Θέλω
πρώτα να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση να μετάσχω ως ομιλήτρια στο
σημερινό συνέδριο και να σας διαβεβαιώσω ότι η Κύπρος, καθόλη τη
διάρκεια της Προεδρίας της, στηρίχθηκε και στηρίζεται στη συνεργασία με
το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με στόχο τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου
ποιότητας ζωής για κάθε πολίτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Προεδρία αποτέλεσε για εμάς μια πολύ καλή ευκαιρία να
ενισχύσουμε τη συνεργασία μας και τις σχέσεις μας με τους Ευρωπαίους
εταίρους μας, ειδικά με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μια σχέση την οποία
προσβλέπουμε να συνεχίσουμε και μετά το πέρας της Προεδρίας.Οι κοινωνίες μας έχουν κάνει άλματα σε σχέση με την
ισότητα των φύλων κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Υπήρξε εξαιρετική
πρόοδος στην πρόσβαση και στην προώθηση των γυναικών στην αγορά
εργασίας, το μορφωτικό επίπεδο των γυναικών τείνει να είναι υψηλότερο
από αυτό των αντρών και ο ευρύτερος τους ρόλος στην οικονομία και στην
κοινωνία έχει αναβαθμιστεί σημαντικά. Εντούτοις, είμαστε ακόμα πολύ μακριά από τον στόχο της
πλήρους ισότητας. Οι διακρίσεις είναι ακόμη ορατές σε όλους τους τομείς,
συμπεριλαμβανομένης της απασχόλησης. Οι γυναίκες εξακολουθούν να
αντιμετωπίζουν προβλήματα στην πρόσβαση και διατήρησή τους στην αγορά
εργασίας, τα ποσοστά του χάσματος αμοιβών και του διαχωρισμού στην αγορά
εργασίας εξακολουθούν να παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, η συμμετοχή των
γυναικών στην πολιτική ζωή και στα κέντρα λήψης αποφάσεων είναι σε
χαμηλά επίπεδα και οι γυναίκες επωμίζονται το μεγαλύτερο μέρος των
οικογενειακών υποχρεώσεων. Η μερική και προσωρινή απασχόληση είναι πιο
συνήθης στις γυναίκες, με αποτέλεσμα να διατρέχουν υψηλό κίνδυνο
περιθωριοποίησης σε επισφαλείς εργασίες με χαμηλό μισθό, δυσμενείς
εργασιακές συνθήκες και ανεπαρκή συνταξιοδοτικά δικαιώματα. Τα φαινόμενα
της βίας, της εμπορίας και της διακίνησης ανθρώπων επηρεάζουν κατά
κύριο λόγο τις γυναίκες.Το νομοθετικό πλαίσιο στον τομέα ισότητας έχει συμβάλει
σημαντικά στην προώθηση του στόχου της ισότητας. Σε αυτό καθοριστική
ήταν η συμβολή των πρωτοβουλιών και οδηγιών της ΕΕ. Από μόνη της όμως η
νομοθετική κατοχύρωση της ισότητας δεν είναι αρκετή αν δεν μεταφραστεί
σε πράξη. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για κάθε κράτος μέλος να διασφαλίσει
την πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας και να θέσει σε ισχύ αποτελεσματικούς
μηχανισμούς παρακολούθησης της εφαρμογής της. Ταυτοχρόνως, η ουσιαστική ισότητα προϋποθέτει, μεταξύ
άλλων, πολιτικές που συνηγορούν στην ενίσχυση της ισότητας όπως είναι οι
επαρκείς και προσβάσιμες υπηρεσίες φροντίδας, εργασιακές συνθήκες
αναλόγως προσαρμοσμένες στις ανάγκες των εργαζόμενων γονιών, αλλαγή
στερεότυπων και αντιλήψεων και θέσπιση σωστών βάσεων από την παιδική
ηλικία.Οι κοινωνικοί ρόλοι των ανδρών και των γυναικών πρέπει
να επαναπροσδιοριστούν στη βάση των σημερινών πραγματικοτήτων. H
ισόρροπη συμμετοχή αντρών και γυναικών στην οικονομία και στην
οικογένεια είναι άκρως απαραίτητη για τις προοπτικές της Ευρώπης. Η δε
υλοποίηση των στόχων της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» συναρτάται άμεσα με
το θέμα που συζητούμε σήμερα. Οι θεσμοί της Ένωσης, με μια σειρά από παρεμβάσεις,
υπογράμμισαν εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια τη σημασία των πολιτικών
συμφιλίωσης ως παράγοντα οικονομικής ενσωμάτωσης της γυναίκας και ως
