«Η Κύπρος ενάντια στις εξαρτήσεις»

Χαιρετισμός του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως

κ. Ιωνά Νικολάου

στο 20ό Παγκύπριο Συνέδριο του ΚΕΝΘΕΑ «Η Κύπρος ενάντια στις εξαρτήσεις», στην αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου Κύπρου

----------------------------------------------------------------------------------------

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που βρίσκομαι σήμερα μαζί σας για να μιλήσω, εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας, στο 20ό Συνέδριο του Κέντρου Ενημέρωσης για τα Ναρκωτικά και Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΝΘΕΑ) με θέμα «Η Κύπρος ενάντια στις εξαρτήσεις», το οποίο συνδιοργανώνεται με το Πανεπιστήμιο Κύπρου και την Εθνική Φρουρά.

Θα ήθελα, κατ’ αρχάς, να συγχαρώ τον Μη Κυβερνητικό και μη κερδοσκοπικό Οργανισμό ΚΕΝΘΕΑ, τις οργανώσεις μέλη, το επιστημονικό του προσωπικό, το Διοικητικό Συμβούλιο και τον Πρόεδρο του ΚΕΝΘΕΑ, Πανιερότατο Μητροπολίτη Ταμασού και Ορεινής κ. Ησαΐα, για το πολύτιμο έργο προσφοράς τους στην κοινωνία και την τόσο χρήσιμη συνδρομή τους στο συνολικό αγώνα που καταβάλλει η πολιτεία ενάντια στις εξαρτήσεις. Η ανιδιοτελής αφοσίωση και η διαρκής στήριξή σας προς τους συνανθρώπους μας, που έχουν περιπέσει στη μάστιγα των εξαρτησιογόνων ουσιών, είναι άξια θαυμασμού και αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση.

Στον αγώνα της Πολιτείας για αντιμετώπιση και καταστολή του κοινωνικού αυτού προβλήματος, υπάρχουν ευτυχώς και εξαίρετοι συναγωνιστές, όπως είναι οι Μη Κυβερνητικοί Οργανισμοί, η Εκκλησία, το Πανεπιστήμιο Κύπρου και η Εθνική Φρουρά, όπως έχει αποδειχθεί μέσα από το έργο τους, και την αγαστή συνεργασία τους με το Αστυνομικό Σώμα. Η συλλογική ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση είναι απαραίτητη σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας και συντελεί, ταυτόχρονα με τον καταλυτικό το ρόλο της οικογένειας, στην πρόληψη και έγκαιρη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, έτσι ώστε να αναπτύξουν τις σωστές στάσεις ζωής για να αναχαιτίσουν τους κινδύνους που ελλοχεύουν κατά την εφηβική και νεανική ηλικία.

Έχουμε χρέος προς τη νέα γενιά να της παραδώσουμε ως παρακαταθήκη το δικαίωμα σε μια υγιή ζωή, μακριά από ψεύτικα όνειρα και εξαρτήσεις. Η δραματική αύξηση που καταγράφεται παγκόσμια σε θανάτους νεαρών κυρίως ατόμων, καταμαρτυρεί πως καμία κοινωνία δεν είναι επαρκώς οχυρωμένη έναντι της διακίνησης και εμπορίας των εξαρτησιογόνων ουσιών.

Με βάση το Πρόγραμμα Διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας, κ.  Νίκου Αναστασιάδη, υλοποιούνται συγκεκριμένες πολιτικές με βασικούς πυλώνες που αφορούν την πρόληψη, την καταστολή, τη θεραπεία και την κοινωνική ένταξη των ατόμων με εξάρτηση. Κάθε όφελος που μπορεί να προκύψει από την εφαρμογή μιας πολιτικής που κατευθύνει τους εξαρτημένους στη θεραπεία και όχι στη φυλακή, πρακτικά αναιρείται, αν δεν ενισχυθούν τα προγράμματα πρόληψης, θεραπείας και κοινωνικής ένταξης.

