Κατ’ αρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω το
Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο για την ευκαιρία που μου
δίνεται να προσφωνήσω την Ετήσια Γενική Συνέλευση εν μέσω μιας ιδιαίτερα
κρίσιμης περιόδου για την κυπριακή οικονομία.
Όπως όλοι γνωρίζουμε, η Κυπριακή Δημοκρατία
διέρχεται μια από τις κρισιμότερες περιόδους στη σύγχρονη ιστορία της. Η
βίαιη αναδιάρθρωση του κυπριακού τραπεζικού τομέα, όπως αποφασίστηκε
από τους εταίρους μας, το συνεχιζόμενο αρνητικό εξωτερικό περιβάλλον, η
αναγκαία διόρθωση των δημοσιονομικών ανισοσκελιών αποτελούν παράγοντες
που επηρεάζουν αρνητικά την ανάπτυξη της οικονομίας.
Ταυτόχρονα, η έλλειψη ρευστότητας στην
αγορά, η οποία συνδέεται άμεσα με τις αποφάσεις του Eurogroup αλλά και
τα υψηλά επιτόκια, αποτελούν τροχοπέδη στη μεγάλη προσπάθεια που
καταβάλλουμε για επανεκκίνηση της οικονομίας. Το γεγονός αυτό, μεταξύ
άλλων, δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στις επιχειρήσεις, ειδικά τις
μικρομεσαίες.
Με αυτά κατά νουν έχουν πραγματοποιηθεί
σημαντικές χαλαρώσεις στους περιορισμούς των κεφαλαίων έτσι ώστε να
ενισχυθεί η ρευστότητα στην αγορά. Παράλληλα με τις προσπάθειες μείωσης
των επιτοκίων που καταβάλλονται σε συνεργασία με τις τράπεζες, σημαντική
είναι και η προσπάθεια της Κυβέρνησης, μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας
Επενδύσεων, για την ανάπτυξη νέων χρηματοδοτικών προϊόντων με
επικέντρωση στη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Να σημειώσω με ικανοποίηση τις πρόσφατες
εξαγγελίες του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων κ. Werner
Hoyer για τα δυο προγράμματα χρηματοδοτήσεων που ανακοίνωσε ευρισκόμενος
στην Κύπρο, ύστερα από τις συνομιλίες που είχαμε μαζί του.
Το πρώτο πρόγραμμα αφορά την έγκριση από την
Ευρωπαϊκή Τράπεζα ποσού €150 εκ. για την ενίσχυση της χρηματοδότησης
του εξωτερικού εμπορίου στην Κύπρο. Το δεύτερο πρόγραμμα αφορά την
έγκριση δανείου προς την Κυπριακή Δημοκρατία, ύψους €100 εκ. για την
εγκαθίδρυση Ταμείου Επιχειρηματικότητας το οποίο θα χρηματοδοτεί
μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσω των κυπριακών τραπεζών, οι οποίες θα
συμμετάσχουν με ανάλογη χρηματοδότηση €100 εκ. Οι υπογραφές των σχετικών
συμφωνιών θα τεθούν στα μέσα Δεκεμβρίου και το Ταμείο αναμένεται να
τεθεί ισχύ περί τα τέλη Μαρτίου.
Και τα δύο προγράμματα απευθύνονται στον
ιδιωτικό τομέα για τον οποίο γνωρίζουμε ότι έχει πληγεί περισσότερο από
την οικονομική κρίση. Επίσης, γνωρίζουμε πως οι προοπτικές δημιουργίας
θέσεων εργασίας και ανάκαμψης θα προέλθουν από τον ιδιωτικό τομέα. Είναι
γι’ αυτό που επαναλαμβάνουμε τη δεδηλωμένη πρόθεση της Κυβέρνησης να
αξιοποιήσει κάθε χρηματοοικονομικό εργαλείο που προσφέρεται από την
Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Έτσι θα δώσουμε πηγές χρηματοδότησης στους
τομείς όπου υπάρχει η μεγαλύτερη δυσκολία.
Θυμίζω και την πρόσφατη πρόταση της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής για χορηγία €200 εκ. ως έκτακτη βοήθεια προς την
Κύπρο, λόγω της μνημονιακής σύνδεσης της οικονομίας της χώρας μας, στα
πλαίσια του Προγράμματος 2014-2020.
Σημαντικό επίσης είναι το γεγονός ότι στο
τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πετύχαμε ως Κυβέρνηση την αύξηση της
συγχρηματοδότησης έργων από 60% σε 95%, με επανεξέταση το 2016 και με
ενδεχόμενη επέκταση ακόμα για περισσότερα χρόνια. Με την εξέλιξη αυτή
διανοίγονται προοπτικές για επιτάχυνση της υλοποίησης έργων ανάπτυξης τα
οποία θα δώσουν ώθηση στην οικονομία με τη δημιουργία νέων θέσεων
εργασίας.
