Απαντήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη σε ερωτήσεις δημοσιογράφων

Συνέντευξη Τύπου για τους πρώτους τέσσερις μήνες διακυβέρνησης
Μετά την εναρκτήρια δήλωση του στη σημερινή συνέντευξη Τύπου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης απάντησε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων ως ακολούθως:

Ερώτηση: ΄Eχετε εξηγήσει σε σχέση με τις δυο κρίσιμες συνόδους του Μαρτίου του Eurogroup και για τα αποτελέσματα που υπήρξαν - δηλαδή το κούρεμα καταθέσεων - ότι είχατε βρεθεί προ εκπλήξεως και ενώπιον ωμού εκβιασμού. Αυτό δεν συνιστά, κ. Πρόεδρε, και παραδοχή για σχετικά ελλιπή προετοιμασία σε σχέση με τη διαπραγμάτευση, ελλιπή πολιτική πρόσβαση σε σχέση με όσους θα μπορούσαν να μας προϊδεάσουν για το τι θα βρίσκαμε μπροστά μας καθώς και ελλιπή γνώση των πραγματικών δεδομένων της οικονομίας; Και γιατί να μην σκεφτεί κάποιος σε πέντε μέρες, όταν θα φτάνει το κλιμάκιο της Τρόικας, ότι δεν θα υπάρξει εκ νέου νέα έκπληξη και άρα νέος εκβιασμός και νέο κύμα μέτρων και περαιτέρω ενίσχυση του κλίματος ύφεσης;
Απάντηση: Το πρώτο που έχετε επισημάνει είναι την έλλειψη προετοιμασίας. Θέλω να σας βεβαιώσω ότι με δέσμη από 12 συγκεκριμένα μέτρα που είχαν ζητηθεί και ήταν αντικείμενο διαπραγμάτευσης με την αντιπροσωπεία της Τρόικας είχαμε μεταβεί, παραβιάζοντας αρχικά θέσεις που εθεωρούντο αδιαπραγμάτευτες όπως π.χ. η αύξηση του εταιρικού φόρου από 10% στο 12,5% - όπως ήταν οι διάφορες άλλες - αύξηση της επιβάρυνσης του φόρου επί των καταθέσεων, οι ιδιωτικοποιήσεις κ.ο.κ. Αυτό το οποίο σημείωσα ως έκπληξη ήταν, αν θέλετε, τα όσα έχω κατά καιρούς πει και έχω την εντύπωση ότι δεν επιβάλλεται να επαναλαμβάνονται: Το καλά σχεδιασμένο και η προειλημμένη απόφαση για επιβολή ενός μοντέλου για το οποίο γίνεστε και γινόμαστε όλοι μάρτυρες ότι πλέον θα αποτελεί τον τρόπο λύσης ή αντιμετώπισης των τραπεζικών κρίσεων σε όλες τις χώρες της ΕΕ.
Βεβαίως, αυτό που δίδει, αν θέλετε, και το δικαίωμα της αξίωσης για περαιτέρω βοήθεια είναι το γεγονός πως για το σχέδιο που επεβλήθη στην Κύπρο συζητούνται ακόμα οι τρόποι υλοποίησης του από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με σημαντικές διαφωνίες μεταξύ των εταίρων. Συνεπώς αυτό το οποίο αποτέλεσε την έκπληξη ήταν η εμμονή στην επιβολή ενός μοντέλου που συνεπάγετο το κούρεμα και πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τη μεγάλη διαφοροποίηση της πρώτης από τη δεύτερη απόφαση που εν τη ουσία επεβλήθη, αφού οι τράπεζες, όπως έχω προαναφέρει, από τις 15 μέχρι και τις 28 που έχει επιτευχθεί η δανειακή σύμβαση παρέμεναν κλειστές με απόφαση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας. Και η αγωνία ήταν: Πότε καταρρέει το σύστημα, πότε τερματίζεται ή κηρύττεται στάση πληρωμών. Δεν ήταν η έλλειψη προετοιμασίας, ήταν η συλλογική και συνολική απόφαση ΕΕ, Eurogroup αν θέλετε, ΔΝΤ αλλά και ΕΚΤ στην επιβολή ενός μοντέλου που από εκείνη την ημέρα και μετά αποτελεί το σημείο αναφοράς ή και το σημείο συζήτησης προκειμένου να λύνονται οι τραπεζικές κρίσεις. Νομίζω ότι έχω απαντήσει, δεν θα ήθελα εξάλλου να επιμείνω σε αυτά τα έχω επισημάνει σε επιστολές μου, στις επαφές μου, και με λυπεί όταν ακούω ότι τάχα κλαυθμυρίζω, όταν λέω γεγονότα. Λέω αυτά που συνέβηκαν.
Διευκρινιστική Ερώτηση: Δεν υπάρχει αναφορά, στην ομιλία σας τουλάχιστον, στο εθνικό θέμα, και ιδίως όταν ο κ. Bagis αναφέρεται σε συνομιλία μαζί σας και μάλιστα λέει ότι επικαλείται και σχέδιο του Ban Ki-moon. Δεν ξέρουμε αν υπάρχει και σχέδιο Ban Ki-moon ή αν κάποιοι άρχισαν ήδη να μετονομάζουν το σχέδιο Ανάν σε σχέδιο Ban Ki-moon.
Απάντηση: Είμαι σίγουρος ότι μιλά για αντιδιαστολή του σχεδίου Ανάν που του είπα ότι δεν μπορεί να επανέλθει. Ενημέρωσα το Εθνικό Συμβούλιο για την ενώπιον του κ. Παπούλια συνάντηση με τον κ. Bagis και συνεπώς δεν έχω τι να προσθέσω. Η μη αναφορά στο εθνικό θέμα οφείλεται στο γεγονός ότι η επικέντρωση της προσοχής μας αυτή την ώρα είναι στην αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων και, βεβαίως, όπως ξέρετε μέσα και από τη συνάντηση των αρχηγών αλλά και τη διήμερη σύνοδο του Εθνικού Συμβουλίου στις 16 και 17 Ιουλίου, αρχίζει και η προετοιμασία για αντιμετώπιση των όσων θα έχουμε μπροστά μας προκειμένου να ετοιμαστούμε για ένα νέο κύκλο συνομιλιών.
Ερώτηση: Θα αναφερθώ στα περιοριστικά μέτρα έχοντας υπόψη και τα όσα αναφέρατε πριν κανένα μήνα σε συνέντευξη σας στην εφημερίδα Le Figaro ότι η ύπαρξη αυτών των μέτρων διατηρεί και την έλλειψη εμπιστοσύνης. Με δεδομένο ότι το τελευταίο διάταγμα ανανεώθηκε για τρεις εβδομάδες και έχοντας υπόψη και ένα δημοσίευμα των New York Times που επικαλείται και δηλώσεις επιφανών επιχειρηματιών στην Κύπρο ότι όσο υπάρχουν περιοριστικά μέτρα ουσιαστικά η Κύπρος είναι εκτός Ευρωζώνης, δεν ξέρω πόσο σας προβληματίζει το γεγονός ότι η Τρόικα σε επανειλημμένες αιτήσεις μας ή απαιτήσεις μας για ουσιαστικές χαλαρώσεις δεν δίνει το πράσινο φως, έχοντας υπόψη και δεδομένο ότι σε άλλες χώρες που ισχύουν περιοριστικά μέτρα, όπως η Ισλανδία, εδώ και πέντε χρόνια ακόμα ισχύουν. Ο Υπουργός Οικονομικών προχθές έδωσε ένα μήνυμα ότι μέχρι το τέλος του χρόνου ευελπιστούμε αυτά τα μέτρα να αρθούν πλήρως. Μπορείτε να διαβεβαιώσετε ότι θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν ώστε αυτά να μην ισχύσουν για τόσο μεγάλο διάστημα όσο σε άλλες χώρες;
Απάντηση: Πιστεύω ότι το πρώτο μέτρο που θα βοηθήσει στην σταθεροποίηση και σταδιακά στην άρση των περιοριστικών μέτρων είναι η έξοδος της Τράπεζας Κύπρου από το καθεστώς εξυγίανσης. Όπως καλά γνωρίζετε, η εξυγιαντική Αρχή είναι η Κεντρική Τράπεζα, βρισκόμαστε σε διαβούλευση, και νομίζω ότι πλέον τα πράγματα έχουν τροχοδρομηθεί, υπήρξε όντως μια καθυστέρηση στον διορισμό Διοικητικού Συμβουλίου και Εκτελεστικού Διευθυντή όμως προσχωρούμε και ευελπιστώ ότι και με τον διάλογο που θα συνεχίσει με την ΕΚΤ θα πετύχουμε την σταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Θέλω να επαναλάβω ότι αυτά που δήλωσε ο Υπουργός Οικονομικών είναι και η πρόθεσή μας και δεν θα ήθελα με κανένα τρόπο να δώσω την εικόνα ότι μπορεί να μείνουμε στον γύψο γιατί αυτό θα αποτελεί τροχοπέδη στην επιδιωκόμενη ανάπτυξη.