παράγοντα ισότητας. Συγκεκριμένα: • Ο Κοινοτικός Χάρτης Θεμελιωδών και Κοινωνικών
Δικαιωμάτων του 1989 και της εργασίας αναγνωρίζει ρητά το δικαίωμα για
συμφιλίωση της οικογενειακής ζωής και της εργασίας ως θεμελιώδες
δικαίωμα των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.• Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης του 2002 έθεσε
προς τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον στόχο για υλοποίηση μέχρι
το 2010 της παροχής υπηρεσιών φροντίδας τουλάχιστον προς το 90% των
παιδιών από την ηλικία των τριών χρόνων μέχρι και την ηλικία
υποχρεωτικής φοίτησης σε σχολείο, και προς το 33% τουλάχιστον των
παιδιών κάτω των τριών χρόνων.• Το ψήφισμα του Συμβουλίου ημερομηνίας 22 Φεβρουαρίου
2007 υπογραμμίζει ότι, λόγω του προβλήματος υπογεννητικότητας, πρέπει να
προωθηθούν διευκολύνσεις σε άντρες και γυναίκες ώστε να μπορούν να
εργάζονται και παράλληλα να δημιουργούν οικογένεια.• Ο «Χάρτης Πορείας για την Ισότητα μεταξύ Γυναικών και
Ανδρών», τον οποίο υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Μάρτιο του 2006,
περιλαμβάνει, ως έναν από τους έξι τομείς που έχουν προτεραιότητα στη
δράση της ΕΕ για την ισότητα των δύο φύλων για την περίοδο 2006-2010,
την ενίσχυση της συμφιλίωσης της εργασίας και της ιδιωτικής και της
οικογενειακής ζωής.• Η Απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου 2010
σχετικά με τις Κατευθυντήριες Γραμμές για την Απασχόληση. Συγκεκριμένα,
στην Κατευθυντήρια Γραμμή 7 αναφέρεται ότι «οι πολιτικές για την
εξισορρόπηση της επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής μέσω της παροχής
προσιτών υπηρεσιών φροντίδας και καινοτόμων λύσεων στην οργάνωση
εργασίας, θα πρέπει να στοχεύουν στην αύξηση της απασχόλησης». • Η Στρατηγική για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών
2010-2015 θέτει την εξισορρόπηση της επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής
υψηλά στην ατζέντα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η εξισορρόπηση του εργασιακού και οικογενειακού βίου
είναι θέμα πολυδιάστατο και συναφές με ένα μεγάλο εύρος πολιτικών. Εάν
μπορούσα να επιλέξω συγκεκριμένες προτεραιότητες για την εξισορρόπηση
του εργασιακού και οικογενειακού βίου, θα εστίαζα στα ακόλουθα:• Εφαρμογή μέτρων για την ενθάρρυνση των γυναικών να
εισέλθουν και να παραμείνουν στην αγορά εργασίας, με ιδιαίτερη έμφαση
στην εξάλειψη των φαινομένων του διαχωρισμού γυναικών σε επισφαλείς
θέσεις προσωρινής ή ορισμένης περιόδου εργασίας. Αυτές οι θέσεις είναι
οι πρώτες που επηρεάζονται σε περιόδους οικονομικής αστάθειας και
προσφέρουν πολύ περιορισμένες προοπτικές καριέρας. • Μέτρα για ομαλή επανένταξη των γυναικών στην αγορά
εργασίας μετά από μεγάλες περιόδους αδράνειας, μέσω της παροχής
εξειδικευμένων προγραμμάτων κατάρτισης και διά βίου μάθησης τα οποία να
συνδέονται με υποστηρικτικούς μηχανισμούς για εξισορρόπηση των
οικογενειακών υποχρεώσεων.• Προσφορά επαρκών, ποιοτικών και οικονομικά προσιτών
υπηρεσιών φροντίδας. Η προσφορά τέτοιων υπηρεσιών αποτελεί μια από τις
βασικές προϋποθέσεις για επιστροφή και παραμονή στην απασχόληση. Πρέπει
να έχουμε, επίσης, υπόψη μας ότι το κόστος της υπηρεσίας φροντίδας είναι
εξίσου καθοριστικός παράγοντας. Όταν οι γυναίκες υποχρεούνται να
εργαστούν σε χαμηλά αμειβόμενες εργασίες, το υψηλό κόστος των υπηρεσιών
φροντίδας εμποδίζει την επιστροφή τους στην αγορά εργασίας.Οι παραπάνω πολιτικές είναι σημαντικό να παραμένουν στις
προτεραιότητές μας και σήμερα εν μέσω οικονομικής κρίσης. Παρά τις
