για το πού θέλουμε να φτάσουμε, πού θέλουμε να είμαστε το 2035, και μια διαδικασία που θα διατρέχει όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις μέχρι τότε.
Το ανθρωποκεντρικό μοντέλο του Προγράμματος Διακυβέρνησής μας ενσωματώνει πλήρως το Όραμα 2035. Η δέσμευσή μας για την υλοποίησή του είναι αδιαμφισβήτητη, με πολλές δράσεις να χρηματοδοτούνται ήδη από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου με χρονικό ορίζοντα μέχρι το 2026.
Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση αναταραχής. Οι πληθωριστικές πιέσεις συμπιέζουν τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών και διαβρώνουν την αγοραστική τους δύναμη. Τα υψηλά επιτόκια προσθέτουν περαιτέρω πίεση, καθιστώντας τον δανεισμό ακριβότερο, ενώ παράλληλα παρεμποδίζουν την οικονομική ανάπτυξη. Επιπλέον, οι γεωπολιτικές εντάσεις ρίχνουν μια σκιά αβεβαιότητας πάνω από το διεθνές εμπόριο και τη συνεργασία, επηρεάζοντας τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και τις επενδύσεις.
Η πλοήγηση σε αυτό το πολύπλοκο τοπίο απαιτεί στρατηγικό προσανατολισμό, εύρωστα δημόσια οικονομικά και έξυπνες πολιτικές αποφάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνησή μας ακολουθεί μια προσέγγιση τριών πυλώνων που θα αυξήσει συνεπακόλουθα την ανταγωνιστικότητά μας: δημοσιονομική πειθαρχία μέσω πλεονασμάτων του κρατικού προϋπολογισμού, σταθερός και υγιής τραπεζικός τομέας και συνεχείς διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Σύμφωνα με το μακροοικονομικό μας σενάριο, οι προοπτικές της κυπριακής οικονομίας παραμένουν θετικές μεσοπρόθεσμα, παρά τον σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας. Ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2024 προβλέπεται να είναι περίπου 2,9%. Αν και αυτό αντιπροσωπεύει μια ασθενέστερη ανάπτυξη σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη –σύμφωνα με την ασθενέστερη αναπτυξιακή δυναμική της ΕΕ– είναι πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, ο οποίος προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 1. 4%. Για τα έτη 2025 και 2026 αναμένεται αύξηση του ΑΕΠ κατά 3% περίπου.
Επιπλέον, ο πληθωρισμός συνεχίζει την πτωτική του τάση και αναμένεται στο 2,5% για το 2024 και στο 2,0% για τα έτη 2025 και 2026, ενώ το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να διαμορφωθεί στο 5,8% το 2024 και να μειωθεί στο 5,0% έως το 2026. Μεσοπρόθεσμα, η δημοσιονομική θέση αναμένεται να παραμείνει πλεονασματική, με αποτέλεσμα την περαιτέρω μείωση του δημόσιου χρέους σε περίπου 60% το 2026.
Στο τέλος αυτού του μήνα, θα υποβάλουμε τον πρώτο μας εθνικό προϋπολογισμό στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Έναν προϋπολογισμό με υγιές δημοσιονομικό πλεόνασμα, που αντανακλά τη δέσμευσή μας για δημοσιονομική πειθαρχία και υγιή δημόσια οικονομικά, περιλαμβάνοντας μια σειρά μεταρρυθμίσεων και δράσεων που απορρέουν κατευθείαν από το Πρόγραμμα Διακυβέρνησής μας.
Αυτός ο πρώτος προϋπολογισμός θα σηματοδοτήσει την αρχή της ανάπτυξης του στρατηγικού προσανατολισμού της κυβέρνησής μας για την πενταετή θητεία, με βάση ένα σύνολο φιλόδοξων αλλά ρεαλιστικών προτεραιοτήτων που θα καθοδηγήσουν τις δράσεις μας έως το 2028.
Η πρώτη τέτοια προτεραιότητα είναι η ταχεία και αποτελεσματική επίλυση χρόνιων προβλημάτων που απασχολούν τους πολίτες, με κυριότερα το μεταναστευτικό, την προσιτή στέγαση, την κυκλοφοριακή συμφόρηση.