Ερώτηση: Με αφορμή την αναφορά σας στους New York Times ότι η Κύπρος είναι εκτός Ευρωζώνης, εννοώντας φαντάζομαι τους τραπεζικούς περιορισμούς και γενικότερα την περίεργη όπως την χαρακτηρίσατε και εσείς κατάσταση, θα ήθελα να σας ρωτήσω το εξής: Έχετε επεξεργαστεί σενάρια σε περίπτωση που επί της ουσίας βρεθούμε εκτός της Ευρωζώνης; Αν ο μη γένοιτο η Τράπεζα Κύπρου δεν τα καταφέρει και βρεθούμε σε ένα πολύ δύσκολο σενάριο.
Απάντηση: ΄Εχουμε επεξεργαστεί όλα τα σενάρια. ΄Ηδη παρεδόθη μια μελέτη από πλευράς του Συμβουλίου Εθνικής Οικονομίας. Ούτε το ένα ενδεχόμενο υπάρχει, ούτε το άλλο μελετάται. Δηλαδή ούτε προσβλέπω αλλά αντίθετα ευελπιστώ ότι η Τράπεζα Κύπρου θα είναι μια υγιής τράπεζα και θα ανακάμψει πλήρως από τις περιπέτειες λόγω της συγχώνευσης με τη Λαϊκή ενώ την ίδια ώρα δεν μελετάται ποσώς το ενδεχόμενο εξόδου από την Ευρωζώνη ή από το ευρώ γιατί θα ήταν η καταστροφικότερη των αποφάσεων και θα οδηγούσε στην κατάρρευση του κράτους.
Ερώτηση: ΄Εχετε πει μάλλον ότι δεν ήταν θέμα έλλειψης προετοιμασίας η απόφαση του Eurogroup αλλά ήταν μια καλά σχεδιασμένη απόφαση για την επιβολή ενός μοντέλου που θα ισχύσει και για τις άλλες χώρες. Εγώ θα ήθελα να αναφερθώ σε μια δήλωση του Αρχιεπισκόπου μετά από συνάντηση μαζί σας. Είπε ότι του εκμυστηρευτήκατε ότι πήγαμε απροετοίμαστοι και αδιάβαστοι, ενώπιον των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης αυτό, γι’ αυτό σας το αναφέρω. Επιπλέον, πριν από δύο μέρες και ο Ρώσος Πρέσβης στην Κύπρο είπε ότι και ο κ. Σαρρής μετέβη στη Μόσχα απροετοίμαστος - με προτάσεις απροετοίμαστες και μη καλά μελετημένες για διαβούλευση. Θα ήθελα να ρωτήσω: Όντως αυτές τις πιο κρίσιμες μέρες για την Κύπρο πήγαμε απροετοίμαστοι;
Απάντηση: Πρώτον και πάνω από όλα, ο Μακαριότατος ουδέποτε δήλωσε ότι του εκμυστηρεύτηκα ότι πήγαμε απροετοίμαστοι. Εκείνο το οποίο είπα στον Μακαριότατο ήταν ότι μας επέβαλαν μία απόφαση και ενδεχόμενα το «εξ απροόπτου μας κατέλαβαν» ήταν η εμμονή σε μία λύση η οποία δεν εσυζητείτο καν στην Κύπρο με την αντιπροσωπεία της Τρόικας. Και συνεπώς, και στην κατ΄ ιδίαν ενημέρωση των μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων επεξήγησα με κάθε λεπτομέρεια και όσον αφορά τις προτάσεις μας και όσον αφορά την προετοιμασία μας. Το θέμα δεν ήταν ότι ήταν οι δικές μας προτάσεις ανεπαρκείς, αλλά η δική τους αποφασιστικότητα να επιβάλουν εκείνο το οποίο επέβαλαν.
Τώρα το θέμα της αναφοράς του κ. Πρέσβη. Απλώς θα σας αναφέρω ότι ο κ. Σαρρής είχε συγκεκριμένες προτάσεις και δεν ήταν μόνο ο κ. Σαρρής, αφού θέλετε πλέον να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, αλλά και ο Υπουργός Ενέργειας, με πλήρη στοιχεία για οτιδήποτε άλλο υπήρχε ενδιαφέρον. Και στη συνομιλία μου με τον Ρώσο Πρόεδρο είχα αναφέρει επακριβώς τα όσα σημεία ενδιέφεραν τις δύο πλευρές προκειμένου να υπάρξει μια θετική από πλευράς Ρωσίας απάντηση.

Με κανένα τρόπο δεν θα επιτρέψω, όμως, μέσα από απαντήσεις προς τον Πρέσβη της Ρωσίας να δοθεί η εικόνα ότι βρισκόμαστε ή ήμασταν έστω και τότε σε αντιπαράθεση με τη Ρωσική Ομοσπονδία. Απλώς να υπενθυμίσω ότι και η Ρωσία είναι μια μεγάλη δύναμη με δικά της συμφέροντα και ας μη ξεχνούμε ότι η προγραμματισμένη συνάντηση που ήταν αμέσως μετά το τέλος του Eurogroup δηλαδή τη Δευτέρα, μία ώρα πριν τη Σύνοδο του Eurogroup, ανεβλήθη για τρεις ημέρες. Μάλιστα, με ανακοίνωση του Olli Rehn εγίνετο σαφέστατο ότι εκείνοι που παρενέβησαν για να αναβάλουν τη συνάντηση δεν ήταν άλλοι από του Ευρωπαίους εταίρους. Τοις φρονίμοις ολίγα.
Ερώτηση: Δεσμευθήκατε πως δεν πρόκειται να υπάρξει κούρεμα καταθέσεων. Δεσμευθήκατε πως δεν πρόκειται να ιδιωτικοποιηθούν ημικρατικοί οργανισμοί. Δεσμευθήκατε με δημόσια διαβεβαίωση ότι έχετε έτοιμη λύση σύναψης δανείου από χώρα ή χώρες που δεν κατονομάσατε, πριν από το Μνημόνιο. Δεσμευτήκατε για πάρα πολλά πράγματα. Από ραδιοφώνου λίγες μέρες πριν από τις Προεδρικές Εκλογές, στον δεύτερο γύρο νομίζω, λέγατε για κομματόσκυλα – δικός σας όρος – τα οποία δεν θα αξιοποιήσετε στη δική σας διακυβέρνηση. Δεσμευθήκατε για πολλά, τα οποία όμως δεν τηρήσατε. Πώς σκοπεύετε να αναστηλώσετε τη διαβρωμένη σας αξιοπιστία ενώπιον του λαού;
Απάντηση: Δεσμεύτηκα πράγματι για πολλά, εξ ου και μακρά ήταν η αναφορά μου σε όσα πράξαμε με βάση εκείνες τις εξαγγελίες και τις δεσμεύσεις. Όμως θέλω να σας παρακαλέσω απλώς να αναλογιστείτε και να προβληματιστείτε: Εάν ήσασταν μπροστά στις επιλογές στις οποίες βρέθηκα σε δεκαπέντε μέρες από την ανάληψη των καθηκόντων μου, τι θα επιλέγατε; Την κατάρρευση του κράτους, τη χρεωκοπία του κράτους ή κάποιες δύσκολες, οδυνηρές, αλλά όχι, οπωσδήποτε, δημοφιλείς αποφάσεις;
Προτίμησα να είμαι ωφέλιμος παρά αρεστός. Προτίμησα να φανώ αναξιόπιστος αντί αξιόπιστος και ηρωικός, βεβαίως, φερόμενος να πω ένα όχι, να επιστρέψω στην πατρίδα μου και στο τέλος να κλαίμε όλοι επί ερειπίων. Ανέλαβα τις ευθύνες μου και ελήφθη η πρώτη απόφαση γιατί έβλεπα τα αδιέξοδα. Τα όσα ακολούθησαν είναι μια σειρά γεγονότων και παραγόντων που είναι καλά γνωστά σε όλους.