Αυτό τον σκοπό εξυπηρετεί και η αναβάθμιση
του άλλοτε Γραφείου Προγραμματισμού σε Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκών
Προγραμμάτων, Συντονισμού και Ανάπτυξης. Έτσι θα συγκεντρωθεί η
αρμοδιότητα αλλά και η προσοχή της υπηρεσίας αυτής κατά κύριο λόγο στην
ανίχνευση προγραμμάτων για να διαπιστώνεται πού και πώς μπορούμε να
αντλήσουμε τα μέγιστα από τα κονδύλια που διατίθενται από την ΕΕ για
έργα ανάπτυξης, τη νεανική απασχόληση και σωρεία άλλων προγραμμάτων.
Όσον αφορά τις προβλέψεις μας για την
οικονομία, το 2014, όπως και το 2013, η Κύπρος θα αντιμετωπίσει
ιδιαίτερες προκλήσεις, με αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης και αύξηση της
ανεργίας.
Η ανεργία συνθέτει την πιο δραματική πτυχή
της οικονομικής κρίσης και γι’ αυτό τον λόγο η Κυβέρνηση ανέπτυξε μια
σειρά προγραμμάτων απασχόλησης, ιδιαίτερα των νέων, οι οποίοι επλήγησαν
κατά κύριο λόγο.
Η νεανική απασχόληση και οι προσπάθειες για
αντιμετώπιση της ανεργίας στους νέους θα είναι στο επίκεντρο της
παρέμβασής μου στην Ειδική Σύνοδο των ηγετών της ΕΕ για τη Νεανική
Απασχόληση, την οποία συγκάλεσε ο Πρόεδρος της Γαλλίας κ . François
Hollande, αύριο στο Παρίσι. Το θέμα της απασχόλησης των νέων αποτελεί
ύψιστη προτεραιότητα για την Κυπριακή Κυβέρνηση και γι’ αυτό θα αναφερθώ
ενώπιον των Ευρωπαίων ηγετών στις προετοιμασίες της Κυπριακής
Κυβέρνησης για την έγκαιρη υλοποίηση της Σύστασης «Εγγύηση για τη
Νεολαία» και την υποβολή του σχετικού σχεδίου δράσης στην Ευρωπαϊκή
Επιτροπή μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου 2013.
Παρά τα προβλήματα, θέλω να επισημάνω ότι,
με βάση τα τελευταία στοιχεία, διαφαίνεται ότι το εύρος της οικονομικής
ύφεσης θα είναι μικρότερο από ό,τι αναμενόταν, τουλάχιστον για το 2013.
Το γεγονός αυτό αντανακλάται και στα δημόσια οικονομικά όπου το
δημοσιονομικό έλλειμμα στο παρόν στάδιο είναι μικρότερο από ό,τι
προβλεπόταν. Στη διαπίστωση αυτή έχει καταλήξει και το κλιμάκιο της
Τρόικας στην πρόσφατη αξιολόγηση που έχει προβεί.
Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω
ότι σε περίπτωση που στο μέλλον απαιτηθούν νέα δημοσιονομικά μέτρα,
αυτά δεν θα προέλθουν από πρόσθετες φορολογίες αλλά από την καλύτερη
διαχείριση των κρατικών δαπανών. Η διαφύλαξη της σταθερότητας του
φορολογικού συστήματος αποτελεί βασική προτεραιότητα για την Κυβέρνηση.
Θα ήθελα επίσης να τονίσω ότι αποτελεί
προσωπική μου πεποίθηση ότι μόνο μέσω της πιστής εφαρμογής του Μνημονίου
θα μπορέσουμε να επαναφέρουμε την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών αλλά
και των ίδιων των συμπολιτών μας προς την κυπριακή οικονομία. Με την
ευκαιρία αυτή, θα ήθελα να αναφέρω τα ευνοϊκά σχόλια που έχουμε δεχθεί
από τους διεθνείς δανειστές μας για τη μέχρι τώρα επιτυχημένη εφαρμογή
του Μνημονίου Συναντίληψης.
Ιδιαίτερα σε σχέση με τον τραπεζικό τομέα,
έχουν αναγνωριστεί τα σημαντικά βήματα που έχουν επιτευχθεί, όπως η
πλήρης ανακεφαλαιοποίηση της Ελληνικής Τράπεζας με συνεισφορά και ξένων
επενδυτών και η έναρξη της αναδιάρθρωσης των Συνεργατικών Ιδρυμάτων.
Επίσης, η Τράπεζα Κύπρου προχωρά με το σχέδιο αναδιάρθρωσής της με
μόνιμο Διοικητικό Συμβούλιο και νέο Διευθύνοντα Σύμβουλο. Γεγονός, όμως,
είναι ότι παραμένουν μεγάλες προκλήσεις στον τομέα αυτό.
