Ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου
Αναστασιάδη
στο μνημόσυνο και αποκαλυπτήρια μνημείου
του Παπασταύρου Παπαγαθαγγέλου
Αισθάνομαι
μεγάλη τιμή και συγκίνηση που βρίσκομαι σήμερα ανάμεσά σας για να τιμήσουμε τη
μνήμη του Παπασταύρου Παπαγαθαγγέλου, του σεμνού ιερέα, του παθιασμένου
αγωνιστή και πατριώτη, του σοφού διδάσκαλου και κατηχητή που μέσα από την
πολυτάραχη ζωή του μας δίδαξε την αγάπη προς την πατρίδα, το πάθος προς την
ελευθερία, την αφοσίωση προς τους νέους, την αλληλεγγύη προς στους συνανθρώπους
μας.
Είναι
μεγάλη η χαρά μου για την ευκαιρία που μου δίνετε να υμνήσω ένα άξιο τέκνο της
πατρίδας, έναν φλογερό ιερωμένο που μέσα από τη δική του στάση ζωής και
συμπεριφοράς, κατάφερε να γίνει ο ίδιος το υπόδειγμα και ο καθοδηγητικός φάρος
για τον κάθε πατριώτη και τον κάθε ιδεολόγο της ελευθερίας, της αγάπης και της
αλληλεγγύης.
Θέλω
να ευχαριστήσω θερμά το Κοινοτικό Συμβούλιο της Αγίας Βαρβάρας, το Ίδρυμα
Παπασταύρου Παπαγαθαγγέλου, τους οικείους και ιδιαίτερα τα πέντε παιδιά του
Παπασταύρου για την πρόσκλησή τους να παραστώ στο σημερινό μνημόσυνο και να
αποκαλύψω το μνημείο που εγέρθηκε προς τιμήν του στο χώρο του Ιδρύματος, δίπλα
στο εκκλησάκι του Αγίου Νεκταρίου και στον τάφο του. Θέλω να συγχαρώ τους
εμπνευστές, τους οργανωτές και όλους τους συντελεστές αυτής της πρωτοβουλίας.
Τέτοιες
πρωτοβουλίες είναι αναγκαίες για να συντηρούμε ζωντανή και άσβεστη τη μνήμη των
ανθρώπων που προσφέρουν σε αυτό τον τόπο και να αντλούμε διδάγματα από την
ιστορία για να χαράσσουμε την πορεία μας προς τα εμπρός.
Το
μνημείο του φλογερού αυτού αγωνιστή της ελευθερίας και της ελευθεροφροσύνης, θα
δείχνει στους νεότερους το δρόμο της τιμής και της φιλοπατρίας και θα διδάσκει
τα υψηλά ιδανικά και τις πανανθρώπινες αρετές που υπηρέτησε στην 90χρονη ζωή
του.
Σήμερα
τιμούμε έναν υπέροχο Έλληνα, που συνέδεσε με αυστηρή προσήλωση το όνομά του με
τους αγώνες για την ελευθερία της Κύπρου και ειδικότερα για την Ένωση με την
Ελλάδα και έχει κερδίσει την αγάπη των φίλων του, αλλά και τον σεβασμό και την
εκτίμηση των αντιπάλων του. Η ιστορία του είναι ταυτισμένη με τους
απελευθερωτικούς αγώνες, αλλά και με την ανέλιξη και τη διαμόρφωση της
κοινωνίας της Κύπρου.
Γεννήθηκε
το 1911 και πέθανε, πλήρης ημερών, τον Μάιο του 2001. Δυο μήνες πριν από τον
θάνατό του, το Μάρτιο του 2001, σε εκδήλωση που οργανώθηκε προς τιμήν του,
ανέδειξε ακόμα μια πτυχή του έργου του. Αυτήν του ποιητή και μελωδού.
Ο
τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αείμνηστος Γλαύκος Κληρίδης μέσα από τον πλούσιο
λόγο του έδωσε την ακριβή εικόνα της πολυτάραχης ζωής και του πολυσήμαντου
έργου του Παπασταύρου:
Ο
στρατολόγος της ΕΟΚΑ, με την κατηχητική δράση, την ποιμαντική, κοινωνική και
πνευματική προσφορά του, αναδείχθηκε σε άξιο ποιμενάρχη, που έδωσε την αναγκαία
ενθάρρυνση και τα απαραίτητα στηρίγματα σε πλήθος νέων, εμπνέοντας και
καθοδηγώντας τους. Κατέθεσε στην πατρίδα μας ανεκτίμητο εθνικό έργο στον
απελευθερωτικό αγώνα. Πλήθος αγωνιστών και ηρώων μας είχαν μυηθεί στην ΕΟΚΑ από
τον Παπασταύρο Παπαγαθαγγέλου. Η ζωή του στάθηκε μαρτυρία του κυπριακού
ελληνισμού για ελευθερία.
