Εαρινή δέσμη
μέτρων για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο 2016
: η Επιτροπή εκδίδει ειδικές ανά χώρα
συστάσεις
Τα κράτη
μέλη σημειώνουν πρόοδο όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις και την αντιμετώπιση των
μακροοικονομικών ανισορροπιών, αλλά χρειάζεται να γίνουν περισσότερα για να
σταθεροποιηθεί η ανάκαμψη της Ευρώπης.
Η Ευρωπαϊκή
Επιτροπή διατυπώνει σήμερα τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις της (ΑΧΣ) για
το 2016, καθορίζοντας τις κατευθύνσεις οικονομικής πολιτικής για κάθε ένα από τα
κράτη μέλη για τους επόμενους 12 έως 18 μήνες. Εκτός των δράσεων που έχουν ήδη
προσδιοριστεί και υλοποιούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αυτές οι
κατευθύνσεις εστιάζουν σε μεταρρυθμίσεις προτεραιότητας για την ενίσχυση της
ανάκαμψης των οικονομιών των κρατών μελών μέσω της
τόνωσης των επενδύσεων, της υλοποίησης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και της
επιδίωξης δημοσιονομικής υπευθυνότητας.
Οι ειδικές
ΑΧΣ αντικατοπτρίζουν επίσης τις προσπάθειες της Επιτροπής να καταστήσει το
Ευρωπαϊκό Εξάμηνο οικονομικής διακυβέρνησης πιο αποτελεσματικό και ουσιαστικό. Η
Επιτροπή διατύπωσε εφέτος λιγότερες συστάσεις εστιάζοντας σε βασικές οικονομικές
και κοινωνικές προτεραιότητες που καθορίζονται στην ετήσια επισκόπηση της
ανάπτυξης για το 2016. Για να ενισχύσει την εθνική ανάληψη ευθύνης, αφιέρωσε
περισσότερο χρόνο και αναζήτησε περισσότερες ευκαιρίες για συζητήσεις και επαφές
με τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη σε όλα τα επίπεδα. Έδωσε επίσης
ιδιαίτερη προσοχή στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρωζώνη και στην
αλληλεξάρτηση μεταξύ των οικονομιών, σύμφωνα με τη συμφωνηθείσα σύσταση για την
οικονομική πολιτική της Ευρωζώνης.
Ο
Αντιπρόεδρος Βάλντις Ντομπρόβσκις, αρμόδιος για το Ευρώ και τον Κοινωνικό
Διάλογο, δήλωσε: «Η σημερινή δέσμη οικονομικών μέτρων εστιάζει κυρίως στις
διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται για την ενίσχυση της οικονομικής
ανάκαμψης της ΕΕ, στη μείωση των εμποδίων για την ανάπτυξη και στην τόνωση της
απασχόλησης. Ο εκσυγχρονισμός των αγορών εργασίας, προϊόντων και υπηρεσιών, ώστε
να καταστεί ευκολότερη η άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, για παράδειγμα,
μέσω της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης και της καθιέρωσης δικαιότερων και
αποτελεσματικότερων φορολογικών συστημάτων, θα βοηθούσε στη δημιουργία
περισσότερων θέσεων εργασίας και επενδυτικών ευκαιριών στην ΕΕ. Από
δημοσιονομικής πλευράς, το συνολικό επίπεδο του ελλείμματος στην Ευρωζώνη
αναμένεται να μειωθεί στο 1,9% εφέτος από το ανώτατο επίπεδο του 6,1% το 2010,
ως αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, της συντελούμενης ανάκαμψης. Ο δημοσιονομικός
προσανατολισμός της Ευρωζώνης αναμένεται να είναι ελαφρώς επεκτατικός το τρέχον
έτος. Ωστόσο, απαιτούνται ακόμη προσπάθειες προσαρμογής σε ορισμένες χώρες,
ιδίως σε εκείνες όπου τα υψηλά επίπεδα χρέους εξακολουθούν να αποτελούν
τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη και πηγή
αδυναμιών.»
Η Μαριάν
Τίσεν, Επίτροπος
Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων, Δεξιοτήτων και Κινητικότητας Εργατικού
Δυναμικού, δήλωσε: «Σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον, πρέπει
να συνεχίσουμε στην κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων από κοινού με τα κράτη μέλη
και τους κοινωνικούς εταίρους. Η ανεργία σημειώνει πτώση αλλά χρειάζεται πολύ
μεγαλύτερη πρόοδος. Οι φετινές συστάσεις εστιάζουν κυρίως σε κοινωνικά και
εργασιακά ζητήματα. Μόνο αν διασφαλίσουμε την καλύτερη ενσωμάτωση των κοινωνικών
ζητημάτων σε όλους τους τομείς πολιτικής της ΕΕ θα μπορέσουμε να επιτύχουμε
πραγματικά μια Κοινωνική Ευρώπη.
