Ομιλία του Επιτρόπου Προεδρίας για Ανθρωπιστικά Θέματα
κ. Φ. Φωτίου στην κηδεία του φονευθέντος
από τους Τούρκους το 1974 Σάββα Χριστοδούλου
Είναι με συγκλονισμό ψυχής που κατευοδώνουμε σήμερα στο
ταξίδι του προς την αιωνιότητα τον Σάββα Χριστοδούλου, ένα από τους πολλούς
συμπατριώτες μας που χάθηκαν κατά τις μαύρες μέρες της τουρκικής εισβολής το
1974. Για 40 χρόνια βρισκόταν στον κατάλογο των αγνοουμένων της κυπριακής
τραγωδίας και σήμερα, μετά τον εντοπισμό των λειψάνων του και την παράδοσή τους
στους οικείους του, προσευχόμαστε στον Ύψιστο να κατατάξει την ψυχή του σε
σκηνές δικαίων, αλλά και να βοηθήσει στη διακρίβωση της τύχης όλων ανεξαιρέτως
των αγνοουμένων μας.
Ο Σάββας Χριστοδούλου ήταν τότε 48 χρόνων. Δεν
υπηρετούσε στην Εθνική Φρουρά, ήταν με την οικογένειά του: Τη σύζυγό του
Δέσποινα και τα τέσσερα παιδιά τους Γιώργο, Μαρούλλα, Νίκο και Ιωάννα. Εξασκούσε
το επάγγελμα του οικοδόμου και διέμεναν στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας.
Όταν ξέσπασε η τουρκική εισβολή και οι Τούρκοι άρχισαν
με το πρώτο φως της ημέρας, στις 20 Ιουλίου, να χτυπούν από θαλάσσης και αέρος
την πόλη της Κερύνειας και τις γύρω περιοχές πριν αποβιβαστούν στις ακτές της,
οι κάτοικοι του χωριού άρχισαν να το εγκαταλείπουν αναζητώντας πιο ασφαλείς
περιοχές.
Αρκετοί κάτοικοι, μεταξύ των οποίων η οικογένεια
Χριστοδούλου, μετέβησαν στην περιοχή «Παλιάμπελα», δυο περίπου χιλιόμετρα έξω
από το χωριό τους, προς τον Άγιο Ιλαρίωνα. Ο αριθμός τους ήταν γύρω στους 70.
Κρύφτηκαν σε χαράδρα, κάτω από δένδρα, επιδιώκοντας τη μεγαλύτερη δυνατή
προστασία από την τουρκική πολεμική αεροπορία. Εκεί παρέμειναν μέχρι το απόγευμα
της επόμενης ημέρας, οπότε αποφάσισαν να μετακινηθούν προς το Μπέλα Πάις, αφού
είχαν έλλειψη νερού και φαγητού.
Ωστόσο ο Χριστοδούλου και ακόμη τρεις άνδρες από τους
συγκεντρωθέντες εκεί κατοίκους του Αγίου Γεωργίου, αποφάσισαν να παραμείνουν στο
σημείο εκείνο παρά τις προτροπές των άλλων να εγκαταλείψουν μαζί την περιοχή.
Και όταν οι υπόλοιποι έφυγαν, οι τέσσερεις άνδρες πήραν πεζοί τον δρόμο για να
επιστρέψουν στο χωριό τους. Από την ώρα αυτή δεν έδωσαν άλλα σημεία ζωής. Τα
λείψανα του Χριστοδούλου εντοπίστηκαν σε ομαδικό τάφο σε αυλή σπιτιού στον Άγιο
Γεώργιο. Στο χωριό του, το οποίο με βαριά καρδιά εγκατέλειψε στην αρχή για να
επιστρέψει την επόμενη μέρα, στις 21 Ιουλίου 1974.
