Το
Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού απέστειλε σήμερα στις εμπλεκόμενες
Οργανώσεις εκπαιδευτικών (ΠΟΕΔ, ΟΕΛΜΕΚ, ΟΛΤΕΚ) και επιθεωρητών την
τελική του πρόταση για ένα νέο σύστημα αξιολόγησης.
Σημειώνω ότι η πρόταση αυτή είναι το
αποτέλεσμα των σχετικών συζητήσεων που έγιναν μετά την παράδοση της
αρχικής πρότασης τον Απρίλιο του 2009, καθώς και της αναθεωρημένης
πρότασης που δόθηκε τον Σεπτέμβριο του 2010. Υπογραμμίζω ότι για την
ετοιμασία της πρότασης που δόθηκε σήμερα, λήφθηκαν υπόψη τα όσα
διαμείφθηκαν στον διάλογο όχι μόνο την τελευταία τριετία αλλά των
διαχρονικών συζητήσεων που διεξάγονται επί του θέματος όλα αυτά τα
χρόνια.
Κυρίες και Κύριοι,
Ο εκσυγχρονισμός του συστήματος αξιολόγησης
του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών, το οποίο εφαρμόζεται από
το 1976 χωρίς ουσιαστικές τροποποιήσεις, αποτελεί επιτακτική ανάγκη αλλά
και διαχρονικό αίτημα των εμπλεκόμενων στην εκπαίδευση φορέων. Όλοι οι
εμπλεκόμενοι φορείς επισημαίνουν συστηματικά ότι το υφιστάμενο σύστημα
αξιολόγησης, το οποίο αφορά αποκλειστικά στους εκπαιδευτικούς και όχι
στο εκπαιδευτικό έργο στην ολότητά του, είναι αναχρονιστικό και
αντανακλά τον αντιπαραγωγικό συγκεντρωτισμό που χαρακτηρίζει το
εκπαιδευτικό μας σύστημα.
Η ανάγκη εισαγωγής ενός νέου συστήματος
αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών λειτουργών
έχει επισημανθεί μεταξύ άλλων στην Έκθεση της Ουνέσκο και στην Έκθεση
της Επιτροπής για την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση.
Τι ισχύει σήμερα:
· H όλη
φιλοσοφία που διαπνέει το ισχύον σύστημα αξιολόγησης κρίνεται ως
ξεπερασμένη, ενώ οι πρακτικές που το στηρίζουν μοιάζουν να είναι
ξεκομμένες από την πραγματικότητα και τις σύγχρονες ανάγκες. O όρος
αξιολόγηση εξαντλείται ουσιαστικά σε μια μόνο διάστασή του, στην
εξωτερική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών από τους επιθεωρητές.
· Ο
πολύπλοκος, πολυσύνθετος και απαιτητικός ρόλος του εκπαιδευτικού
εξακολουθεί να αξιολογείται με απλά και μονοδιάστατα κριτήρια,
ανεξάρτητα από τις συνθήκες εργασίας του, τον ιδιαίτερο ρόλο του σε μια
σχολική μονάδα και γενικά την ιδιομορφία που χαρακτηρίζει τον κάθε
αξιολογούμενο χωριστά.
· Βασική
επιδίωξη του υφιστάμενου συστήματος αξιολόγησης είναι ο έλεγχος και η
αποτίμηση της αξίας του εκπαιδευτικού. Απουσιάζει, όμως, κάποιος
μηχανισμός που θα συμβάλλει στην επαγγελματική βελτίωση και ανάπτυξη των
εκπαιδευτικών και της σχολικής μονάδας.
· Στην
πράξη το πιο καθοριστικό στοιχείο αξιολόγησης είναι η αρχαιότητα. Είναι
εμφανές ότι στις πλείστες των περιπτώσεων, ιδιαίτερα στη Μέση
Εκπαίδευση, η κατάληψη των θέσεων Διευθυντή και Επιθεωρητή συμπίπτει με
τα τελευταία χρόνια πριν την αφυπηρέτηση του εκπαιδευτικού. Το φαινόμενο
αυτό στερεί το εκπαιδευτικό σύστημα από το δυναμισμό και την ευελιξία
που πρέπει να το διακρίνει.
· Παρατηρούνται
φαινόμενα πληθωρισμού και ισοπέδωσης των βαθμολογιών για την
αξιολόγηση, γεγονός που δημιουργεί πρόβλημα ως προς την εγκυρότητα και
την αξιοπιστία των αξιολογήσεων.
· Παρατηρείται
η απουσία εναλλακτικών τρόπων ανέλιξης στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού
σε σχέση με άλλα επαγγέλματα. Δηλαδή, δεν υπάρχει άλλος τρόπος
επιβράβευσης εκτός από το να γίνουν όλοι είτε Βοηθοί Διευθυντές είτε
Διευθυντές. Το σύστημα αυτό δεν κρατάει τον καλό εκπαιδευτικό στην τάξη.
