Χαιρετισμός του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια στα εγκαίνια έκθεσης έργων του Στέλιου Βότση και της Μαργαρίτας Τσαγγάρη
12/03/2012
Να μην μεταδοθεί πριν τις 7 μ.μ.
Όταν τον Αύγουστο του 2008 τελούσα τα εγκαίνια του Μουσείου Χαρακτικής Χαμπή στην Πλατανίστεια είχα αναφέρει, απευθυνόμενος στον φίλο μου τον Χαμπή, πως θα παρακολουθούμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις δραστηριότητες του Μουσείου και θα είμαστε στο πλευρό του για να βοηθήσουμε την πάρα πέρα ανάπτυξη του.
Σήμερα, με μεγάλη ικανοποίηση, διαπιστώνω ότι εκείνος ο σπόρος που φυτεύτηκε πριν από τέσσερα σχεδόν χρόνια έγινε πια δέντρο με πολύχυμους καρπούς, ένας από τους οποίους είναι και η έκθεση την οποία έχω τη χαρά να εγκαινιάσω απόψε, με έργα του Στέλιου Βότση και της Μαργαρίτας Τσαγγάρη.
Με την παρουσία μου απόψε εδώ, στέλνω επίσης ένα μήνυμα στήριξης και συμπαράστασης προς όλους τους υπηρέτες της τέχνης και του πολιτισμού. Είναι καλά γνωστή η ευαισθησία που τρέφουμε, τόσο εγώ προσωπικά όσο και η Κυβέρνηση, προς ό,τι άπτεται του τομέα του πολιτισμού.
Πιστεύουμε βαθύτατα ότι η τέχνη και γενικότερα ο πολιτισμός κατορθώνουν, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα, να διασώζουν σε κάθε έκφανση τους τα μύχια εκείνα στοιχεία που προσδιορίζουν τον άνθρωπο ως αυτόνομη ετερότητα με αυτοσυνειδησία και ικανότητα να υπερβαίνει τον εαυτό του και να απευθύνεται στην κοινωνία.
Αναδεικνύεται έτσι η τέχνη και ο πολιτισμός ευρύτερα, στο προνομιακό εκείνο πεδίο όπου οι άνθρωποι επιτυγχάνουν την αλληλοκατανόηση και τον αλληλοσεβασμό, υπερνικώντας τις διαφορές και τα πάθη που τους χωρίζουν. Αναδεικνύεται όμως η τέχνη και ως ο χώρος μέσα από τον οποίο διαμορφώνονται συλλογικές επιδιώξεις για έναν δικαιότερο κόσμο.
Είναι τεράστιας σημασίας η ενασχόληση των απλών, αγνών ανθρώπων με τον πολιτισμό γιατί αποτελούν το ανάχωμα στις σημερινές αντίξοες συνθήκες όπου η παγκόσμια καπιταλιστική οικονομική κρίση διευρύνει την κοινωνική ανισότητα πλήττοντας πρώτα και κύρια τον άνθρωπο, τον απλό άνθρωπο του λαού. Είναι μέσα από παρόμοιες δύσκολες συνθήκες όπου προοδευτικοί καλλιτέχνες έχουν δημιουργήσει τα πιο συνταρακτικά τους έργα απευθύνοντας έτσι τα δικά τους μηνύματα.
Έχουμε την τύχη ο τόπος μας να διαθέτει πολλούς αξιόλογους αγνούς ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης που αντιστέκονται συνειδητά στα ευτελή φαινόμενα των καιρών.
Αναφέρομαι σε όλα αυτά γιατί πιστεύω ότι σήμερα κάθε άλλο παρά ποτέ υπάρχει ανάγκη για καλλιτεχνική έκφραση των πραγματικών διλημμάτων της ανθρωπότητας και της κοινωνίας.
