Επιμνημόσυνος λόγος του Αν. Γ.Δ.
του Υπουργείου Εσωτερικών κ. Κ. Νικολαΐδη
στο μνημόσυνο πεσόντων κατά την Τουρκική εισβολή
Σεβαστό Ιερατείο,
Ελληνίδες, Έλληνες,
Είναι με ιδιαίτερη συγκίνηση, δέος
αλλά και σεβασμό, που βρισκόμαστε σήμερα εδώ, στον ιερό τούτο χώρο, για να
τιμήσουμε τη μνήμη των ηρώων της Αθηένου, ενός Δήμου ο οποίος πλήρωσε βαρύ
τίμημα στους εθνικούς μας αγώνες, αντιστεκόμενος κατά του βάρβαρου Τούρκου
εισβολέα στις μάχες που ακολούθησαν την αποφράδα ημέρα της 20 ης
Ιουλίου 1974. Αγώνες που
σφραγίστηκαν με το αίμα και τη θυσία των παλικαριών της Κοινότητας σας Παναγιώτη
Ματσούκα, Κώστα Τούμπα, Θεόδωρου Νίκου Σταύρου (Φώττηρος), ενώ τεσσάρων άλλων
παλικαριών σας, των Γεώργιου Πική, Βάσου Χειμώνα, Κώστα Παπαπαύλου και Ευάγγελου
Λύτρα, δεν κατέστη ακόμα δυνατή η διακρίβωση της τύχης τους και εξακολουθούν να
είναι αγνοούμενοι.
Η απόδοση τιμής στους ήρωες των
αγώνων του λαού μας είναι οφειλόμενη και διαχρονική επιταγή. Μια πράξη υπόμνησης
της μαρτυρικής αγωνιστικής πορείας της πατρίδας μας, που άρχισε με τον
απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ του 1955-1959, συνεχίστηκε με την αντιμετώπιση της
Τουρκανταρσίας του 1963 - 64 και έφθασε, δυστυχώς, μετά και από δικά μας λάθη
και παραλείψεις, στο άφρον πραξικόπημα και στη βάρβαρη Τουρκική εισβολή του
1974.
Σήμερα, η σκέψη όλων εμάς που
ζήσαμε τα τραγικά γεγονότα που σημάδεψαν τη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου,
στρέφεται πίσω στο χρόνο. Νεκροί και αγνοούμενοι, πρόσφυγες και εγκλωβισμένοι,
κατοχή πατρογονικών εδαφών, καταστροφή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, σύληση
των Εκκλησιών ακόμα και των νεκροταφείων μας, συνθέτουν το μέγεθος της τραγωδίας
που συνεχίζεται από το 74’, για 40 τόσα χρόνια. Η πατρίδα μας, δυστυχώς,
εξακολουθεί να είναι μοιρασμένη, με το απαίσιο σύμβολο της ξένης κατοχής και του
διαχωρισμού χαραγμένο στην κορφή του Πενταδακτύλου.
Ένα κατοχικό σύμβολο που διαπερνά
τα σπλάχνα της μαρτυρικής Κύπρου και προκαλεί, δικαιολογημένα, την οργή και την
αγανάκτηση όλων μας. Αποδεδειγμένα ο λαός μας διαθέτει και την αρετή και την
τόλμη που θα του επιτρέψουν να ανακτήσει την ελευθερία του, στο πλαίσιο μιας
συμφωνημένης, αμοιβαία αποδεκτής, λειτουργικής και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού.
Μιας λύσης που θα σέβεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο και το διεθνές δίκαιο. Μιας
λύσης που θα σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των νόμιμων κατοίκων της νήσου
και που θα διασφαλίζει χωρίς προβλήματα ή προσκόμματα το δικαίωμα των Ελλήνων
της Κύπρου να ζήσουν ελεύθεροι στη γη των προγόνων τους.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ.
Νίκος Αναστασιάδης καταβάλλει άοκνες προσπάθειες για μια έντιμη και δίκαιη λύση
του Κυπριακού, στη βάση των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών, του διεθνούς και
ευρωπαϊκού δικαίου και της διασφάλισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όλων των
Κυπρίων. Δεν έχουμε το δικαίωμα μιας νέας αποτυχίας. Στόχος μας δεν είναι μια
ακόμα ατέρμονη και άγονη διαδικασία αλλά η ορθή επίλυση του εθνικού μας θέματος.
Θέλουμε και επιδιώκουμε λύση, η οποία να σέβεται την ιδιότητά μας ως Ευρωπαϊκού
κράτους. Θέλουμε και επιδιώκουμε λύση η οποία θα διασφαλίζει το μέλλον του
κυπριακού Ελληνισμού στη γη των προγόνων του, κάτω από συνθήκες ασφάλειας.