δημοσιονομικές δυσκολίες, χρειάζεται τόσο στο ενωσιακό όσο και στο
εθνικό επίπεδο να παραμείνουμε προσηλωμένοι στην πορεία για εξάλειψη των
εμποδίων για πλήρη ένταξη των γυναικών στην αγορά εργασίας. Στο εθνικό
επίπεδο, και παρά τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η κυπριακή
οικονομία, προωθήσαμε τα τελευταία χρόνια μια σειρά από πολιτικές με
στόχο την εξισορρόπηση οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων. Στο πλαίσιο αυτό τροποποιήθηκε ο Νόμος για την προστασία
της μητρότητας με στόχο την παροχή αυξημένης προστασίας στις εγκύους,
βελτιώθηκε ο Νόμος για τη γονική άδεια και εισήχθη σχέδιο επιχορήγησης
των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης για λειτουργία προγραμμάτων κοινωνικής
στήριξης και φροντίδας προς εξαρτώμενα μέλη εργαζόμενων γονιών. Επίσης το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων,
αξιοποιώντας πόρους του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, υλοποιεί σχέδιο
επιδότησης του κόστους φροντίδας για εξαρτώμενα παιδιά και βρέφη
γυναικών που εντάσσονται στην αγορά εργασίας. Βασικός στόχος της Κυπριακής Προεδρίας είναι η εργασία
προς την κατεύθυνση μιας καλύτερης Ευρώπης. Στο πλαίσιο αυτού του
κεντρικού μηνύματος, η Κυπριακή Προεδρία επιδίωξε να συνεισφέρει στην
προώθηση βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, βασισμένης στις
αρχές της αλληλεγγύης και με κύριο προσανατολισμό την παροχή ενός
καλύτερου μέλλοντος για τις νεότερες γενιές και για όλους τους πολίτες
της ΄Ενωσης, άνδρες και γυναίκες.Μεταξύ των προτεραιοτήτων της Κυπριακής Προεδρίας
περιλαμβάνεται και η αντιμετώπιση του χάσματος αμοιβών μεταξύ ανδρών και
γυναικών. Η Κύπρος έχει μια ιδιαίτερη ευαισθησία στο θέμα, μιας και
συγκαταλέγεται στα κράτη μέλη με υψηλό χάσμα αμοιβών. Οι αιτίες του
χάσματος αμοιβών είναι πολλές. Η απασχόληση μεγάλων ποσοστών γυναικών σε
ανειδίκευτα επαγγέλματα και σε χαμηλά αμειβόμενους τομείς οικονομικής
δραστηριότητας είναι μια από τις κύριες αιτίες. Από την άλλη, το
φαινόμενο του μισθολογικού χάσματος παρατηρείται και σε επαγγελματικές
δραστηριότητες υψηλότερης ειδίκευσης, κάτι που καταδεικνύει ότι οι
διαφορές στις αμοιβές μεταξύ φύλων δεν εξαλείφονται ούτε καθώς οι
γυναίκες ανελίσσονται στις υψηλότερες βαθμίδες της ιεραρχίας.Αναγνωρίζοντας τη σημασία που έχει η περαιτέρω διερεύνηση
αυτού του θέματος και η συνέχιση της προσπάθειας για εξεύρεση λύσεων
για οριστική εξάλειψη αυτού του φαινομένου, η Κυπριακή Προεδρία
πραγματοποίησε τον Οκτώβριο τριμερές συνέδριο για το χάσμα αμοιβών με
κύριο στόχο να αναδειχθούν πρακτικές και μέτρα που μπορούν να
εφαρμοστούν από τις επιχειρήσεις και τους δημόσιους οργανισμούς
προκειμένου να προωθηθεί στην πράξη η αρχή της ίσης αμοιβής μεταξύ των
δύο φύλων. Επισημαίνω ότι για τη θεματολογία του συνεδρίου έχει
αξιοποιηθεί η πραγματικά αξιόλογη Έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
αναφορικά με τις συστάσεις προς την Επιτροπή για την εφαρμογή της αρχής
της ισομισθίας. Επίσης, κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας, με
πρωτοβουλία της Προεδρίας, το Συμβούλιο ενέκρινε Συμπεράσματα σχετικά με
την ανάληψη δράσης για την πρόληψη και αντιμετώπιση της φτώχειας και
του κοινωνικού αποκλεισμού των παιδιών και την προαγωγή της καλής
διαβίωσής τους. Μέσω των εν λόγω Συμπερασμάτων επισημάνθηκε, μεταξύ
άλλων, η σημασία της διάστασης της εξισορρόπησης του εργασιακού με τον
οικογενειακό βίο για την ευζωία των παιδιών, η στήριξη της συμμετοχής
των γονιών στην αγορά εργασίας με πολιτικές για εργασία που αποδίδει,
