Ομιλία του Υπουργού Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού κ. Νεοκλή Συλικιώτη στη Συνδιάσκεψη Κορυφής για την Ενέργεια με θέμα «Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ: Επανασχεδιάζοντας τον Ευρωπαϊκό Ενεργειακό Χάρτη», που διοργανώνει το Economist, στην Αθήνα
28/03/2012
Ευχαριστώ θερμά τους διοργανωτές για την πρόσκληση σε αυτή τη Συνδιάσκεψη που έχει ως κύρια θεματική τον επανασχεδιασμό του ευρωπαϊκού ενεργειακού χάρτη και τις νέες δυναμικές που αναπτύσσει το τρίγωνο Ελλάδας, Ισραήλ και Κύπρου προς αυτή την κατεύθυνση. Είμαι βέβαιος ότι στο διήμερο των εργασιών που θα ακολουθήσουν η Συνδιάσκεψη θα μετατραπεί σε ένα εξαιρετικά χρήσιμο φόρουμ ανταλλαγής ιδεών, γνώσεων, εμπειριών, αλλά και προβληματισμών ως προς τον καταλυτικό ρόλο που οι χώρες μας μπορούν να διαδραματίσουν σε αυτά τα ζητήματα.
Θα αρχίσω να ξεδιπλώνω το ενεργειακό και συνάμα εξόχως πολιτικό παζλ που βρίσκεται ενώπιον μας με αναφορά στις πρόσφατες, ιστορικής σημασίας εξελίξεις που σημειώνονται στη χώρα μου. Η Κύπρος, ενασκώντας τα κυριαρχικά της δικαιώματα όπως απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, το 2003 υπέγραψε την πρώτη συμφωνία οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης με την Αίγυπτο, στη συνέχεια, το 2007, με τον Λίβανο και πιο πρόσφατα, το 2010, με το Ισραήλ.
Συμφωνίες που ήταν το αποτέλεσμα μιας επίμονης και συστηματικής εργασίας τριών διαδοχικών Κυβερνήσεων στην Κύπρο. Ενεργώντας πάντα σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και τηρώντας τις πρόνοιες της νομοθεσίας μας, η οποία είναι μεταφορά της σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας, προχωρήσαμε στον πρώτο γύρο αδειοδότησης των κυπριακών οικοπέδων, με κατάληξη τη συμφωνία μας με την Noble Energy International για το οικόπεδο 12, το οποίο είναι γειτονικό με κοιτάσματα υδρογονανθράκων που έχουν εντοπιστεί στην ΑΟΖ του Ισραήλ.
Αναμφίβολα τα αποτελέσματα από την ερευνητική γεώτρηση της εταιρείας, όπως μας ανακοινώθηκαν τον περασμένο Δεκέμβριο και τα οποία επιβεβαιώνουν την ανακάλυψη μεγάλης ποσότητας φυσικού αερίου εντός της ΑΟΖ της Κύπρου, δημιουργούν νέες προοπτικές και νέα δυναμική όσον αφορά τον ρόλο της Κύπρου στο ευρύτερο πολιτικό και ενεργειακό γίγνεσθαι της ανατολικής Μεσογείου. Παράλληλα, όμως, σηματοδοτούν για την Κυπριακή Δημοκρατία ευοίωνη προοπτική για μεγάλη και μακρόχρονη οικονομική ανάπτυξη, όπως άρχισε ήδη να διαπιστώνεται μετά και την προσέλκυση νέων επενδύσεων σε διάφορους τομείς της οικονομίας μας.
Πέραν της ανακάλυψης στο τεμάχιο 12 από την Noble Energy International, εξίσου πολύ καλές προοπτικές αναμένουμε και από τα υπόλοιπα ερευνητικά τεμάχια της Αποκλειστικής μας Οικονομικής Ζώνης, για τα οποία θα υποβληθούν αιτήσεις από ενδιαφερόμενους φορείς στο πλαίσιο του 2ου Γύρου Αδειοδότησης Υδρογονανθράκων που ανακοινώθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2012 και λήγει στις 11 Μαΐου 2012.
