Να μη μεταδοθεί πριν τις 9 μ.μ.
Αγαπητοί φίλες και φίλοι,
Για πολλοστή φορά συγκεντρωθήκαμε, εδώ στην
ακριτική Δερύνεια, στο ελεύθερο τμήμα της Αμμοχώστου, για να
αγναντέψουμε την αγαπημένη πόλη του Ευαγόρα, τη θαλασσοφίλητη Αμμόχωστο,
και να διατρανώσουμε την απόφασή μας πως ποτέ δεν θα σταματήσουμε να
διεκδικούμε την απελευθέρωση και την επιστροφή της στους νόμιμους
κατοίκους της.
Είμαστε ξανά εδώ, αγκαλιά με την Αμμόχωστο,
για να διαλαλήσουμε παντού ότι δεν θα συμβιβαστούμε με τα τετελεσμένα
που έφερε η κατοχή και η ντε φάκτο διχοτόμηση του νησιού μας. Για να
διακηρύξουμε ότι θα διαθέσουμε το άπαν των δυνάμεών μας για την
επανένωση του τόπου μας, μέσα από μια λύση που θα αποκαθιστά τα δίκαια,
τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του λαού μας.
Δεν βρίσκομαι εδώ για να επαναλάβω
τετριμμένα συνθήματα και κενές διακηρύξεις για την επιστροφή της
αγαπημένης πόλης. Είναι καιρός να θέσουμε τον δάκτυλον εις τον τύπο των
ήλων και μέσα από ώριμο προβληματισμό και την αναγνώριση λαθών και
παραλείψεών μας να ανασκοπήσουμε την πολιτική μας και να χαράξουμε τη
στρατηγική εκείνη που θα οδηγήσει τα βήματά μας στη βασιλεύουσα πόλη.
Από την κατάληψή της, η επιστροφή της
Αμμοχώστου μπήκε στην ατζέντα των συζητήσεων ως θέμα προτεραιότητας.
Όμως, από μια πόλη υπό επιστροφή, στην πορεία των χρόνων, μετατράπηκε σε
μία πόλη φάντασμα.
Η ωραιότερη πόλη της Κύπρου είναι μια πόλη
νεκρή, χωρίς κατοίκους, χωρίς ζωή, με κατεστραμμένα ακόμη από τους
βομβαρδισμούς τα κτίρια και τα πολυώροφα ξενοδοχεία της. Σπίτια
ετοιμόρροπα, αυτοκίνητα εγκαταλελειμμένα, αμμουδιές έρημες, δρόμοι
χορταριασμένοι. Μια ολόκληρη πόλη χωρίς ζωή· δεν υπάρχει άλλη με αυτό το
καθεστώς σε ολόκληρο τον κόσμο.
Καμιά λογική δεν μπορεί να δικαιολογήσει την
επιμονή των Τούρκων να κρατούν μια πόλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό
απάνθρωπη ομηρία, στερώντας την από το βασικό της συστατικό, την
ανθρώπινη ζωή και παρουσία.
Η Αμμόχωστος ήταν από την αρχή υπόθεση
ειδικού καθεστώτος και περίπτωση προτεραιότητας για επιστροφή στους
κατοίκους της. Από το 1978 στην έκθεσή του ο τότε Γενικός Γραμματέας των
Ηνωμένων Εθνών ανέφερε προς το Συμβούλιο Ασφαλείας πως «είχε ωριμάσει ο
καιρός για να αντιμετωπισθούν ορισμένες σημαντικές πτυχές του εδαφικού»
και ότι «το καθεστώς της Αμμοχώστου μπορούσε να προσφέρει μια ευκαιρία
αυτού του είδους».
Από τότε, πολλές προτάσεις και σχέδια
επιστροφής της μπαινόβγαιναν στην ατζέντα του Κυπριακού. Από τότε οι
Αμμοχωστιανοί έζησαν πολλές προσδοκίες και ισάριθμες απογοητεύσεις.
Πήγαιναν στην πόλη τους με την καρδιά και επέστρεφαν στην σκληρή
πραγματικότητα της προσφυγιάς. Ετοίμαζαν τις βαλίτσες τους και ύστερα
τις χαλούσαν. Έγιναν το πειραματόζωο του Κυπριακού. Πότε λόγω της
τουρκικής αδιαλλαξίας και άλλοτε από δικές μας αδυναμίες και
λανθασμένους υπολογισμούς και σχεδιασμούς.
Δυστυχώς, τα πολλά και ισχυρά ψηφίσματα, τα
σχέδια και οι προτάσεις για την Αμμόχωστο δεν αξιοποιήθηκαν από το φόβο
μιας λανθασμένης αντίληψης περί Αμμοχωστοποίησης του Κυπριακού.