Δεσμεύθηκα, λέτε, για να μην γίνουν ιδιωτικοποιήσεις. Μα ήδη αυτές ήσαν συμφωνημένες από τις 23 Νοεμβρίου στο πρώτο Μνημόνιο που συμφωνήθηκε μεταξύ της τότε Κυβέρνησης και της Τρόικας: «Εάν η οικονομία δεν είναι βιώσιμη θα συζητηθεί η ιδιωτικοποίηση των ημικρατικών οργανισμών». Και βεβαίως είπα ότι θα προχωρήσουμε σε τέτοια μοντέλα που δεν θα αποξενώνουν το κράτος από την πλειοψηφία των μετοχών. Δηλαδή μετοχοποίηση με τη διάθεση ενός πακέτου σε στρατηγικούς επενδυτές κατά τρόπον που να μπορεί και να επιτρέπουν στο κράτος να μην αποξενωθεί, όπως είναι η βούληση όλων των ημικρατικών οργανισμών, από τις περιουσίες ή τις δραστηριότητές τους, αλλά την ίδια ώρα να καθίστανται βιώσιμοι μέσα από πλέον σύγχρονες μεθόδους διακυβέρνησης.
Έχω την εντύπωση ότι τα όσα περιέχονται στις προ ολίγου αναφορές και τη λογοδοσία μου μαρτυρούν πόσο συνεπής υπήρξα ή όχι στα όσα δεσμεύθηκα προεκλογικά.
Όσον αφορά τη χρησιμοποίηση κομματικών στελεχών, από το έργο θα πρέπει να κρίνετε όσους αποτελούν το Υπουργικό Συμβούλιο. Είχα ακούσει κριτική για κάποιους των Υπουργών. Σήμερα όλοι μιλούν όχι επικριτικά, αλλά με τα θετικότερα σχόλια. Και θέλω να πω ότι νοιώθω περήφανος για το σύνολο των Υπουργών, όπως νοιώθω περήφανος και για τη συνεργασία που υπάρχει μεταξύ των κομμάτων που συνέβαλαν στην εκλογή μου και τον τρόπο διαχείρισης. Θέλω να σας βεβαιώσω, και θα το δείτε στον απολογισμό της δεύτερης δέσμης, ότι (υλοποιούνται) οι δεσμεύσεις μου για τήρηση των κανόνων αξιοκρατίας. Και σε αυτό θα είμαι άτεγκτος και το εννοώ, αρκεί μόνο η Βουλή να επισπεύσει τη ψήφιση των σημαντικών νομοσχεδίων που έχουν κατατεθεί και διασφαλίζουν την αξιοκρατία και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια υγιέστερη πολιτική ζωή στον τόπο.
Ερώτηση: Θέλω να σταθώ στο Κυπριακό. Δεν το αναφέρατε, προφανώς γιατί υπάρχει ακόμα χρόνος μέχρι να ξεκινήσουν οι συνομιλίες, δεν υπάρχει κάτι στον ορίζοντα. Αλλά, λαμβάνοντας υπόψη εκείνο που εκφράσατε μέσα από την ομιλία σας ότι πήγατε στις Βρυξέλλες και βρήκατε μπροστά σας μια δύσκολη κατάσταση, μήπως κάτι ανάλογο μπορεί να συμβεί και στην περίπτωση του Κυπριακού καθ’ όλη αυτή την περίοδο που δεν υπάρχουν συνομιλίες; Και το δεύτερο σημείο, επειδή προχωρά το Εθνικό Συμβούλιο στην υλοποίηση της δέσμευσής σας για διαπραγματευτή, θέλω να ρωτήσω εάν θα υπάρχει ανταπόκριση από την άλλη πλευρά προκειμένου να γίνουν συνομιλίες στη βάση διαπραγματευτών; Και τι θα κάνετε εάν η άλλη πλευρά δεν το δεχθεί;
Απάντηση: Στη σύνοδο του Eurogroup ετίθετο θέμα κατάρρευσης του κράτους. Εδώ η Κυπριακή Δημοκρατία είναι και παραμένει ένα κράτος αναγνωρισμένο, χωρίς κινδύνους κατάρρευσης έτσι ώστε να κινδυνεύεις με το να σε απειλήσουν ή τάχα να βρεθούμε προ ενός αδιεξόδου. Εξάλλου έχω πει, και γι’ αυτό δεν κάνω και αναφορά, ότι συλλογική θα είναι η διαχείριση του εθνικού θέματος. Όταν εκκρεμεί η σύνοδος του Εθνικού Συμβουλίου της 16ης και 17ης Ιουλίου για τη λήψη αποφάσεων που αφορούν όχι μόνο τη λειτουργία του, αλλά και την ουσιαστική διαχείριση του εθνικού θέματος μέσα από Επιτροπές και λοιπά, αντιλαμβάνεστε ότι ή θα σέβεσαι αυτά που λες και θα υλοποιείς αυτά που δεσμεύεσαι, διαφορετικά θα έπρεπε να κάνω δική μου πολιτική.
Το δεύτερο στοιχείο είπατε αφορά το θέμα του διαπραγματευτή. Δεν θα κάνουμε ό,τι η άλλη πλευρά επιθυμεί. Θα κάνουμε αυτό το οποίο πιστεύουμε ότι υπηρετεί το εθνικό καλό και το συμφέρον και των Ελληνοκυπρίων, όχι μόνο των Τουρκοκυπρίων.
Ερώτηση: Είπατε ότι πήγατε στο Eurogroup αξιόπιστος και επιστρέψατε αναξιόπιστος. Πώς μπορεί κατά τη γνώμη σας ένας αναξιόπιστος Πρόεδρος να συνεχίσει να κυβερνά;
Απάντηση: Έδιδα τον συμβολισμό και την πικρία για τις πράξεις ή ενέργειες των εταίρων μας και δεν δίστασα να πω την πραγματικότητα όπως την ένοιωθα. Αν ευελπιστούν κάποιοι που αρθρογραφούν καθ’ ημέραν και ποτέ δεν είδαν θετικό στοιχείο στην όλη δράση μου κατά τα τελευταία 32 χρόνια – όχι τώρα – θέλω να τους πω ότι ο λαός απεφάνθη. Και απεφάνθη με ένα ποσοστό 58%. Λυπούμαι που πιθανόν να πικραίνονται, αλλά δεν είμαι εγώ υπεύθυνος για τούτο. Εγώ γι’ αυτό που ευθύνομαι και θέλω να σας διαβεβαιώσω είναι πως στο τέλος δεν θα απογοητεύσω όχι μόνο εκείνους που με τίμησαν με την ψήφο τους, αλλά και τους υπόλοιπους των Κυπρίων συμπατριωτών μου. Θερμούς χαιρετισμούς.
Ερώτηση: Το μοντέλο της Angela Merkel στην οικονομία έχει γονατίσει την Κύπρο, την Ελλάδα, την Πορτογαλία και άλλες χώρες. Με ποια λογική λοιπόν εσείς της ευχηθήκατε να επανεκλεγεί;
Απάντηση: Γιατί πιστεύω ότι μετά τις εκλογές θα είναι η άλλη κυρία Merkel. Της έχω ευχηθεί γιατί πιστεύω ότι και να μην της ευχόμουν, τα δεδομένα έχουν προδιαγραφεί, αλλά και την ίδια ώρα γιατί ανεξάρτητα του πόσο σκληρή υπήρξε κατ’ εκείνη την περίοδο απέναντί μας, είναι μια ικανή ηγέτιδα τόσο της Γερμανίας όσο και της Ευρώπης. Και θέλω να πω ότι η επιτυχία, η τελευταία, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο οφείλετο εν μέρει ή σε μεγάλο βαθμό και στην παρέμβαση της κας Merkel.