Οι μέχρι τώρα ενδείξεις για τον δεύτερο γύρο είναι πολύ θετικές, αφού το ενδιαφέρον που εκδηλώνεται από πετρελαϊκές εταιρείες για συμμετοχή τους στη διαδικασία αδειοδότησης είναι αυξημένο συγκριτικά με τον πρώτο γύρο. Βοηθητικές προς την κατεύθυνση προσέλκυσης του αυξημένου αυτού ενδιαφέροντος από τις πετρελαϊκές εταιρείες ήταν και οι τρεις παρουσιάσεις που οργανώσαμε στο Χιούστον, το Λονδίνο και τη Ρώμη.
Η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει καθορίσει ως σαφή στρατηγικό στόχο τη μετατροπή της χώρας μας σε περιφερειακό ενεργειακό κέντρο για συγκέντρωση, επεξεργασία, διέλευση ή και διαμετακόμιση ενεργειακών πόρων από τη γύρω περιοχή στις διεθνείς αγορές. Κάτι τέτοιο, βέβαια, προϋποθέτει τη δημιουργία των αναγκαίων υποδομών. Μιλώντας για υποδομές, αναφέρομαι στην κατασκευή υποθαλάσσιων αγωγών μεταφοράς υδρογονανθράκων και στην κατασκευή στην Κύπρο τερματικού υγροποίησης του φυσικού αερίου αλλά και τερματικών αποθήκευσης πετρελαιοειδών.
Αναφορικά με το τελευταίο που μόλις έχω αναφέρει, πολύ πρόσφατα είχαμε σημαντικές εξελίξεις αφού πολύ σύντομα αρχίζει η κατασκευή του τερματικού πετρελαιοειδών της εταιρείας VTTI, ενώ παράλληλα προχωρούμε και με τις διαδικασίες για την κατασκευή του κρατικού τερματικού πετρελαιοειδών.
Είναι σαφές πως για τη δημιουργία τέτοιων υποδομών, και πολύ περισσότερο για την κατασκευή τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου, το κόστος είναι εξαιρετικά ψηλό. Γι’ αυτό, άλλωστε, και επιδιώκουμε πολυμερή συνεργασία με την εμπλοκή και άλλων σημαντικών χωρών ή και εταιρειών κολοσσών στον τομέα της ενέργειας, ενώ για εμάς είναι εκ των ων ουκ άνευ ότι το κράτος μας θα συμμετέχει με υπολογίσιμα ποσοστά σε αυτό το έργο. Προς αυτή την κατεύθυνση, προσβλέπουμε στην αξιοποίηση σχετικών προγραμμάτων που προβλέπονται στο πλαίσιο της νέας ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ.
Οι πρόσφατες ανακαλύψεις στην κυπριακή ΑΟΖ, σε συνάρτηση με τα ευρήματα στο Ισραήλ που επιβεβαιώνουν ότι η λεκάνη της Λεβαντίνης και ο ευρύτερος θαλάσσιος χώρος της νοτιοανατολικής Μεσογείου αποτελεί υπολογίσιμη ενεργειακή πηγή, διαφοροποιούν τόσο την γεωπολιτική όσο και τη γεωοικονομία της ευρύτερης περιοχής, σηματοδοτώντας μια επερχόμενη γεωστρατηγική ανατροπή. Στο επίκεντρο των υπό διαμόρφωση νέων αυτών δεδομένων κεντρική σημασία αποκτά η αλληλεπίδραση δύο σημαντικών παραμέτρων:
1. Τα άμεσα οικονομικά συμφέροντα που εξαρτούν ή θα εξαρτούν από την περιοχή αμερικανικές και άλλες πετρελαϊκές εταιρείες διεθνών συμφερόντων.
2. Η στενή συνεργασία Ισραήλ, Ελλάδας, Κύπρου.
