Ομιλία του Επίτροπους Προεδρίας κ. Φώτη Φωτίου στο
μνημόσυνο
των πεσόντων κατά το πραξικόπημα της 15 ης
Ιουλίου 1974
Με νωπές τις μνήμες και ανεπούλωτα
ακόμα τα τραύματα του προδοτικού πραξικοπήματος και της βάρβαρης τουρκικής
εισβολής, αλλά και με βαθιά περίσκεψη και επίγνωση του χρέους μας, τιμούμε
σήμερα τη μνήμη όσων έδωσαν τη ζωή τους για τη δημοκρατία και την ελευθερία της
πατρίδας.
Ιδιαίτερα η Πάφος στάθηκε
προπύργιο της δημοκρατίας και της υπεράσπισης του νόμιμου εκλεγμένου ηγέτη του
λαού μας, του Εθνάρχη Μακαρίου, εναντίον του οποίου στράφηκαν κατά πρώτο λόγο τα
πυρά των ξενοκίνητων οργάνων της χούντας.
Από εδώ, στην Πάφο, ο Μακάριος
απευθύνθηκε στον Κυπριακό Ελληνισμό, καλώντας τον να παραμείνει στις επάλξεις
και να αντισταθεί στη χούντα που ήθελε να καταστρέψει και να διχοτομήσει την
Κύπρο.
Βαθειά είναι σήμερα η συγκίνησή
μας και βαρύ αισθανόμαστε το χρέος μας έναντι αυτών που μνημονεύουμε, αυτών που
αντιστάθηκαν και θυσιάστηκαν, αυτών που δεν δίστασαν να υψώσουν το ανάστημά τους
και αγέρωχοι να υπερασπιστούν ό,τι τιμιότερο και ιερότερο: Την δημοκρατία, την
ελευθερία, την πατρίδα.
Τα γεγονότα σε ό,τι αφορά το
προδοτικό πραξικόπημα έχουν καταγραφεί από την ιστορία. Η χούντα των Αθηνών
οργάνωσε την ανατροπή του Μακαρίου, εξυπηρετώντας ξένα συμφέροντα. Συνεργοί των
αφρόνων χουντικών αποτέλεσαν τα μέλη της παράνομης οργάνωσης ΕΟΚΑ Β, που
οικειοποιούμενοι την αγάπη προς την Ελλάδα και εν ονόματι της ένωσης, δεν
δίστασαν να στραφούν εναντίον των νόμιμων δυνάμεων του κράτους και να
δολοφονήσουν αδέλφιά τους.
Γύρω στις 8 το πρωί της 15
ης Ιουλίου, δύο μηχανοκίνητες φάλαγγες με περίπου 40 άρματα και 20
οχήματα, κινήθηκαν κατά του Προεδρικού Μεγάρου. Αντικειμενικός σκοπός ήταν η
δολοφονία του Προέδρου Μακαρίου. Τα σχέδια της χούντας και των εδώ συνεργών της,
ωστόσο, δεν πέτυχαν, αφού ο Μακάριος κατάφερε να διαφύγει και μέσω της Μονής
Κύκκου να καταλήξει στην Πάφο.
Ο Ελεύθερος Ραδιοσταθμός που ήδη
είχε στηθεί στην Πάφο, έδωσε την ευκαιρία στον Μακάριο να μιλήσει στον λαό και
να διαψεύσει τις φήμες για τον θάνατό του. Το
φορτισμένο συναισθηματικά και πατριωτικά, γνωστό σε όλους μας μήνυμα του Εθνάρχη
Μακάριου, άρχισε να αναμεταδίδεται σε όλον τον κόσμο. Την επόμενη μέρα ο
Αρχιεπίσκοπος Μακάριος απευθύνθηκε και πάλι στον λαό μέσω του Ελεύθερου
Ραδιοσταθμού με δύο νέα διαγγέλματα, ένα στα αγγλικά και ένα στα ελληνικά.
