Μεταμνημόνιο
Του Δρος Νίκου Τριμικλινιώτη*Η πολυδιαφημιζόμενη μέρα που θα «βγαίναμε από το μνημόνιο» με βρήκε στο Λονδίνο. Εκεί που σπούδασε ο Χάρης Γεωργιάδης και μυήθηκε στο Θατσερισμό με «πανφάρμακο» τη λιτότητα. Τα επιτεύγματα του πειράματος που θυσιάζει τους ανθρώπου για τα κέρδη είναι εντυπωσιακά. Από το 2010 διπλασιάστηκαν οι άστεγοι του Λονδίνου, ενώ είχε 30% μόνο κατά τον περασμένο χρόνο. Στην Αγγλία 112,000 άτομα αιτήθηκαν για βοήθεια ως άστεγοι, ενώ η ανεξάρτητη οργάνωση Homelessness Monitor αναφέρει ότι ακόμα 220,000 άτομα κατά το 2014-15 δεν έφτασαν ακόμα στο στάδιο της αίτησης αλλά είναι ντε φάκτο άστεγοι.
Στη Κύπρο εφαρμόζεται το ίδιο πείραμα. Με το «τέλος του μνημονίου» τα μισά περίπου δάνεια παραμένουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Αναμένονται εκποιήσεις, προφανώς μετά τις εκλογές. Πρόκειται λοιπόν απλώς για το τέλος της χρηματοδότησης των 7.2 δις από την ΕΕ. Ας μην ξεχνούμε τα 10 δις που υφάρπαξαν από τις καταθέσεις και το χαράτσι που επέβαλαν στους εργαζόμενους για να χρηματοδοτήσουν τις τράπεζες-ζόμπι. Η αποπληρωμή αρχίζει το 2019 και τελειώνει το 2031, ενώ θα έχουμε τις γνωστές παροδικές «αξιολογήσεις προόδου» από την Τρόικα. Κατά τ’ άλλα «ανακτήσαμε την εθνική μας κυριαρχία», λέει ο πρόεδρος Αναστασίαδης, ενώ ο υπουργός του μίλησε για «μια νέα αρχή» που «μετέτρεψε την κρίση σε ευκαιρία» έτσι ώστε να γίνει «διόρθωση στην οικονομία».
Αυτό είναι το μεταμνημόνιο - ένα πείραμα για την επόμενη εικοσαετία. Περιλαμβάνει την περαιτέρω αναδιανομή πλούτου και εισοδήματος προς όφελος των εχόντων και κατεχόντων σε βάρος των φτωχότερων και των εργαζομένων με ιδιωτικοποιήσεις, περικοπές στις παροχές και δικαιώματα, καταβαράθρωση του ισχνού κοινωνικού κράτους. Ο κος Αναστασιάδης ονομάζει το ΕΕΕ «πραγματικό κοινωνικό κράτος».
Αυτή είναι η παρακαταθήκη μιας μετααποικιακής σχέσης που επόμενες γενεές θα εξαναγκαστούν να αποπληρώσουν - ένα επαχθές χρέος σε ένα κόσμο που καταρρέει. Θέλουν μονιμοποίηση των «εκτάκτων μέτρων». Ευτυχώς οι μετρήσεις γνώμης δείχνουν ότι μειοψηφούν όσοι αυταπατώνται από τους πανηγυρισμούς για «επιστροφή στις αγορές και στην ανάπτυξη». Η ισχνή και αναιμική ανάπτυξη του 1% επήλθε λόγω συγκυριών άσχετων με τις πολιτικές που ακολουθήθηκαν (π.χ. εξωτερική ζήτηση για τουρισμό).
Τα χαρακτηριστικά της μεταμνημονιακής εποχής είναι αυτά που βιώνει ο κάθε εργαζόμενος. Είναι όμως μετρήσιμα.
Πρώτο, ενώ το συνολικό κέρδος έχει επιστρέψει στα επίπεδα προ της κρίσης, εκατοντάδες μικρές επιχειρήσεις έκλεισαν και οι εργαζόμενοι απώλεσαν το ¼ των εισοδημάτων τους, χωρίς να γίνεται η επένδυση για το μέλλον.
Δεύτερο, υπάρχει διάλυση του κράτους πρόνοιας, τη στιγμή που η ζήτηση μεγαλώνει: Μαζική ανεργία και αύξηση αριθμού ατόμων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.
Τρίτο, η ανεργία έχει ωθήσει πέραν των 10 χιλιάδων τα τελευταία 3 χρόνια στην αποδήμηση. Αυτό ανατρέπει άρδην τις τάσεις τριών δεκαετιών. Μετά την καταστροφή 1974, οι Ε/Κ πού αποδημούσαν ήταν καμιά διακοσαριά των χρόνο, ενώ από 2012 αυτός ο αριθμός υπερ-δεκαπλασιαστεί. Ενώ τα τελευταία 40 χρόνια υπολογίζεται ότι πέραν των 30,000 επέστρεψαν, ή αν ήσαν της δεύτερης γενεάς, εγκαταστάθηκαν για πρώτη φορά στη Κύπρο, τώρα φεύγουν 100,000 μετανάστες, Ευρωπαίοι και Κύπριοι.
Το μεταμνημόνιο περιγράφει μια ρευστή και επώδυνη κατάσταση μιας κοινωνίας σε παρακμή. Εκτός και αν υπάρξει η βούληση να τεθεί τέρμα στη κατρακύλα. Εκεί είναι το στοίχημα: Να βρει ο κόσμος τη δύναμη για να υπάρξει ξανά ελπίδα. Αυτό απαιτεί μεθοδευμένη δουλειά, κοινωνική αντίσταση στη βάση προγράμματος.
* Υποψήφιος Βουλευτής Λεμεσού, Μέλος της ΚΕ του ΑΚΕΛ, Αναπλ. Καθηγητής Κοινωνιολογίας, Barrister at law.