καθώς και η ενίσχυση της πρόσβασης κάθε οικογένειας σε ποιοτικές και
οικονομικά προσιτές υπηρεσίες παιδικής φροντίδας, με υπηρεσίες
προσαρμοσμένες στις ανάγκες των διαφόρων μορφών απασχόλησης και των
παιδιών που έχουν ειδικές ανάγκες ή βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση.Η ενεργός συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης
αποφάσεων είναι ακόμη μια σημαντική παράμετρος που ενισχύει την ισότητα,
αφού συντείνει ώστε τα θέματα ισότητας να μπαίνουν και να παραμένουν
στο προσκήνιο. Στη Σύνοδο του Συμβουλίου Απασχόλησης και Κοινωνικής
Πολιτικής αυτή την εβδομάδα θα έχουμε την ευκαιρία να ανταλλάξουμε
πρώτες απόψεις αναφορικά με την πρόσφατη Πρόταση Οδηγίας της Επιτροπής
για τη βελτίωση της ισότητας των φύλων στα διοικητικά συμβούλια
επιχειρήσεων.Σε σχέση με την πρόταση Οδηγίας για την προστασία των
εγκύων εργαζομένων, δυστυχώς δεν μπορέσαμε να δείξουμε ουσιαστική
πρόοδο. Εξακολουθούμε όμως να πιστεύουμε ότι, παρόλη τη δύσκολη
κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με τις διαφορές απόψεων τόσο εντός του
Συμβουλίου όσο και μεταξύ του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου, δεν πρέπει να εγκαταλειφθούν οι προσπάθειες για εξεύρεση
μιας ισορροπημένης λύσης προς το καλύτερο συμφέρον της μητέρας και του
παιδιού, αλλά και της οικογένειας ως σύνολο. Θέλω να ολοκληρώσω αυτή την παρουσίαση με κάποιες βασικές
διαπιστώσεις σε σχέση με το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον ρόλο
των πολιτικών ισότητας στη διαμόρφωση αυτού του μέλλοντος. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αποτυπώσει το όραμα της Ευρώπης
του μέλλοντος μέσω της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Αυτό το όραμα είναι
μια έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, η οποία να
δημιουργεί νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο οι οικονομικές και
δημοσιονομικές πολιτικές, αλλά εξίσου και οι πολιτικές απασχόλησης και
οι κοινωνικές πολιτικές πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο των στρατηγικών
μας. Οι πολιτικές ισότητας πρέπει να διαχέονται σε όλο το φάσμα των
πολιτικών και των αποφάσεων που λαμβάνουμε. Δεν νοείται βιώσιμη και
χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη εάν εξακολουθούν να υφίστανται διακρίσεις
φύλου. Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα υπάρχουν περιπτώσεις όπου η
ισότητα τείνει να θεωρείται ως εμπόδιο και κόστος, ιδίως σε περιόδους
οικονομικής ύφεσης και θεωρείται από κάποιους ως προτεραιότητα
μικρότερης σημασίας. Αυτή την αντίληψη δεν μπορούμε να την αποδεχθούμε. Η
ισότητα είναι παραγωγική επένδυση και βασικός παράγοντας στην επίτευξη
μακροπρόθεσμης, βιώσιμης ανάπτυξης και επομένως βασική προϋπόθεση στην
επιτυχή υλοποίηση της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Υπεράνω, όμως, των στόχων υλοποίησης της Στρατηγικής
«Ευρώπη 2020», η ισότητα των φύλων δεν παύει να αποτελεί ανθρώπινο
δικαίωμα και ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης. Η πλήρης και ουσιαστική
ισότητα ανδρών και γυναικών αποτελεί βασική αρχή της Συνθήκης της
Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι θεμέλιο του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι. Μια δίκαιη
κοινωνία δεν μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς την ισόρροπη συμμετοχή γυναικών
και ανδρών σε κάθε τομέα δραστηριότητας και χωρίς την ουσιαστική
κατοχύρωση της ισότητας στην οικογενειακή, οικονομική, κοινωνική και
πολιτική ζωή.
|
|