Ο Ελεύθερος Ραδιοσταθμός της
Κύπρου παρά τις προσπάθειες των πραξικοπηματιών να τον καταστρέψουν
κανονιοβολώντας τον από θαλάσσης, συνέχισε τις εκπομπές του. Διέκοψε μόνο τη
λειτουργία του, όταν ο Μακάριος αναχώρησε από τις αγγλικές βάσεις με ελικόπτερο
για τη Μάλτα. Ωστόσο, καταγράφηκε στην ιστορία για τον σπουδαίο ρόλο που
διαδραμάτισε εκείνες τις μαύρες μέρες, τόσο για την ενημέρωση των πολιτών, όσο
και για την εμψύχωση και ανύψωση του ηθικού τους.
Η Πάφος είχε περικυκλωθεί από
αέρος και θαλάσσης, και επίκεντρο των επιθέσεων των πραξικοπηματιών ήταν η
Μητρόπολη, όπου όπως πίστευαν οι πραξικοπηματίες βρισκόταν ο Μακάριος. Το απόγευμα της 16ης Ιουλίου φάνηκε ότι το
πραξικόπημα είχε τελικά επικρατήσει, με απολογισμό 91 νεκρούς και 250
τραυματίες.
Τα ειδεχθή σχέδια της χούντας
εναντίον της δημοκρατίας και της συνταγματικής τάξης της Κύπρου, άνοιξαν ωστόσο
το δρόμο για το δεύτερο έγκλημα που διαπράχθηκε σε βάρος του κυπριακού λαού,
οκτώ μέρες μετά. Η Άγκυρα αξιοποίησε το πραξικόπημα ως άλλοθι, για να
προστατεύσει τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων και εισέβαλε στις 20 Ιουλίου στο
νησί μας, σπέρνοντας τον θάνατο και την καταστροφή.
Η Κύπρος αποδιοργανωμένη και ήδη
πληγωμένη, βίωσε την ανείπωτη τραγωδία που έφερε ο Αττίλας, ο οποίος μετέτρεψε
τον μαύρο εκείνο Ιούλη στον χειρότερο στην ιστορία μας. Το ένα τρίτο του
πληθυσμού μας εκδιώχθηκε από τις εστίες του, τα ιερά και τα όσιά μας
καταπατήθηκαν και βεβηλώθηκαν. Ένα απέραντο μαύρο απλώθηκε παντού. Νεκροί,
αγνοούμενοι, εγκλωβισμένοι, προσφυγικοί συνοικισμοί, κλάμα, πένθος και
οδυρμός.
Σαράντα ένα χρόνια μετά, δυστυχώς,
συνεχίζεται η καταπάτηση των βασικών ελευθεριών και των στοιχειωδών ανθρωπίνων
δικαιωμάτων του λαού μας, τα στρατεύματα κατοχής παραμένουν όπως και οι έποικοι,
η παρουσία των οποίων αλλοιώνει επικίνδυνα τις πληθυσμιακές ισορροπίες της
πατρίδας μας.
Μέσα από τη διαδικασία των
συνομιλιών που βρίσκονται σε εξέλιξη, και στηριγμένοι στις αρχές του διεθνούς
δικαίου, του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διεκδικούμε
λύση που να ανατρέπει τη σημερινή κατάσταση και να εξασφαλίζει την απελευθέρωση
και την επανένωση της Κύπρου, σε συνθήκες ειρήνης, δημοκρατίας και δικαίου. Τα
παιδιά μας δικαιούνται να παραλάβουν από εμάς μια ελεύθερη πατρίδα, ευημερούσα,
με πολιτική και οικονομική σταθερότητα, με διασφαλισμένες τις ανθρώπινες
ελευθερίες και τα δικαιώματα για όλους τους νόμιμους κατοίκους της. Μια Κύπρο
που να εμπνέει εμπιστοσύνη και ασφάλεια, και στην οποία όλοι θα σχεδιάζουν το
μέλλον τους με αυτοπεποίθηση και σιγουριά.
Η καταδίκη της προδοσίας του
πραξικοπήματος και του εγκλήματος της εισβολής δεν πρέπει να μετατρέπεται σε μια
απλή επετειακή εκπλήρωση χρέους και απόδοσης τιμών στους αγώνες και τους
ηρωικούς μας νεκρούς.
Επετειακές εκδηλώσεις όπως η
σημερινή πρέπει να χρησιμεύουν στην άντληση διδαγμάτων, τη συνέχιση και τη
δικαίωση του αγώνα για την άρση των φοβερών συνεπειών της προδοσίας.