Δεύτερον, μια ισχυρή και ανθεκτική οικονομία. Από την άποψη αυτή, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, θα μεταρρυθμίσουμε το ισχύον φορολογικό σύστημα της χώρας, ώστε να διασφαλίσουμε ότι η οικονομία μας θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της. Αυτή η αναδιάρθρωση σχεδιάζεται επί του παρόντος σε συνεργασία με εξωτερικούς συμβούλους, οι οποίοι έχουν ήδη διοριστεί, καθώς και με την ουσιαστική συμβολή όλων των ενδιαφερομένων μερών, συμπεριλαμβανομένης της PWC.
Τρίτον, η Κυβέρνησή μας στοχεύει στην αποτελεσματική επίλυση του μακροχρόνιου ζητήματος του εκσυγχρονισμού του κράτους μας. Μεταξύ άλλων, αυτό περιλαμβάνει την καταπολέμηση της διαφθοράς και την επιμονή στην αξιοκρατία. Προς αυτήν την κατεύθυνση, μία από τις πρώτες μου πράξεις ως Πρόεδρος, ήταν να αντιμετωπίσω τα επακόλουθα των κυρώσεων των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, στέλνοντας αμέσως ένα σαφές μήνυμα μηδενικής ανοχής. Επιπλέον, η Κυβέρνηση ανέλαβε άμεσα δράση, αποφασίζοντας πέντε συγκεκριμένα μέτρα. Σε αυτά περιλαμβάνεται η εκπόνηση μελέτης, η οποία θα παρέχει συστάσεις για την ενίσχυση της διακυβέρνησης και της εποπτείας των παρόχων διοικητικών υπηρεσιών. Στο πλαίσιο αυτό, θα εξεταστεί και θα προωθηθεί η δημιουργία μιας Ενιαίας Εποπτικής Αρχής για τις υπηρεσίες αυτές.
Επιπλέον, για να αυξήσουμε τον αντίκτυπο και την αποτελεσματικότητα των πολιτικών μας, καθώς και για να διασφαλίσουμε ότι οι παρεμβάσεις μας είναι έγκαιρες και στοχευμένες, δημιουργήσαμε μια Γραμματεία για το συντονισμό και την υποστήριξη του κυβερνητικού προγράμματος, υπό την ευθύνη της Υφυπουργού παρά τω Προέδρω. Ακολουθούμε τις καλές πρακτικές άλλων κρατών της ΕΕ.
Η τέταρτη προτεραιότητα είναι η πράσινη μετάβαση, σε πλήρη συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές μας υποχρεώσεις. Ο πρωταρχικός στόχος αυτής της πρωτοβουλίας είναι να διασφαλιστεί ότι όλα τα νοικοκυριά θα έχουν πρόσβαση σε καθαρή ενέργεια χαμηλού κόστους.
Σύμφωνα με όσα έχει ανακοινώσει προηγουμένως η Κυβέρνησή μας, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να θέσουμε τα θεμέλια για ένα καλύτερο αύριο. Στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας βρίσκεται η εστίασή μας στους τομείς της εκπαίδευσης και της υγείας. Το υφιστάμενο εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να μεταρρυθμιστεί, ώστε να εφοδιάσει τους σημερινούς και μελλοντικούς μαθητές με δεξιότητες που θα είναι εφαρμόσιμες και θα έχουν μεγάλη ζήτηση στο εγγύς μέλλον. Εξίσου σημαντικό είναι το ότι θα διαφυλάξουμε το σύστημα υγείας.
Θέλω επίσης να αναφερθώ στην πληθώρα πρόσθετων πρωτοβουλιών που αναλαμβάνονται, οι οποίες στοχεύουν ειδικά στην ενίσχυση της ελκυστικότητας της Κύπρου ως επενδυτικού προορισμού. Φιλοδοξία μας είναι να δημιουργήσουμε ένα ελκυστικό επιχειρηματικό περιβάλλον που να προωθεί τη διαφάνεια, την αποτελεσματικότητα και να διαφοροποιεί την οικονομία μας. Προς την κατεύθυνση αυτή, εργαζόμαστε επιμελώς για την εφαρμογή και τη σταδιακή αναμόρφωση της υφιστάμενης Στρατηγικής για την Προσέλκυση Επενδύσεων και Ταλέντων, η οποία δρομολογήθηκε με επιτυχία από την προηγούμενη κυβέρνηση το 2022.