Ο
ιερέας και εκπαιδευτικός έζησε 90 χρόνια γεμάτα από εθνικούς αγώνες και μεστά
από την ευλογία του Θεού. Η ποίησή του απετέλεσε μια ανθρωποπλαστική
λειτουργία. Ακόμα και στα βαθιά γεράματά του δεν αποστρατεύθηκε από το έργο
του. Βρισκόταν στις επάλξεις, προσφέροντας πνευματικό και ποιμαντικό έργο σε
πλήθος ανθρώπων, που τον επισκέπονταν στην Αγία Βαρβάρα.
Ο
Παπασταύρος ήταν ο ιερέας που τέλεσε το γάμο του θρύλου, υπαρχηγού της ΕΟΚΑ,
Γρηγόρη Αυξεντίου, τον Ιούνιο του 1955, όταν ήταν ήδη καταζητούμενος.
Το
Μάρτιο του 1956, ο Παπασταύρος Παπαγαθαγγέλου συνελήφθη από τους Άγγλους και
εξορίστηκε στις Σεϋχέλλες, μαζί με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, τον Μητροπολίτη
Κυρηνείας Κυπριανό και τον Πολύκαρπο Ιωαννίδη. Εκεί κρατήθηκαν για 13 μήνες
περίπου, και ενώ οι Άγγλοι έλπιζαν ότι με την απομάκρυνσή τους ο αγώνας της
ΕΟΚΑ θα μπορούσε να καμφθεί, «κατάφεραν» τα αντίθετα αποτελέσματα. Οι αντάρτες
ενισχύονταν ολοένα και περισσότερο και οι αποικιοκράτες έχαναν τη μια μάχη μετά
την άλλη.
Πιστός
στις αρχές του και στον αγώνα του, ο Παπασταύρος διαφώνησε με τον Μακάριο.
Διαφώνησε με τη Ζυρίχη και την επόμενη μέρα της επιστροφής των εξορίστων στην
Κύπρο απομακρύνθηκε ακόμα και από την εκκλησία της Φανερωμένης όπου
λειτουργούσε. Δεν ήταν πολιτικός, αλλά ένας αγωνιστής. Προτίμησε να σταθεί
απέναντι στον πανίσχυρο Μακάριο και να υποστηρίξει ευθαρσώς την αντίθεσή του.
Ο
Παπασταύρος ήταν υπόδειγμα δημιουργικού ανθρώπου. Έγραψε δέκα βιβλία, (ανάμεσά
τους, Η Μαρτυρία μου. Μνημειώδες ιστορικό έργο, 540 σελίδων, που θεωρείται μια
από τις πιο σημαντικές μαρτυρίες για την προετοιμασία, τον αγώνα αλλά και την
κατάληξή του), έγραψε στίχους και συνέθεσε δεκάδες τραγούδια, κυρίως για παιδιά
και αφιερώθηκε σε φιλανθρωπικό έργο για το οποίο πολλοί τον τιμούν.
Ο
Παπασταύρος αποτελούσε υπόδειγμα τίμιου και ανιδιοτελούς πολίτη. Ενδεικτικό
δείγμα του χαρακτήρα του ήταν η αποποίηση του μισθού του εφημερίου της
Φανερωμένης όταν ήταν στην εξορία των Σεϋχελλών, από τη στιγμή που του
ανακοινώθηκε από την αποικιοκρατική κυβέρνηση ότι θα του έδινε τα βασικά για να
συντηρηθεί η πολυμελής οικογένειά του στην Κύπρο.
Έγραψε
στην αγαπημένη σύντροφο της ζωής του: «Δεν είναι ούτε δίκαιον, ούτε τίμιον, να
παίρνωμεν δυο μισθούς».
Στις
μέρες μας, όπου η οικονομική κρίση έχει πλήξει καίρια τους πολίτες μας και
παρόλα αυτά υπάρχουν άνθρωποι που κινούνται δικαστικά εναντίον του κράτους που
υποχρεώθηκε να επιβάλει στοιχειώδεις μειώσεις στις πολλαπλές απολαβές και τα
προνομιακά επιδόματά τους, το παράδειγμα του Παπασταύρου ηχεί ως κόλαφος στις
συνειδήσεις μας. Και μας δείχνει ποιος είναι ο δρόμος της ευσυνειδησίας και της
φιλοπατρίας στην πράξη και όχι στα λόγια και τις μεγαλόσχημα συνθήματα.