Ερώτηση: Κατά την προεκλογική εκστρατεία ένα θέμα που κυριάρχησε και παρουσίαζε ένας από τους υποψηφίους Προέδρους, ήταν η προπώληση του φυσικού αερίου. Μία πρόταση η οποία φαίνεται να δημιούργησε αρκετές προσδοκίες στους πολίτες. Ανεξάρτητα εάν σας ψήφισαν ή όχι, δημιουργήθηκε μία γενικότερη αίσθηση στον κόσμο ότι μέσα από το φυσικό αέριο μπορούμε να ξεπεράσουμε την κρίση. Μάλιστα, κατηγορηθήκατε εσείς ότι δεν υιοθετήσατε αυτή την πρόταση για προπώληση του φυσικού αερίου, με κάποιους από τους αντιπάλους σας να το συνδέουν με το θέμα της λύσης του Κυπριακού. Μπορεί να γίνει προπώληση του φυσικού αερίου;
Απάντηση: Και τότε και σήμερα λέμε ότι προκειμένου να μελετήσεις το ενδεχόμενο της προπώλησης, θα πρέπει να έχεις επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις με πιστοποιητικά που εκδίδονται από διεθνή ιδρύματα ή ινστιτούτα προς τούτο. Συνεπώς, μετά την έκδοση των αναλόγων βεβαιώσεων, είναι κάτι που βεβαίως μπορεί (να γίνει) και δεν το αποκλείουμε. Εκείνο που αποκλείαμε ήταν η χωρίς προϋποθέσεις προπώληση του αερίου, με αποτέλεσμα πρώτον την αδυναμία εξεύρεσης αγοραστών, αλλά και δεύτερον τον εκμηδενισμό της αξίας του προπωλημένου, αφού δεν ήταν βέβαιο τι θα πωλούσες. Επομένως, χωρίς καμιά πρόθεση αντιπαράθεσης με τον οποιονδήποτε και τις όποιες θέσεις εξέφραζε, λέω ότι είναι κάτι που μελετάται τότε και μόνο και όταν θα εκδοθούν τα ανάλογα πιστοποιητικά. Γι’ αυτό και η επιμονή μας ή αν θέλετε και οι ενέργειές μας, που υπήρξαν και επιτυχείς, της επίσπευσης των διαδικασιών της Noble.
Ερώτηση: Η ερώτησή μου σχετίζεται με την εμπιστοσύνη που έχει ο πολίτης στο κράτος. Πριν από λίγες μέρες η Διεθνής Διαφάνεια δημοσίευσε έρευνα που έλεγε ότι το 99% των Κυπρίων πιστεύουν ότι τα πολιτικά κόμματα στην Κύπρο είναι διεφθαρμένα. Η έρευνα έγινε από τον Σεπτέμβρη μέχρι τον Φλεβάρη, δηλαδή πριν από το Eurogroup. Θα ήθελα ν’ ακούσω τις σκέψεις σας γι’ αυτό και επίσης να σας ρωτήσω αν πιστεύετε ότι έχετε κι εσείς ευθύνη γι’ αυτά τα δεδομένα.
Απάντηση: Όχι μία, αλλά πολλές φορές έχω πει ότι με το σύστημα που έχουμε κτίσει από το 1960 μετά την εγκαθίδρυση, μέσα από τα λάθη μας, τις παραλείψεις μας, τα διαχρονικά λάθη και παραλείψεις, έχουμε μειώσει το κύρος και των θεσμών και των πολιτικών αλλά και των πολιτικών δυνάμεων, των πολιτικών κομμάτων. Γι’ αυτό και οι εκσυγχρονιστικές προτάσεις, για τις οποίες θα έχουμε βεβαίως την ευκαιρία να συνομιλήσουμε, όπως και για το τι υλοποιήσαμε απ’ όσα δεσμευτήκαμε την επόμενη φορά που θα συναντηθούμε. Βεβαίως, ο καθένας μας έχει μερίδιο ευθύνης. Είμαι στην πολιτική ζωή του τόπου 32 χρόνια, δεν είναι δυνατόν να μην έχω διαπράξει σφάλματα. Αυτό που θέλω να πω είναι ένα. Η δύναμη της αυτοκριτικής αλλά και η ισχυρότερη αποφασιστικότητα είναι να ξεπεράσεις αδυναμίες ή προβλήματα ή να διδαχθείς από σφάλματα που έχεις διαπράξει.
Ερώτηση: Η Κύπρος συναίνεσε για το άνοιγμα του κεφαλαίου 22 των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας. Είχατε διαβούλευση προηγουμένως με τους εταίρους σας ΔΗΚΟ-ΔΗΣΥ-ΕΥΡΩΚΟ γι’ αυτήν την απόφαση της Λευκωσίας; Και δεύτερον, έγινε κατόπιν παρότρυνσης του Γάλλου Προέδρου, όπως λέχθηκε;
Απάντηση: Θα ξεκινήσω από το δεύτερο ερώτημα για να το επιβεβαιώσω αλλά και για να πω ότι δεν ήταν από τα κεφάλαια που είχαν δεσμευθεί είτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση είτε από την Κύπρο. Όπως καλά γνωρίζετε, για την υλοποίηση ή προς εφαρμογή ή προς εξαναγκασμό εφαρμογής του Πρωτοκόλλου 10 η μεν Ευρωπαϊκή Ένωση είχε βάλει βέτο σε οκτώ κεφάλαια και εν συνεχεία εμείς σε άλλα έξι. Το 22 ήταν εκτός των κεφαλαίων που είχαν δεσμευθεί ή που τα είχαμε δεσμεύσει. Συνεπώς, δεν χρειαζόταν η όποια διαβούλευση με οποιονδήποτε. Εάν επρόκειτο περί κεφαλαίων που λόγω αποφάσεων δικών μας είχαν αποτελέσει αντικείμενο δέσμευσης θα είχαμε και υποχρέωση, βεβαίως, να διαβουλευθούμε. Αλλά για κάτι για το οποίο ποτέ δεν είχαμε επιβάλει το δικό μας βέτο, τη δική μας αρνησικυρία, θα προχωρούσαμε τώρα να την επιβάλουμε ή να λάβουμε ένα ανάλογο μέτρο το οποίο ενδεχομένως θα μας έφερνε σε σύγκρουση με μια χώρα με την οποία παραδοσιακά έχουμε άριστες σχέσεις αλλά και που δεν επηρέαζε ποσώς τη δική μας θέση;
Ερώτηση: Κρατώ το στοιχείο που αναφέρετε συχνά περί ανάγκης επανεκκίνησης της κυπριακής οικονομίας. Δεδομένης της σημερινής κατάστασης των πραγμάτων και νοουμένου ότι από τις Βρυξέλλες έρχονται πληροφορίες για δεύτερο Μνημόνιο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους μισθούς των απλών πολιτών και την κατανάλωση, γιατί απορρίπτετε, θα έλεγε κάποιος με δογματικό τρόπο ως Κυβέρνηση, τις προτάσεις για έξοδο από το μνημόνιο και την Ευρωζώνη; Προτάσεις όπως είναι η γνωστή πρόταση του επιφανούς Ακαδημαϊκού κ. Αντρέα Θεοφάνους ή των δύο κοινοβουλευτικών κομμάτων, του ΑΚΕΛ και του Κινήματος Σοσιαλδημοκρατών;
Απάντηση: Προτού σας απαντήσω να πω κάτι συμπληρωματικά στην ερώτηση που υπέβαλε προηγουμένως ο Παναγιώτης Τσαγγάρης από την «Καθημερινή». Θα πρέπει να πω ότι ενημερώθηκε το Εθνικό Συμβούλιο τόσο από εμένα όσο και από τον Υπουργό Εξωτερικών και ουδεμία αντίρρηση υπήρξε. Μου διέφυγε, δεν το ανέφερα. Το αναφέρω τώρα. Έρχομαι τώρα στα θέματα της εξόδου από το Μνημόνιο. Όλοι είμαστε υπέρ της εξόδου από το Μνημόνιο, όχι όμως και της εξόδου από το ευρώ. Το θέμα, όμως, είναι ότι για να βγεις από το Μνημόνιο θα πρέπει να διαχειριστείς κατά αποτελεσματικό τρόπο την οικονομία έτσι ώστε να μην το κάνεις προσπαθώντας με δηλώσεις - και δεν θέλω να κάνω αναφορά σ’ όσους έχουν αντίθετη άποψη ή να μιλήσω επικριτικά - αλλά θα πρέπει να προσμετρήσεις και τις συνέπειες από μία χωρίς μελέτη έξοδο από την Ευρωζώνη και το ευρώ. Διότι όταν λέμε έξοδος από το Μνημόνιο χωρίς την κατάλληλη προετοιμασία ή χωρίς τις κατάλληλες υποδομές ή την οικονομική δυνατότητα να το πράξεις, αυτό πού θα σε οδηγήσει; Είτε στο να υιοθετήσεις ένα άλλο νόμισμα ή το δικό σου νόμισμα το οποίο, οπωσδήποτε υποβαθμισμένο και υποτιμημένο, θα στοιχίσει τα πολλαπλάσια στους φορολογούμενους, αν όχι την καταστροφή του κράτους, τη συνολική καταστροφή του κράτους. Το έχουμε μελετήσει, σεβαστές οι απόψεις όσων εκφράζουν αντίθετη άποψη. Εξάλλου, όπως είπα και προηγουμένως, δεν διαφωνούμε με την έξοδο από το Μνημόνιο. Το θέμα είναι πώς κατορθώνεις να βγεις δημιουργώντας προοπτικές ευημερίας και σταθεροποίησης όχι μόνο του τραπεζικού και χρηματοπιστωτικού σου συστήματος αλλά και του κράτους. Ερώτηση: Στον προϋπολογισμό του 2014 προβλέπονται μειώσεις δαπανών 700 εκατομμυρίων. Από πού θα προέλθουν αυτές οι εξοικονομήσεις, πώς θα εξασφαλιστούν; Θα ήθελα να σας ρωτήσω ευθέως εάν αποκλείετε το ενδεχόμενο περαιτέρω μείωσης του κρατικού μισθολογίου, δηλαδή μείωσης μισθών και απολαβών στο δημόσιο.