Οι ακριβείς συνθήκες του θανάτου του δεν έγιναν γνωστές,
το βέβαιο είναι όμως ότι ο Χριστοδούλου πυροβολήθηκε και φονεύθηκε από τους
Τούρκους εισβολείς. Μαζί με τα λείψανα του Χριστοδούλου βρέθηκαν στον ίδιο τάφο
και τα λείψανα των δυο άλλων ανδρών που επέστρεψαν στο χωριό τους. Τα λείψανα
του τέταρτου άνδρα εντοπίστηκαν σε άλλο σημείο της Κερύνειας. Και οι τέσσερεις
ήταν δεμένοι με τη γη τους. Δεν πίστεψαν την έκταση του κακού που την βρήκε και
δεν ήθελαν με τίποτε να την εγκαταλείψουν. Ο Χριστοδούλου οδήγησε πρώτα προς τη
σωτηρία την οικογένειά του και ύστερα επέστρεψε στο χωριό του, λες και ήθελε να
σφραγίσει έτσι τον μεταξύ τους δεσμό.
Οι γονείς του, Χριστόδουλος και Μαρία, αποδήμησαν με
αναπάντητα τα ερωτήματα για την τύχη του αγαπημένου τους παιδιού. Η σύζυγος του
και τα παιδιά του όμως, είναι εδώ μαζί μας με τα εγγόνια του για του απευθύνουμε
όλοι με τιμή, συγκίνηση και δέος για τη θυσία του, το ύστατο χαίρε. Και είναι
μαζί χρέος μας αυτήν την ώρα να αναλογιστούμε τις τραγικές ώρες του μαρτυρίου
του Σάββα Χριστοδούλου και των υπόλοιπων θυμάτων της τουρκικής θηριωδίας και να
χαλυβδώσουμε την αποφασιστικότητά μας να ανατρέψουμε τα δεδομένα της εισβολής,
ώστε να επικρατήσουν επιτέλους στο νησί μας συνθήκες ελευθερίας, δημοκρατίας και
δικαιοσύνης.
Μόνο έτσι θα δικαιωθεί η θυσία των πεσόντων και μαρτύρων
μας. Δυστυχώς, παρά τη δική μας καλή
θέληση και βούληση, είμαστε αντιμέτωποι με τη διαρκώς κλιμακούμενη τουρκική
αδιαλλαξία, η οποία με εκβιασμούς και πιέσεις επιχειρεί να υφαρπάξει ακόμα και
τμήμα της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Δημοκρατίας, ενεργώντας δήθεν, εκ
μέρους των Τουρκοκυπρίων. Η προκλητική παρουσία του «Μπαρμπαρός» στα χωρικά
ύδατα και στην αποκλειστική οικονομική μας ζώνη, μαζί με τη συνοδεία πολεμικών
σκαφών και την έκδοση των παράνομων οδηγιών προς ναυτιλλομένους, συνιστά μια
απροκάλυπτη νέα επίθεση κατά των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου και
αποκαλύπτει ταυτόχρονα τον πραγματικό στόχο της Τουρκίας που δεν είναι άλλος
παρά η υπαγωγή όχι μόνο της Κύπρου αλλά ολόκληρης της περιοχής της ανατολικής
Μεσογείου υπό τον έλεγχό της.
Μπροστά σε αυτήν την επιθετικότητα προτάσσουμε το δίκαιο
των θέσεών μας που στηρίζονται σε απαρασάλευτες αρχές του διεθνούς δικαίου, οι
οποίες θα πρέπει να είναι σεβαστές από το σύνολο της διεθνούς κοινότητας, ως
απαραίτητη προϋπόθεση για την επικράτηση της ειρήνης και της ασφάλειας σε κάθε
περιοχή. Είμαστε έτοιμοι να προσέλθουμε και πάλι σε διάλογο για την επίλυση του
Κυπριακού, φτάνει η άλλη πλευρά να τερματίσει τις παράνομες ενέργειές της και να
δώσει σαφή δείγματα και των δικών της προθέσεων για την επίτευξη μιας δίκαιης,
λειτουργικής και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού.
