Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,
Τούτες τις δύσκολες στιγμές που διέρχεται η
πατρίδα μας, απευθύνομαι σε εσάς για να μοιραστώ μαζί σας τον πόνο και
τις ανησυχίες που μας διακατέχουν όλους ένεκα των επιπτώσεων της
παγκόσμιας οικονομικής κρίσης πάνω στην πατρίδα μας. Πέρα, όμως, από τις
επιπτώσεις της παγκόσμιας κρίσης και της κρίσης στην Ευρωζώνη, η
κατάσταση στη χώρα μας επιδεινώθηκε κυρίως ένεκα της δράσης εσωτερικών
παραγόντων.
Δικαιολογημένα ο κάθε νοήμων πολίτης
διερωτάται, γιατί φτάσαμε στη δεινή κατάσταση που βρισκόμαστε σήμερα;
Γιατί υποχρεωθήκαμε να προσφύγουμε στο Μηχανισμό Σταθερότητας; Γιατί
υποχρεωθήκαμε να διαπραγματευθούμε με την Τρόικα και να καταλήξουμε σε
κατ’ αρχάς συμφωνία που ομολογουμένως είναι επώδυνη;
Απευθύνομαι σ’ εσάς για να μοιραστώ μαζί σας
ποια ήταν τα διλήμματα και γιατί υποχρεωθήκαμε να λάβουμε με πόνο ψυχής
τις συγκεκριμένες αποφάσεις.
Θέλω να κάμω ξεκάθαρο ότι δεν ήταν επιλογή
μας να προσφύγουμε στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Έχοντας υπόψη
τις αρνητικές και επώδυνες εμπειρίες των κρατών που προσέφυγαν στο
Μηχανισμό και γνωρίζοντας τις πολιτικές που εφαρμόζει η Τρόικα,
προσπαθήσαμε πάρα πολύ να τον αποφύγουμε. Αναζητήσαμε άλλες πηγές
χρηματοδότησης παρά την κριτική που δεχθήκαμε στο εσωτερικό επειδή, όπως
ισχυρίζονταν ορισμένοι, αποφεύγαμε τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Δυστυχώς, δεν κατέστη δυνατό να
εξασφαλίσουμε την απαραίτητη χρηματοδότηση. Από τη στιγμή δε που μια
μεγάλη κυπριακή τράπεζα δεν μπόρεσε να ανακεφαλαιοποιηθεί στα χρονικά
όρια που καθόρισε η Ευρωπαϊκή Ένωση, προ του φάσματος της κατάρρευσής
της που θα παρέσυρε την οικονομία του τόπου στη χρεοκοπία, υποχρεωθήκαμε
να προσφύγουμε στον Μηχανισμό.
Πολλοί συμπολίτες μας διερωτώνται: Γιατί
πρέπει να πληρώσουμε εμείς για τα εγκληματικά λάθη, τις αβλεψίες,
πιθανόν ακόμη τις ατασθαλίες κάποιων ηγετικών στελεχών των τραπεζών;
Γιατί πρέπει να πληρώσουμε για τον πλημμελή έλεγχο του τραπεζικού
συστήματος από την Κεντρική Τράπεζα και τον προηγούμενο Διοικητή;
Είναι αλήθεια ότι οι αποφάσεις των
Διοικήσεων των τραπεζών και ο πλημμελής έλεγχος της Κεντρικής Τράπεζας
κοστίζει στην Κύπρο πολλά δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία για να καλύψουμε
υποχρεωθήκαμε να απευθυνθούμε στον Μηχανισμό.
Συγκεκριμένα: Τέσσερα περίπου δισεκατομμύρια
ευρώ είναι οι απώλειες των κυπριακών τραπεζών από την έκθεσή τους στα
ελληνικά ομόλογα. Άλλα τόσα είναι η ζημιά για την οικονομία μας από τη
μετατροπή της Μαρφίν Εγνατία από θυγατρική εταιρεία στην Ελλάδα σε
κυπριακή τράπεζα, μετατροπή την οποία ενέκρινε ο προηγούμενος Διοικητής
της Κεντρικής Τράπεζας. Απώλειες υπάρχουν και από τα επισφαλή δάνεια που
οι τράπεζες παραχώρησαν στην Ελλάδα. Όλο αυτό το μεγάλο κόστος,
δυστυχώς, είναι υποχρεωμένο το κυπριακό κράτος να το καλύψει.
Από το δάνειο που θα συνάψει η Κυπριακή
Δημοκρατία από τον Μηχανισμό Σταθερότητας μέχρι και δέκα δισεκατομμύρια
ευρώ θα πρέπει να διατεθούν για τη στήριξη των τραπεζών και μόνο το 1,5
δισεκατομμύριο για κάλυψη των ελλειμμάτων του κράτους για τα επόμενα
τέσσερα χρόνια.