Απάντηση: Εξ όσων γνωρίζω, από την 1/1/2014 θα υπάρξει μείωση των απολαβών, όπως έχει συμφωνηθεί από τις 23 Νοεμβρίου 2012. Περαιτέρω μειώσεις, όχι, δεν θα γίνουν. Εξοικονομήσεις μπορεί να γίνουν από το σπάταλο κράτος όπως το καταγράφει στις ετήσιες εκθέσεις της η Γενική Ελέγκτρια. Ενδεχομένως και από εξοικονομήσεις σε ενοίκια, σε διασπάθιση του δημόσιου χρήματος που οφείλεται στη μη χρηστή διοίκηση - και εδώ θα είμαστε αυστηρότατοι και θα το δείτε στην αναφορά μου για τη δεύτερη δέσμη μέτρων εκσυγχρονισμού του κράτους. Έχουν ήδη συσταθεί και λειτουργούν επιτροπές ελέγχου σε κάθε Υπουργείο έτσι ώστε να συμμορφωνόμαστε προς τις υποδείξεις της Γενικής Ελέγκτριας. Επί της ουσίας, επαναλαμβάνω ότι η δική μας πρόθεση και θέση δεν είναι με κανένα τρόπο να μειωθούν περαιτέρω οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων. Είναι ήδη συμφωνημένες οι αποκοπές.
Ερώτηση: Έχει διαρρεύσει, κ. Πρόεδρε, ότι ενδεχομένως να αναπέμψετε το νόμο που ψηφίστηκε πριν από λίγα εικοσιτετράωρα σε σχέση με το Διοικητικό Συμβούλιο της Κεντρικής Τράπεζας. Μια προσπάθεια να ενισχυθούν οι καλές σχέσεις με τον κ. Draghi και σε συνέχεια του καλού αποτελέσματος και του θετικού κλίματος που ανέκυψε κατά την πρόσφατη συνάντησή σας μαζί του.
Απάντηση: Για να αναπέμψει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ένα Νόμο στη Βουλή, θα πρέπει να έχει γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα ότι είναι αντισυνταγματικός. Εάν δεν είναι αντισυνταγματικός δεν έχει δικαίωμα να τον αναπέμψει γιατί έτσι απλά θέλει να βελτιώσει σχέσεις ή για λόγους άλλης σκοπιμότητας. Συνεπώς, δεν είναι πρόθεσή μου να πράξω κάτι ανάλογο εάν δεν έχω τη σύμφωνη γνώμη του Γενικού Εισαγγελέα ότι κάπου πάσχει. Αλλά θέλω να σας πω ότι έχω την εντύπωση ότι με τη νομοθεσία που έχει υιοθετηθεί ποσώς δεν αποδυναμώνεται ο ρόλος του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας και κάτι ανάλογο εξ όσων γνωρίζω ισχύει και σε άλλες χώρες. Οι σχέσεις μου με τον Διοικητή θέλω και επιδιώκω και πρέπει να πω ότι βελτιώνονται. Δεν βλέπω πώς μπορεί να διαταραχθούν εάν η Βουλή, με την απόλυτη νομοθετική κυριαρχία που έχει, θέσπισε μια νομοθεσία η οποία ποσώς, κατά την άποψή μου, δεν επηρεάζει τη θέση του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας.
Ερώτηση: Η Τρόικα έρχεται για την πρώτη αξιολόγηση σε μερικές μέρες. Τί γίνεται εάν ζητηθούν νέες θυσίες και η στάση τους είναι εκβιαστική; Μπορείτε να δεσμευθείτε πως θα πείτε όχι σε νέα μέτρα, σε νέες θυσίες;
Απάντηση: Πιστεύω ότι μέχρι στιγμής ανταποκρινόμαστε με αποτελεσματικότητα στις όσες υποχρεώσεις έχουν επιβληθεί και εύχομαι και πιστεύω ότι δεν θα υπάρξει ανάγκη για ένα δεύτερο Μνημόνιο ή για οποιοδήποτε άλλο Μνημόνιο. Γι’ αυτό και επαναλαμβάνω ότι θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και στα όσα λέμε και στα όσα πράττουμε. Δηλαδή, η συνέπεια στην τήρηση της δανειακής σύμβασης είναι εκείνη που θα μας δώσει τη δυνατότητα να αποτρέψουμε ανάλογα φαινόμενα. Και θα τα αποτρέψουμε.
Ερώτηση: Η κοινή γνώμη παρακολουθεί με ανησυχία την διαμάχη μεταξύ της Κυβέρνησης με την ηγεσία και συγκεκριμένα με τον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. Την ίδια κόντρα την παρακολουθούν και οι εταίροι μας και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και φαντάζομαι θα δημιουργεί πλήγμα στην αξιοπιστία της Κύπρου. Σε κάποιες περιπτώσεις σας αποδίδουν μάλιστα προσπάθειες αποδόμησης της ηγεσίας της Κεντρικής Τράπεζας. Πείτε μας ξεκάθαρα, εκτιμάτε ότι ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας δεν είναι ικανός να φέρει εις πέρας το έργο του που συνεπάγεται τη συμβολή του, μαζί με την Κυβέρνηση και το Υπουργείο Οικονομικών, για έξοδο από την κρίση; Εάν όχι, δεν πρέπει να βρεθεί μια φόρμουλα συνεννόησης με την Κεντρική Τράπεζα για έξοδο από την κρίση; Να υπενθυμίσω ότι αυτή η κόντρα Κυβέρνησης – Κεντρικής είναι διαχρονική και το είδαμε και με την προηγούμενη Κυβέρνηση.
Απάντηση: Η Κυβέρνηση και εγώ προσωπικά δεν βρισκόμαστε σε αντιπαράθεση με κανέναν. Δεν έχω λόγο να είμαι σε αντιπαράθεση με κανέναν. Πέστε μου ένα λόγο γιατί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρέπει να είναι σε σύγκρουση με οποιονδήποτε πολιτειακό άρχοντα. Γιατί να το θέλω αυτό; Έχετε πει για προσπάθεια αποδόμησης της ηγεσίας της Κεντρικής Τράπεζας. Λυπάμαι πάρα πολύ, δεν γνωρίζω ποιος σας δίδει αυτές τις πληροφορίες αλλά ποτέ, μα ποτέ, δεν υπήρξε κάτι ανάλογο. Αντίθετα, υπήρξε σεβασμός. Και υπάρχει μεγάλη υπομονή - και ανοχή πολλές φορές - γιατί μπορεί να παρατηρούνται διαφορετικές θέσεις, να θέλει η Κυβέρνηση να θέσει μια άλφα πολιτική και παρά ταύτα να υπάρχει μια αντίθετη άποψη του Διοικητή και είναι εκεί που μπορεί να υπάρχει μια διαφοροποίηση. Αλλά δεν νομίζω να υπάρχει η πρόθεση, ιδιαίτερα από πλευράς Κυβέρνησης, για σύγκρουση με οποιονδήποτε.
Να σας πω απλώς και μόνον, και χάριν αναφοράς, ότι μια εκ των παρατηρήσεων του κ. Draghi ήταν ότι έχουμε καθυστερήσει ως Πολιτεία να οδηγήσουμε την Τράπεζα Κύπρου εκτός του μηχανισμού εξυγίανσης. Αυτό δεν είναι αρμοδιότητα της Κυβέρνησης. Είναι καθαρά αρμοδιότητα της εξυγιαντικής αρχής, που δεν είναι άλλη από την Κεντρική Τράπεζα. Παρά ταύτα δεν είπα το παραμικρό που θα μπορούσε να θίγει τον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας. Ούτε και σήμερα το λέω. Υπήρξαν στιγμές που υπήρξαν και διαφορετικές απόψεις. Δεν δέχομαι να ακούω για κόντρες, ιδιαίτερα δε ότι ο Πρόεδρος βρίσκεται σε αντιπαράθεση. Πέστε μου έναν λόγο γιατί να θέλω να είμαι σε αντιπαράθεση με οποιονδήποτε πολιτειακό αξιωματούχο, και ιδιαίτερα με έναν συνεργάτη με τον οποίο η καλή συνεργασία θα οδηγήσει τον τόπο συντομότερα σε μέτρα που θα υποβοηθήσουν την οικονομία.
