Με αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας, αλλά και ευθύνης τούτες τις δύσκολες ώρες, τιμούμε σήμερα δύο μεγάλες και σημαντικές επετείους για τον Ελληνισμό. Την
επανάσταση των Ελλήνων ενάντια στον Τούρκο κατακτητή το 1821 και την
εξέγερση του Ελληνισμού της Κύπρου ενάντια στη βρετανική αποικιοκρατία.
Δύο επετείους που πρέπει να αποτελούν φάρο λαμπρό που να μας καθοδηγεί. Στις 25 Μαρτίου κάθε χρόνο γιορτάζουμε τη μέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και την επέτειο της έναρξης της ελληνικής επανάστασης. Το χαρμόσυνο μήνυμα της γέννησης του Θεανθρώπου που ευαγγελίστηκε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ στην Παναγία γιορτάζεται την ίδια μέρα μαζί με το ιστορικό μήνυμα της λευτεριάς για την οποία αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν οι ήρωες του 1821. Τετρακόσια ολόκληρα χρόνια ήταν πολλά και οι σκλαβωμένοι Έλληνες καρτερούσαν την ώρα της λύτρωσης από τον τουρκικό ζυγό. Ο θούριος του Ρήγα Φεραίου «καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά και φυλακή» ξεσήκωνε τις καρδιές τους και έσπερνε τον σπόρο του αγώνα που φούντωνε και θέριευε τον πόθο για τη λευτεριά.
Οι αρματολοί και οι κλέφτες άνοιξαν το δρόμο και άρχισε να οργανώνεται από τη Φιλική Εταιρεία ο μεγάλος ξεσηκωμός, ώστε το 1821 να υψωθεί η σημαία της Επανάστασης από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, στην Αγία Λαύρα. Στην Τριπολιτσά, τα Δερβενάκια και την Αλαμάνα, στο Μανιάκι, το Σούλι και τον Ζάλογγο γράφτηκαν λαμπρές σελίδες δόξας και ηρωισμού. Ο Κολοκοτρώνης και ο Διάκος, ο Παπαφλέσσας, ο Ανδρούτσος και ο Καραϊσκάκης, η Μπουμπουλίνα και η Μαυρογένους, ο Κανάρης και ο Μιαούλης, έδωσαν τη μάχη ενάντια στους κατακτητές με αυτοθυσία, γενναιότητα και ηρωισμό. Ως αποτέλεσμα της ελληνικής επανάστασης, που κράτησε επτά ολόκληρα χρόνια, ιδρύθηκε το πρώτο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος το 1828 για να ολοκληρωθεί στη συνέχεια η ελληνική ανεξαρτησία με τη σταδιακή απελευθέρωση όλης της σκλαβωμένης Ελλάδας.
Το παράδειγμα των ανυπότακτων αγωνιστών του 1821 μιμήθηκαν 134 χρόνια αργότερα οι σκλαβωμένοι Έλληνες της Κύπρου που ξεσηκώθηκαν την 1η του Απρίλη του 1955 για να αποτινάξουν τον αγγλικό ζυγό και να φέρουν στο σκλαβωμένο νησί μας την πολυπόθητη λευτεριά και την Ένωση με την μητέρα Ελλάδα. Με πηγή έμπνευσης τον αγώνα του 1821, ένα μικρό νησί σήκωσε το ανάστημα ενάντια στη μεγάλη Βρετανική αυτοκρατορία.
Ένας μικρός λαός τα ξημερώματα της 1ης Απριλίου 1955 πήρε την τύχη του στα χέρια του και άρχισε έναν επικό αγώνα που κράτησε ως το 1959. Ένας λαός που πολέμησε με λιγοστά όπλα, με σφενδόνες και πέτρες, αλλά με το πύρωμα της καρδιάς και τον πόθο για λευτεριά ενάντια στους Άγγλους κατακτητές. Με πρωτεργάτες τον Εθνάρχη Μακάριο και τον στρατιωτικό Γεώργιο Γρίβα Διγενή ιδρύεται η ΕΟΚΑ η οποία ανέλαβε την ευθύνη του αγώνα. Στον απελευθερωτικό αγώνα συμμετείχαν όλα τα στρώματα του λαού: ανήλικοι μαθητές βγαίνουν στους δρόμους και δεκαεφτάχρονοι έφηβοι βγαίνουν αντάρτες στα βουνά. Μεσήλικες, ηλικιωμένοι, άντρες και γυναίκες, ο καθένας με τον δικό του τρόπο υπηρετούν την ιδέα της ελευθερίας για την οποία αγωνίζεται η σκλαβωμένη τους πατρίδα.