Ο Πιερ
Μοσκοβισί, Επίτροπος
Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, δήλωσε
σχετικά: «Ο αργότερος ρυθμός παγκόσμιας ανάπτυξης και ο μεγάλος βαθμός
αβεβαιότητας μάς αναγκάζουν να επιταχύνουμε τις προσπάθειές μας για ενίσχυση της
ευρωπαϊκής οικονομίας μέσω καλά στοχευμένων μεταρρυθμίσεων. Υπεύθυνες
δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει επίσης να στηρίζουν τη δημιουργία θέσεων
εργασίας και να συμβάλλουν σε ευρύτερη αξιοποίηση των οφελών της ανάκαμψης.
Αυτές είναι οι κατευθυντήριες αρχές που παρέχει η Επιτροπή στα κράτη μέλη όσον
αφορά την οικονομική και δημοσιονομική πολιτική για την περίοδο
2016-2017.»
Ειδικές ανά
χώρα συστάσεις 2016
Καθώς οι
εξωτερικοί παράγοντες που στηρίζουν τη μέτρια ανάκαμψη της Ευρώπης
εξασθενίζουν, οι εγχώριες πηγές ανάπτυξης κερδίζουν έδαφος. Ως εκ τούτου, οι
σημερινές συστάσεις εστιάζουν στους τρεις τομείς προτεραιότητας της Επιτροπής:
οι επενδύσεις εξακολουθούν να είναι χαμηλές σε σύγκριση με τα επίπεδα πριν από
την κρίση, αλλά σημειώνουν κάποια επιτάχυνση με τη βοήθεια και του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη. Απαιτείται
ταχύτερη πρόοδος όσον αφορά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να δοθεί ώθηση
στην ανάκαμψη και να αυξηθεί το μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό των
οικονομιών της ΕΕ. Όλα τα κράτη μέλη οφείλουν να εφαρμόζουν υπεύθυνες
δημοσιονομικές πολιτικές και να διασφαλίζουν την κατάρτιση προϋπολογισμών που
ευνοούν την ανάπτυξη.
Τα κράτη
μέλη προώθησαν μεταρρυθμίσεις κατά τη διάρκεια του παρελθόντος έτους. Ωστόσο, ο
ρυθμός προόδου των μεταρρυθμίσεων αυτών πρέπει να επιταχυνθεί, ώστε αυτές να
συμβάλουν, όπως θα έπρεπε, στη δημιουργία απασχόλησης, ανάπτυξης και επενδύσεων.
Η υλοποίηση των ειδικών ανά χώρα συστάσεων ποικίλλει από τον ένα τομέα πολιτικής
στον άλλον. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην πολυπλοκότητα των μεταρρυθμίσεων που
πρέπει να αναληφθούν, όπως στις αγορές εργασίας και προϊόντων, στα
συνταξιοδοτικά συστήματα και στον τραπεζικό τομέα. Σημαντικότερη πρόοδος
σημειώθηκε όσον αφορά την υλοποίηση των συστάσεων στους τομείς των
χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και των δραστήριων πολιτικών για την αγορά εργασίας.
Αντίθετα, θα
μπορούσε να επιτευχθεί μεγαλύτερη πρόοδος στη δημιουργία ρυθμιστικού πλαισίου
που ευνοεί την επιχειρηματικότητα και την απασχόληση, στην αύξηση της συμμετοχής
των γυναικών στην αγορά εργασίας και στη μείωση των εμποδίων στον τομέα των
υπηρεσιών. Σε κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν ανισορροπίες σημειώνεται μεγαλύτερη
πρόοδος στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων από ό,τι σε κράτη μέλη χωρίς
ανισορροπίες, λόγω, ενδεχομένως, της μεγαλύτερης ανάγκης για μεταρρυθμίσεις, του
εντονότερου πολιτικού διαλόγου, καθώς και, μερικές φορές, των μεγαλύτερων
πιέσεων που ασκεί η αγορά.