Αυτοί οι αριθμοί καταδεικνύουν ότι τη μεγάλη
κρίση την προκάλεσε το τραπεζικό σύστημα. Η κρίση επιδείνωσε τις
διαρθρωτικές αδυναμίες και στρεβλώσεις που για δεκαετίες συσσωρεύονταν
στην οικονομία, με αποτέλεσμα να γίνουν ακόμα μεγαλύτερα και
πιεστικότερα τα προβλήματα.
Ανεξαρτήτως των ευθυνών των τραπεζών για την
κατάσταση στην οποία βρεθήκαμε, δεν μπορούσαμε να τις αφήσουμε να
καταρρεύσουν. Αυτό θα ήταν ανεύθυνο και εγκληματικό για τον τόπο και τον
λαό. Η κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος θα συμπαρέσυρε στην
καταστροφή ολόκληρη την οικονομία και θα έφερνε απερίγραπτη δυστυχία σε
χιλιάδες οικογένειες απλών ανθρώπων.
Με την απόφασή μας να στηρίξουμε το
τραπεζικό σύστημα, στηρίζουμε την οικονομία του τόπου μας. Αλλιώς η
κατάσταση θα ήταν πολύ χειρότερη απ’ ό,τι είναι σήμερα και οι απλοί
άνθρωποι θα υπέφεραν πολύ περισσότερο.
Είναι θέση μου ότι οι έρευνες που
διεξάγονται για το τραπεζικό σύστημα θα πρέπει αποφασιστικά να
συνεχιστούν μέχρι τέλους και στη βάση των αποτελεσμάτων τους να
αποδοθούν οι ευθύνες και οι ένοχοι να τιμωρηθούν. Η Κυβέρνηση, κι εγώ
προσωπικά, θα κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για να λάμψει η αλήθεια
και να αποδοθεί δικαιοσύνη.
Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,
Από τη στιγμή που υποχρεωθήκαμε να
προσφύγουμε στο Μηχανισμό Σταθερότητας γνωρίζαμε ότι τα περιθώρια
αλλαγών στις απαιτήσεις και τους όρους της Τρόικα δεν θα ήταν
απεριόριστα. Είναι γι’ αυτό που θέσαμε προτεραιότητες στους στόχους και
ακολουθήσαμε διεκδικητική πολιτική για επίτευξή τους.
Η διαπραγμάτευση με την Τρόικα διήρκεσε
τέσσερις ολόκληρους μήνες. Αυτό το γεγονός καταμαρτυρεί πόσο σκληρά
διαπραγματευθήκαμε σε ομολογουμένως πολύ δύσκολες συνθήκες και κάτω από
πολύ πιεστικά διλήμματα.
Από τη μια είχαμε να αντιμετωπίσουμε την
υπόσκαψη από τις συνεχείς δυσφημιστικές επιθέσεις που δεχόταν η χώρα μας
στο διεθνή Τύπο. Από την άλλη, στο εσωτερικό, είχαμε να αντιμετωπίσουμε
τη διαρκή άσκηση πίεσης για να υπογραφεί άρον άρον το μνημόνιο. Είχαμε
να αντιμετωπίσουμε την εικοτολογία αν θα υπογράψει ή όχι ο Πρόεδρος και
τη συνεχή επίκληση του κινδύνου περί στάσης πληρωμών και κατάρρευσης του
τραπεζικού μας συστήματος. Δεν θέλω να κρίνω αυτή τη στιγμή, που
απαιτεί άρρηκτη ενότητα του λαού μας, τέτοιες συμπεριφορές. Οφείλω,
όμως, να υπογραμμίσω ότι όλα αυτά δημιούργησαν μια περιρρέουσα
ατμόσφαιρα που αποπροσανατόλιζε από την ουσία και αποδυνάμωνε τη
διαπραγματευτική μας θέση έναντι της Τρόικα.
Φθάσαμε στο σημείο να ακούμε από τα πιο
επίσημα χείλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι διαδίδεται πως οι Υπουργοί
ζητούν την υπογραφή του Μνημονίου και ο Πρόεδρος αρνείται. Απ’ όπου κι
αν προέρχεται αυτό το κουτσομπολιό, αντιλαμβάνεστε ότι είναι συκοφαντία
φοβερά ζημιογόνα η οποία υπέσκαπτε τη διαπραγματευτική μας θέση.
Εμείς εξαντλήσαμε όλα τα περιθώρια στη
διαπραγμάτευση για να πετύχουμε όσα θέσαμε ως κεντρικούς στόχους.