Την ίδια ώρα δεν θα παύσουμε να αγωνιζόμαστε για τη
διαλεύκανση όλων των περιπτώσεων των αγνοουμένων μας. Δεν παραγνωρίζουμε την
πρόοδο που έχει επιτευχθεί, αλλά για να αποδώσει περαιτέρω καρπούς η προσπάθεια
που καταβάλλεται στο πλαίσιο της Διερευνητικής Επιτροπής, θα πρέπει η τουρκική
πλευρά να επιτρέψει την είσοδο των συνεργείων εκταφών σε όλες τις περιοχές που
τώρα χαρακτηρίζονται ως στρατιωτικές, και, παράλληλα να αποδεχθεί το άνοιγμα των
αρχείων του τουρκικού στρατού με στόχο να αντληθούν τεκμηριωμένες πληροφορίες
για όλους τους αγνοουμένους μας.
Έχει παρέλθει από τότε τόσο μακρύ διάστημα ώστε δεν
επιτρέπεται άλλη καθυστέρηση. Και είναι κατοχυρωμένη διεθνώς η απαίτηση των
συγγενών να πάρουν όλες τις απαντήσεις που ζητούν για την τύχη των αγαπημένων
τους. Εξάλλου τα γεγονότα για τις ευθύνες βοούν και η αλήθεια είναι εκεί και δεν
μπορεί να αποκρυβεί.
Ιδιαίτερα μας συγκλονίζουν οι περιπτώσεις εσκεμμένης
μετακίνησης οστών με πιο χαρακτηριστική εκείνη της μετακίνησης και εξαφάνισης
των οστών 70 Ασσιωτών που έχουν εκτελεστεί εν ψυχρώ και οι σοροί τους ρίφθηκαν
σε δυο πηγάδια στην τοποθεσία Ορνίθι κοντά στην Αφάνεια. Η Τουρκία και οι
εγκάθετοι τους στα κατεχόμενα θα πρέπει να συνεργαστούν για να αποκαλυφθούν οι
νέοι χώροι ταφής. Αλλά πρέπει και να δώσουν λόγο γι’ αυτό το ανοσιούργημά τους
που προσβάλλει όλη την ανθρωπότητα.
Σχετικά θα ήθελα να εκφράσω τη μεγάλη μας ικανοποίηση
για την προχθεσινή απόφαση των προέδρων των ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
να συζητηθεί στην ολομέλεια υπό τη διαδικασία του κατεπείγοντος η πρωτοφανής
αυτή περίπτωση των αγνοουμένων της Άσσιας. Η κατοχική δύναμη θα στηθεί στο
εδώλιο για την αποτρόπαιη αυτή πράξη της και θα δώσει λόγο. Γι’ αυτήν την πολύ
θετική εξέλιξη και ειδικά για τις προσπάθειες που κατέβαλαν, εκφράζουμε τις
θερμότερες των ευχαριστιών μας προς όλους τους Ευρωβουλευτές μας. Αυτές οι
προσπάθειες θα συνεχιστούν σε όλα τα επίπεδα.
Γενικότερα για όλες τις περιπτώσεις αγνοουμένων ζητούμε
από τη διεθνή κοινότητα όλη τη βοήθεια που μπορεί να μας δώσει ώστε να τεθεί
τέρμα στο δράμα που βιώνουν οι συγγενείς. Είναι απάνθρωπο να πεθαίνουν γονείς,
σύζυγοι και άλλοι συγγενείς με ανοικτές όλες τις πληγές στην ψυχή τους για την
εξαφάνιση των αγαπημένων τους. Είναι καιρός να λήξει αυτό το δράμα, και, σε ό,τι
αφορά στη δική μας πλευρά, θα εντείνουμε ακόμη περισσότερο τις προσπάθειές μας.
Το οφείλουμε σε κάθε συγγενή, σε κάθε αγνοούμενο, σε
κάθε πεσόντα και ήρωά μας. Το οφείλουμε και στον Σάββα Χριστοδούλου που
κατευοδώνουμε σήμερα. Αιωνία ας είναι η μνήμη του.