Για τους πιο πάνω αλλά και για άλλους λόγους
προτείνουμε την εφαρμογή ενός νέου, σύγχρονου, ολοκληρωμένου και
πολυδιάστατου συστήματος αξιολόγησης όχι μόνο του εκπαιδευτικού αλλά και
του εκπαιδευτικού έργου.
Τι προτείνουμε;
· Την
εισαγωγή ενός συστήματος εσωτερικής αξιολόγησης των σχολικών μονάδων,
που εφαρμόζεται, με διαφορετική μορφή, στις περισσότερες ευρωπαϊκές
χώρες και σε όλες τις εκπαιδευτικά ανεπτυγμένες χώρες. Με την εισαγωγή
του συστήματος εσωτερικής αξιολόγησης της σχολικής μονάδας, το Υπουργείο
Παιδείας επιδιώκει τη μετατόπιση της έμφασης της αξιολόγησης από τον
εκπαιδευτικό ως άτομο στο εκπαιδευτικό έργο που επιτελείται στις
σχολικές μονάδες. Το σύστημα αυτό αναμένεται να συμβάλει στην
αποκέντρωση του συγκεντρωτικού σήμερα εκπαιδευτικού συστήματος και να
προωθήσει τη δημοκρατικότητα και τη συμμετοχική ευθύνη όλων των
παραγόντων που εμπλέκονται στην εκπαίδευση. Τονίζω ότι η εσωτερική
αξιολόγηση θα γίνεται για σκοπούς βελτίωσης του έργου που επιτελείται
στις σχολικές μονάδες και όχι σύγκρισης μεταξύ των σχολικών μονάδων.
· Εισάγεται,
πέρα από την εσωτερική και η εξωτερική αξιολόγηση των σχολικών μονάδων.
Η εξωτερική αξιολόγηση των σχολικών μονάδων θα έχει, επίσης,
διαμορφωτικό χαρακτήρα, δηλαδή θα διενεργείται με στόχο τη βελτίωση και
όχι τη σύγκριση των σχολικών μονάδων. Θα διενεργείται τουλάχιστον μια
φορά ανά πενταετία για κάθε σχολική μονάδα.
· Εισάγεται
σύστημα υποστήριξης της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών,
αναγνωρίζοντας ότι ένας εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα βελτίωσης όχι
μόνο στα αρχικά στάδια αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του.
Για τις ανάγκες αυτού του συστήματος δημιουργείται η θέση του
Παιδαγωγικού Συμβούλου στις σχολικές μονάδες. Οι Παιδαγωγικοί Σύμβουλοι
θα επιτελούν ρόλο μέντορα και επιμορφωτή για τον εκπαιδευτικό, θα
παρέχουν υποστήριξη στους εκπαιδευτικούς, θα αποτελούν τους πραγματικούς
καθοδηγητές, την πηγή του προβληματισμού, της βελτίωσης και της αλλαγής
των εκπαιδευτικών και των σχολείων.
· Εκσυγχρονίζεται
το σύστημα αξιολόγησης για μονιμοποίηση των εκπαιδευτικών, δίνοντας σε
αυτή τη διαδικασία ουσιαστικό περιεχόμενο.
· Δημιουργείται
Ακαδημία Εκπαιδευτικής Ηγεσίας, για την κατάρτιση και αξιολόγηση όσων
επιθυμούν να προαχθούν και να αναλάβουν καθήκοντα Διοικητικού Βοηθού
Διευθυντή, Παιδαγωγικού Συμβούλου, Διευθυντή και Σχολικού Συμβούλου. Η
παρακολούθηση των προγραμμάτων της Ακαδημίας Εκπαιδευτικής Ηγεσίας, η
αξιολόγηση των οποίων θα αξιοποιείται για σκοπούς προαγωγής, θα αποτελεί
προϋπόθεση για τη διεκδίκηση οποιασδήποτε θέσης προαγωγής. Μέσα από
καθοδηγημένες και καλά σχεδιασμένες εμπειρίες, τα υποψήφια στελέχη της
εκπαίδευσης θα καταρτίζονται τόσο θεωρητικά όσο και πρακτικά πριν την
ανάληψη των καθηκόντων που θα κληθούν να επιτελέσουν και όχι μετά την
προαγωγή όπως συμβαίνει σήμερα. Η δημιουργία της Ακαδημίας Εκπαιδευτικής
Ηγεσίας λαμβάνει υπόψη το δεδομένο ότι η κατάρτιση των στελεχών της
εκπαίδευσης αποτελεί βασική παράμετρο για τη βελτίωση της λειτουργίας
των σχολικών μονάδων και του εκπαιδευτικού συστήματος.
· Προτείνεται
ένα νέο σύστημα αξιολόγησης για την προαγωγή των εκπαιδευτικών, με
στόχο την επιλογή και προαγωγή των καταλληλότερων κατά θέση
εκπαιδευτικών. Το σύστημα για σκοπούς προαγωγών συνδυάζει στοιχεία των
δύο μοντέλων που είχε καταθέσει τόσο στην αρχική όσο και στην
αναθεωρημένη πρόταση. Με βάση την πρόταση του Υπουργείου Παιδείας, η
αξιολόγηση των υποψήφιων στελεχών της εκπαίδευσης θα διενεργείται στο
πλαίσιο των προγραμμάτων της Ακαδημίας Εκπαιδευτικής Ηγεσίας, όπου τα
υποψήφια στελέχη θα αξιολογούνται με βάση τις ικανότητες και δεξιότητες
που απαιτούνται για κάθε θέση προαγωγής ξεχωριστά και με βάση το έργο
που επιτελούν στην τάξη και στη σχολική μονάδα.
