Ομιλία
της
Υπουργού Εργασίας κας Ζέτας Αιμιλιανίδου
στο
Διεθνές Συνέδριο της Νεολαίας
του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος
Η παγκόσμια οικονομική
κρίση που ξέσπασε το 2008 επηρεάζει βαθιά
την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον υπόλοιπο
αναπτυγμένο κόσμο. Η οξεία χρηματοπιστωτική
κρίση απέδειξε πόσο αλληλοεξαρτώμενες
είναι οι οικονομίες της Ευρωζώνης.
Η πρόκληση είναι
τεράστια και αφορά όλους τους ευρωπαίους
εταίρους, ανεξάρτητα από το μέγεθος
τους και την παρούσα οικονομική συγκυρία:
- Με πoιο τρόπο θα επανακαθορίσουμε το οικονομικό και κοινωνικό μας πρότυπο;
- Πώς θα διαφυλάξουμε στην Ευρώπη την ισορροπία ανάμεσα στις συνιστώσες της κοινωνίας και της αγοράς που είναι το θεμέλιο της μεταξύ μας συναίνεσης;
Πάνω
σε αυτόν
το βασικό πανευρωπαϊκό προβληματισμό,
η Κύπρος καταβάλλει μια τεράστια
προσπάθεια να αντιμετωπίσει και να
ξεπεράσει τα προβλήματα που επισώρευσε
η παρούσα οικονομική συγκυρία.
Δική
μου πολιτική ευθύνη ως Υπουργού Εργασίας
και Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι ο
χειρισμός δύο ταυτόχρονα κρίσιμων και
αλληλένδετων παραμέτρων –της απασχόλησης
και της κοινωνικής συνοχής.
Κύριο χαρακτηριστικό
της παρατεταμένης κρίσης την οποία
περνά η χώρα μας είναι η σημαντική αύξηση
της ανεργίας. Σκεφτείτε μόνο ότι η
ανεργία το 2009 ήταν μόλις 5,4%. Χρόνο με το
χρόνο αυξήθηκε με ποσοστό το Δεκέμβριο
του 2012 στο 14,6% για να σκαρφαλώσει το 2013
στο 16%.
Βρεθήκαμε
στη δίνη μιας πρωτόγνωρης κρίσης, με
την οικονομία να αδυνατεί επί σειρά
ετών να δημιουργήσει έναν
ικανοποιητικό αριθμό νέων θέσεων
εργασίας. Παράλληλα εκείνες οι θέσεις
εργασίας που χάθηκαν, δεν πρόκειται να
επανέλθουν, αφού χρειάζεται να αλλάξει
το οικονομικό μας μοντέλο για να
εξασφαλίσουμε συνθήκες βιώσιμης
ανάπτυξης.
Σήμερα, ένα χρόνο μετά
την ανάληψη των καθηκόντων της παρούσας
κυβέρνησης, οι προσπάθειες που καταβάλλουμε
αρχίζουν να δίνουν καρπούς.
Αυτό συμβαίνει γιατί
κατανοήσαμε το μέγεθος των προβλημάτων
και λάβαμε την απόφαση να τα αντιμετωπίσουμε.
Χωρίς άσκοπους διαλογισμούς. Χωρίς άλλη
αναβλητικότητα.
Διανύουμε
μια κρίσιμη μεταβατική περίοδο, αλλά
δεν βιώνουμε την αβεβαιότητα και τους
κινδύνους της προηγούμενης οικονομικής
φάσης. Η οικονομία τείνει να ξαναβρεί
τη σταθερότητα που χρειάζεται και η
ανεργία δεν είναι πια ανεξέλεγκτη. Όμως
δεν επαναπαυόμαστε γιατί δυστυχώς,
χωρίς ανάκαμψη της πραγματικής οικονομίας,
δεν πρόκειται να δούμε θετική πορεία
στα ζητήματα της απασχόλησης. Δεν τα
βάζουμε κάτω! Είμαστε προσηλωμένοι και
μεθοδικοί στο έργο που αναλάβαμε
για να βρούμε τους τρόπους για να
διασφαλίσουμε ξανά στον κάθε πολίτη
και στον κάθε νέο που βρέθηκε εκτεθειμένος,
εκτός αγοράς εργασίας, μια ευκαιρία
απασχόλησης, μια θέση εργασίας.