Μόνον έτσι θα δικαιώσουμε τη θυσία
των ηρώων μας. Μπορεί ο χρόνος να επιφέρει το μετριασμό της οδύνης για την
απώλεια τους ή και τη σμίκρυνση του άλγους για την τραγωδία που έπληξε τον τόπο
μας. Δεν έχουμε όμως το δικαίωμα να αφήσουμε τη μνήμη μας να ξεθωριάσει και να
μας οδηγήσει στη συμφιλίωση με τα τετελεσμένα της εισβολής, την κατοχή, τον
σφετερισμό των πατρογονικών εστιών και την καταπάτηση των δικαιωμάτων μας.
Αλίμονο αν καταντήσουμε να αποδεχθούμε μοιρολατρικά όσα δια της βίας επέβαλε ο
εισβολέας και κατακτητής. Αυτό δεν θα μας το συγχωρήσει ποτέ η Ιστορία και οι
ήρωες που με ευλάβεια σήμερα μνημονεύουμε.
Σαράντα χρόνια πέρασαν από τη
θυσία των μαρτύρων της Αθηένου η οποία, παραμένοντας αδικαίωτη, λειτουργεί ως
καταλύτης και ως ζώσα δύναμη στο υποσυνείδητο κάθε Έλληνα της Κύπρου και μας
επιβάλλει να εντείνουμε τις προσπάθειες για τη δικαίωση των αγώνων και της
θυσίας τους.
Τούτη η γη έχει ιστορία τρεισήμισι
χιλιάδων χρόνων που δεν μπορεί και δεν πρέπει να παραγραφεί. Άξιοι αυτής της
ιστορικής συνέχειας αναδείχθηκαν με τη θυσία τους οι εξ’ Αθηένου ήρωες των
οποίων σήμερα τη μνήμη τιμούμε. Υπερασπίστηκαν με σθένος και αυταπάρνηση το
πάτριο έδαφος έχοντας σαν πυξίδα τα υψηλά ιδανικά της αγάπης για την πατρίδα και
την ελευθερία.
Υπηρέτησαν με ηρωισμό την πατρίδα
και αντιμετώπισαν την βαρβαρότητα του Αττίλα σε όλη της την έκταση. Ό,τι και να
πούμε, λοιπόν, για τους ήρωες των οποίων τη μνήμη σήμερα τιμούμε, είναι λίγο.
Ο Παναγιώτης Ματσούκας, μόλις
έγινε η Τουρκική εισβολή κατατάχτηκε, όπως και πολλοί άλλοι Αθηενίτες, στο 391
Τάγμα Επιστρατεύσεως και στις 22 Ιουλίου επάνδρωσε προκεχωρημένο φυλάκιο στην
περιοχή Βόρειος Πόλος στο Καϊμακλί, ως χειριστής οπλοπολυβόλου μπρεν. Σκοτώθηκε
στις 24 Ιουλίου από εχθρικό βόλι. Η σύζυγός του Λουκία, έξι μήνες αργότερα,
έφερε στον κόσμο την κόρη τους, η οποία ονομάστηκε Παναγιώτα προς τιμήν του
πατέρα της.
Ο Κώστας Τούμπας, κατά τη δεύτερη
φάση της εισβολής, όταν οι κάτοικοι εγκατέλειψαν την Αθηένου, παρέμεινε μαζί με
άλλους στρατιώτες εθελοντές στην κωμόπολη για να την φρουρούν. Το πρωί της
18 ης Αυγούστου 1974, ο Κώστας φορώντας στρατιωτική στολή πήγε στη
φάρμα του στα βόρεια της Αθηένου. Τούρκοι στρατιώτες, όμως, χωρίς να γίνουν
αντιληπτοί, τον πυροβόλησαν και τον σκότωσαν.
Ο Θεόδωρος Νίκου Σταύρου
(Φώττηρος), τοποθετήθηκε στην πρώτη γραμμή του πυρός, στην περιοχή Αγίου Παύλου
στη Λευκωσία. Στις 23 Ιουλίου 1974, ενώ υπήρχε εκεχειρία, ένα βλήμα τουρκικού
όλμου τον σκότωσε. Τάφηκε στο στρατιωτικό κοιμητήριο Λακατάμιας. Η εκταφή των
λειψάνων του έγινε ύστερα από 27 χρόνια και αναγνωρίστηκαν με τη μέθοδο του
DNA. Τάφηκε με τιμές
ήρωα στο κοιμητήριο Αθηένου, την 1 η Ιουλίου
2001.