Σήμερα,
οφείλουμε να αναζητήσουμε και να υποκλιθούμε μπροστά στο πραγματικό και
διαχρονικό νόημα του αγώνα του Παπάσταυρου Παπαγαθαγγέλου, δείχνοντας προς αυτόν,
τον προσήκοντα σεβασμό.
Ο
Παπάσταυρος αφιέρωσε τη ζωή του στα ιδανικά της ελευθερίας, της Ένωσης, της
αγάπης για την Κύπρο και την Ελλάδα.
Τα
μαθήματα της ελευθερίας που μας δίδαξε, σήμερα μας φέρνουν αντιμέτωπους με την
τουρκική κατοχή.
Η
ελευθερία και η λύτρωση του κυπριακού Ελληνισμού, σήμερα περνούν μέσα από τον
τερματισμό της τουρκικής κατοχής και την επανένωση της πατρίδας μας.
Το
νόημα του εξηντάχρονου αγώνα του Παπασταύρου Παπαγαθαγγέλου, σε αυτό ακριβώς
συνίσταται. Στη διεκδίκηση της ελευθερίας. Όταν η ελευθερία σου στερείται,
αγωνίζεσαι να την κατακτήσεις. Όταν η πατρίδα σου είναι κατεχόμενη, αγωνίζεσαι
να την ελευθερώσεις. Με όποια μέσα διαθέτεις. Με τη δύναμη της ποίησής σου, με
τη δυναμική των όπλων σου, με την ισχύ της σοφίας σου, με την ωριμότητα της
πολιτικής σου, με τη δεινότητα της διπλωματίας σου.
Ακολουθώντας
τα βήματα του Παπασταύρου, η Κύπρος σήμερα καταβάλλει μια τιτάνια προσπάθεια
για την αποτίναξη της τουρκικής κατοχής. Για τον τερματισμό του συνεχιζόμενου
στάτους κβο και την επανένωσή της σε ένα κράτος, κοινή πατρίδα όλων των νόμιμων
κατοίκων της, από την Πάφο μέχρι τον Απόστολο Ανδρέα και από την Κερύνεια μέχρι
τη Λεμεσό.
Μετά
από μακρές, κοπιαστικές και επίμονες προσπάθειες έχουμε δημιουργήσει τις
προοπτικές και τις προϋποθέσεις ώστε να εμπλέξουμε στο νέο κύκλο συνομιλιών και
την ίδια την κατοχική Τουρκία, σε μια διαδικασία η οποία οδηγεί, ή θα πρέπει να
οδηγεί, στον τερματισμό της απαράδεκτης υπάρχουσας κατάστασης.
Μια
διαδικασία που, μεταξύ άλλων, θα τερματίσει την παρουσία των κατοχικών
στρατευμάτων, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και βασικών ελευθεριών,
το συνεχιζόμενο εποικισμό, την καταστροφή της θρησκευτικής και πολιτιστικής μας
κληρονομίας, το ξεπούλημα των ελληνοκυπριακών περιουσιών, την αναβάθμιση του
ψευδοκράτους, την παγίωση εν τη ουσία των τετελεσμένων της εισβολής προσπαθούμε
να αποτρέψουμε.
Αναπτύσσουμε
μια πολύπλευρη δραστηριότητα αναζητώντας ερείσματα, αλλά και μοχλούς άσκησης
πίεσης για να πετύχουμε την επίλυση του κυπριακού προβλήματος. Δίνουμε μάχες
στα Ηνωμένα Έθνη, στην Ευρώπη, στις μεγάλες δυνάμεις και αλλού, επιστρατεύοντας
διεθνείς παράγοντες ικανούς να επηρεάσουν την πανίσχυρη τουρκική πλευρά, μη
αδιαφορώντας και μη επιτρέποντας ποτέ την υπόσκαψη παραδοσιακών και μακρών
συνδεδεμένων με την πατρίδα μας, υπηρεσιών, μεγάλων χωρών.
