Ομιλία του
Διευθυντή του Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας
κ. Π.
Αντωνίου στο εθνικό μνημόσυνο των πεσόντων και σφαγιασθέντων
και στη δέηση υπέρ
ανευρέσεως των αγνοουμένων Τραχωνιτών
«Τιμή σ’
εκείνους όπου στη ζωή των ώρισαν και
φυλάγουν Θερμοπύλες. Ποτέ από το χρέος μη
κινούντες…»
Ο Τράχωνας
είναι μια από τις σύγχρονες Θερμοπύλες της αγωνιζόμενης ιδιαίτερης μας πατρίδας.
Και είναι απεριόριστος ο σεβασμός μας προς τους ήρωες του Τράχωνα, τους οποίους
σήμερα, όπως κάθε χρόνο τιμούμε, όπως έχουμε υποχρέωση και οφειλή προς την
ιστορία.
Η απόδοση
τιμής στους ήρωες των αγώνων του λαού μας είναι οφειλόμενη διαχρονική
επιταγή.
Αναλογιζόμαστε πού
ήμασταν και πού φτάσαμε, για πού ξεκινήσαμε και πού καταλήξαμε και τι συνθέτει
τη σύγχρονη μας τραγωδία.
Μια πορεία
που άρχισε με τους καλύτερους οιωνούς από τον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ
1955-1959, συνεχίστηκε με την αντιμετώπιση της Τουρκοανταρσίας του 1963 και
κατέληξε δυστυχώς μετά από δικά μας λάθη εγωισμούς και φιλοδοξίες, στο
Πραξικόπημα και την Τουρκική Εισβολή με τις τραγικές για τον λαό και τον τόπο
συνέπειες που συνεχίζονται ως σήμερα και θα υπάρχουν όσο διαρκεί η κατοχή του
νησιού μας.
Από πού να
ξεκινήσει και πώς να τελειώσει ο ομιλητής που καλείται να μνημονεύσει τον
ηρωοτόκο Τράχωνα και τους ηρωικούς νεκρούς του.
Ο Τράχωνας,
μια ακριτική περιοχή της Λευκωσίας, περιτριγυρισμένη από τουρκοκυπριακά χωριά
και την τούρκικη συνοικία της Λευκωσίας είχε να αντιμετωπίσει, τόσο κατά τη
διάρκεια του Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-’59 όσο και αργότερα το 1963 τις προκλήσεις,
τις απειλές αλλά και τις επιθέσεις των τουρκοκυπρίων εξτρεμιστών της VOSKA
αρχικά, και ΤΜΤ στη συνέχεια, που οργανώθηκαν και ελέγχονταν από την Άγκυρα. Το
1957-’58 οι Τραχωνίτες, οργανωμένοι τότε σε ομάδες πολιτοφυλακής, απέτρεψαν κάθε
προσπάθεια των Τούρκων, με την ενθάρρυνση και υποστήριξη των Άγγλων
αποικιοκρατών, να καταλάβουν τον Τράχωνα.
Η ηρωική
αντίσταση του Τράχωνα απέτρεψε, δυστυχώς προσωρινά, την υλοποίηση των
διχοτομικών τους σχεδίων. Όμως, από το 1961 άρχισαν να οργανώνονται να
εκπαιδεύονται στη στρατιωτική τέχνη από Τούρκους Αξιωματικούς, που έφθασαν
παράνομα στην Κύπρο με τον απαιτούμενο για την εφαρμογή των σχεδίων τους
οπλισμό.
Η κατάληξη
των προετοιμασιών αυτών ήταν η Τουρκοανταρσία που εκδηλώθηκε με επιθέσεις κατά
του Τράχωνα τη νύκτα της 22 ας Δεκεμβρίου 1963. Στόχος η κατάληψή
του. Οι Τραχωνίτες παρέμειναν για δέκα μέρες αποκλεισμένοι, προβάλλοντας, με τη
βοήθεια διμοιρίας μαχητών της Αστυνομίας, σθεναρή αντίσταση επιτυγχάνοντας να
ανατρέψουν την κατάληψη του Τράχωνα. Είχαμε τότε τους πρώτους νεκρούς και
τραυματίες.
