Ο Υπουργός Οικονομικών
κ. Χάρης Γεωργιάδης μίλησε σήμερα στο 9ο Συνέδριο του Economist στη Λευκωσία με τίτλο «Η Κύπρος σε πορεία διόρθωσης; Ανοιχτή συζήτηση με
την Κυβέρνηση, την Τρόικα και τις επιχειρήσεις». Στην ομιλία του ο Υπουργός
Οικονομικών ανέφερε:
«Ευχαριστώ για την πρόσκληση
και την ευκαιρία που μου δίνετε να συμμετάσχω σε αυτή την ανοιχτή συζήτηση.
Επιτρέψτε μου, επίσης, να
καλωσορίσω εκ νέου τους επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Τρόικας στην Κύπρο, αλλά
κυρίως να καλωσορίσω τον Έλληνα Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών κ. Χρήστο Σταϊκούρα
και να τον επαινέσω για τις προσπάθειες και την αποφασιστικότητα της Ελληνικής Κυβέρνησης
και του ελληνικού λαού.
Αγαπητοί φίλοι,
Βρίσκεται η Κύπρος σε
πορεία διόρθωσης, ερωτόμαστε. Οδηγεί το πρόγραμμα σταθερότητας την Κύπρο στην ανάπτυξη
και την ευημερία;
Θα μπορούσε να πει κανείς
ότι αυτό, ουσιαστικά, είναι η ερώτηση των 20 ή των 23 δισεκατομμυρίων ευρώ. Σε αυτό
το ποσό ανήλθε η διάσωση με ίδια μέσα (bail-in) που επιβλήθηκε στους ανασφάλιστους καταθέτες, μαζί με
το χρηματοδοτικό κονδύλιο του προγράμματος και την ενίσχυση που αναμένεται από
τις ιδιωτικοποιήσεις και την ανταλλαγή ενεργητικού προς οφειλές. Συνεπώς, θα μπορούσε
να πει κανείς ότι καλά θα κάνει να αποδώσει καρπούς!
Ας μην προτρέχουμε όμως.
Γιατί αν είναι να αποφασίσουμε αν η Κύπρος είναι σε πορεία διόρθωσης, πρέπει να
αναρωτηθούμε ποιο ήταν το πρόβλημα εξαρχής. Τι είναι αυτό που προσπαθούμε να διορθώσουμε;
Το πρόβλημα της κυπριακής
οικονομίας σχετίζεται, από τη μία, με τη μη βιώσιμη πορεία των δημόσιων οικονομικών
μας. Ο δημόσιος τομέας δαπανούσε ολοένα και περισσότερα, την ίδια ώρα που τα έσοδα
είχαν αρχίσει να μειώνονται ως αποτέλεσμα της μειωμένης οικονομικής
δραστηριότητας.
Η κατεύθυνση των
δημόσιων δαπανών δεν ήταν καλά μελετημένη επίσης, καθώς αποτελείτο κατά κύριο
λόγο και ολοένα και περισσότερο από δαπάνες σχετικές τη μισθοδοσία και τις
συντάξεις όπως και από αυξανόμενες αλλά μη στοχευμένες και μάλλον
αναποτελεσματικές δαπάνες κοινωνικής προστασίας. Αλλεπάλληλες αυξήσεις στη
φορολογία άρχισαν να επιβάλλονται για τη συντήρηση των αυξημένων δημόσιων
δαπανών πολύ πριν το Μνημόνιο Συναντίληψης. Και αυτό οδήγησε σε περαιτέρω
μείωση της οικονομικής δραστηριότητας.
Ωστόσο υπήρχαν
προβλήματα και στον ιδιωτικό τομέα. Ο ιδιωτικός τομέας δαπανούσε περισσότερα
από όσα κέρδιζε ή παρήγαγε. Και αυτό σχετίζεται άμεσα με τον υπερμεγέθη εγχώριο
τραπεζικό τομέα και με τη μη βιώσιμη πιστωτική επέκταση της τελευταίας
δεκαετίας.
Ο τραπεζικός τομέας
χρηματοδοτούσε, όχι τόσο πραγματικές επενδύσεις που με τη σειρά τους θα τόνωναν
την παραγωγική ικανότητα της χώρας, αλλά την κατανάλωση μάλλον και τη φούσκα των
ακινήτων. Τα δάνεια δεν χορηγούνταν τόσο στη βάση καλά μελετημένων
επιχειρηματικών σχεδίων και μιας θεωρούμενης δυνατότητας αποπληρωμής, αλλά στη
βάση εγγυήσεων. Εγγυήσεων οι οποίες, παρεμπιπτόντως, μέχρι σήμερα ήταν πρακτικά
αδύνατο να διεκδικηθούν.
Συνεπώς το πρόβλημα
ήταν, ουσιαστικά, πολυδιάστατο και μεγάλο. Ακόμη και η απώλεια πρόσβασης στις
αγορές για την Κύπρο, την άνοιξη του 2011, αντιμετωπίστηκε με
αναποφασιστικότητα και δισταγμό. Ασύνετες πολιτικές αποφάσεις συνδυάστηκαν με
σαφέστατα αμελείς και πιθανώς εγκληματικές ενέργειες στον τραπεζικό τομέα.
Νωρίτερα φέτος φτάσαμε σε σημείο χωρίς επιστροφή.
Και εδώ μπαίνει το
πρόγραμμα οικονομικής αναπροσαρμογής ή για να αναφέρω το πλήρες όνομά του, το
Μνημόνιο Συναντίληψης για τη Δεσμευτική Ειδική Οικονομική Πολιτική.