Στην ίδια τροχιά, η Κυβέρνηση στοχεύει αποκλειστικά στην ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων για το «branding» της Κύπρου, το οποίο είναι απαραίτητο για την ενίσχυση της ελκυστικότητας της χώρας μας σε επενδυτές και επαγγελματίες, καθώς μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τις αντιλήψεις και τις αποφάσεις και να δημιουργήσει ένα συναρπαστικό αφήγημα που θα έχει απήχηση στο διεθνές κοινό. Αυτό θα διασφαλίσει επίσης τη φήμη της Κύπρου ως αξιόπιστου κέντρου χρηματοοικονομικών και επαγγελματικών υπηρεσιών. Κατανοώντας ότι μια ισχυρή και θετική φήμη αποτελεί πολύτιμο πλεονέκτημα, καθώς εμπνέει εμπιστοσύνη και σιγουριά ανάμεσα στους επενδυτές, τόσο τους εγχώριους όσο και τους διεθνείς επενδυτές, εργαζόμαστε πάνω σε ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό «brand» για την Κύπρο, προβάλλοντας την Κύπρο ως έναν αξιόπιστο, προοδευτικό και ελκυστικό προορισμό για ποικίλες ευκαιρίες και εμπειρίες. Προς το σκοπό αυτό, νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, πριν από δύο ημέρες, είχα μια πολύ εμπνευσμένη συνάντηση με τoν Blair Sheppard, και συμφωνήσαμε να συνεργαστούμε για να δημιουργήσουμε ένα νέο αφήγημα για την Κύπρο. Αυτό το αφήγημα πρέπει να συμφωνηθεί από όλους τους εμπλεκόμενους και να επικοινωνηθεί με ισχυρή φωνή μέσω όλων των καναλιών τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό.
Ακρογωνιαίος λίθος όλων όσων κάνουμε είναι φυσικά οι προσπάθειές μας για μια επανενωμένη, ευημερούσα Κύπρο μέσω μιας βιώσιμης συνολικής διευθέτησης του Κυπριακού προβλήματος, σύμφωνα με το συμφωνημένο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και το δίκαιο της ΕΕ. Πιστεύω ακράδαντα ότι το σημερινό status quo δεν μπορεί να είναι το μέλλον της Κύπρου και έχω, από την πρώτη μέρα της εκλογής μου, θέσει ως προτεραιότητα την ανάγκη να αρθεί το σημερινό αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις. Πιστεύω ότι έχουμε ένα παράθυρο ευκαιρίας για να το πετύχουμε αυτό, ότι η ΕΕ πρέπει να διαδραματίσει βασικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση και εργαζόμαστε πολύ στενά με τους εταίρους μας στην ΕΕ, με τις ΗΠΑ και άλλους σημαντικούς παράγοντες προς αυτή την κατεύθυνση. Αύριο θα ταξιδέψω στη Νέα Υόρκη για την εβδομάδα υψηλού επιπέδου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και εργαζόμαστε έτσι ώστε οι εξελίξεις στη Νέα Υόρκη να ανοίξουν το δρόμο για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.
Κρίσιμη για την επιτυχία των πρωτοβουλιών και των στρατηγικών μας είναι επίσης η εξωστρεφής εξωτερική μας πολιτική. Τρανό παράδειγμα αποτελεί το εκτεταμένο δίκτυο συνεταιρισμών και δικτύων συνεργασίας στην περιοχή, μας, όπως φάνηκε από την τριμερή σύνοδο κορυφής της περασμένης εβδομάδας μεταξύ Κύπρου Ελλάδας, Ισραήλ, όπου συμφωνήσαμε ότι θα προσκαλέσουμε τον Ινδό ομόλογό μας στην επόμενη συνάντησή μας. Επίσης, βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες για μια επίσημη επίσκεψη στην Ινδία, η οποία αναμένεται το 2024.
Εν κατακλείδι, καθώς
αγωνιζόμαστε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για μια ανθεκτική και
ακμάζουσα οικονομία, με γνώμονα πάντα το μακροπρόθεσμο όραμα 2035 και τη
δέσμευση να στηρίξουμε ενεργά τους επενδυτές και τους επαγγελματίες στη
χώρα μας, είμαι γεμάτος αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση. Βασικός μας
στόχος, όπως διατυπώνεται στο Όραμα 2035, είναι «να μετατρέψουμε την
Κύπρο σε μια από τις καλύτερες χώρες στον κόσμο για να ζει, να εργάζεται
και να επιχειρεί κανείς».