Η Αμμόχωστος είναι μία κρίσιμη δοκιμασία για
όλους μας, αλλά πρωτίστως για την Τουρκία, όπως είπε ο Δήμαρχος της
πόλης Αλέξης Γαλανός, και θα συμφωνήσω μαζί του. Υπό άλλες συνθήκες, με
μια διαλλακτική και συνεργάσιμη Τουρκία στο τραπέζι των συνομιλιών, η
Αμμόχωστος θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ουσιαστικό μέτρο οικοδόμησης
εμπιστοσύνης, μια μεγάλη ευκαιρία και πρόκληση δημιουργίας συνθηκών για
την επανένωση της Κύπρου.
Πράγματι. Η Αμμόχωστος μπορεί και πρέπει να
αποτελέσει το κρίσιμο τεστ για το κοινό μέλλον των δύο κοινοτήτων στην
Κύπρο. Κατέχεται αποκλειστικά από τουρκικά στρατεύματα και μέσα από αυτό
καταδεικνύονται τα στοιχεία της εισβολής και της κατοχής. Η περίπτωση
της Αμμοχώστου εκθέτει την απάνθρωπη στάση και την αδιαλλαξία της
Τουρκίας. Τη θέτει ενώπιον των βαρύτατων ευθυνών της και καταρρίπτει την
ανυπόστατη επιχειρηματολογία ότι η εισβολή έγινε δήθεν για την
προστασία των Τουρκοκυπρίων.
Την περίοδο που διανύουμε μέχρι τον Οκτώβριο
την αξιοποιούμε τόσο σε επίπεδο ανάκαμψης της οικονομίας όσο και σε
επίπεδο ορθής προετοιμασίας και δημιουργίας του κατάλληλου κλίματος, με
στόχο όταν επαναρχίσουν οι συνομιλίες να είναι ουσιαστικές και
αποτελεσματικές. Η οικονομική κρίση που βιώνουμε κάθε άλλο παρά μας έχει
αποπροσανατολίσει από το μεγάλο μας στόχο να επιλύσουμε το κυπριακό
πρόβλημα και να επανενώσουμε την πατρίδα μας.
Η βούληση μας για λύση του Κυπριακού είναι
ισχυρότατη και η προετοιμασία μας για τις συνομιλίες συνεχής. Αλλά για
να επαναρχίσουν οι συνομιλίες θα πρέπει να έχουν διαμορφωθεί οι
κατάλληλες συνθήκες για ουσιαστική διαπραγμάτευση που να οδηγήσει σε
απτά αποτελέσματα.
Σε αυτό το πλαίσιο έχουμε ξεκαθαρίσει ότι η
τρέχουσα οικονομική κρίση και η επικέντρωσή μας στην προσπάθεια για
αντιμετώπιση της δεν επιτρέπει, προς το παρόν, την επανάληψη των
συνομιλιών. Η θέση μας αυτή έχει εξηγηθεί και έγινε κατανοητή από τον
διεθνή παράγοντα.
Χρειάζεται, όμως, να γίνουν και σημαντικές
κινήσεις προκειμένου να κτίσουμε γέφυρες περαιτέρω εμπιστοσύνης και
συνεργασίας για την επίλυση του Κυπριακού, όπως και να υπάρξουν
καλύτερες συνθήκες διαπραγμάτευσης χωρίς υπεκφυγές, σκοπιμότητες και
κωλυσιεργίες. Προς αυτή την κατεύθυνση υποβάλαμε πρόταση για την
επιστροφή της Αμμοχώστου με παράλληλη δυνατότητα χρήσης του λιμανιού της
για εξαγωγές προς χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παρόμοιες κινήσεις μπορούν να είναι η
εφαρμογή του πρωτοκόλλου της Άγκυρας, καθώς και το ξεπάγωμα κεφαλαίων
που έχουν παγώσει με απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις ενταξιακές
διαπραγματεύσεις της Τουρκίας. Είναι κινήσεις οι οποίες εκτιμούμε ότι
θα δημιουργήσουν μια νέα κατάσταση, ένα νέο κλίμα που θα βοηθήσει στην
προώθηση της διαδικασίας. Μια τέτοια εξέλιξη, όπως η επιστροφή της
Αμμοχώστου, είμαστε βέβαιοι ότι θα βοηθήσει στην αποκατάσταση της
εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων, θα ενισχύσει την πίστη και την
αισιοδοξία για την τελική λύση και για πολλοστή φορά θα αποδείξει στην
πράξη πως είναι δυνατή η αρμονική συμβίωση Ελληνοκυπρίων και
Τουρκοκυπρίων σε συνθήκες ευημερίας και ειρήνης.