Χτίζουμε
την ίδια ώρα τις προοπτικές με χώρες που μπορεί να ταυτίζονται τα συμφέροντα
τους με τα δικά μας, να δούμε πώς μπορεί να αξιοποιηθούν. Όλοι μιλούμε για τον
γεωστρατηγικό ρόλο της Κύπρου που αναβαθμίζεται, αλλά αν αναβαθμίζεται, και
έχει αναβαθμιστεί, είναι διότι έχει δημιουργήσει και προκαλέσει τα συμφέροντα
και το ενδιαφέρον μεγάλων δυνάμεων. Και όσα συμβαίνουν στη διεθνή σκηνή δεν θα
πρέπει να μας αφήνουν αδιάφορους, γι' αυτό και επιβάλλεται και υπαγορεύεται η
αξιοποίηση της γεωστρατηγικής μας θέσης, εμπλέκοντας ακριβώς εκείνες τις
δυνάμεις που μπορούν να κάμψουν την τουρκική αδιαλλαξία.
Θέλω
να καθησυχάσω όλους ότι δεν θα επιτρέψουμε την όποια αναβάθμιση του
ψευδοκράτους. Η εδώ παρουσία του Αντιπροέδρου των ΗΠΑ δεν είναι την αναβάθμιση
του ψευδοκράτους που επιδιώκει, αλλά την υποβοήθηση (των προσπαθειών) έτσι ώστε
μέσα από την άσκηση εκείνων των ενδεδειγμένων πιέσεων μαζί με την ΕΕ και όχι
μόνο, αλλά και με παραδοσιακούς φίλους, να επιτύχουμε επιτέλους να
συνειδητοποιήσει και η Τουρκία και ο κατοχικός ηγέτης, ότι εάν εννοούν αυτά που
λένε, θα πρέπει στην πράξη να το αποδείξουν, μέσα από συγκεκριμένες ενέργειες,
και όχι αφηρημένα λόγια.
Ανάλογη
θα είναι η συμπεριφορά και η στάση μας, εάν οποιοσδήποτε αποπειραθεί κατά την
εδώ παρουσία του Αντιπροέδρου των ΗΠΑ να τη χρησιμοποιήσει προς αναβάθμιση ενός
παρανόμου καθεστώτος.
Θέλω
να σας βεβαιώσω ακόμα πως θα πράξω ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατόν ώστε να
επιτύχουμε τη μεγίστη δυνατή ενότητα δυνάμεων. Δεν μας χωρίζει τίποτε, μας
ενώνει όλους ο κοινός αγώνας απελευθέρωσης της πατρίδας και προς αυτή την
κατεύθυνση θα πρέπει όλοι να εργαστούμε, παραμερίζοντας τις όποιες κομματικές
και ιδεολογικές διαφορές. Η πατρίδα είναι η ιδέα και όχι βεβαίως τα
ιδεολογήματα μέσα στην πατρίδα, που είναι και επιτρεπτά και ανεκτά, αλλά αυτό
που και η ζωή και τα διδάγματα από τη ζωή του Παπασταύρου μας υπαγορεύουν είναι
ένα: υπεράνω όλων να θέσουμε αυτό που θα αποτελέσει, όχι την ασφάλεια του
παρόντος, αλλά οπωσδήποτε τη δημιουργία των προοπτικών για την επιβίωση και τη
διασφάλιση του κυπριακού Ελληνισμού στη γη των πατέρων του. Χρειάζεται
επιτέλους να δώσουμε όλοι τα χέρια και μαζί να αγωνιστούμε και έτσι να είστε
βέβαιοι θα πετύχουμε. Όπως ο αγώνας τότε ο απελευθερωτικός της εποποιίας της
ΕΟΚΑ που έδωσε τη δυνατότητα στους αδύναμους εις τα όπλα, αλλά τους έχοντας την
ενότητα την ψυχική και ιδιαίτερα την ανδρεία, να επιτύχουν στο πεδίο της μάχης.
Άλλο
εάν δεν αξιοποιήθηκαν οι θυσίες και οι αγώνες τους.
Σήμερα
εάν είναι κάτι που υπαγορεύεται σ' εμάς και εάν πραγματικά θέλουμε να τιμήσουμε
τη μνήμη ενός από τους μεγαλύτερους μάρτυρες της ελληνικής παρουσίας της
Κύπρου, του Παπασταύρου Παπαγαθαγγέλου, είναι να δώσουμε τη μάχη και κάποια ώρα
να έρθουμε στο μνημείο του και να του πούμε: Μπορείς να αισθάνεσαι ήσυχος
Παπασταύρο.
Αιωνία
του η μνήμη.
________________