Από
την αρχή της οικονομικής κρίσης και
παρά τους σαφώς πιο περιορισμένους
πόρους στα δημόσια οικονομικά, επιδιώξαμε
έμπρακτα, την εφαρμογή των πολιτικών
ενεργητικής απασχόλησης. Το κάναμε, με
μια σειρά από πολιτικές αποφάσεις,
παρεμβάσεις και σχέδια, για τη στήριξη
της απασχόλησης και την καταπολέμηση
της ανεργίας. Ταυτόχρονα με μια σειρά
από μέτρα καταπολεμούμε την παράνομη
και αδήλωτη εργασία. Στόχος μας είναι
η συγκράτηση της απασχόλησης και η
άμβλυνση της ανεργίας.
Τα μέτρα που το Υπουργείο
Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων
εφαρμόζει εδράζονται πάνω σε δύο
βασικούς άξονες:
Πρώτον
σχέδια για επιδότηση του μισθολογικού
κόστους υφιστάμενου ή νέου προσωπικού
και δεύτερον,
σχέδια για παροχή ευκαιριών απόκτησης
εργασιακής εμπειρίας από νέους.
Θα σας μιλήσω για τα
Σχέδια για επιδότηση του μισθολογικού
κόστους υφιστάμενου ή νέου προσωπικού.
Η οικονομική κρίση
έπληξε ιδιαίτερα τις πολύ μικρές
επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου, οι
οποίες εργοδοτούν μέχρι 4 άτομα. Με στόχο
την αποτροπή περαιτέρω απολύσεων
εφαρμόζεται σχέδιο επιδότησης του
μισθολογικού κόστους ενός υφιστάμενου
εργαζόμενου στις επιχειρήσεις αυτές
νοουμένου ότι θα μπορεί να αποδειχθεί
μείωση του κύκλου εργασιών τους της
τάξης του 25% κατά τους τελευταίους δώδεκα
μήνες σε σύγκριση με την αντίστοιχη
προηγούμενη περίοδο.
Περαιτέρω
τον Μάϊο του 2013 εξαγγέλθηκαν και
εφαρμόστηκαν δύο σχέδια επιδότησης της
πρόσληψης ανέργων. Τα σχέδια αυτά
προνοούσαν την επιχορήγηση του
μισθολογικού κόστους νεοπροσλαμβανόμενων
ανέργων για συγκεκριμένη περίοδο και
αφορούσαν εργοδότηση ανέργων σε
επιχειρήσεις/οργανισμούς με ευέλικτες
ρυθμίσεις και εργοδότηση ανέργων στην
τουριστική βιομηχανία. Από τα σχέδια
αυτά ωφελήθηκαν συνολικά περίπου 2.000
άνεργοι.
Εξάλλου,
πριν από ένα χρόνο εξαγγέλθηκαν και
υλοποιούνται δύο σχέδια εργοδότησης
ανέργων, ένα για την ξενοδοχειακή
βιομηχανία και ένα για το λιανικό
εμπόριο. Και τα δύο σχέδια προνοούν
συνδυασμό ενδοεπιχειρησιακής
επαγγελματικής κατάρτισης, η οποία
προηγείται της εργοδότησης των ανέργων.
Παράλληλα
το Υπουργείο επεξεργάζεται και θα
προκηρύξει σύντομα τρία σχέδια που
στοχεύουν στην καταπολέμηση
του κοινωνικού αποκλεισμού. Κι αυτά
έχουν σχεδιαστεί για να δώσουν ευκαιρίες
απασχόλησης σε άνεργους συμπολίτες
μας.
Τα
δύο σχέδια αφορούν την παροχή φροντίδας
σε χαμηλοσυνταξιούχους και σε παιδιά
οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα.
Η παροχή της φροντίδας θα γίνεται από
άνεργους, οι οποίοι θα αποκτήσουν τις
απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες και
θα πιστοποιηθούν προς τούτο μέσα από
ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα
κατάρτισης.
Το
τρίτο σχέδιο αφορά τη δημιουργία
κοινωνικών επιχειρήσεων,
κυρίως από άνεργους νέους. Θα επιδοτείται
η κάλυψη των λειτουργικών εξόδων των
κοινωνικών επιχειρήσεων που θα
δημιουργηθούν κατά τον πρώτο χρόνο της
λειτουργίας τους και θα παρέχεται επίσης
τεχνογνωσία για τη λειτουργία και
διοίκηση των επιχειρήσεων αυτών. Το
σχέδιο στοχεύει στη δημιουργία 180 τέτοιων
επιχειρήσεων. Αυτές οι επιχειρήσεις
αναμένεται να συμβάλουν στη δημιουργία
νέων θέσεων εργασίας, στην απασχόληση
ανέργων και στη βελτίωση της ποιότητας
της ζωής μειονεκτούντων ατόμων.
