Θα ήθελα κατ’ αρχάς να εκφράσω τις ευχαριστίες μου προς
τον επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Λευκωσία
κ. Γιώργο Μαρκοπουλιώτη για την πρόσκληση και, βεβαίως, να συγχαρώ τόσο
τον ίδιο όσο και τους συνεργάτες του για την πρωτοβουλία να διοργανώσουν
αυτή την πολύ επίκαιρη συζήτηση υψηλού επιπέδου σε σχέση με την
πολιτική διεύρυνσης της Ένωσης. Ως γνωστόν, τα θέματα διεύρυνσης
απασχολούν την Ένωση στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο, αυτό του Ευρωπαϊκού
Συμβουλίου, τον Δεκέμβριο κάθε χρόνο και είναι μέσα σε αυτό το πλαίσιο
που οι εκλεκτοί ομιλητές της σημερινής ημερίδας θα αναλύσουν τις
πολυεπίπεδες διαστάσεις της πολιτικής διεύρυνσης εν όψει του Ευρωπαϊκού
Συμβουλίου της 13ης και 14ης Δεκεμβρίου 2012.
Αγαπητοί φίλοι,
Η Κύπρος ανέλαβε την 1η Ιουλίου 2012 την Προεδρία του
Συμβουλίου της ΕΕ για πρώτη φορά από την ένταξή της στην Ένωση, έχοντας
ένα ιδιαίτερο αίσθημα ευθύνης έναντι στους εταίρους της και στα θεσμικά
όργανα. Διανύουμε ήδη το τελευταίο δίμηνο της εξάμηνης Προεδρίας και
κατά γενική ομολογία τα σχόλια και μηνύματα που λαμβάνουμε είναι θετικά,
ενθαρρύνοντας έτσι τις προσπάθειές μας που εντατικοποιούνται, ως είναι
φυσικό, «στα τελευταία μέτρα πριν το νήμα». Στην εναπομείνασα περίοδο
στοχεύουμε στην ολοκλήρωση όσο το δυνατόν περισσότερων νομοθετικών
φακέλων, στις πλείστες των περιπτώσεων στο πλαίσιο της συνήθους
νομοθετικής διαδικασίας, δηλαδή της συναπόφασης
Ευρωκοινοβουλίου-Συμβουλίου.
Όπως γνωρίζετε, βασικό μήνυμα της Κυπριακής Προεδρίας
είναι η προσπάθεια για μια Καλύτερη Ευρώπη, η οποία πρέπει να εξέλθει
ενισχυμένη από την τρέχουσα οικονομική κρίση και να ενισχύσει τη θέση
της στη διεθνή σκηνή.
Η διεύρυνση αποτελεί μιαν από τις κύριες προτεραιότητες
της Κυπριακής Προεδρίας, αφού συμβάλλει έμπρακτα και προς τον στόχο για
μια Καλύτερη Ευρώπη. Αυτό σημαίνει πως η διαδικασία της διεύρυνσης
πρέπει να αναδεικνύει αφενός τις οικουμενικές αξίες του σεβασμού των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου και αφετέρου την ίδια την
Ένωση ως καταλύτη στην εμπέδωση της ειρήνης, της δημοκρατίας, της
σταθερότητας και της ευημερίας σε ολόκληρη την ήπειρο. Ως Προεδρία
στοχεύουμε στην επίτευξη απτής προόδου σε όλες τις επιμέρους συναφείς
πτυχές της πολιτικής διεύρυνσης.
Έχουμε επανειλημμένα εκφράσει τη θέση ότι παρά την κόπωση
που είναι φυσιολογικό να δημιουργείται στα κράτη μέλη της Ένωσης από
τις προσχωρήσεις πολλών χωρών την τελευταία περίπου δεκαετία, η πολιτική
διεύρυνσης της ΕΕ σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να σταματήσει με την
ένταξη της Κροατίας την 1η Ιουλίου 2013 και ότι η δυναμική που έχει
δημιουργηθεί με την ευκαιρία αυτή θα πρέπει να τύχει της δέουσας
προσοχής. Ως εκ τούτου η περαιτέρω προώθηση της ευρωπαϊκής προοπτικής
των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, καθώς βέβαια και της Ισλανδίας και της
Τουρκίας, είναι αναμφίβολα ζητήματα μείζονος σημασίας για την Ένωση ως
σύνολο.