· Αποσυνδέεται
η ανέλιξη των εκπαιδευτικών από την ανάληψη διοικητικών καθηκόντων, με
στόχο να δοθούν κίνητρα στους εκπαιδευτικούς για να παραμένουν στην
τάξη. Συγκεκριμένα, προτείνεται η καθιέρωση τριών διαφορετικών θέσεων
ανέλιξης των απλών εκπαιδευτικών: (α) Ανώτερος Εκπαιδευτικός (β)
Παιδαγωγικός Σύμβουλος (γ) Διοικητικός Βοηθός Διευθυντής. Η αλλαγή αυτή
εντάσσεται στο πλαίσιο της ανακατανομής των υφιστάμενων οργανικών θέσεων
που προβλέπεται στην πρόταση.
· Η
αρχαιότητα παύει να είναι το κυρίαρχο κριτήριο για την προαγωγή των
εκπαιδευτικών. Το σύστημα που προτείνουμε για τις προαγωγές γίνεται πιο
αξιοκρατικό και οι εκπαιδευτικοί θα έχουν ήδη από το όγδοο έτος
υπηρεσίας τη δυνατότητα προαγωγής σε ανώτερη θέση.
· Προβλέπεται
η μετεξέλιξη του Επιθεωρητή σε Σχολικό Σύμβουλο. Σημειώνεται ότι στους
Σχολικούς Συμβούλους θα ανατίθενται εκ περιτροπής είτε καθήκοντα
Ανώτερου Παιδαγωγικού Συμβούλου είτε καθήκοντα Αξιολογητή, ανάλογα με
τις υπηρεσιακές ανάγκες.
· Εισάγεται,
για πρώτη φορά, συγκεκριμένο σύστημα και διαδικασία για τις περιπτώσεις
υπηρεσιακής ανεπάρκειας ή ακαταλληλότητας. Με βάση αυτό το σύστημα θα
μπορεί να λαμβάνεται απόφαση για αφυπηρέτηση από τη δημόσια εκπαιδευτική
υπηρεσία όχι μόνο μόνιμου αλλά και έκτακτου εκπαιδευτικού λειτουργού,
«σε περίπτωση αναίτιας υπηρεσιακής ανεπάρκειας ή ακαταλληλότητας του
εκπαιδευτικού λειτουργού». Ταυτόχρονα, γίνεται εισήγηση για τροποποίηση
του περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμου, ώστε να διαγράφονται
από τους καταλόγους διοριστέων έκτακτοι εκπαιδευτικοί λειτουργοί των
οποίων έχει αποφασιστεί ο τερματισμός των υπηρεσιών τους λόγω αναίτιας
υπηρεσιακής ανεπάρκειας ή ακαταλληλότητας.
· Γίνεται
εισήγηση για ένα νέο σύστημα διοίκησης των σχολικών μονάδων, με βάση
τους ρόλους/θέσεις που προνοούνται στην πρόταση του Υπουργείου.
Κυρίες και Κύριοι,
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει ανάγκη ένα
νέο σύστημα αξιολόγησης. Δεν το λέμε μόνο εμείς αλλά το παραδέχονται εδώ
και πάρα πολλά χρόνια όλοι οι εκπαιδευτικοί φορείς. Η εφαρμογή του νέου
συστήματος αξιολόγησης, όπως προτείνεται, θα συμβάλει μαζί με τα άλλα
μέτρα που υλοποιούνται στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, στην
αναβάθμιση της ποιότητας του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Γι’ αυτό τον λόγο, στη διάρκεια του διαλόγου
που ξεκίνησε το 2009, το Υπουργείο Παιδείας προχώρησε ήδη στην εφαρμογή
πτυχών της πρότασης του, σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς.
Μεταξύ άλλων, μειώθηκε ο διδακτικός χρόνος των Διευθυντών Σχολείων Μέσης
Εκπαίδευσης, ενώ λήφθηκε επίσης απόφαση να κοινοποιούνται οι
υπηρεσιακές εκθέσεις/αξιολογήσεις στους εκπαιδευτικούς, σύμφωνα με τη
βασική αρχή της πρότασης του για διαφάνεια σε κάθε στάδιο των
διαδικασιών αξιολόγησης.
Επισημαίνω ότι, επειδή θεωρώ το συγκεκριμένο
θέμα πολύ σημαντικό για να πετύχουμε την ποιοτική αναβάθμιση του
εκπαιδευτικού μας συστήματος, θα αναλάβω προσωπικά τον διάλογο αρχικά με
τις Οργανώσεις και, στη συνέχεια, στα Συμβούλια της Εκπαιδευτικής
Μεταρρύθμισης.
|
|