Χωρίς αμφιβολία οι συνέπειες της κρίσης
έχουν ήδη γίνει σε όλους μας αισθητές. Τώρα, χωρίς καθυστερήσεις και
ολιγωρία, παίρνουμε γενναίες αποφάσεις και αλλάζουμε όσα επιβάλλεται να
αλλάξουν και προχωρούμε σε μεγάλες και τολμηρές διαρθρωτικές αλλαγές.
Κάνουμε ό,τι επιβάλλεται να γίνει για την επανεκκίνηση της οικονομίας,
για τη μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό του κράτους και για την
επαναφορά της Κύπρου σε τροχιά ανάπτυξης.
Με σκοπό την παραχώρηση κινήτρων προς τις
επιχειρήσεις για διευκόλυνση και ενίσχυση της επιχειρηματικής
δραστηριότητας αλλά και γενικά ελάφρυνση των επιπτώσεων της οικονομικής
κρίσης, όπως γνωρίζετε, η Κυβέρνηση πρόσφατα εξήγγειλε μέτρα
αναπτυξιακού χαρακτήρα, διασφαλίζοντας όμως για ευνόητους λόγους ότι δεν
θα έχουν μεγάλο δημοσιονομικό αντίκτυπο.
Μέσα από προσεκτική μελέτη για τις ανάγκες
της οικονομίας, προχωρήσαμε στην εξαγγελία των μέτρων αυτών έτσι ώστε να
παράσχουμε τα απαραίτητα εργαλεία για να μπορέσουν οι επιχειρήσεις μας
πρώτα να επιβιώσουν, αλλά και να εκμεταλλευτούν επιχειρηματικές
ευκαιρίες. Εξάλλου, η επιθυμητή από όλους οικονομική ανάπτυξη θα πρέπει
να προέλθει από τον ιδιωτικό τομέα και όχι από τον δημόσιο. Αυτό που
επιβάλλεται να πράξει η Κυβέρνηση είναι να δημιουργήσει το σωστό πλαίσιο
στο οποίο η επιχειρηματική δραστηριότητα και πρωτοβουλία θα
ενθαρρύνεται και θα ευνοείται. Αυτό ακριβώς πράττουμε.
Προκειμένου να πετύχουμε την επανεκκίνηση
της οικονομίας, προωθήσαμε ήδη μια σειρά φορολογικών, πολεοδομικών και
άλλων μέτρων που αποσκοπούν στην ενθάρρυνση της ανάπτυξης με την
παράλληλη ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, στην προσέλκυση
ντόπιων και ξένων επενδύσεων και στη διατήρηση αλλά και στη δημιουργία
νέων θέσεων εργασίας.
Έχουμε ήδη εξαγγείλει μέτρα:
- Για τη μείωση του χρόνου έκδοσης πολεοδομικών αδειών.
- Για την αύξηση των συντελεστών δόμησης υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
- Για την πολεοδομική ανάπτυξη γης.
- Για την αδειοδότηση της λειτουργίας καζίνο.
- Για την ενθάρρυνση της άμεσης εκτέλεσης των έργων για κατασκευή γηπέδων γκολφ με την παραχώρηση κινήτρων.
- Για την παραχώρηση αδειών σε μικτές τουριστικές αναπτύξεις.
- Για την ενθάρρυνση επενδύσεων από αιτητές μακράς παραμονής που είναι υπήκοοι τρίτων χωρών.
- Για την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και αρκετά άλλα.
Για την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου,
αλλά και για την ανάπτυξη του τουρισμού γενικά, πρέπει να σημειώσουμε
με μεγάλη ικανοποίηση τη συμφωνία για τους ανοικτούς αιθέρες της
Κυβέρνησής μας με τη Ρωσική Κυβέρνηση, μια συμφωνία που ίσως αυξήσει
κατά 300 χιλιάδες τους τουρίστες από τη Ρωσία που θα επισκεφθούν την
Κύπρο μέσα στους χειμερινούς μήνες.
Να σημειώσω, επίσης, και τη συμφωνία που
πετύχαμε κατά την πρόσφατη επίσκεψή μας στο Κουβέιτ για την άρση των
υφισταμένων εμποδίων στις επισκέψεις Κουβετιανών και την εγκαθίδρυση
απευθείας πτήσεων με τη χώρα μας.
Είναι καλά γνωστό σε όλους μας ότι οι
μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι η ραχοκοκαλιά της κυπριακής οικονομίας. Η
πλειονότητα των μέτρων που προωθούμε στοχεύουν στη στήριξη αυτών των
επιχειρήσεων και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους. Σε περιόδους
οικονομικής κρίσης, ενέργειες που στοχεύουν στη διευκόλυνση της
δανειοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στη μείωση της
γραφειοκρατίας και στην απλοποίηση διαδικασιών θεωρούνται επιβεβλημένες
προς όφελός τους.
