Παρουσιάζεται σήμερα από τη Διεύθυνση Ανώτερης Εκπαίδευσης (ΔΑΕ) του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΠΑΝ) η χαρτογράφηση του Εκπαιδευτικού Πεδίου Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου για το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020. Είναι μια ευκαιρία για να καταγράψουμε την κατάσταση των πραγμάτων και την πολύ σημαντική πρόοδο που επιτελείται στην πανεπιστημιακή και άλλη τριτοβάθμια εκπαίδευση, ένα τομέα στον οποίο η Κυβέρνησή μας δίνει μεγάλη σημασία και προτεραιότητα.
Πρέπει να σημειώσω ξανά, επειδή είναι πολύ σημαντικό:
Εκείνο που ήταν μέχρι πριν μια-δυο δεκαετίες ένας προγραμματικός οραματισμός, σήμερα γίνεται πραγματικότητα: η Κύπρος καθίσταται ένα διεθνές περιφερειακό κέντρο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.
Με 53.262 φοιτητές και φοιτήτριες συνολικά, από τους οποίους 39.203 φοιτούν στα δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμιά μας και άλλους 14.059 που φοιτούν σε σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η Κύπρος είναι πλέον μια υπολογίσιμη χώρα στον χάρτη της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.
Μπορώ μάλιστα να βεβαιώσω, μέσα από τα όσα διαπιστώνω σε συζητήσεις που κάνουμε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Υπουργών Παιδείας αναφορικά με τον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτερης Εκπαίδευσης, ότι και τα ποιοτικά στοιχεία μας επιτρέπουν να μιλάμε για την Κύπρο ως έναν ανταγωνιστικό χώρο παροχής σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Όσον αφορά στην εγρήγορση για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης η Κυβέρνηση, ως γνωστόν, έλαβε πρόσφατα κάποια πρόσθετα μέτρα που περιορίζουν δραστικά πρακτικές κατάχρησης που είχαν ως αποτέλεσμα αντί εγγραφών φοιτητών σε προγράμματα να εξασφαλίζεται άδεια παραμονής στη Δημοκρατία σε πρόσωπα που είχαν άλλους στόχους εκτός των σπουδών.
Έχουμε σήμερα στην Κύπρο 21.188 ξένους φοιτητές και φοιτήτριες στα πανεπιστήμιά μας, δηλαδή 54% των φοιτητών/τριών πανεπιστημίων είναι ξένοι. Από αυτούς μάλιστα η μεγάλη πλειοψηφία, δηλαδή 18.694 (ή 88% των ξένων φοιτητών σε πανεπιστήμια) είναι Ευρωπαίοι.
Δηλαδή σήμερα στην Κύπρο ο αριθμός των ξένων φοιτητών/τριών έχει ξεπεράσει τον αριθμό των Κυπρίων (54% έναντι 46%).
Η επιδίωξη της διεθνοποίησης από το ΥΠΠΑΝ έχει δυο εξίσου σημαντικούς άξονες. Είναι ευνόητο ότι επιδιώκουμε και εμείς εκείνο που μπαίνει ως γενικότερος στόχος. Δηλαδή την ανάπτυξη μιας πολύ ενδιαφέρουσας και σημαντικής οικονομικής δραστηριότητας, αφού η παρουσία ξένων φοιτητών στη χώρα σημαίνει και εισροές οικονομικών πόρων. Εκτός αυτού, πολύ σημαντικό είναι ότι με τη διεθνοποίηση και την ποσοτική ανάπτυξη των πανεπιστημίων δημιουργούνται και αναβαθμισμένες θέσεις εργασίας στον πανεπιστημιακό χώρο.
Υπάρχει όμως και ένας δεύτερος άξονας στον οποίο εστιάζουμε ως Υπουργείο Παιδείας. Κατ’ αρχάς η συνάντηση και συνύπαρξη νέων από διάφορες χώρες στο πλαίσιο των σπουδών τους σημαίνει αφ’ εαυτής ένα πλούτο εμπειριών, τη διάδραση και την όσμωση διαφορετικών πολιτιστικών αναφορών. Επιπρόσθετα όμως συμβάλλει και στην ίδια την πανεπιστημιακή ανάπτυξη της χώρας μας τόσο μέσα από τη διδασκαλία όσο και μέσα από ερευνητικές δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχουν περισσότεροι νέοι.
Θέλω σε αυτό το σημείο να επαναλάβω τον προβληματισμό του ΥΠΠΑΝ διότι η νομοθετική πρόταση που θα δώσει τη δυνατότητα και στα δημόσια πανεπιστήμια να συμμετάσχουν στη διεθνοποίηση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, προσφέροντας ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών, δεν έχει ακόμα εγκριθεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Μέχρι στιγμής η διεθνοποίηση και η φοίτηση ξένων φοιτητών για την οποία γίνεται λόγος επιτυγχάνεται στο μεγαλύτερο βαθμό από τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Δυστυχώς όμως στη Βουλή σημειώνεται καθυστέρηση στην έγκριση του νομοθετικού πλαισίου εξαιτίας συζητήσεων και διαφορετικών απόψεων που αφορούν άλλα θέματα πολιτικής φιλοσοφίας.
Απευθύνω λοιπόν έκκληση, για μια ακόμα φορά, στη Βουλή και στις πολιτικές δυνάμεις για την έγκριση του νομοθετικού πλαισίου το συντομότερο δυνατόν, ούτως ώστε να δοθούν ακόμα περισσότερες δυνατότητες στη χώρα μας να λειτουργήσει ως διεθνές πανεπιστημιακό κέντρο.
Τέλος, για να συνειδητοποιήσουμε καλύτερα την πρόοδο που επιτελείται και τα θετικά αποτελέσματα πολιτικών που εφαρμόζουμε και κατευθύνσεων που ενθαρρύνουμε, θέλω να αναφερθώ στην Έκθεση Παρακολούθησης της Εκπαίδευσης και Κατάρτισης 2020 για την Κύπρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία κυκλοφόρησε πρόσφατα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω της Έκθεσης, διαπιστώνει:
- Τη βελτίωση της συμμετοχής των νέων της Κύπρου (18-24 σε εκπαίδευση/κατάρτιση. Το ποσοστό των Κύπριων νέων (18-24 ετών) που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση/κατάρτιση μειώνεται από 11,7%, που ήταν το 2009, σε 9,2% το 2019. Το ποσοστό 9,2% συγκρίνεται μάλιστα ευνοϊκά με τον μέσο όρο ΕΕ-27 που είναι 10,2%.
- Τη βελτίωση της συμμετοχής των Κυπρίων σε τριτοβάθμια εκπαίδευση, αφού το ποσοστό όσων έχουν ολοκληρώσει τριτοβάθμια εκπαίδευση στη χώρα μας (ηλικίες 30-34) αυξήθηκε από 49,4% το 2009, σε 66,2% το 2019 για τους «γηγενείς» (αντίστοιχα ποσοστά 36,5% και 43,2% για «γεννημένους στο εξωτερικό»). Δηλαδή δυο στους τρεις Κύπριους παρακολουθούν και ολοκληρώνουν τριτοβάθμια εκπαίδευση, σε σύγκριση με λιγότερο από έναν στους δυο, που είναι το ποσοστό για την ΕΕ-27 (41,3%).
- Τη βελτίωση του ποσοστού προσχολικής εκπαίδευσης (από 4 ετών μέχρι έναρξη υποχρεωτικής εκπαίδευσης) στην Κύπρο, αφού αυτό αυξάνεται από 84,7% το 2009 σε 95,3% το 2019.