Σε αυτό το σημείο θεωρώ σκόπιμο να απευθυνθώ
στους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας, τους οποίους θέλω να διαβεβαιώσω
πως πρόθεση και επιθυμία μου είναι η λύση του Κυπριακού το συντομότερο,
με τρόπο που θα αποκαθιστά τα ανθρώπινα δικαιώματα για όλους τους
πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Γι’ αυτό και τους καλώ να γίνουν
συνεργοί στην προσπάθεια για την επανένωση και τη δημιουργία μιας
πατρίδας χωρίς κατοχικά στρατεύματα. Μιας ευρωπαϊκής, ειρηνικής και
ευημερούσας Κύπρου, στη βάση μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας που
θα μπορεί να λειτουργήσει και να επιβιώσει σε συνθήκες σιγουριάς και
ασφάλειας.
Απευθυνόμενος την ίδια ώρα στην τουρκική
ηγεσία, θα ήθελα να επαναλάβω πως είμαστε αποφασισμένοι να εργαστούμε
για την οικοδόμηση μιας νέας σχέσης μεταξύ της Κύπρου και της Τουρκίας
που θα οδηγεί στην επίλυση του Κυπριακού με άρση των κατοχικών
δεδομένων, συμβάλλοντας έτσι στην περιφερειακή ειρήνη, σταθερότητα και
ευημερία. Επιθυμώ να τονίσω πως είναι δεδηλωμένη η θέση των εκάστοτε
κυβερνήσεων υπέρ του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της Τουρκίας. Ωστόσο,
εναπόκειται στην ίδια να αποδείξει στην πράξη ότι έχει θέση στην
Ευρωπαϊκή Ένωση.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η μεταβολή της
τουρκικής στάσης έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενός κράτους πλήρους
μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και η εγκατάλειψη αναχρονιστικών και
επικίνδυνων πολιτικών που μέχρι τώρα ακολουθεί η Άγκυρα έναντι των
γειτόνων της.
Η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην
Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας, σε συνδυασμό με
παλαιότερες ανακαλύψεις κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Οικονομική Ζώνη
του Ισραήλ, δημιουργεί νέα γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά δεδομένα στον
χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου και ανοίγει νέες προοπτικές για τη χώρα
μας, τις οποίες είμαστε αποφασισμένοι να αξιοποιήσουμε κατάλληλα,
διασφαλίζοντας τα κυριαρχικά μας δικαιώματα και τα οικονομικά μας
συμφέροντα.
Είναι ισχυρή πεποίθησή μου πως η ενέργεια
δεν πρέπει να αποτελεί πηγή διένεξης, αλλά εργαλείο, μέσο και αφορμή για
επίλυση των διαφορών σε περιφερειακό επίπεδο. Δυστυχώς, το όραμα μας
για επίτευξη ειρήνης και ασφάλειας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου
δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί ενόσω η Τουρκία αφενός κατέχει το 37%
του εδάφους μας και αφετέρου αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της
Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αποκλειστική Οικονομική μας Ζώνη.
Είναι καλά γνωστό πως η δική μας επιδίωξη
είναι η επίτευξη μιας λύσης στην Κύπρο με βάση τις Συμφωνίες Κορυφής του
1977 και 1979, τα σχετικά Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του
Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες και που θα
διασφαλίζει για όλους τους πολίτες της τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα
και τις βασικές ελευθερίες. Μια τέτοια λύση θα συνέβαλλε αποφασιστικά
στην επίτευξη του στόχου της μετατροπής της ευρύτερης γειτνιάζουσας
περιοχής μας σε περιοχή σταθερότητας και ευημερίας.
Ασφαλώς, οι προσπάθειες για επίτευξη λύσης
δεν θα πρέπει να παραγνωρίζουν την ιδιότητά μας ως ευρωπαϊκό κράτος.
Συναφώς, επιδίωξη μας είναι η ενεργός και ουσιαστική εμπλοκή της
Ευρωπαϊκής Ένωσης και όλων των άλλων φίλων χωρών που ειλικρινά επιθυμούν
τον τερματισμό μιας απαράδεκτης για τα ευρωπαϊκά και διεθνή δεδομένα
κατάστασης, με στόχο τη δημιουργία ενός σύγχρονου, λειτουργικού και
ενωμένου ευρωπαϊκού κράτους που δεν θα επιτρέπει σε κανένα να αμφισβητεί
τη μια και μόνη κυριαρχία, διεθνή προσωπικότητα και ιθαγένεια του.
Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,
Έχουν περάσει σχεδόν τέσσερις δεκαετίες από
το μαύρο εκείνο καλοκαίρι. Τα κυνηγημένα από τον Αττίλα παιδιά του ‘74
είναι σήμερα πενηντάρηδες και οι μεσήλικες έχουν οι πλείστοι αποβιώσει
με τον καημό της επιστροφής. Οι Αμμοχωστιανοί που σε ώριμη ηλικία, τότε,
εγκατέλειψαν την πόλη τους υπό την απειλή των τουρκικών αρμάτων είναι
ίσως οι πιο τραγικοί χαρακτήρες του κυπριακού δράματος. Είναι εδώ, μια
ανάσα από τη γη τους, αλλά δεν μπορούν να την αγγίξουν. Είναι οι φορείς
της κοινωνικής και πολιτισμικής εξέλιξης του ελληνικού πληθυσμού της
Αμμοχώστου και των κατεχομένων. Είναι οι σύνδεσμοι του χθες με το αύριο.
Είναι αυτοί που θα αποτελέσουν το συνδετικό κρίκο της επανένωσης του
νησιού μας. Είναι αυτοί που άφησαν στη γη τους το πιο γλυκό και όμορφο
μέρος της ζωής τους και θέλουν και μπορούν να το αναστήσουν και πάλι. Να
δώσουν ξανά ζωή στη γη τους και στη γη των πατέρων τους. Να ποτίσουν
ξανά με τον ιδρώτα της ψυχής τους το χώμα που περπάτησαν, τη γη που
νοσταλγούν, το χώμα που τους γέννησε και τους ανάστησε… την Αμμόχωστο.
Ο αδυσώπητος χρόνος μάς απειλεί θανάσιμα.
Μας σπρώχνει στην οριστική τουρκοποίηση της κατεχόμενης πατρίδας. Δεν
δικαιούμαστε να εθελοτυφλούμε μπροστά στους κινδύνους. Δεν δικαιούμαστε
να κωφεύουμε στο κάλεσμα των γενεών που σβήνουν στην προσφυγιά. Είναι
ιστορική ευθύνη δική μας να αποκαταστήσουμε τα σφάλματα και να
επουλώσουμε τις πληγές του 1974. Να επανεκκινήσουμε την Ιστορία μας και
να συνδέσουμε, στο μέτρο του δυνατού και του εφικτού, το σήμερα και το
αύριο της Κύπρου με την κληρονομιά που αφήσαμε πίσω μας.
Στις σημερινές συνθήκες, οι ομιλίες και οι
διακηρύξεις έχουν νόημα όταν εμπεριέχουν και το στοιχείο της αυτογνωσίας
και της κριτικής. Να συνειδητοποιήσουμε την πραγματικότητα, να τη
συζητήσουμε μεταξύ μας με ειλικρίνεια, να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας και
σεβόμενοι την ιστορία μας να ξεπεράσουμε το παρελθόν μας. Μόνο έτσι θα
επιτύχουμε το στόχο μας.
Από τούτο εδώ το βήμα, από αυτόν τον
συμβολικό χώρο, μια ανάσα από την αγαπημένη πόλη μας, θέλω να επαναλάβω
το ιστορικά αποδεδειγμένο, πως οι εμφύλιες συγκρούσεις οδηγούν σε
μείζονες εθνικές καταστροφές. Είναι αδήριτη η ανάγκη της απόλυτης
προσήλωσης όλων μας στις διαδικασίες εκείνες που προάγουν και στηρίζουν
τη νηφάλια πολιτική σκέψη, τον αδογμάτιστο διάλογο, τη διαβουλευτική
δημοκρατία. Ενωμένοι να προχωρήσουμε μαζί για την Αμμόχωστο και για την
επανένωση της πατρίδας μας. Αυτό θα αποτελούσε και την καλύτερη τιμή
προς όσους θυσιάστηκαν γι’ αυτήν, προς όσους άφησαν τη ζωή τους μακριά
από τη γη που τους γέννησε παίρνοντας μαζί τους τον πόνο της προσφυγιάς.
Οφείλουμε να συμπεριφερθούμε με τη μέγιστη
σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Μακριά από εμπάθειες, αφορισμούς και ύβρεις
που δυναμιτίζουν την προσπάθεια για εθνική συναντίληψη, συναίνεση και
συνεννόηση. Μόνον έτσι θα επιτύχουμε το στόχο μας και θα απαλλάξουμε την
πατρίδα μας από την κατοχή.
Αυτό αισθάνομαι ως δικό μου χρέος, αυτό είναι το δικό μου όραμα αλλά και οφειλή στην πατρίδα μας και στις επερχόμενες γενιές.
|
|