Η χάραξη
της Πράσινης Γραμμής από τους Άγγλους, κατέστησαν απροσπέλαστη ολόκληρη την
οικιστική και γεωργική περιοχή που βρισκόταν πέραν του Πεδιαίου Ποταμού. Έτσι ο
Τράχωνας παρέμεινε από το 1964 εγκλωβισμένος με μοναδική έξοδο διαφυγής από την
Ομορφίτα που είχε νωρίτερα καταληφθεί από δυνάμεις της εθελοντικής
εθνοφρουράς.
Μακρύς ο
κατάλογος της θυσίας. Κατά την περίοδο της Τουρκοανταρσίας του 1963-’64 έπεσε
στη μάχη των Μύλων Σεβέρη, ο Δεσμοφύλακας Μιχαήλ Παναγή και φονεύθησαν οι
Αστυνομικοί Ευάγγελος Παύλου, Ανδρέας Χριστοδούλου, Χαράλαμπος Σάββα, Πλουτής
Γεωργιάδης, Θεονίτσα Χρίστου, Γεώργιος Μιχαήλ, Νικόλαος Ρούσος και Χαρίτα
Τερκουράφη.
Ο Αχιλλέας
Μηλίκουρος παραμένει ακόμα αγνοούμενος από το 1963. Μεγάλη μερίδα του πληθυσμού
του Τράχωνα προσφυγοποιήθηκε από τότε.
Κατά την
περίοδο που ακολούθησε μεταξύ των ετών 1964-1974 οι εναπομείναντες κάτοικοι του
Τράχωνα αντιμετώπισαν προβλήματα επιβίωσης, τα οποία ξεπεράστηκαν με τη βοήθεια
και χάρη της Παναγίας της Τραχωνίτισσας, στο προσφυγικό αλλά περίλαμπρο
παρεκκλήσι της οποίας τιμούμε σήμερα τους ηρωικούς νεκρούς μας.
Τον Ιούλιο
του 1974 με την εκδήλωση της τουρκικής εισβολής, η σθεναρή αντίσταση των
κατοίκων του Τράχωνα, και των δυνάμεων της Εθνικής Φρουράς, δεν μπόρεσαν,
δυστυχώς, να αποτρέψουν την κατάληψή του, ο οποίος έπεσε στα χέρια των τουρκικών
δυνάμεων εισβολής στις 22 Ιουλίου 1974.
Βαρύς ο
φόρος αίματος και αυτή τη φορά. Στις μάχες που διεξήχθησαν στα διάφορα μέτωπα
του Τράχωνα και των γύρω περιοχών, πέρασαν στο Πάνθεον των ηρώων του έθνους μας
- επιτρέψετε μου να διαβάσω τα ονόματά τους σε ένδειξη τιμής και σεβασμού -να
τους καλέσουμε εδώ για να δουν ότι οι Τραχωνίτες δεν τους ξεχνούν ποτέ. Ειρήνη
Γ. Χρυσοστόμου, Σοφοκλής Γεωργίου, Σάββας Χατζητοουλή, Σωτήρης Αμβροσίου,
Ανδρέας Αλεξάνδρου, Βασιλεία Σωκράτους, Μάριος Φυσεντζίδης και Γρηγόρης
Δημητρίου Μίτας.
Θα
καλέσουμε σε ένδειξη τιμής και σεβασμού - με την ευχή και την ελπίδα σύντομα να
δοθεί τέλος στο μαρτύριο των ιδίων και των οικογενειών τους - όσους εξακολουθούν
να παραμένουν αγνοούμενοι 40 χρόνια μετά.
Παύλος Σ.
Ππόλου, Χριστάκης Σ. Ππόλου, Χριστάκης Γεωργίου Απόστρατου, Κλεόβουλος
Ευαγγέλου, Κωστάκης Νικολάου, Εύδωρας Ιωαννίδης, Ιάκωβος Θεοδώρου, Χριστόδουλος
Λεωνή, Νίκος Παπαδημητρίου και Μάριος Σ. Νικολάου.