Συνεπώς, απευθυνόμαστε στοχευμένα στους νέους, στους κατοίκους προβληματικών περιοχών, στις ευάλωτες ομάδες και στους περιστασιακούς χρήστες. Τα προγράμματα αυτά διαπνέονται από μια ευρύτερη φιλοσοφία, που δεν εστιάζεται στη ίδια τη χρήση ναρκωτικών και στους κινδύνους από αυτή, αλλά επικεντρώνεται κυρίως στις αιτίες του προβλήματος, επιδιώκοντας την προαγωγή της γενικότερης ψυχοκοινωνικής υγείας των νέων, μέσω μιας αμιγούς εκπαιδευτικής διαδικασίας, βασισμένης σε σύγχρονες μεθόδους ενεργητικής μάθησης.

Περαιτέρω, προωθούμε την αναθεώρηση και ενίσχυση της εθνικής στρατηγικής, ώστε να μην στιγματίζεται κοινωνικά και ανεπανόρθωτα ο χρήστης, να τιμωρείται ανάλογα το βαποράκι και να τιμωρείται παραδειγματικά ο έμπορος. Ο χρήστης δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται και να στιγματίζεται ως κοινός εγκληματίας, αλλά ως ένας συνάνθρωπος που έχει ανάγκη την βοήθεια και τη στήριξη από την πολιτεία για να πετύχει την απεξάρτηση από τα ναρκωτικά.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, μέσω της Αστυνομίας, έχει θέσει προτεραιότητες, οι οποίες υλοποιούνται μέσα από καθορισμένες δράσεις του Σχεδίου Δράσης. Ο γενικός στόχος του πυλώνα «Μείωση της Προσφοράς», δηλαδή της καταστολής, εστιάζεται στην ανάληψη μέτρων και δράσεων, με σκοπό τη μείωση της προσφοράς σε σχέση με όλο το φάσμα διακίνησης, διαθεσιμότητας και αγοράς παράνομων εξαρτησιογόνων ουσιών, τη μείωση της εγκληματικότητας που σχετίζεται με τις παράνομες ουσίες εξάρτησης, καθώς και τον αποτελεσματικό έλεγχο των νέων ψυχοτρόπων ουσιών που εμφανίζονται. Ως εκ τούτου, προτεραιότητά μας είναι η σύλληψη των εμπόρων και διακινητών και η κατάσχεση ποσοτήτων ναρκωτικών, πριν αυτές εισρεύσουν στην αγορά των χρηστών.

Το 2014, οι υποθέσεις, τα ενεχόμενα άτομα και οι κατασχεθείσες ποσότητες ναρκωτικών ήταν αυξημένα σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, οι υποθέσεις ναρκωτικών ανήλθαν στις 1082, στις οποίες ενέχονταν 1271 άτομα. Σημαντική αύξηση παρατηρείται στις κατασχέσεις κάνναβης, οι οποίες κατά το 2014, ανήλθαν στα 202 κιλά και 830 γραμμάρια, σε σύγκριση με το 2013 που κατασχέθηκαν 99 κιλά. Επίσης, οι κατασχέσεις κοκαΐνης κατά το 2014 ανήλθαν περίπου στα 33 κιλά, σε σύγκριση με το 2013 που κατασχέθηκαν 3 κιλά και 310 γραμμάρια. Αύξηση παρατηρήθηκε και στα χάπια ecstasy και στις νέες ψυχότροπες ουσίες.  Αν και αυτή η αύξηση μας ανησυχεί, θα πρέπει να τονίσω ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά, η χρήση στην Κύπρο βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, σε σύγκριση με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ.

Η Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών της Κυπριακής Αστυνομίας καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για μείωση της διάθεσης και προσφοράς παράνομων ουσιών εξάρτησης καθώς και τη μείωση του αριθμού των εγκλημάτων που σχετίζονται με τα ναρκωτικά. Χρειάζεται δηλαδή διαρκής εγρήγορση σε αυτό τον κοινό αγώνα για προστασία των νέων μας.