Αναφερόμενος ειδικότερα στο Ισραήλ, όπως είναι γνωστό, τους τελευταίους μήνες έχουν υπογραφεί σημαντικές συμφωνίες συνεργασίας σε σημαντικούς τομείς όπως της έρευνας και διάσωσης, ενώ ευελπιστούμε ότι σύντομα θα ολοκληρωθούν και οι μεταξύ μας διαβουλεύσεις που σχετίζονται με τη συμφωνία για την αξιοποίηση κοινών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.
Για την Κυπριακή Δημοκρατία, η στρατηγική συνεργασία με την Ελλάδα και το Ισραήλ έχει ως σαφή προσανατολισμό τη δημιουργία των αναγκαίων υποδομών, αλλά και την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων που βρίσκονται στις χώρες μας, με τρόπο που θα προσφέρουμε προοπτικές ειρήνης, ευημερίας και προόδου στην ευρύτερη περιοχή. Άλλωστε, σταθερή επιδίωξη της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι όπως οι δραστηριότητες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων αποτελέσουν το εφαλτήριο αλλά και συνάμα το όχημα που θα μας οδηγήσει σε μια στενότερη και πιο συστηματική συνεργασία με τα γειτονικά μας κράτη.
Γι’ αυτό και έχουμε υψηλά στις προτεραιότητες μας τη σύναψη διμερών συμφωνιών με τις χώρες της ευρύτερης νοτιοανατολικής Μεσογείου που θα επιτρέψουν τη δημιουργία του αναγκαίου θεσμικού πλαισίου για την μεταξύ μας αρμονική συνεργασία.
Είναι, ωστόσο, αυτές οι παράμετροι ικανές να οδηγήσουν στον επανασχεδιασμό του ενεργειακού χάρτη της Ευρώπης;
Η απάντηση μου είναι σαφής, καταφατική και απόλυτα συναρτημένη με τον στρατηγικό μας στόχο για μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό ενεργειακό κέντρο, γιατί μια τέτοια εξέλιξη απαντά καίρια σε ένα από τα πλέον φλέγοντα ζητήματα για την ΕΕ όταν αναφερόμαστε στα θέματα ενέργειας, και συγκεκριμένα σε αυτό της ασφάλειας. Η διασφάλιση, δηλαδή, συνεχούς και απρόσκοπτης προμήθειας καυσίμων για τις μόνιμες αγορές της ΕΕ, ιδιαίτερα μετά το ατύχημα στη Φουκουσίμα και τη σαφή στροφή που παρατηρείται διεθνώς και στην Ευρώπη για εγκατάλειψη της πυρηνικής ενέργειας προς όφελος των συμβατικών και καθαρών πηγών ενέργειας, όπως είναι το φυσικό αέριο. Στη βάση και αυτών των δεδομένων, η συμβολή της Κύπρου και της Ελλάδας, οι οποίες είναι κράτη μέλη της ΕΕ και συνεπώς διαθέτουν εκείνα τα πολιτικά εχέγγυα που μπορούν να διασφαλίσουν την απρόσκοπτη ροή καυσίμων στην Ευρώπη, αποκτά ακόμη μεγαλύτερο βάρος.
Ως καταληκτικό σχόλιο, αν και μέχρι τώρα η γεωγραφία δεν ευνόησε τις χώρες μας και τους λαούς μας, φαίνεται πως τα δεδομένα πλέον αλλάζουν άρδην. Τώρα πια διαμορφώνονται οι συνθήκες έτσι που ο θαλάσσιος χώρος της ανατολικής Μεσογείου να μετατραπεί σε χώρο κοινών συνόρων και συμφερόντων για όλους μας, προσφέροντας προοπτικές ειρήνης, ευημερίας και προόδου στην ευρύτερη περιοχή και μια ασφαλή πηγή τροφοδότησης ενέργειας της Ευρώπης.
Σε αυτή την προοπτική, η Κύπρος έχει και μπορεί να διαδραματίσει κομβικό ρόλο ως η γέφυρα ειρηνικής συνεργασίας και συνύπαρξης των χωρών της περιοχής, αλλά και μεταξύ της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής.