Πρόκειται για ένα
φιλόδοξο και απαιτητικό πρόγραμμα με πολύ στενά χρονοδιαγράμματα και πολύ
συγκεκριμένες κατευθύνσεις πολιτικής. Επιτρέψτε μου να επισημάνω τη λέξη
«δεσμευτική» καθώς θα πρέπει να είναι σαφές σε όλους ότι ο δανεισμός από τον
Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, παρόλο που
είναι ελκυστικός ως προς την εξυπηρέτηση και τους όρους αποπληρωμής,
προσφέρεται μόνο στη βάση της δεσμευτικής αυτής πολιτικής. Εν πάση περιπτώσει,
είναι ένα πρόγραμμα το οποίο είμαστε αποφασισμένοι να εφαρμόσουμε πλήρως και
αποτελεσματικά.
Ο πρώτος πυλώνας αφορά
στην αναδιάρθρωση, ανακεφαλαιοποίηση και βελτιωμένη εποπτεία του τραπεζικού
συστήματος. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το τραπεζικό σύστημα ήταν στα πρόθυρα της
κατάρρευσης πριν από μόλις μερικούς μήνες και, παρά τις κάποιες λυπηρές
καθυστερήσεις που ακολούθησαν, η πρόοδος που έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής
είναι αξιοσημείωτη.
Ο δεύτερος πυλώνας
σχετίζεται με τη δημοσιονομική εξυγίανση. Και εδώ ήμασταν πολύ αποφασισμένοι να
κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για να επαναφέρουμε τα δημόσια οικονομικά σε μια
διορθωτική πορεία, από την αρχή.
Ο τελευταίος και
σημαντικός πυλώνας έχει να κάνει με μέτρα διαθρωτικού χαρακτήρα όπως είναι η
μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα, η μεταρρύθμιση του τομέα της υγειονομικής
περίθαλψης, η μεταρρύθμιση του τομέα της πρόνοιας και φυσικά η προοπτική των
ιδιωτικοποιήσεων.
Για όλες αυτές τις
μεγάλες μεταρρυθμίσεις, είμαστε έτοιμοι να διαβουλευθούμε και να εξετάσουμε
όλες τις επιλογές. Αλλά είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε. Μέσα από αυτές
τις μεταρρυθμίσεις θέτουμε τα θεμέλια για ένα νέο, πιο βιώσιμο και πιο αειφόρο
οικονομικό μοντέλο για την Κύπρο.
Μπορεί να μην συμφωνούμε
όλοι με όλες τις πρόνοιες του Μνημονίου Συναντίληψης. Υπάρχει η υπογραφή μου
στο έγγραφο αλλά και εγώ έχω κάποιες αμφιβολίες για κάποια θέματα.
Για παράδειγμα δεν είμαι
ευχαριστημένος με όλη τη φορολογία που συμπεριλήφθηκε στο αρχικό Μνημόνιο
Συναντίληψης. Από τη στιγμή, όμως, που συμφωνήθηκε και επιβλήθηκε δεν είναι
τόσο εύκολο να πας πίσω και να την αλλάξεις. Αλλά, τουλάχιστον, αυτή η
Κυβέρνηση, όσον αφορά στη δημοσιονομική εξυγίανση, επικεντρώνεται και θα
συνεχίσει να επικεντρώνεται στις δαπάνες. Δεν θα αυξήσουμε περισσότερο τη
φορολογία και αυτό είναι ένα ξεκάθαρο μήνυμα το οποίο θέλω να επαναλάβω.
Υπάρχουν και άλλοι όροι
όπου πολλά εξαρτώνται από τις λεπτομέρειες εφαρμογής. Ως Υπουργός Οικονομικών
δεν θα συγκατατεθώ σε ένα Εθνικό Σχέδιο Υγείας το οποίο θα διατρέχει τον
κίνδυνο δημιουργίας μιας νέας δημοσιονομικής μαύρης τρύπας. Αλλά θα είμαι έτοιμος
να υποστηρίξω πλήρως ένα Εθνικό Σχέδιο Υγείας το οποίο θα εξορθολογίζει τις
δαπάνες, θα μεγιστοποιεί την αποτελεσματικότητα και την αυτονομία των δημόσιων
νοσοκομείων και θα διασφαλίζει τη βέλτιστη χρήση τόσο των δημόσιων όσο και των
ιδιωτικών πόρων.
Θα μπορούσα να αναφερθώ
σε ένα-δύο επιπρόσθετα ζητήματα, αλλά δεν θα το κάνω γιατί η έκφραση στα
πρόσωπα των αντιπροσώπων της Τρόικας έχει ήδη αρχίσει να αλλάζει.
Το πιο σημαντικό είναι
να καταστεί σαφές ότι κανένα έγγραφο πολιτικής και ιδιαίτερα ένα τόσο ευρύ και
περιεκτικό έγγραφο πολιτικής δεν θα μπορούσε να μας βρει όλους σύμφωνους. Ακόμα
και χωρίς την παρέμβαση της Τρόικας δεν θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε πλήρως
μεταξύ μας. Και τώρα που το σκέφτομαι, χωρίς την παρέμβαση της Τρόικας δεν θα
συμφωνούσαμε σε τίποτε μεταξύ μας.
Συνεπώς, θα πρέπει να
προχωρήσουμε. Έχουμε σχέδιο δράσης. Περιλαμβάνει πολλά από αυτά που θα έπρεπε
να είχαν γίνει στην Κύπρο εδώ και καιρό. Είναι ένα σχέδιο το οποίο αποσκοπεί
στο να διορθώσει τα δημόσια οικονομικά και το τραπεζικό σύστημα και όχι μόνο.
Εναπόκειται σε μας να το συμπληρώσουμε με πρωτοβουλίες οι οποίες θα ενθαρρύνουν
την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις.
Έχουμε σχέδιο. Ας
μείνουμε προσηλωμένοι και ας το εφαρμόσουμε.
_____________