Σε χώρες με
υψηλές εξωτερικές υποχρεώσεις, τα μεγάλα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών
συναλλαγών από την περίοδο πριν από την κρίση έχουν μειωθεί σημαντικά ή
μετατράπηκαν σε πλεόνασμα. Σε ορισμένα άλλα κράτη μέλη, τα πλεονάσματα
παραμένουν σε πολύ υψηλά επίπεδα. Η ανταγωνιστικότητα κόστους έχει γενικά
βελτιωθεί και υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι έχει σημειωθεί διαρθρωτική
προσαρμογή όσον αφορά τη μετατόπιση πόρων στον τομέα των εμπορεύσιμων αγαθών και
υπηρεσιών. Η ανεργία μειώνεται, αν και σε διαφορετικό βαθμό, στα κράτη μέλη. Η
διαδικασία διόρθωσης του ισολογισμού προχωρεί, και συνεχίζεται η απομόχλευση
στους τομείς των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, ενώ βελτιώνεται και η
κεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Στις περισσότερες χώρες, η απομόχλευση συνδέεται
κυρίως με τη μείωση των δαπανών, ενώ σε μερικές χώρες το αντίστοιχο επίπεδο του
χρέους μειώθηκε λόγω της ισχυρής ανάπτυξης. Υπό αυτές τις συνθήκες, αδυναμίες
που συνδέονται με τη συνεχιζόμενη υπερχρέωση σε ορισμένους τομείς εξακολουθούν
να προκαλούν ανησυχίες, ενώ ο χρηματοπιστωτικός τομέας παρουσιάζει χαμηλή
κερδοφορία, καθώς και υψηλά επίπεδα μη εξυπηρετούμενων παλαιών δανείων και
ανάγκη προσαρμογής σε ένα πιο απαιτητικό ρυθμιστικό
πλαίσιο.
Όσον αφορά
τη Διαδικασία Μακροοικονομικών Ανισορροπιών (ΔΜΑ), η Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι η
Κροατία και η Πορτογαλία θεωρούνται ως χώρες με υπερβολικές ανισορροπίες και, ως
εκ τούτου, θα πρέπει να εφαρμόσουν αυστηρά το πρόγραμμα των μεταρρυθμίσεών τους
εντός των προβλεπόμενων χρονοδιαγραμμάτων. Τα εθνικά τους προγράμματα
μεταρρυθμίσεων είναι αρκετά φιλόδοξα και επιβεβαιώνουν την πρόθεση των δύο χωρών
να μειώσουν τις υπερβολικές τους ανισορροπίες.
Η Επιτροπή
παραμένει σταθερή στη δέσμευσή της να στηρίζει τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες
σε επίπεδο κρατών μελών. Η Υπηρεσία Υποστήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων, που
συστάθηκε πέρυσι, συμβάλλει ήδη στην αποτελεσματική εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων,
με βάση την εμπειρία της στην Κύπρο και την Ελλάδα. Εξετάζεται σήμερα από τους
συν-νομοθέτες μια νομοθετική πρόταση για εξέλιξη της υπηρεσίας αυτής σε ένα μέσο
της ΕΕ για όλα τα κράτη μέλη, με στόχο την κατάρτιση ενός προγράμματος στήριξης
διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, το οποίο θα επιτρέπει την κινητοποίηση τεχνικής
βοήθειας για ευρύ φάσμα βασικών τομέων μεταρρυθμίσεων.
Δημοσιονομικές εξελίξεις και αποφάσεις
Γενικά, το
συνολικό επίπεδο του ελλείμματος στην Ευρωζώνη αναμένεται να μειωθεί στο 1,9%
εφέτος από το ανώτατο επίπεδο του 6,1% το 2010.
Η Επιτροπή
έλαβε επίσης μια σειρά μέτρων στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και
Ανάπτυξης. Πρώτον, με
βάση τα τελευταία στοιχεία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνιστά στο Συμβούλιο να
περατώσει τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ) για την Κύπρο,
την Ιρλανδία και τη
Σλοβενία,
καθώς οι χώρες αυτές μείωσαν το 2015 τα ελλείμματά τους σε λιγότερο από το
3% της τιμής αναφοράς του ΑΕΠ που προβλέπει η Συνθήκη και η διόρθωση αυτή
αναμένεται να έχει διάρκεια. Αυτό σημαίνει ότι τα ελλείμματά τους προβλέπεται
να παραμείνουν κατώτερα του 3% του ΑΕΠ το 2016 και το 2017. Για την Κύπρο, αυτό
θα σήμαινε έξοδο από το πρόγραμμα έναν χρόνο νωρίτερα από την προβλεπόμενη λήξη
του το 2016. Εφόσον αποφασιστεί από το Συμβούλιο, θα μειωθεί σε έξι ο συνολικός αριθμός των κρατών μελών που υπάγονται σε
ΔΥΕ (Κροατία,
Γαλλία, Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία και ΗΒ), από τα 24 που υπάγονταν σε ΔΥΕ την
άνοιξη του 2011.