Οι Άγγλοι χρησιμοποιούν κάθε μέσο για να συντρίψουν τον αγώνα. Φυλακίσεις, βασανιστήρια, εξορίες, απαγχονισμούς αγωνιστών και πολλά άλλα μέσα μηχανεύονται για να κάμψουν την αγωνιστικότητα του λαού μας. Όμως οι νέοι της Κύπρου πολεμούν και θυσιάζονται για τη λευτεριά της πατρίδας, όπως οι αγωνιστές του 1821, και γράφουν με χρυσά γράμματα σελίδες δόξας στην σύγχρονη ιστορία.
Πρώτος νεκρός του αγώνα ο Μόδεστος Παντελή από το Λιοπέτρι. Ακολουθούν ο Χαράλαμπος Μούσκος στο Μερσινάκι, ο Μιχαλάκης Καραολής, ο πρώτος που οδηγείται στην αγχόνη μαζί με άλλα οκτώ παλικάρια ως το τέλος του αγώνα, ο Μάρκος Δράκος, ο Στυλιανός Λένας, ο Πετράκης Γιάλλουρος, ο σταυραετός του Μαχαιρά Γρηγόρης Αυξεντίου, ο οραματιστής ποιητής Κυριάκος Μάτσης, οι τέσσερις ήρωες του Λιοπετρίου, αλλά και πολλοί άλλοι ηρωικοί αγωνιστές της ελευθερίας που θυσίασαν τη ζωή τους για να μπορούμε σήμερα εμείς να ζούμε ελεύθερα.
Οι τιμώμενοι σήμερα νεκροί εκπροσωπούν τον πιο μεγάλο και πιο συγκλονιστικό αγώνα της Κύπρου. Εκπροσωπούν αρχές, αξίες και ιδεώδη που δίνουν ουσία και νόημα στην ανθρώπινη ζωή. Δικαιωματικά οι οικογένειές τους αισθάνονται περήφανες γι’ αυτούς. Το έπος του 55 – 59 θα παραμένει πάντα ένας υπέροχος ύμνος στην ελευθερία. Οι εθνικές επέτειοι δεν είναι μόνο μέρες πανηγυρισμού, παρελάσεων, γιορτών και εθνικής ανάτασης. Είναι ταυτόχρονα ώρες εθνικού προβληματισμού, ενδοσκόπησης και αναμέτρησης με την ιστορία. Η αναδρομή στις μεγάλες στιγμές της εθνεγερσίας και η μελέτη των έργων της Επανάστασης του 1821 και της εξέγερσης της 1ης Απριλίου είναι η καλύτερη μέθοδος αυτογνωσίας για κάθε στοχαζόμενο πολίτη. Στην εποχή μας που οι αξίες και τα ανθρώπινα ιδανικά περνούν κρίση, ας κλείσουμε μέσα μας τα ιδανικά που συμβολίζει η επανάσταση του 1821 και ο αγώνας της ΕΟΚΑ, ας κρατήσουμε μέσα μας το μεγαλείο των ηρώων μας που μέσα από το πέρασμα των αιώνων παραμένει ανόθευτο και ζωντανό.
Σήμερα στην Κύπρο έχουμε περισσότερο από κάθε άλλη φορά ανάγκη τη ζωογόνο πνοή του 1821 και του 1955-59. Πρέπει να σηκώσουμε από την ψυχή μας το πέπλο της αβεβαιότητας και η δύναμη από αυτή την πνοή να γίνει μέσα μας η ελπίδα γιγαντωμένη, πίστη για τη δικαίωση.
Σήμερα αποδίδουμε τις πρέπουσες τιμές σε αυτούς που προσέφεραν την ζωή τους για να ζούμε σήμερα εμείς ελεύθεροι στην Κυπριακή Δημοκρατία που δημιουργήθηκε και εδραιώθηκε χάρις στον αγώνα τους. Μέσα από την πρωτοβουλία, τη δύναμη της προσωπικότητας των ηρώων μας δεν μπορούμε παρά να παραδειγματιστούμε. Και έχουμε το βαρύ χρέος να αγωνιστούμε για τον τερματισμό της κατοχής, για την ενότητα του κράτους, τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών του συνόλου του κυπριακού λαού. Να στείλουμε παντού το μήνυμα ότι ο κυπριακός Ελληνισμός δεν εφησυχάζει, δεν θα γονατίσει και θα επιμείνει ωσότου επιτευχθεί η
κατοχύρωση των δικαίων ολόκληρου του κυπριακού λαού, η αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων, η διασφάλιση της εύρυθμης και αποτελεσματικής λειτουργίας της πολιτείας και η ευημερία και η πρόοδος ολόκληρου του λαού της Κύπρου.