Καταδικάζοντας κατηγορηματικά και
απερίφραστα το δίδυμο έγκλημα κατά της Κύπρου, και αναγνωρίζοντας το μέγεθος της
προσφοράς, αλλά και της θυσίας όλων όσων αντιστάθηκαν στα σχέδια της χούντας των
Αθηνών και τον Τούρκο εισβολέα, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως οι εμμονές και οι
ιδεοληψίες δεν πρέπει πια να έχουν θέση ανάμεσα μας. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε
τα λάθη και τις παραλείψεις μας και να
παραδειγματιστούμε από τα αποτελέσματα της διχόνοιας. Να παραμερίσουμε
τις έριδες και τις μικρότητες που τόσο επίσης μας στοίχισαν και να
αντιληφθούμε ότι αυτά που τώρα
επιβάλλονται είναι η συστράτευση και η ενότητα, η κοινή αντίληψη και η κοινή
δράση, ώστε να αποτρέψουμε τους κινδύνους και να δημιουργήσουμε ρεαλιστικές
προϋποθέσεις που θα μας οδηγήσουν σε έξοδο από τα εθνικά και οικονομικά
αδιέξοδα.
Οφείλουμε να συνεργαστούμε,
παραμερίζοντας τις όποιες διαφωνίες μας, γιατί δεν έχουμε άλλη επιλογή. Ο
Κυπριακός Ελληνισμός πρέπει να επιβιώσει στη γη των πατέρων του. Έχουμε
υποχρέωση να ενισχύσουμε την πίστη στο δίκαιο του αγώνα μας, να διαφυλάξουμε την
ιστορική μας ταυτότητα, τις παραδόσεις και τον πολιτισμό μας και να εμπνεύσουμε
την αισιοδοξία στους πολίτες, αλλά κυρίως στους νέους που είναι το μέλλον αυτής
της χώρας.
Αυτό είναι το χρέος που πρέπει να
εκπληρώσουμε, αυτό οφείλουμε στους αγωνιστές της ελευθερίας και της δημοκρατίας,
την πατρίδα μας και τις επερχόμενες γενιές.
Υποκλινόμαστε ευλαβικά στα
παλληκάρια που θυσίασαν τη ζωή τους
στους αγώνες για ελευθερία, δημοκρατία και εθνική αξιοπρέπεια, ιδιαίτερα στους
τιμώμενους σήμερα νεκρούς της αντίστασης. Η απόδοση τιμής δεν είναι μια τυπική
υποχρέωση της Πολιτείας, ούτε μια επιφανειακή πράξη υπόμνησης της θυσίας τους.
Είναι μια ουσιαστική εκπλήρωση χρέους και μέγιστη ευθύνη διατήρησης της μνήμης
τους.
Ας αποτελέσει το σημερινό
μνημόσυνο των πεσόντων κατά το πραξικόπημα της 15 ης Ιουλίου 1974,
πηγή δύναμης, παράδειγμα για αποφυγή λαθών και δέσμευση για εκπλήρωση των
υποχρεώσεών μας προς την Πατρίδα και την Ιστορία.
Μπροστά σε αυτούς που θυσιάστηκαν
για την ελευθερία και τη νομιμότητα, ας ανανεώσουμε τον όρκο που δώσαμε στον
Εθνάρχη Μακάριο και ας αφήσουμε τα λόγια του να διέλθουν της ψυχής μας και να
καθοδηγήσουν τα βήματα μας. «Όρθιοι θα
παραμείνουμε… Δεν θα λυγίσουμε και δεν θα παραδοθούμε, όσα χρόνια και αν
περάσουν, όσες δυσκολίες και αν συναντήσουμε» .
Θα ζήσουμε και θα μεγαλουργήσουμε.
Το ξέρουμε, μάς το υποσχέθηκε ο Εθνάρχης μας:
«Δεν χάνονται λαοί που θέλουν να
ζήσουν και αγωνίζονται για να ζήσουν» . Και ο Κυπριακός Ελληνισμός
προώρισται να ζήσει και θα ζήσει! Αιωνία τους η μνήμη.
_____________