Ερώτηση: Ίσως αυτό να προέκυψε και μετά την ανάκληση του διορισμού του τέως Υποδιοικητή της Κεντρικής Τράπεζας και στη συνέχεια να σας απέδιδαν και άλλες διάφορες προσπάθειες;
Απάντηση: Καμία σχέση δεν έχει το ένα με το άλλο.
Ερώτηση: Αναφέρατε ότι βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο για λήψη απόφασης για ενδιάμεση λύση για λήψη προμήθειας φυσικού αερίου. Σε ποια λύση καταλήξαμε τελικά για την προμήθεια και πότε θα είναι σε θέση η [ΡΑΕΚ] να προμηθευθεί αυτό το φυσικό αέριο;
Απάντηση: Είπα ότι βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο. Αυτό που μελετούμε είναι πόσο συμφέρουσα είναι ή όχι η ενδιάμεση λύση. Η τελική απόφαση θα ληφθεί ύστερα από μια σύσκεψη που θα περιλαμβάνει και τους διαπραγματευτές αλλά και διυπουργική επιτροπή, του ιδίου παρισταμένου, αλλά και άλλων οι οποίοι συμβάλλουν στη διαμόρφωση θέσης όπως είναι η ΡΑΕΚ και οι λοιποί. Επομένως, δεν έχω προκαταλάβει ή πει ποια θα είναι. Βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο. Εύχομαι τα στοιχεία που θα δοθούν να είναι τέτοια που να είναι συμφέρουσα προς την πατρίδα μας η επιλογή, το συντομότερο δυνατόν, της ενδιάμεσης λύσης που θα βοηθήσει στην κάθετη μείωση [της τιμής] του ηλεκτρικού ρεύματος. Διότι η ενδιάμεση λύση αποσκοπεί στο να προμηθευθείς φυσικό αέριο στο μεσοδιάστημα μέχρι την ώρα που θα έχεις το δικό σου, έτσι ώστε με τη χρήση φθηνότερης ενέργειας να μειώσεις κάθετα, ή σημαντικά, τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος.
Ερώτηση: Το φθινόπωρο αναμένεται η επιβεβαιωτική γεώτρηση της Noble. Μετά από αυτό θα μπορούμε να προπωλήσουμε φυσικό αέριο;
Απάντηση: Το έχω πει. Είναι κάτι το οποίο θα μελετήσουμε και, βεβαίως, αφού διερευνήσουμε τις συνθήκες της αγοράς. Θέλω να σας πω ότι για τα θέματα της εθνικής πολιτικής που πρέπει να ακολουθείται, όσον αφορά στο φυσικό αέριο και γενικότερα την ενέργεια, θα ενημερώνεται κατά τακτά χρονικά διαστήματα και το Εθνικό Συμβούλιο και οι αρχηγοί των κομμάτων, γιατί δεν είναι θέμα της παρούσας Κυβέρνησης ή της παρούσας γενιάς αλλά και των μελλοντικών. Συνεπώς, το βάρος της ευθύνης θα πρέπει να ανήκει μεν στην Κυβέρνηση αλλά η διαβούλευση είναι εκ των ων ουκ άνευ, κατά την άποψή μου.
Ερώτηση: Έχει δημιουργηθεί ένα πρόβλημα με τις δεσμεύσεις σας προεκλογικά με βάση και τις δικές σας δηλώσεις και την επιστολή της 6ης Ιουνίου όπου είχατε γράψει ότι φανήκατε αναξιόπιστος προς τους ψηφοφόρους σας. Είναι γενική διαπίστωση ότι υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα. Στο θέμα της ανάκτησης εμπιστοσύνης, σε ό,τι αφορά και στις δικές σας δεσμεύσεις αλλά και του πολιτικού συστήματος, πότε σκοπεύετε να καταθέσετε με όλες τις λεπτομέρειες τα στοιχεία για τις εισφορές, τα έσοδα και έξοδα της προεκλογικής σας εκστρατείας αναλυτικά, και πότε θα ζητήσετε και από όλα τα κόμματα που δεν το έχουν πράξει ακόμη να καταθέσουν λογαριασμούς για το ίδιο θέμα και να υιοθετήσουν τις συστάσεις της Επιτροπής GRECO; Επίσης, είπατε ότι η κα Merkel μετά τις εκλογές θα είναι μια άλλη Merkel – να υποθέσουμε ότι και ο κ. Αναστασιάδης μετά τις εκλογές είναι ένας άλλος Αναστασιάδης;
Απάντηση: Βεβαίως είναι ένας άλλος Αναστασιάδης διότι είναι Πρόεδρος της Δημοκρατίας σήμερα, και προ των εκλογών Πρόεδρος του ΔΗΣΥ και Πρόεδρος της αντιπολίτευσης. Διαφοροποιείται βεβαίως.
Στο θέμα της αξιοπιστίας, το να έχεις τη δύναμη να λες ότι «βρέθηκα υποχρεωμένος να μετατραπώ από αξιόπιστος σε αναξιόπιστο», δεν σημαίνει ότι μειώνεσαι. Να δώσω μερικά παραδείγματα από την ιστορία. Ο απελευθερωτικός αγώνας του 1955-59 έγινε για την ένωση με την Ελλάδα. Παρά ταύτα, λόγω αδήριτης ανάγκης, ο Αρχιεπίσκοπος βρέθηκε υποχρεωμένος να αποδεχθεί την ανεξαρτησία. Το 1966, και πάλι με ομόφωνο ψήφισμα της Βουλής, τα ίδια έλεγαν, για να οδηγηθούμε λόγω αδήριτης ανάγκης στην πολιτική, αντί του ευκταίου, του εφικτού. Αλλά και το 1977, αν μελετήσετε προ του 1977 τις θέσεις του αείμνηστου Εθνάρχη, θα διαπιστώσετε ότι ήταν παντελώς διαφορετικές, και όμως, λόγω αδήριτης ανάγκης, βρέθηκε υποχρεωμένος να υπογράψει τη Συμφωνία Κορυφής το ’77 και εν συνεχεία και ο αείμνηστος Σπύρος Κυπριανού. Εάν οι συνθήκες σε υποχρεώσουν, προκειμένου να πάρεις σωστικές για την πατρίδα σου αποφάσεις, τέτοιες που να σε διαφοροποιούν από προεκλογικές δεσμεύσεις, θα πρέπει να έχεις το θάρρος και την τόλμη και τη δύναμη να αποφασίσεις τι είναι το ωφελιμότερο για τον τόπο σου. Όχι τι είναι το ωφελιμότερο για τον ίδιο. Θα επιλέξω τη διάσωση του προσωπικού κύρους ή τη διάσωση της πατρίδας μου; Προτίμησα να τρωθεί το κύρος μου αλλά να μην τρωθεί το κύρος της πατρίδας μου. Ήταν μια αδήριτη ανάγκη.
Όσον αφορά στα υπόλοιπα, δεν διαφωνώ μαζί σας για τα θέματα απολογισμού ή λογαριασμών για τα έξοδα και για τα θέματα του ελέγχου και των οικονομικών των κομμάτων από την Γενική Ελέγκτρια, αλλά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα εισηγηθεί, και τα κόμματα είναι εκείνα που θα αποφασίσουν - και ήδη έχουν κάνει βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση με την υιοθέτηση της υποχρέωσης λογοδοσίας - όπως το ίδιο θα πράξουν με τη δημοσιοποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων και το σύνολο των Υπουργών και αξιωματούχων που έχω διορίσει στην Κυβέρνηση και σε άλλα ανώτατα αξιώματα, την ερχόμενη Δευτέρα. Μια υποχρέωση η οποία λέω ότι κατά την ανάληψη των καθηκόντων θα πρέπει, και το έχω πράξει προ της ανάληψης των καθηκόντων, αλλά και κατά τακτά διαστήματα να γίνεται, έτσι ώστε ο λαός να γνωρίζει και να ελέγχει τα περιουσιακά στοιχεία όσων διαχειρίζονται σημαντικούς πόρους και γενικότερα τις πολιτικές του κράτους που πολλές φορές έβαλαν σε πειρασμούς κάποιους.