Η Κύπρος διαχρονικά υποστηρίζει τη διαδικασία της
διεύρυνσης της ΕΕ, θεωρώντας ότι αυτή αποτελεί κατ’ εξοχήν εργαλείο και
παρέχει τα μέσα για επίτευξη του στόχου της συμπλήρωσης της ευρωπαϊκής
ολοκλήρωσης, διασφαλίζοντας τη σταθερότητα και την ειρήνη στη γηραιά
ήπειρο.
Είναι μέσα σε αυτό το πλαίσιο που η κυβέρνηση της
Κυπριακής Δημοκρατίας χαιρέτισε την κατάληξη των διαπραγματεύσεων και
την υπογραφή στις 9 Δεκεμβρίου 2011 της Συνθήκης Προσχώρησης της
Κροατίας στην ΕΕ. Η Κύπρος δε υπήρξε από τα πρώτα κράτη μέλη της Ένωσης
που κύρωσε τη Συνθήκη Προσχώρησης της Κροατίας, στέλνοντας με τον τρόπο
αυτό ένα ξεκάθαρο πολιτικό μήνυμα, ότι η Κροατία μπορεί να αποτελέσει
μοντέλο για τις υπόλοιπες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και η ένταξή της
στην Ε.Ε, η οποία προγραμματίζεται για την 1η Ιουλίου 2013, δύναται να
επιταχύνει τη διαδικασία των μεταρρυθμίσεων στις άλλες χώρες της
περιοχής.
Αδιαμφισβήτητα, η διαδικασία της διεύρυνσης δεν
τερματίζεται και δεν πρέπει να τερματιστεί με την ένταξη της Κροατίας. Η
μοίρα όλων των χωρών της περιοχής είναι αλληλένδετη με την ΕΕ. Η
Ατζέντα της Θεσσαλονίκης του Ιουνίου 2003 και η «ανανεωμένη συναίνεση
για τη διεύρυνση», όπως συμφωνήθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον
Δεκέμβριο του 2006, παραμένουν οι φάροι για την απρόσκοπτη συνέχιση της
πολιτικής διεύρυνσης της ΕΕ.
Η ένταξη στην ΕΕ μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν οι
απαραίτητες προϋποθέσεις ικανοποιηθούν πλήρως, με πλήρη συμμόρφωση του
υποψήφιου προς ένταξη κράτους με το κοινοτικό κεκτημένο, με την
προσήλωση στις πρακτικές και τις αρχές της ΕΕ, και ειδικά στην αρχή των
σχέσεων καλής γειτονίας και της περιφερειακής συνεργασίας. Η αυστηρή
αιρεσιμότητα είναι καίριας σημασίας και θα πρέπει να εφαρμόζεται
απαρέγκλιτα για όλες τις υποψήφιες χώρες καθώς και για τις εν δυνάμει
υποψήφιες, που θα πρέπει να κριθούν βάσει της δικής τους αξίας.
Για την Κυπριακή Κυβέρνηση, για την Κύπρο, η οποία
πιστεύει ακράδαντα πως η πολιτική διεύρυνσης αποτελεί την αιχμή του
δόρατος αυτού που εύστοχα ονομάζουμε «ήπια δύναμη» (soft power) της ΕΕ
στην εγγύς γειτονία της, ήταν φυσικό επόμενο η πολιτική διεύρυνσης της
ΕΕ να αποτελέσει μια εκ των βασικών προτεραιοτήτων του προγράμματος της
Προεδρίας της.
Μεταξύ των τριών χωρών που συμμετέχουν αυτή τη στιγμή
στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις η Ισλανδία βρίσκεται σαφώς στο πιο
προχωρημένο στάδιο, έχοντας ανοίξει 21 κεφάλαια του κοινοτικού
κεκτημένου και κλείνοντας άλλα 10 από τη στιγμή της έναρξης των
ενταξιακών διαπραγματεύσεων τον Ιούλιο του 2010. Στόχος μας είναι πέραν
των τριών κεφαλαίων που άνοιξαν τον Οκτώβριο επί Κυπριακής Προεδρίας να
ανοίξουν 4-5 επιπλέον κεφάλαια τον προσεχή Δεκέμβριο, καθώς και να
συνεργαστεί με τους εταίρους μας για τη διαχείριση ορισμένων ευαίσθητων
τομέων πολιτικής, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της αλιείας και της
γεωργίας.
Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με το Μαυροβούνιο
ξεκίνησαν στα τέλη Ιουνίου του τρέχοντος έτους και ελπίζουμε στην
ουσιαστική πρόοδο τους μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου. Είμαστε
αισιόδοξοι, πρέπει να πω, πως μέχρι το τέλος της Κυπριακής Προεδρίας θα
καταστεί εφικτό να ανοίξει ένα διαπραγματευτικό κεφάλαιο στις ενταξιακές
διαπραγματεύσεις της ΕΕ με το Μαυροβούνιο. Η πρόοδος των
διαπραγματεύσεων με το Μαυροβούνιο αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία αν
αυτές ενταχθούν στο ευρύτερο πλαίσιο της πολιτικής της ΕΕ στα Δυτικά
Βαλκάνια. Η επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών για τις χώρες της εν
λόγω περιοχής αποτελεί αναμφίβολα σημαντική πρόκληση για την ΕΕ.
Τέλος, όσον αφορά την Τουρκία, επιτρέψτε μου κατ’ αρχάς
να τονίσω για μια ακόμη φορά την υποστήριξη της Κύπρου για την πλήρη
ένταξή της, υπό την προϋπόθεση ότι πλήρως θα εφαρμόσει, χωρίς
εξαιρέσεις, το σύνολο των υποχρεώσεών της έναντι της ΕΕ, κάτι που
δυστυχώς μέχρι στιγμής δεν κάνει. Για την Κυπριακή Κυβέρνηση η ενταξιακή
προοπτική της Τουρκίας δεν περιέχει καμιά κρυφή ατζέντα. Για εμάς, όπως
επανειλημμένα έχει τονιστεί και από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο
πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η πλήρης συμμόρφωση της Τουρκίας με
τις υποχρεώσεις που η ίδια έχει αναλάβει τόσο έναντι της Ένωσης ως
θεσμικού συνόλου όσο και έναντι των μελών αυτής είναι προϋπόθεση για την
πλήρη ένταξή της στην ΕΕ.
Μας λυπεί δε ιδιαίτερα, για να το θέσω ήπια, η άρνηση της
Τουρκίας να συνεργαστεί με την Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της
Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρ’ όλα αυτά, και παρά τη μη εποικοδομητική στάση
της Τουρκίας, η οποία έχει αποδοκιμαστεί στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο
από την ΕΕ, θα συνεχίσουμε να δεσμευόμαστε από το καθήκον μας ως
Προεδρία για την παρακολούθηση της προόδου της στις ενταξιακές της
διαπραγματεύσεις, και την αμερόληπτη επανεξέταση της κατάστασης, με
σκοπό να διευκολύνουμε, όπως και με όλους τους άλλους υποψηφίους, την
πρόοδο των διαπραγματεύσεών της.
Πέρα από τις χώρες στις οποίες έχω αναφερθεί υπάρχουν κι
άλλες χώρες που είναι υποψήφιες ή εν δυνάμει υποψήφιες για ένταξη. Είναι
η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, η Σερβία, η Αλβανία, η
Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Όλες οι χώρες, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, έχουν
ακόμα δρόμο να διανύσουν για ένταξη στην ΕΕ.
Κυρίες και κύριοι,
Κλείνοντας, θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω για άλλη μια φορά
για την εκτίμηση και τη σημασία που η Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου
αποδίδει στην πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ. Από πλευράς μας
προετοιμαζόμαστε κατάλληλα και σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή αλλά
και με το σύνολο των εταίρων μας προσβλέπουμε τόσο στο Συμβούλιο Γενικών
Υποθέσεων στις 11 Δεκεμβρίου όσο και στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού
Συμβουλίου του Δεκέμβρη, με κοινό στόχο όλων μας την ποιοτική προώθηση
και εμβάθυνση της ενταξιακής προοπτικής των υποψηφίων προς ένταξη χωρών.
Η πολιτική διεύρυνσης έχει αναμφίβολα αποδείξει την προστιθέμενη αξία
της για την επικράτηση της ειρήνης και της δημοκρατίας στην Ευρώπη και
οφείλουμε όλοι να παραμείνουμε δεκτικοί στο στόχο μιας ανοικτής προς
τους γείτονες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες της σημερινής σας ημερίδας.
Σημ: Την ομιλία διάβασε η Διευθύντρια του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών κα Ελεονώρα Γαβριηλίδη.