Οι αγωνιστές πρόγονοι μας δεν συμβιβάστηκαν ποτέ με την κατοχή. Δεν τάχθηκαν ποτέ με τους κατακτητές. Η σπίθα της ελευθερίας έμενε πάντα ζωντανή στα βάθη της καρδιάς τους και όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου δεν λογάριασαν την αριθμητική υπεροχή των κατακτητών ούτε το γεγονός ότι οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής δεν ευνοούσαν τους αγώνες της ελευθερίας. Η σπίθα έγινε φλόγα και η φλόγα πυρκαγιά και με ορμή και γενναιότητα ρίχθηκαν στον αγώνα με το σύνθημα «ελευθερία ή θάνατος». Και το ξέσπασμα ήταν δυνατό. Ο ξεσηκωμός τόσο κατά την ελληνική επανάσταση όσο και κατά τον αγώνα του κυπριακού Ελληνισμού ενάντια στον Άγγλο κατακτητή δεν ήταν απλώς ένα στιγμιαίο ξέσπασμα ανθρώπων που τους ένωνε το αίσθημα της καταπίεσης. Ήταν το ξεσήκωμα ενός έθνους που μέσα στη φαινομενική ανυπαρξία και υποταγή του έδωσε τη δυναμική παρουσία του, μια παρουσία ελληνικού ήθους που για χιλιάδες χρόνια φώτιζε τον κόσμο και ρύθμιζε τους κανόνες της ελευθερίας και της δημοκρατίας.
Σήμερα μας λένε να ξεχάσουμε τις κατεχόμενες πόλεις και τα χωριά μας, να ξεπουλήσουμε την ιστορία μας. Χρειάζεται να έχουμε αποφασιστικότητα και επιμονή στις θέσεις μας. Δεν χρειαζόμαστε σπαθιά και ντουφέκια για να υπερασπιστούμε τη δημοκρατία. Σήμερα έχουμε τις Βρυξέλλες και το ευρωπαϊκό κεκτημένο, τα ψηφίσματα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για να βρούμε μια λύση στο κυπριακό πρόβλημα που να εξασφαλίζει ένα ασφαλές και ευοίωνο μέλλον για τα παιδιά και τα εγγόνια μας. Η απόφαση να μην αποδεχθούμε τους όρους του Τούρκου εισβολέα, να μην αποδεχθούμε τα τετελεσμένα και να απαντούμε «όχι» στα σχέδια για νομιμοποίηση της διχοτόμησης και της κατοχής είναι η καλύτερη γιορτή για τη σημερινή επέτειο.
Τις δύσκολες τούτες ώρες που διανύει ο λαός της Κύπρου οφείλουμε όλοι μαζί, συλλογικά, σε πνεύμα σύνεσης και ομοψυχίας να πάρουμε τις σοφότερες αποφάσεις, πάντοτε με γνώμονα το καλώς νοούμενο συμφέρον των πολιτών και της πατρίδας. Με βάση τα δεδομένα όπως διαμορφώθηκαν πρέπει να παλέψουμε με απόλυτη ενότητα για να αποκτήσει ξανά το κράτος μας την αυτάρκεια και το κύρος του. Η Κυβέρνηση, ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας μπορούμε μέσα από το πείσμα, την εργατικότητα και την αποφασιστικότητα που διακρίνει τον κυπριακό Ελληνισμό να δημιουργήσουμε ξανά και να επαναφέρουμε τη χαμένη προοπτική στις νέες γενιές αυτού του τόπου. Έχουμε και τη δύναμη και τη γνώση και τη θέληση να ξεπεράσουμε τη δυσκολία και την αβεβαιότητα του σήμερα.
Η επέτειος της 1ης Απριλίου δείχνει με τον καλύτερο τρόπο την εθνική μας ταυτότητα, τον εθνικό μας προορισμό και την πορεία του αγώνα μας η οποία πρέπει να συνεχιστεί. Συμπατριώτες, κρατήστε ψηλά το φρόνημα της εθνικής συνείδησης και όλοι μαζί ενωμένοι θα πετύχουμε την εθνική δικαίωση και την οικονομική ανόρθωση της Κύπρου μας.
Οι ήρωες μας ουδέποτε έκαναν πίσω μπροστά στην εθνική πρόκληση και υπήρξαν συνεπείς στην εθνική ευθύνη που πρέπει να διακρίνει τον καθένα μας. Κλίνουμε ευβλαβικά το γόνυ σ' αυτούς που κάποτε στρατεύθηκαν ψυχή τε και σώματι και σήμερα αποτελούν την περήφανη και τιμημένη γενιά του αγώνα προς την ελευθερία. Και δεσμευόμαστε ότι θα παραμερίσουμε εγωισμούς και μικρότητες για να μπορέσει ο κυπριακός λαός να ορθώσει το ανάστημα του ξανά.
Τιμή και δόξα στους ήρωες μας.