Οι Γεώργιος Πικής και Βάσος
Χειμώνας υπηρετούσαν στο Παλαίκυθρο. Στις 14 Αυγούστου 1974 οι θέσεις τους
βομβαρδίστηκαν από τουρκικά αεροπλάνα. Το μέτωπο στη Μια Μηλιά έσπασε γρήγορα
μετά την εκδήλωση της τουρκικής επίθεσης και επικράτησε χαώδης κατάσταση.
Χάνοντας κάθε επαφή με τη διοίκησή τους, 25 στρατιώτες, μεταξύ των οποίων και οι
δύο προαναφερθέντες Αθηενίτες, μπήκαν σε λεωφορείο και καθώς κατευθύνονταν προς
την Αθηένου, ανακόπηκαν από τουρκικά άρματα. Έκτοτε, αγνοείται η τύχη τους.
Ο Κώστας Παπαπαύλου, κατά την πρώτη φάση της εισβολής, πήρε
μέρος στις μάχες που οδήγησαν στην κατάληψη της Λεύκας. Πενήντα έφεδροι, μεταξύ
των οποίων και ο Κώστας, στις 5 Αυγούστου 1974 οδηγήθηκαν από τη Λεύκα στην
περιοχή Λαπήθου – Καραβά και επιδόθηκαν στη ναρκοθέτηση θέσεων για απόκρουση των
τουρκικών αρμάτων μάχης. Στις 6 Αυγούστου, οι Τούρκοι, παραβιάζοντας για άλλη
μια φορά την εκεχειρία, κατέλαβαν τη Λάπηθο και τον Καραβά, εγκλωβίζοντας
πολλούς εθνοφρουρούς, μεταξύ των οποίων και τον Κώστα Παπαπαύλου. Από τότε,
παραμένει αγνοούμενος.
Ο Ευάγγελος Λύτρας, επάνδρωνε, μαζί με άλλους πέντε
εθνοφρουρούς, ένα ακραίο φυλάκιο σε σπίτι, στην Ομορφίτα, απ’ όπου απέκρουαν τις
επιθέσεις των Τούρκων. Στις 23 Ιουλίου 1974 οι Τούρκοι, παραβιάζοντας την
εκεχειρία, περικύκλωσαν το φυλάκιο και έριξαν εντός αυτού χειροβομβίδα, που
τραυμάτισε τον Ευάγγελο και ακόμη έναν εθνοφρουρό. Οι άλλοι τέσσερις εθνοφρουροί
βγήκαν από το σπίτι και παραδόθηκαν, ενώ ο τραυματισμένος Ευάγγελος μαζί με τον
άλλο τραυματία παρέμειναν σε αυτό. Έκτοτε, αγνοείται η τύχη τους.
Ελληνίδες, Έλληνες,
Ιδιαίτερα βαρύ είναι το καθήκον
μας απέναντι στους ηρωικούς νεκρούς μας, των οποίων τη μνήμη, τον αγώνα και τη
θυσία σήμερα τιμούμε. Δεν πρέπει και δεν πρόκειται να φανούμε κατώτεροι των
περιστάσεων, ούτε κατώτεροι της δικής τους προσφοράς προς την πατρίδα. Αιώνια ας
είναι η μνήμη όσων έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία, όσων πολέμησαν και
έπεσαν μαχόμενοι υπέρ πίστεως και πατρίδος τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1974
ενάντια στον Τούρκο εισβολέα, για να μπορέσει να επιβιώσει τούτος ο τόπος και ο
λαός, για να είμαστε σε θέση να διεκδικούμε και να επιδιώκουμε το βέλτιστο για
μας και τα παιδιά μας.
Όπως γράφει ο Θουκυδίδης στον
«Περικλέους Επιτάφιο», ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που η μοίρα τους χάρισε τον
πιο ένδοξο θάνατο. Τιμή και δόξα, λοιπόν, στους ήρωες της Αθηένου. Τιμή και
απέραντος σεβασμός στις οικογένειες των ηρώων μας. Τιμή και στο Δήμο Αθηένου,
που έχει κάθε δικαίωμα να καυχάται για τη συμβολή και τις θυσίες των παλικαριών
του στους αγώνες της πατρίδας μας για εθνική δικαίωση και ελευθερία.
Αθάνατοι ήρωες της Αθηένου,
υποκλινόμαστε μπροστά στο μεγαλείο της θυσίας σας. Η μνήμη σας θα είναι αιώνια
και ο δικός μας αγώνας θα είναι συνεχής μέχρι την τελική δικαίωση.
____________