Στοχεύσαμε να διατηρήσουμε τον εθνικό έλεγχο της εκμετάλλευσης των
κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Τα καταφέραμε! Στο μνημόνιο της Τρόικα
περιλαμβανόταν πρόνοια για συναπόφαση στο σχεδιασμό και για κατά
προτεραιότητα χρησιμοποίηση των εσόδων από την εκμετάλλευση των
κοιτασμάτων για εξόφληση του χρέους. Με βάση αυτά που συμφωνήθηκαν εμείς
θα αποφασίζουμε για τους σχεδιασμούς μας. Τα έσοδα μπορούμε να τα
χρησιμοποιήσουμε για επένδυση στις υποδομές και για τις μελλοντικές
γενεές. Φυσιολογικά, ένα μέρος των εσόδων θα χρησιμοποιείται για την
εξόφληση του χρέους. Η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου αποτελεί τη
μεγάλη προοπτική για την πατρίδα και τον λαό μας.
Στοχεύσαμε να αποφύγουμε την ιδιωτικοποίηση
κερδοφόρων ημικρατικών οργανισμών. Στο αρχικό μνημόνιο υπήρχε ονομαστική
αναφορά σε ημικρατικούς οργανισμούς που έπρεπε να ιδιωτικοποιηθούν.
Διεγράφη η αναφορά και δημιουργήσαμε την προοπτική για αποφυγή των
ιδιωτικοποιήσεων. Η διευθέτηση αυτή δεν μας ικανοποιεί απόλυτα. Είναι,
όμως, ένα εφαλτήριο για να συνεχίσουμε τη διαπραγμάτευση προς αποφυγή
ιδιωτικοποιήσεων συγκεκριμένων ημικρατικών οργανισμών.
Στοχεύσαμε στην αποτροπή κατάργησης θεσμικών
κατακτήσεων των εργαζομένων και του λαού. Δεν δεχθήκαμε την κατάργηση
της ΑΤΑ και του 13ου μισθού, γιατί κατακτήσεις που καταργούνται πολύ
δύσκολα επαναφέρονται.
Στοχεύσαμε η συνεισφορά των μισθωτών να
είναι κλιμακωτή και όχι ισοπεδωτική για να υπάρχει επιμερισμός του
κόστους από την επιβολή του μνημονίου ανάλογα με τα εισοδήματα. Πείσαμε
την Τρόικα, που είχε διαφορετική θέση, να αποδεχθεί αυτή την προσέγγιση.
Στοχεύσαμε να σώσουμε τον Συνεργατισμό που αποτελεί κατάκτηση και αποκούμπι για το λαό μας και τελικά τα καταφέραμε.
Στοχεύσαμε στην ταχεία εξυγίανση του
τραπεζικού συστήματος, το οποίο προκάλεσε την κρίση. Οι ευθύνες των
τραπεζών για την άσχημη κατάσταση στην οποία έχουμε περιέλθει είναι
πανθομολογούμενες. Σ’ αυτές αναφέρονται η Τρόικα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και
οι Οίκοι Αξιολόγησης. Αν δεν υπήρχε το πρόβλημα με τις τράπεζες, η
Κύπρος δεν θα χρειαζόταν να ενταχθεί σε κανένα Μηχανισμό, ανεξαρτήτως
των όποιων δημοσιονομικών και διαρθρωτικών προβλημάτων υπάρχουν.
Εμείς, ποτέ δεν διεκδικήσαμε το αλάθητο. Δεν
μπορεί, όμως, αυτό να αποτελεί πρόσχημα για να φορτώνονται τα πάντα
στον Πρόεδρο και την Κυβέρνηση. Ειδικά για το θέμα των τραπεζών που,
σύμφωνα με Οδηγία της ΕΕ, η αποκλειστική ευθύνη της εποπτείας και της
ρύθμισης του τραπεζικού συστήματος ανήκει στις Κεντρικές Τράπεζες και
όχι στις Κυβερνήσεις.
Πρέπει μέσα από την αναμόρφωση του
τραπεζικού μας συστήματος να αποκλείσουμε επανάληψη παρόμοιας κατάστασης
με αυτήν που ζούμε σήμερα. Πρέπει σύντομα να επαναφέρουμε τις τράπεζες
σε θέση να χρηματοδοτούν την ανάπτυξη και να στηρίζουν την οικονομία.
Πρέπει να γίνει εξυγίανση του συστήματος, να υπάρχει καλύτερη εποπτεία
και πιο στενός έλεγχος για να τερματιστούν οι αυθαιρεσίες.
Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,
Είμαι ο τελευταίος που θα επιχειρήσει να
εξιδανικεύσει το Μνημόνιο και να ωραιοποιήσει την κατάσταση. Σ’ αυτό
υπάρχουν πολλά μέτρα που όντως είναι επώδυνα. Υπάρχουν μέτρα που σε
διαφορετικές συνθήκες δεν θα δεχόμουν καν να συζητήσω. Πάντοτε, όμως,
είχα στην έγνοια μου ποια θα είναι η επόμενη μέρα. Τι θα γίνει αν
καταρρεύσει το τραπεζικό σύστημα και χρεοκοπήσει η οικονομία της χώρας.
Κατανοώ πλήρως ότι η εφαρμογή του Μνημονίου
θα προκαλέσει πολλές δυσκολίες στους πολίτες του τόπου. Πλήρως κατανοώ
τις δυσχέρειες που θα υπάρξουν για όλους τα επόμενα χρόνια.
Συμμερίζομαι την έγνοια, την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια που νιώθουν
οι απλοί άνθρωποι. Ειδικά οι άνεργοι, οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού,
οι χαμηλόμισθοι και οι χαμηλοσυνταξιούχοι.
Όλο αυτό το διάστημα δώσαμε σκληρές μάχες
για να μπορέσουμε να βγούμε το συντομότερο από την κρίση και να βάλουμε
τη χώρα μας ξανά στο δρόμο της ανάπτυξης και της προόδου. Γιατί μόνο
τότε θα έχουν νόημα οι θυσίες στις οποίες υποβάλλεται ο λαός μας.
Δώσαμε αυτή τη μάχη, όπως πάντοτε, με υψηλό
αίσθημα ευθύνης έναντι του τόπου και του λαού. Αυτές οι στιγμές δεν
προσφέρονται για λαϊκισμό και ανέξοδα λόγια. Δεν προσφέρονται, όμως,
ούτε για μηδενισμό και κινδυνολογία. Ο λαϊκισμός και η κινδυνολογία
προκαλούν ζημιά στον τόπο. Ο πανικός και οι πράξεις απόγνωσης οδηγούν σε
αποδιοργάνωση της οικονομίας και σε διάρρηξη του κοινωνικού ιστού.
Αυτές οι στιγμές επιβάλλουν τη μέγιστη
ενότητα. Δεν πρέπει να ξεχνούμε, άλλωστε, ότι τίποτα ακόμα δεν έχει
τελειώσει. Απομένει το μείζον θέμα του καθορισμού του ποσού
ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Απομένουν οι διαδικασίες που θα
ακολουθηθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στα κράτη μέλη για το Μνημόνιο της
Κύπρου. Και εδώ οι δυσκολίες δεν πρέπει να υποτιμηθούν.
Είναι γι’ αυτό που επιβάλλεται όλοι να
επιδείξουμε υπευθυνότητα και σοβαρότητα. Είναι γι’ αυτό που επιβάλλεται
να σταθούμε όλοι στο ύψος των περιστάσεων - πολιτικές δυνάμεις,
οργανωμένα σύνολα και ΜΜΕ - για να μην προκαλέσουμε περισσότερες
δυσκολίες ή να δώσουμε αφορμή σ’ αυτούς που θέλουν να βλάψουν τη χώρα
μας να το πετύχουν.
Θέλω μόνο να επαναλάβω αυτό που λένε όλοι οι
απλοί άνθρωποι της χώρας μας: Τούτη την ώρα δεν έχουμε την πολυτέλεια
να υπολογίζουμε ούτε κατ’ ελάχιστον τα προσωπικά συμφέροντα. Δεν έχουμε
την πολυτέλεια να υπολογίζουμε σε μικροπολιτικές και εκλογικές
σκοπιμότητες. Τούτη την ώρα προέχει η υπεράσπιση της Κύπρου μας, η
επιβίωση και το μέλλον των ανθρώπων της.
Εκφράζω τη βεβαιότητα ότι μαζί ενωμένοι
μπορούμε και πάλι να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες, όπως κάναμε και μετά το
1974, όταν η πατρίδα μας καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς από την τουρκική
εισβολή και κατοχή. Τότε σε μερικά μόνο χρόνια ξανακτίσαμε τη χώρα μας
και αναστηλώσαμε την οικονομία μας. Με τη σκληρή εργασία και τις θυσίες
όλων μας.
Μπορούμε και τώρα να συμπεριφερθούμε το ίδιο
υπεύθυνα. Μπορούμε και τώρα σύντομα να πραγματοποιήσουμε ένα ακόμα
οικονομικό θαύμα. Γι’ αυτό ας δώσουμε όλοι τα χέρια.
Μαζί ενωμένοι μπορούμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες!
|
|