Ξεκινώντας από αντίθετες ίσως αφετηρίες, τα έργα τα οποία παρουσιάζονται στην έκθεση που εγκαινιάζουμε απόψε δηλώνουν εύγλωττα πως η τέχνη και τα επιτεύγματα της είναι η εναργέστερη απεικόνιση της ψυχικής υπόστασης του κάθε λαού και το αποτελεσματικότερο μέσο ενσάρκωσης της ύπαρξης του.
Από τη μια πλευρά έχουμε τον Στέλιο Βότση, έναν δημιουργό ο οποίος δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Εκπρόσωπος της γενιάς των Κύπριων καλλιτεχνών, που εμφανίστηκαν στο προσκήνιο την περίοδο μετά την ανακήρυξη της Ανεξαρτησίας, ο Βότσης ενσάρκωσε με εκπληκτική ενάργεια, μέσω του έργου του, τον προσανατολισμό της κυπριακής τέχνης στα διδάγματα και τις κατακτήσεις του παγκόσμιου εικαστικού γίγνεσθαι και τη συνακόλουθη, αναπόφευκτη ρήξη της με τις τότε κατεστημένες αξίες.
Η αφαίρεση, όμως, που χαρακτηρίζει το έργο του Βότση δεν απορρέει ποτέ από μια δουλική προσκόλληση σε δανεικά πρότυπα και επιταγές αλλά, αντίθετα, από μια σφαιρική και κριτική θεώρηση των πραγμάτων.
Πίσω από τη φαινομενική ψυχρότητα της γεωμετρικής οργάνωσής τους, οι πίνακες του Βότση πάλλονται από την υποβλητικότητα των χρωμάτων και τον εσωτερικό ρυθμό των σχημάτων.
Από την άλλη πλευρά, μάς συστήνεται, με την αφοπλιστική της απλότητα, η ζωγραφική της Μαργαρίτας Τσαγγάρη.
Γεννημένη στην Κοντέα το 1925, η Μαργαρίτα πρόλαβε να ζήσει την ανόθευτη κυπριακή ύπαιθρο με όλες τις κακουχίες και τις χαρές της και να αφομοιώσει όλες τις παραδόσεις της, εκεί όπου η τέχνη είναι μια ζώσα, απτή πραγματικότητα και όχι απλά ένα επιφανειακό συμπλήρωμα. Το 1974, κυνηγημένη από τους Τούρκους εισβολείς μετά τη μεγάλη προδοσία, η Μαργαρίτα έζησε για κάποιους μήνες στη Μόσχα. Το πλούσιο καλλιτεχνικό περιβάλλον της ρωσικής πρωτεύουσας της έδωσε το έναυσμα να ιστορήσει ζωγραφικά τη ζωή της στην Κοντέα.
Κάθε στιγμή του κύκλου της ανθρώπινης ζωής βρίσκει τη θέση της και αναδεικνύεται στο έργο της Μαργαρίτας Τσαγγάρη. Ο θερισμός και το αλώνισμα, το μάζεμα των σταφυλιών και των ελιών, η παραγωγή κρασιού είναι κάποια από τα αγαπημένα θέματά της.
Κάθε πίνακας ξεχωριστά αλλά και το συνολικό έργο της Μαργαρίτας Τσαγγάρη είναι στην ουσία ένας ύμνος για τον Κύπριο αγρότη, «τον δημιουργό όλης της ομορφιάς, του πλούτου και των αγαθών της καλλιεργημένης γης» κατά την απαράμιλλα εύστοχη διατύπωση του Τεύκρου Ανθία.
Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Αξίζουν συγχαρητήρια στο Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή και την Ελληνική Τράπεζα για την πραγματικά όμορφη πρωτοβουλία τους να διοργανώσουν την έκθεση αυτή όπως επίσης και στους δυο καλλιτέχνες, στους οποίους εύχομαι πολλά ακόμη χρόνια δημιουργίας και προσφοράς.
Με αυτές τις σκέψεις εγκαινιάζω την έκθεση ζωγραφικής του Στέλιου Βότση και της Μαργαρίτας Τσαγγάρη.