Πέραν
από τα πιο πάνω σχέδια, τον περασμένο
Ιούλιο η Κυβέρνηση προώθησε με νομοθετική
ρύθμιση τη φορολογική
έκπτωση από το φορολογητέο εισόδημα
για εταιρείες ύψους μέχρι και 25% για
κάθε επιπρόσθετο εργαζόμενο που θα
εργοδοτήσουν κατά τον επόμενο ένα χρόνο,
με προοπτική επιμήκυνσης της εν λόγω
περιόδου.
Θα αναφερθώ ακόμα στα
Σχέδια για παροχή ευκαιριών απόκτησης
εργασιακής πείρας σε άνεργους νέους.
Είναι
γεγονός ότι μέσα
στις συνθήκες της κρίσης η κυπριακή
οικονομία δεν είναι ακόμη σε θέση να
δημιουργήσει και να προσφέρει ικανοποιητικό
αριθμό θέσεων εργασίας ώστε να
αντιμετωπιστεί ουσιαστικά το πρόβλημα
της ανεργίας, ιδιαίτερα της ανεργίας
των νέων. Η Κυβέρνηση, στην προσπάθειά
της να ενεργοποιήσει τους άνεργους
νέους διαμόρφωσε σχέδια τοποθέτησής
τους σε επιχειρήσεις και οργανισμούς
για απόκτηση εργασιακής πείρας. Με τον
τρόπο αυτό δίνεται στους νέους μας η
ευκαιρία να καταρτιστούν σε πραγματικό
εργασιακό περιβάλλον, να αποφύγουν τον
κοινωνικό αποκλεισμό και να ανακουφιστούν
οικονομικά για κάποιο χρονικό διάστημα.
Τον
Μάϊο του 2013 εξαγγέλθηκε και υλοποιήθηκε
το σχέδιο τοποθέτησης άνεργων νέων
πτυχιούχων για απόκτηση εργασιακής
πείρας σε επιχειρήσεις/οργανισμούς.
Στόχος του σχεδίου ήταν η παροχή ευκαιριών
απόκτησης εργασιακής πείρας σε άνεργους
νέους πτυχιούχους, με σκοπό τη βελτίωση
της απασχολησιμότητας τους, με την
παράλληλη παροχή δυνατότητας σε
επιχειρήσεις/οργανισμούς να αξιοποιήσουν
προσοντούχο δυναμικό. Οι άνεργοι
τοποθετήθηκαν και εργάστηκαν για περίοδο
6 μηνών σε ιδιωτικές επιχειρήσεις,
δημόσιους και ημικρατικούς οργανισμούς
και σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης.
Κατά τη διάρκεια της τοποθέτησής τους
καταβαλλόταν στους ίδιους επίδομα
κατάρτισης ύψους 500 ευρώ/μήνα πλέον οι
εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών
Ασφαλίσεων. Από το σχέδιο ωφελήθηκαν
συνολικά περίπου 2.300 άνεργοι νέοι
πτυχιούχοι.
Μετά
την επιτυχία του σχεδίου αυτού και τη
θετική ανταπόκριση τόσο από πλευράς
των νέων πτυχιούχων όσο και από πλευράς
των επιχειρήσεων και
οργανισμών, προχωρήσαμε στην εκ νέου
προκήρυξη του συγκεκριμένου σχεδίου
με στόχο να ωφεληθούν άλλοι 2.500 νέοι
πτυχιούχοι.
Επίσης
διαμορφώθηκε αντίστοιχο σχέδιο που
απευθύνεται σε αποφοίτους γυμνασίων,
λυκείων, τεχνικών σχολών και μεταλυκειακής
εκπαίδευσης, το οποίο λειτουργεί με
ακριβώς τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις
όπως το σχέδιο για τους άνεργους
πτυχιούχους.