Θα ήταν παράλειψή μου να μην αναφερθώ και
στα μέτρα που εξαγγείλαμε πρόσφατα για εκσυγχρονισμό των θεσμών και του
κράτους. Τα μέτρα αυτά στοχεύουν, μεταξύ άλλων, στη βελτίωση της
αποδοτικότητας της δημόσιας υπηρεσίας έτσι ώστε να βελτιωθεί η
εξυπηρέτηση των επιχειρήσεων και των πολιτών μας γενικά. Η χρηστή
διοίκηση, η μείωση της γραφειοκρατίας και της αδιαφάνειας αποτέλεσαν
προσωπικές μου προεκλογικές δεσμεύσεις και ως εκ τούτου, άμεσα και
αποφασιστικά, προχωρούμε τώρα σε δραστικές τομές, όπως ακριβώς έχουμε
υποσχεθεί στους πολίτες. Πρωταρχικός στόχος παραμένει η δημιουργία ενός
ευέλικτου, αποτελεσματικού και φιλικού προς τον πολίτη και την
επιχείρηση κράτους και, βεβαίως, ελκυστικού για τους ξένους επενδυτές.
Η Κυβέρνηση, και εγώ ο ίδιος προσωπικά,
έχουμε ξεκινήσει εκστρατεία προσέλκυσης ξένων επενδύσεων οι οποίες
αναμένεται να συνεισφέρουν σημαντικά στη ρευστότητα της κυπριακής
αγοράς. Η προσέλκυση ξένων επενδύσεων συνιστά ύψιστη προτεραιότητα της
Κυβέρνησης, δεδομένων των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός μας
τομέας. Οι ξένες επενδύσεις είναι καταλύτης για την οικονομική ανάπτυξη,
το επιχειρηματικό περιβάλλον, την απασχόληση και κατʼ επέκταση την
ευημερία της χώρας μας. Η προσέλκυση ξένων επενδύσεων είναι ένας τομέας
όπου χρειάζεται να δώσουμε περισσότερη έμφαση, ακριβώς γιατί προσφέρει
ευκαιρίες για άμεσες δράσεις, ικανές όχι μόνο να αναχαιτίσουν τις
επιπτώσεις της κρίσης αλλά και να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις
επανεκκίνησης της οικονομίας.
Πιστεύω ακράδαντα ότι η Κύπρος είναι και
μπορεί να παραμείνει ένας εξαιρετικός επενδυτικός προορισμός λόγω του
ευνοϊκού φορολογικού μας συστήματος, της υψηλής ποιότητας των υπηρεσιών
μας και του άρτια καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού μας.
Σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να τονίσω και
τη γεωστρατηγική σημασία της χώρας μας ως παράγοντα σταθερότητας και
ασφάλειας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, γεγονός που
αναγνωρίζεται από σημαντικές δυνάμεις του κόσμου.
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι το
οικονομικό περιβάλλον θα εξακολουθήσει να είναι δύσκολο. Η Κυβέρνηση θα
συνεχίσει να παρακολουθεί στενά και συστηματικά τις εξελίξεις και θα
είναι έτοιμη για προώθηση πρόσθετων μέτρων εάν κριθεί αναγκαίο.
Καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε προβλήματα που αφορούν την οικονομική
ανάπτυξη, δημοσιονομικές ανισοσκέλιες και στρεβλώσεις που παρατηρούνται
σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας και στον τραπεζικό τομέα.
Αναλογιζόμενος το μέγεθος όλων αυτών των
προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε και την ευθύνη που έχουμε ως ηγεσία αυτού
του τόπου, απευθύνω έκκληση για συνέχιση του πνεύματος συνεργασίας που
έχει επιδειχθεί μέχρι στιγμής από όλα τα πολιτικά κόμματα και από τα
κοινωνικά σύνολα.
Σημειώνω ιδιαίτερα τον ρόλο που
διαδραματίζουν οι επιχειρηματίες, μέλη του ΚΕΒΕ, και τις προσπάθειές
τους για την παλινόρθωση της οικονομίας μας, μέσα από τις δυσκολίες που
όλοι βιώνουμε, και τους καλώ να συνεχίσουν με τον ίδιο ζήλο και την ίδια
φιλοτιμία. Θέλω να τονίσω πως η Κυβέρνηση είναι έτοιμη να ακούσει τις
ιδέες, τις προτάσεις και τις εισηγήσεις σας προκειμένου μαζί να
προχωρήσουμε για το καλό και το συμφέρον και της χώρας μας. Οι στιγμές
είναι κρίσιμες και η ενότητα μεταξύ μας είναι απολύτως απαραίτητη για να
αντιμετωπίσουμε όσο καλύτερα γίνεται τις μεγάλες προκλήσεις.