Ταυτόχρονα, πέραν των στοχευμένων παρεμβάσεων, οι οποίες παρέχονται από το Γραφείο Πρόληψης της Υ.ΚΑ.Ν., παρέχονται και οι υπηρεσίες των Λειτουργών Κοινωνικής  Παρέμβασης. Κατά το 2014, η Υ.ΚΑ.Ν. προσέφερε στήριξη μέσω των Λειτουργών Κοινωνικής Παρέμβασης σε 453 χρήστες ναρκωτικών και σε 220 άτομα του υποστηρικτικού τους περιβάλλοντος (γονείς, συγγενείς, φίλους). Από αυτούς, οι 424 χρήστες ναρκωτικών και 158 άτομα του υποστηρικτικού περιβάλλοντος παραπέμφθηκαν σε θεραπευτικά κέντρα για θεραπεία και ψυχολογική στήριξη. Οι υπηρεσίες αυτές προσφέρονται στα πλαίσια Πρωτοκόλλου Συνεργασίας της Αστυνομίας με τα θεραπευτικά κέντρα, σε μια προσπάθεια να δώσουμε την ευκαιρία, ιδιαίτερα στα νέα παιδιά, να ανακόψουν την πορεία τους προς την εξάρτηση.

Στα πλαίσια αυτά αυξήθηκε η προσβασιμότητα στη θεραπεία από χρήστες κάνναβης, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους βάσει των στατιστικών, δεν θα κατέληγαν ποτέ για θεραπεία ή μόνο ένας μικρός αριθμός από αυτούς θα απευθυνόταν σε θεραπευτικό κέντρο μετά από συνήθως εννέα χρόνια χρήσης.

Επιδίωξη μας είναι η συνεχής αξιολόγηση και στήριξη των προσφερόμενων προγραμμάτων και η συνεχής βελτίωση τους. Αναγκαία είναι η στήριξη και επαφή με τους συμμετέχοντες σε τέτοια προγράμματα και η φροντίδα να επιστρέψουν σ’ αυτά, σε περίπτωση διακοπής της συμμετοχής τους.

Η γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης και συστήματος υγείας, κρίνεται αναγκαία για την ολιστική αντιμετώπιση του φαινομένου των ναρκωτικών. Ακόμη ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, αποτελεί η παροχή προγράμματος θεραπείας μέσα στις φυλακές, του οποίου η υλοποίηση τροχοδρομείται. Είναι σημαντικό να αναφερθεί, ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η διαμόρφωση ειδικής πτέρυγας για τα άτομα που αντιμετωπίζουν πρόβλημα εξάρτησης, έτσι ώστε η πτέρυγα αυτή να μπορεί να αξιοποιηθεί στο πλαίσιο της παροχής θεραπευτικού προγράμματος.

Παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα δεν εφησυχάζουμε γιατί, δυστυχώς, οι τραγικές συνέπειες του προβλήματος της εξάρτησης που αποκαλύπτονται μέσα από τις πληροφορίες του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΠΝ), έχουν καταγράψει στην Κύπρο, από το 2004 μέχρι σήμερα, τον θλιβερό αριθμό των 150 θανάτων από ναρκωτικά.

Για την καταστολή του προβλήματος των εξαρτήσεων, η Κυβέρνηση του Προέδρου Αναστασιάδη έχει θέσει ως στόχο της τη μείωση των γενεσιουργών παραγόντων και ως Υπουργεί έχουμε θέσεις τις ακόλουθες προτεραιότητες:

·        Σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας προωθούμε τη θεσμοθέτηση της μεταχείρισης του χρήστη ναρκωτικών ως ατόμου που χρήζει θεραπείας 

·        Προτεραιότητα μας, η αντιμετώπιση του χρήστη ως άτομο που χρήζει θεραπείας, παραπομπή σε κέντρα απεξάρτησης-θεραπείας

·        Η επιεικής μεταχείριση μεταμελημένων προσώπων που συνεργάζονται με τις διωκτικές αρχές