Και σ΄ αυτή την περίπτωση στόχος είναι
η παροχή ευκαιρίας απόκτησης εργασιακής
πείρας σε 2.500 νεαρούς άνεργους αποφοίτους,
οι οποίοι προσπαθούν να ενταχθούν στην
αγορά εργασίας, χωρίς ουσιαστικά να
έχουν ιδιαίτερη εξειδίκευση.
Στο
μεταξύ το Υπουργείο Εργασίας ετοιμάζεται
για την εφαρμογή σειράς μέτρων στο
πλαίσιο της υλοποίησης της Σύστασης
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Εγγύηση για τη Νεολαία». Έχει ήδη
εκπονηθεί το σχετικό σχέδιο δράσης και
αναμένεται η έγκρισή του από τα αρμόδια
όργανα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στο
σχέδιο δράσης περιλαμβάνεται σειρά
μέτρων που στοχεύουν στην προσφορά σε
άνεργους νέους ηλικίας από 15 έως 24 ετών,
εντός τετραμήνου από τη στιγμή που
καθίστανται άνεργοι ή ολοκληρώνουν την
επίσημη εκπαίδευση, μια ευκαιρία για
καλής ποιότητας εργασία, εκπαίδευση ή
κατάρτιση, μαθητεία ή πρακτική εξάσκηση.
Αγαπητοί φίλες και
φίλοι,
Σας
έχω μεταφέρει την εμπειρία της διαχείρισης
μιας πολύ δύσκολης οικονομικής κατάστασης
που έχει επώδυνες προεκτάσεις στην
απασχόληση και την κοινωνική συνοχή. Η
Κύπρος διέψευσε μια σειρά από εκτιμήσεις
που κινήθηκαν στο πλέον απαισιόδοξο
σενάριο. Η Κύπρος έδειξε ότι μπορεί να
αντέξει την πίεση και να εφαρμόσει ένα
γενναίο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα για
να αντιμετωπίσει ριζικά τα προβλήματα.
Τα
μέτρα και οι δράσεις που αναφέρθηκαν
έχουν ως στόχο την άμβλυνση των προβλημάτων
που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίες
επιχειρήσεις, οι άνεργοι και οι ευαίσθητες
ομάδες του πληθυσμού. Αναγνωρίζουμε
ότι η ριζική επίλυση των προβλημάτων
αυτών θα επιτευχθεί μόνο μέσα από την
ανάπτυξη,
η οποία με τη σειρά της θα οδηγήσει στην
δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Σίγουρα
κάποιος μπορεί να τα χαρακτηρίσει ως
απλά κοινωνικά μέτρα. Στην κατάσταση
όμως που βρίσκεται αυτή τη στιγμή η
κυπριακή οικονομία, όπως και οι οικονομίες
άλλων Ευρωπαϊκών χωρών, τέτοια μέτρα
μετριάζουν τις αρνητικές επιπτώσεις
που επέφερε η διεθνής οικονομική κρίση.
Η
Ευρωπαϊκή Ένωση με τη σειρά της, μέσα
από τις πολιτικές που προωθεί, θα πρέπει
να δώσει ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη
πρωτοβουλιών που να στηρίζουν την
ανάπτυξη. Μας ενδιαφέρει ως κράτος μέλος
της ΕΕ και της Ευρωζώνης να επανέλθουμε
στους ρυθμούς της ανάπτυξης, δημιουργώντας
ποιοτικές και βιώσιμες θέσεις εργασίας.
Στον διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο, είναι
προφανές ότι το πιο ουσιώδες ζήτημα για
τους πολίτες μας, δεν είναι η πρόσκαιρη
διατήρηση μιας θέσης εργασίας, αλλά η
ενίσχυση των δεξιοτήτων των ανθρώπων
ώστε σε όλη τη διάρκεια του εργασιακού
βίου τους να προσαρμόζονται και να
βελτιώνουν τη θέση τους στην αγορά. Η
παροχή δυνατοτήτων στο άτομο και η
επανένταξή του στην εργασία είναι
κεντρικό ζήτημα για κάθε οικονομία στην
προσπάθειά της να ανακάμψει και να βρει
το δρόμο της βιώσιμης ανάπτυξης.
Αυτός
είναι και δικός μας στόχος ως κυβέρνησης.
Η επανεκκίνηση της οικονομίας θα
απαιτήσει πολλές και συντονισμένες
ενέργειες. Θα τις αναλάβουμε και θα
στηρίξουμε τη νέα γενιά, ώστε να έχει
προοπτική, να έχει μέλλον.
----------------------