Δεύτερον, η Επιτροπή εξέδωσε εκθέσεις για το Βέλγιο, την
Ιταλία και τη Φινλανδία βάσει του άρθρου 126 παράγραφος 3 της
ΣΛΕΕ, στις οποίες εξετάζει τη συμμόρφωση των εν λόγω χωρών με το κριτήριο χρέους
της Συνθήκης. Μολονότι οι χώρες αυτές φαίνεται ότι δεν πληρούν το κριτήριο για
την τιμή αναφοράς του χρέους και δεν ακολουθούν τον ρυθμό μείωσης που απαιτείται
για την επίτευξή της, οι εκθέσεις, μετά από ανάλυση των σχετικών παραγόντων,
καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι πρέπει, προς το παρόν, να θεωρηθεί ότι πληρούνται
οι όροι του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Για την Ιταλία, η Επιτροπή θα επανεξετάσει την αξιολόγηση των σχετικών
παραγόντων σε μια νέα έκθεση μέχρι τον Νοέμβριο, μόλις υπάρξουν νέες πληροφορίες
σχετικά με την επανέναρξη της πορείας προσαρμογής προς τον μεσοπρόθεσμο
δημοσιονομικό στόχο για το 2017.
Όσον αφορά την Πορτογαλία και την Ισπανία, η Επιτροπή
συνιστά στο Συμβούλιο να προτείνει μια μόνιμη διόρθωση του υπερβολικού
ελλείμματος το 2016 και το 2017, αντίστοιχα, με τη λήψη των αναγκαίων
διαρθρωτικών μέτρων και τη χρησιμοποίηση όλων των έκτακτων κερδών για τη μείωση
του ελλείμματος και του χρέους. Σύμφωνα με το καθήκον της να παρακολουθεί την
εφαρμογή της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος βάσει του άρθρου 126 της Συνθήκης, η Επιτροπή θα επανεξετάσει την κατάσταση των δύο αυτών
κρατών μελών στις αρχές Ιουλίου.
Τέλος, η
Επιτροπή ξεκίνησε τελική διαβούλευση με τα κράτη μέλη που αποτελούν συμβαλλόμενα
μέρη του δημοσιονομικού συμφώνου για να εξετάσει την πρόοδό τους σχετικά με την
ενσωμάτωση των διατάξεων του δημοσιονομικού συμφώνου στο εθνικό
τους δίκαιο. Τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη έχουν 2 μήνες προθεσμία για να
υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους στην Επιτροπή.
Ιστορικό:
Αφότου
ανέλαβε τα καθήκοντά της, η παρούσα Επιτροπή έχει επιφέρει έναν αριθμό αλλαγών
στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, για να το κάνει πιο αποτελεσματικό και ουσιαστικό. Οι
αλλαγές αυτές ανακοινώθηκαν τον Νοέμβριο του 2014 στην ετήσια επισκόπηση της
ανάπτυξης για το 2015, αναπτύχθηκαν πλήρως στις αρχές του 2015 και
επιβεβαιώθηκαν στην Ανακοίνωση για τα επόμενα βήματα προς την ολοκλήρωση της Οικονομικής και
Νομισματικής Ένωσης της Ευρώπης, τον
Οκτώβριο του 2015.
Στο πλαίσιο
αυτών των αλλαγών, τους τελευταίους μήνες, η Επιτροπή πραγματοποίησε επαφές με
κυβερνήσεις, εθνικά κοινοβούλια, κοινωνικούς εταίρους και άλλα ενδιαφερόμενα
μέρη, καθώς και διμερείς συναντήσεις με εθνικές αρχές για να συζητήσει τις
προτεραιότητες της πολιτικής της.
Τον
περασμένο Φεβρουάριο η Επιτροπή παρουσίασε λεπτομερή ανάλυση της οικονομικής και
κοινωνικής κατάστασης σε κάθε κράτος μέλος, με τη μορφή έκθεσης ανά χώρα, στο
πλαίσιο της χειμερινής δέσμης μέτρων του 2016.
Τον Απρίλιο,
τα κράτη μέλη παρουσίασαν τα εθνικά τους προγράμματα μεταρρυθμίσεων και τα
προγράμματα σταθερότητας (για τις χώρες της Ευρωζώνης) ή τα προγράμματα
σύγκλισης (για τις χώρες εκτός Ευρωζώνης), συμπεριλαμβανομένων τυχόν επακόλουθων
ενεργειών σε συνέχεια της χειμερινής δέσμης.
Οι σημερινές
συστάσεις βασίζονται σε αυτούς τους διαλόγους, στα προγράμματα, σε απολογιστικά
στοιχεία της Eurostat και στις
πρόσφατα δημοσιευθείσες εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής.
Η Ελλάδα, η
οποία έχει υπαχθεί σε πρόγραμμα στήριξης της σταθερότητας, δεν καλύπτεται από τη
σημερινή δέσμη μέτρων και δεν λαμβάνει ειδικές ανά χώρα συστάσεις. Η αξιολόγηση
της συμμόρφωσης της Ελλάδας με τους στόχους της γίνεται στο πλαίσιο του
προγράμματος.