Ερώτηση: Τονίσατε ότι η απόφαση του πρώτου Eurogroup ήταν σαφώς καλύτερη από αυτή του δεύτερου. Ωστόσο επιστρέψατε από το πρώτο Eurogroup με κατεβασμένα κεφάλια δίχως να καταφέρετε να πείσετε το ίδιο σας το κόμμα. Αφού ήσασταν τόσο πεπεισμένος ότι ήταν καλή απόφαση δεδομένων των συνθηκών που αντιμετωπίσατε στις Βρυξέλλες, τι ήταν αυτό που δεν έπεισε τους ίδιους σας τους εταίρους και μια βδομάδα μετά υπογράψαμε την καταστροφή;
Απάντηση: Γιατί δεν είμαι δικτάτορας. Δεν θα επέβαλλα ποτέ σε οποιονδήποτε να υιοθετήσει τις δικές μου θέσεις. Έχω αναφέρει προηγουμένως ότι ήταν και για λόγους συναισθηματικούς. Είχαμε όλες οι παρατάξεις ή οι παρατάξεις που στήριζαν διάφορους υποψήφιους, προεκλογικά πάρει μια συγκεκριμένη θέση, ότι δεν θα αποδεχόμασταν το κούρεμα. Βρέθηκα προ της [ανάγκης] - να μην τα επαναλαμβάνω - να πάρω κάποια απόφαση. Με διάγγελμά μου στον λαό επεξήγησα και κάλεσα. Με την παρουσία μου στη Βουλή, επεξήγησα και κάλεσα, αλλά πέραν τούτου δεν ήταν δυνατόν να επιβάλω τη θέλησή μου ή τη βούλησή μου στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ο ελάχιστος σεβασμός προς τη δημοκρατία υπαγόρευε απλώς την ενημέρωση, την ανάπτυξη επιχειρημάτων και πέραν εκείνου στα κόμματα εναπόκειτο να αποφασίσουν ελευθέρως. Και έτσι έπραξαν και σέβομαι απόλυτα την απόφασή τους, έστω και αν διαφωνούσα. Γιατί κι εγώ βρέθηκα διαφωνών με τον εαυτό μου όταν αποδεχόμουν εκείνο το οποίο με υποχρέωσαν να αποδεχθώ.
Ερώτηση: Θεωρείται ότι τα περιοριστικά μέτρα θέτουν σε δεύτερη κατηγορία το ευρώ στην Κύπρο και τι σημαίνει αυτό για τις επιχειρήσεις και την ανάπτυξη; Έχω την εντύπωση ότι έχετε δηλώσει κάτι τέτοιο σε ξένο μέσο.
Απάντηση: Μιλάτε για κάτι που είναι πράγματι αυτονόητο. Οι περιορισμοί αντανακλούν και στη ρευστότητα και στη δυνατότητα των επιχειρήσεων να αναπτύξουν τις επιχειρηματικές τους δράσεις και, χωρίς αμφιβολία, οι περιορισμοί, λαμβάνοντας υπόψη τις βασικές αρχές της ΕΕ για ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, προσώπων κτλ, διαφοροποιούν, αν θέλετε, μια βασική αρχή της ΕΕ. Αλλά, δυστυχώς, είμαστε υποχρεωμένοι να υιοθετήσουμε περιοριστικά μέτρα προκειμένου να αποκαταστήσουμε και να σταθεροποιήσουμε το τραπεζικό μας σύστημα και εν συνεχεία, βεβαίως, να δώσουμε τη δυνατότητα να ξεπεραστούν τα όποια προβλήματα. Αυτό που επιδιώκουμε, όπως είπα και προηγουμένως, είναι μέσα από την αύξηση των προγραμμάτων, δηλαδή των κεφαλαίων που θα διατίθενται από διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα, αλλά και με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Προσπαθούμε και με ανάλογες τράπεζες άλλων χωρών να δούμε πώς είναι δυνατόν να ενισχύσουμε και την ρευστότητα, και μέσα από τις επενδύσεις ξένων την εισροή συναλλάγματος και γενικότερα ρευστού χρήματος για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε δυσκολίες που σίγουρα σήμερα αντιμετωπίζουμε.
Ερώτηση: Θα ήθελα να μας δώσετε πιο αναλυτικά πώς θα μπορέσετε να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα της ρευστότητας που αντιμετωπίζουν σήμερα οι κυπριακές επιχειρήσεις, και κατ’ επέκταση και οι εργαζόμενοί τους, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει η ανεργία. Τι πρόγραμμα έχει η Κυβέρνηση; Τι περιμένει για να μπορέσει να κάνει τα απαραίτητα βήματα και ποιες είναι και οι κατευθύνσεις που δίνει στις τράπεζες για να αλλάξει τα δεδομένα;
Απάντηση: Κατ’ αρχάς, δεν είναι θέμα της Κυβέρνησης να παραχωρήσει ρευστό. Για να παραχωρήσει η Κυβέρνηση ρευστό θα έπρεπε να ήταν τα ταμεία της γεμάτα. Αλλά οι δημοσιονομικές αδυναμίες είναι καλά γνωστές. Εξάλλου, αν οδηγηθήκαμε στο Μνημόνιο, ήταν βεβαίως και οι ευθύνες των τραπεζιτών αλλά και γενικότερα η δημοσιονομική κατάσταση στην οποία οδηγήθηκε το κράτος. Βρέθηκε εκτός αγορών τον Μάιο του 2011 και ούτω καθεξής. Δεν θέλω να ασχοληθώ με αυτό και ούτε κάνω την αναφορά για να αποδώσω ευθύνες. Εκείνο που λέω είναι κάποιες πραγματικότητες. Αυτό το οποίο προσπαθούμε είναι, όπως είπα και προηγουμένως, μέσα από την έξοδο της Τράπεζας από την κατάσταση της εξυγίανσης να εξασφαλίσουμε ρευστότητα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με τη δέσμευση, ή αν θέλετε την παράλληλη εγγύηση με τα ομόλογα, τα κρατικά ομόλογα, τα οποία όπως καλά γνωρίζετε γίνονται πλέον αποδεκτά. Μάλιστα, κατ’ αυτόν τον τρόπο, η δανειοδότηση προς την Τράπεζα Κύπρου θα περιορίζει το επιτόκιο από 1,75%, που οφείλει με βάση το ELA, στο 0,75%. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα αυξηθεί η ρευστότητα και ευελπιστούμε ότι και μέσα από τα υπόλοιπα που έχω αναφέρει θα ενδυναμωθεί ο τραπεζικός τομέας.
Διευκρινιστική ερώτηση: Το θεωρώ πάρα πολύ σημαντικό διότι επηρεάζονται 100.000 άνθρωποι. Τι γίνεται με τα Ταμεία Προνοίας; Πώς θα κινηθεί η Κυβέρνηση σ’ αυτό το πολύ σημαντικό θέμα, τα Ταμεία Προνοίας, που απασχολεί τους πάντες;
Απάντηση: Τα Ταμεία Προνοίας έπρεπε να είχαν κανονισμούς ως προς τη διαχείριση και θα έπρεπε να ήσαν εν διασπορά. Δεν είναι η πρόθεση μου να αποδώσω ευθύνες, αλλά την ίδια ώρα, είναι πρόθεσή μου να πω ότι η Κυβέρνηση κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να διασφαλίσει τη μεγίστη ωφέλεια και στήριξη προς τα Ταμεία Προνοίας. Περιορίζομαι μέχρι εδώ διότι υπάρχουν και θέματα τα οποία θα συζητηθούν και με αυτούς τους δανειστικούς εκπροσώπους που θα μας επισκεφθούν στις 17 Ιουλίου και, συνεπώς, καλό είναι αντί να λέμε μεγάλα λόγια να δούμε πώς μέσα από συντονισμένες ενέργειες επιτυγχάνουμε τη διασφάλιση. Η πρόθεσή μας είναι - και ελπίζω να το επιτύχουμε - να δώσουμε τη μεγίστη δυνατή βοήθεια προς τα Ταμεία Προνοίας, ενισχύοντας τις τυχόν υπέρμετρες ζημιές που έχουν υποστεί.
Ερώτηση: Στην εναρκτήρια ομιλία σας ζητήσατε από τους πολίτες πίστωση χρόνου, και δεδομένου ότι δεν υπήρξε δημόσια τοποθέτηση επ’ αυτού, θα ήθελα να σας ρωτήσω εάν μέσα σας έχετε θέσει κάποια κόκκινη γραμμή όσον αφορά το μέχρι πού εσείς θα επιτρέψετε να φτάσει το επίπεδο ζωής των Κυπρίων, μέχρι να πείτε «φτάνει το ευρώ και το Μνημόνιο». Είναι πολύ κοντά μας τα παραδείγματα της Ελλάδας: απελπισμένοι πολίτες, εικόνες εξαθλίωσης. Εάν έχετε μέσα σας κάποια κόκκινη γραμμή, η οποία αν ξεπεραστεί θα πείτε «φτάνει μέχρι εδώ».