Το Μάρτιο
του 1994, στον κατάλογο των ηρώων του Τράχωνα, προστέθηκε ακόμα ένα παλληκάρι
του, ο Θεόφιλος Γεωργιάδης, τον οποίο δολοφόνησαν εν ψυχρώ οι πράκτορες των
Τουρκικών Μυστικών Υπηρεσιών, γιατί είχε το θάρρος να αγωνίζεται εναντίον της
τουρκικής κατοχής και να στηρίζει τους αγώνες άλλων λαών που μάχονται για την
απελευθέρωση τους από την καταπίεση και τη βαρβαρότητα των Τούρκων.
Σεμνά και
ταπεινά μνημόσυνα όπως το σημερινό, πέρα από την απόδοση τιμής και ευγνωμοσύνης
στους ήρωες και μάρτυρες των αγώνων του λαού μας, έχουν στόχο την άντληση
διδαγμάτων, τα οποία θα μας καθοδηγούν, παλαιότερους και νεότερους, στη συνέχιση
και καταξίωση ενός αγώνα που, δυστυχώς, δεν έχει ακόμα να δικαιωθεί.
Τους ήρωες
μας όμως πρέπει να τους τιμούμε στον χώρο της θυσίας τους. Εμείς, πρέπει να
λογοδοτήσουμε στην ιστορία για την παράλειψη μας. Πρέπει να εξηγήσουμε γιατί δε
φανήκαμε αντάξιοι της θυσίας τους. Γιατί δεν μπορέσαμε να φέρουμε σε αυτόν τον
τόπο την ελευθερία για την οποία θυσιάστηκαν.
Η μικρή μας
πατρίδα έχει δικαίωμα να ζήσει ελεύθερη σε συνθήκες ειρήνης και ευημερίας. Και
δεν θα εγκαταλείψουμε ποτέ την προσπάθεια να πετύχουμε τους στόχους αυτούς. Με
σύνεση και σωφροσύνη, πείσμα και αποφασιστικότητα συνεχίζουμε τον αγώνα μας για
την εξεύρεση μιας μόνιμης, δίκαιης και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού.
Έχουμε
διακηρύξει πολλές φορές και με κάθε καθαρότητα ότι επιθυμούμε συνέχιση του
διαλόγου. Όχι όμως κάτω από το κράτος των εκβιασμών και των νέων απαράδεκτων
προκλήσεων της Τουρκίας με τις νέες παραβιάσεις της κυριαρχίας μας και της
διεθνούς νομιμότητας. Μέσα από τη νέα εξωτερική πολιτική που εφαρμόζουμε και τις
συμμαχίες που συνάπτουμε επιδιώκουμε να φτάσουμε στη λύση που θα εξασφαλίζει τη
φυσική συνέχεια του ελληνισμού στον τόπο που για περισσότερες από τρείς
χιλιετίες βρίσκεται και δημιουργεί. Να προλάβουμε ώστε να αποτρέψουμε την
τουρκοποίηση της κατεχόμενης γης μας. Να αποτρέψουμε την περαιτέρω καταστροφή
και εξαφάνιση κάθε ελληνικού και χριστιανικού στοιχείου.
Σήμερα
κληθήκαμε όλοι εδώ για να τιμήσουμε τους Τραχωνίτες, που έδωσαν ό,τι
πολυτιμότερο είχαν, τη ίδια τη ζωή τους για υπεράσπιση της γενέτειράς τους και
της Πατρίδας. Προς τιμήν τους η κοινότητα του Τράχωνα, αποτίνοντας προς αυτούς
τον ελάχιστο φόρο τιμής, ανήγειρε καλλιμάρμαρο μνημείο στον ιερό αυτό χώρο για
να θυμίζει στις επερχόμενες γενεές τους αγώνες τους για ελευθερία και δικαίωση.
Το μνημείο αυτό και όλα τα άλλα που ανεγέρθησαν στην ελεύθερη Κύπρο προς τιμήν
των ηρώων μας θα θυμίζουν και σε μας το μεγάλο μας χρέος να παραδώσουμε στις
επόμενες γενιές την πατρίδα μας ελεύθερη. Οι Αθάνατοι ήρωες του Τράχωνα θα μας
δείχνουν τον δρόμο.
Τιμούμε και
υποκλινόμαστε στο μεγαλείο της θυσίας σας.
Η μνήμη σας
θα είναι αιώνια και ο δικός μας αγώνας θα συνεχιστεί μέχρι τη δικαίωση της
θυσίας σας.