·        Η θεσμοθέτηση του υπό κάλυψη αστυνομικού και της ασφάλισης των μελών που ενεργούν στο πλαίσιο αυτό

·        Επιδίωξη μας η αποτελεσματικότερη συνεργασία αστυνομικών, τελωνειακών και άλλων αρμόδιων αρχών καθώς επίσης

·        Η ενίσχυση της ΥΚΑΝ με προσωπικό κυρίως στις τουριστικές περιοχές (θερινή περίοδο)

·        Η συνεχής επιμόρφωση και βελτίωση επιχειρησιακών ικανοτήτων και δεξιοτήτων του προσωπικού της ΥΚΑΝ

·        Στα πλαίσια της διαφώτισης στόχος μας η αύξηση των διαφωτιστικών εκστρατειών στα σχολεία και πανεπιστήμια

·        Η έκδοση διαφωτιστικού υλικού για όλους τους πολίτες

·        Και ειδική εκπαίδευση μελών της Αστυνομίας για σκοπούς, σωστής στελέχωσης της γραμμής για τον πολίτη 1498 και ενδυνάμωσης της συμβουλευτικής παρουσίας της Αστυνομίας δίπλα από τον πολίτη, στα πλαίσια της Κοινοτικής Αστυνόμευσης.

Ειδικότερα στον ευαίσθητο χώρο των Φυλακών έχουμε θέσει ως προτεραιότητα:

·        Την εφαρμογή ειδικού προγράμματος απεξάρτησης από τα ναρκωτικά εντός των Φυλακών

·        Με την λειτουργία ειδικής πτέρυγας στις φυλακές που θα προσφέρεται για την εφαρμογή κλειστού προγράμματος απεξάρτησης από τα ναρκωτικά

·        Σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και το Αντιναρκωτικό Συμβούλιο, την σύσταση συμβουλευτικής ομάδας από ψυχίατρους και νοσηλευτές για την εφαρμογή του ειδικού προγράμματος απεξάρτησης από την χρήση ουσιών εξάρτησης

·        Στα πλαίσια αυτά εντάσσεται και η συνεργασία μας με τις εθελοντικές οργανώσεις, κάποιες από τις οποίες έχουν ήδη εκδηλώσει την ετοιμότητα τους να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, όπως είναι ο ΚΕΝΘΕΑ και τις ευχαριστούμε    

Ως Κυβέρνηση, θα συνεχίσουμε να ενισχύουμε τον εθελοντισμό και κάθε πρωτοβουλία του, με στόχο την πρόληψη και θεραπεία των χρηστών ναρκωτικών. Είμαστε βέβαιοι ότι στο πλαίσιο αυτό ενισχυμένη θα είναι και η συνεργασία μας με τον ΚΕΝΘΕΑ, τον οποίο συγχαίρω άλλη μια φορά για τις πολύπλευρες και πολύ-επίπεδες δραστηριότητες του κατά των εξαρτησιογόνων ουσιών.     

Αγαπητοί φίλοι και συνεργάτες,

Το φαινόμενο της ουσιοεξάρτησης είναι μια οδυνηρή πραγματικότητα, με τραγικές επιπτώσεις για την ανθρώπινη ύπαρξη και το έργο μας είναι δύσκολο απέναντι στο κοινωνικό αυτό πρόβλημα. Όμως χάριν στην εθελοντική σας συνεισφορά, ο αγώνας κατά των εξαρτησιογόνων ουσιών, καθίσταται πιο δυνατός από ποτέ και δίνει ελπίδα στον αγώνα για ευημερία στον τόπο μας. Κηρύττοντας την έναρξη των εργασιών του Παγκύπριου 20ού Συνεδρίου του ΚΕΝΘΕΑ «Η Κύπρος ενάντια στις εξαρτήσεις», σας ευχαριστώ και σας εύχομαι κάθε επιτυχία στο δύσκολό σας έργο στο οποίο η Πολιτεία είναι πάντοτε θερμός υποστηρικτής και πιστός αρωγός.