Απάντηση: Δεν έχω αντιληφθεί τι σημαίνει «φτάνει πια». Αυτό που θέλω να πω είναι ότι θα είναι συνεχής η προσπάθειά μας για να πετύχουμε το συντομότερο δυνατό την επανεκκίνηση της οικονομίας. Για να το πετύχουμε υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις. Σε μερικούς μήνες δεν επιτυγχάνεις αναστροφή μιας κατάστασης, όπως αυτή καταγράφεται με τα οικονομικά δεδομένα που έχουμε περιέλθει. Συνεπώς, αυτό το οποίο λέμε είναι ότι συνεχείς και άοκνες θα είναι οι προσπάθειές μας για να επανεκκινήσουμε το συντομότερο. Πιστεύω ότι οι συνθήκες είναι ευνοϊκές. Θα πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι δημιουργούνται οι προοπτικές, μέσα και από την ανεύρεση του φυσικού πλούτου, έτσι ώστε να αρχίσουν σε σύντομο χρόνο επενδύσεις που θα αφορούν την όλη δομή της αξιοποίησης του φυσικού αερίου, θα δημιουργηθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας. Ήδη με τα κίνητρα που παραχωρήσαμε υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον επενδύσεων όχι μόνο στα ακίνητα αλλά και σε πολλούς άλλους τομείς. Θέλω να ελπίζω ότι (θα υπάρξει επανεκκίνηση) εάν ακολουθήσουμε συνετή, προγραμματισμένη αλλά και αξιόπιστη πορεία, χωρίς να παραγνωρίζουμε τις υποχρεώσεις μας και να μην ξαναρχίσουμε να δημιουργούμε ψευδαισθήσεις ότι μετά από ένα μήνα ξεπερνούμε τα προβλήματα. Όχι, υπάρχουν και δυσκολίες που έχουμε μπροστά μας, το θέμα είναι να μην καταστήσουμε δυσκολότερα ακόμα τα προβλήματα μέσα από ανεύθυνες ενέργειες, ιδιαίτερα μέσα από ανεύθυνο λόγο.
Ερώτηση: Στην εισαγωγική σας ομιλία αναφερθήκατε στο θέμα της αντιμετώπισης της ανεργίας και είχατε πει ότι με την επέκταση των ωραρίων των καταστημάτων δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την εργοδότηση περισσοτέρων ανέργων. Είμαι σίγουρη ότι παρακολουθείτε τον δημόσιο διάλογο που αναπτύσσεται τον τελευταίο καιρό. Πολλοί λένε ότι θα τύχει εκμετάλλευσης, κάποιοι λένε ότι ίσως βάζουμε την ταφόπλακα στις μικρές επιχειρήσεις, ότι ίσως θα εξυπηρετηθούν συμφέροντα μεγάλων επιχειρηματιών. Θέλω τα δικά σας σχόλια.
Απάντηση: Θέλω να κάνω κάτι ξεκάθαρο: Εάν αποτολμήσει ο οποιοσδήποτε των μεγάλων επιχειρηματιών, αντί να χρησιμοποιήσει αυτό που αφορά κατά κύριο λόγο την εξυπηρέτηση των πολιτών ως μέτρο για εκμετάλλευση των εργαζομένων, την επομένη θα τερματιστεί και το νέο ωράριο των καταστημάτων. Εάν δεν προσλάβουν Κύπριους άνεργους, εάν επιδιώξουν μέσα από υπερωρίες ή αυθαίρετες ενέργειες να παραβιάσουν εργασιακά δικαιώματα θα τερματιστεί το νέο καθεστώς άπαξ και διά παντός. Συγγνώμη που υψώνω τον τόνο της φωνής μου, ήταν προς εκείνους που πρέπει να ακούσουν τις θέσεις και την αποφασιστικότητά μας. Δεν δίνουμε και δεν θέλουμε να δώσουμε κίνητρα για να πλουτίσουν κάποιοι. Δίνουμε κίνητρα για την ανάπτυξη που θα βοηθήσει το σύνολο του λαού. Ας το καταλάβουν καλά, διότι έχω διαβάσει και δημοσιεύματα και καταγγελίες. Εάν ειλικρινά, και θέλω να το επαναλάβω, υπάρξει τέτοια συμπεριφορά, που δεν θέλω να πιστεύω ότι θα υπάρξει, από πλευράς κάποιων επιχειρηματιών θα τερματιστεί το μέτρο της επέκτασης του ωραρίου.
Ερώτηση: Ήθελα να σας ρωτήσω κατά πόσον εκτιμάται ότι σας βοηθά η συνεχιζόμενη διατύπωση επικρίσεων από κυβερνητικής πλευράς κατά του προκατόχου σας. Φαντάζομαι ότι θα παρακολουθείτε τις δηλώσεις και του Κυβερνητικού Εκπροσώπου και του Αναπληρωτή Κυβερνητικού Εκπροσώπου, ιδιαίτερα στο θέμα της οικονομίας.
Απάντηση: Και βεβαίως παρακολουθώ. Εάν ο κ. Χριστόφιας και η αντιπολίτευση έχουν κάθε δικαίωμα να κρίνουν και να επικρίνουν την Κυβέρνηση, και να διαμαρτύρονται μάλιστα, αν καμία φορά τους απαντήσεις, ότι τους θυμώνεις, θα πρέπει να φιμώσουμε την Κυβέρνηση; Και τι θέλετε δηλαδή όταν μου αποδίδονται εμένα οι ευθύνες για την οικονομική κρίση, να λέω ότι χάριν της διατήρησης καλού κλίματος [δεν απαντώ] - και το κάνω αν θέλετε, ούτε και σήμερα έκανα την οποιαδήποτε αναφορά ούτε και κατά τη διάρκεια αυτών των τεσσάρων μηνών. Αλλά είναι φυσικό, βεβαίως, να απαντώνται άστοχες ή αστήρικτες επικρίσεις κατά της Κυβέρνησης.
Ερώτηση: Να επανέλθω στην πρόσφατη συνάντησή σας με τον κ. Draghi. Ήθελα να μας πείτε ξεκάθαρα εάν έχετε εξασφαλίσει τη στήριξη του κ. Draghi για τη διάσωση της Τράπεζας Κύπρου. Και το δεύτερο σκέλος, όσον αφορά το φυσικό αέριο, ποιοι είναι αυτοί οι ξένοι επενδυτές που ενδιαφέρονται να επενδύσουν στο τερματικό; Αν μπορείτε να μας δώσετε κάποιες λεπτομέρειες.
Απάντηση: Κατ’ αρχάς, στη συνάντηση με τον κ. Draghi εκείνο το οποίο μετά βεβαιότητας ελέχθη είναι ότι θα συνεχίσουμε τον διάλογο και θα συναποφασιστούν μέτρα όταν και εφόσον η Τράπεζα Κύπρου βγει από το μηχανισμό εξυγίανσης. Συνεπώς, δεν μπορώ να πω ότι ο κ. Draghi έχει δεσμευθεί για οτιδήποτε συγκεκριμένο. Θέλω να είμαι ευθύς. Εκείνο που εισέπραξα, και εισέπραξαν όλοι όσοι παρευρίσκοντο, είναι την απόλυτη προθυμία, εξ ού και η ανακοίνωση έλεγε «να συμβάλει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα στην αποκατάσταση του τραπεζικού συστήματος με ό,τι αυτό συνεπάγεται». Αυτό το οποίο ελέχθη είναι ότι πρώτιστα και προ της όποιας απόφασης, η Τράπεζα Κύπρου θα πρέπει να εξέλθει της εξυγίανσης.
Όσον αφορά τους επενδυτές, να μου επιτρέψετε να πω ότι υπάρχει ενδιαφέρον και από κινεζικές και από ρωσικές εταιρείες ή τράπεζες, και όχι μόνο.
Τέλος, απαντώντας σε ερώτηση για το ενδεχόμενο πώλησης του χρυσού της Κεντρικής Τράπεζας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξέφρασε την ελπίδα να μην φθάσουμε σ’ αυτό το σημείο, αλλά αν χρειαστεί, υπεύθυνη γι΄ αυτό θα είναι η Κεντρική Τράπεζα.