Ομιλία του Υπουργού Εσωτερικών κ. Νεοκλή Συλικιώτη στην εκδήλωση απονομής του Πανευρωπαϊκού Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού για την ανάπλαση του χώρου του παλαιού ΓΣΠ
16/11/2011
Σας καλωσορίζω σε αυτή την τελετή που διοργανώνουμε το Υπουργείο Εσωτερικών και το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως για την απονομή των βραβείων του ευρωπαϊκού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την ανάπλαση του χώρου του παλαιού ΓΣΠ. Στον διαγωνισμό έλαβαν μέρος 55 γραφεία από όλη την Ευρώπη, γεγονός που υποδηλοί τη μεγάλη σημασία που αποδίδεται στην ανάπλαση ιστορικών αστικών χώρων, λόγω της ουσιαστικής συμβολής τους στην αναβίωση και ενίσχυση της ταυτότητας των πόλεων. Στην περίπτωση μας, η ανάπλαση του χώρου του παλαιού ΓΣΠ είναι ένα έργο που συζητείται εδώ και πολλά χρόνια, και συγκεκριμένα από τα τέλη της δεκαετίας του ’80.
Το 1994 έγινε διαγωνισμός για το Γενικό Χωροταξικό Σχέδιο της ευρύτερης περιοχής της Αρχιγραμματείας και του παλαιού ΓΣΠ, με στόχο την ετοιμασία πλαισίου για την προώθηση διαφόρων έργων, για την ανάπλαση, κατά φάσεις, ολόκληρης της περιοχής αυτής του Αστικού Κέντρου της πρωτεύουσας. Ένας από τους λόγους καθυστέρησης της διεξαγωγής του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την πλατεία του ΓΣΠ είναι οι πολύχρονες δημόσιες συζητήσεις και διαφωνίες ως προς τις χρήσεις και λειτουργίες του συγκεκριμένου αυτού χώρου που είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την ιστορία και τον πολιτισμό μας.
Οι χρήσεις που προβλέπονται στο Γενικό Χωροταξικό Σχέδιο, πέραν της μεγάλης αστικής πλατείας-πάρκου του ΓΣΠ, περιλαμβάνουν τη Βουλή των Αντιπροσώπων, μεγάλη κεντρική πλατεία με Μνημείο Πεσόντων, την Κρατική Πινακοθήκη, το Μέγαρο Πολιτισμού, κρατικές Υπηρεσίες μείζονος σημασίας, αριθμό δημόσιων πλατειών διαφόρων κλιμάκων και τοπιοτεχνημένους χώρους πρασίνου. Ήδη έχει ολοκληρωθεί και αναμένεται να λειτουργήσει σύντομα το Κρατικό Θέατρο, επίσης αποτέλεσμα αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.
Για την εποπτεία της προόδου προώθησης και υλοποίησης των έργων του Χωροταξικού Σχεδίου ορίστηκε το 2006 Υπουργική Επιτροπή της οποίας προεδρεύει ο Υπουργός Εσωτερικών, με μέλη τους Υπουργούς Συγκοινωνιών και Έργων, Παιδείας και Πολιτισμού, και Οικονομικών. Παράλληλα, ορίστηκε Συντονιστική Επιτροπή, υπό την Προεδρία του Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, η οποία εργάστηκε συστηματικά και με συνέπεια για την ετοιμασία του τελικού πλαισίου ανάπλασης του ΓΣΠ και του συγκεκριμένου κτηριολογικού προγράμματος. Στο σημείο αυτό θέλω και δημόσια να ευχαριστήσω την Δήμαρχο Λευκωσίας και τον Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως για την ουσιαστική εργασία που επιτέλεσαν και τις ορθές βάσεις που έθεσαν για τον διαγωνισμό.
Ακολούθως, και για ενάμισι περίπου χρόνο, μια Τεχνική και Κριτική Επιτροπή, υπό την Προεδρία του Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, ολοκλήρωσε τα σύνθετα έγγραφα και τους όρους του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.
Ως ο καθ’ ύλην αρμόδιος Υπουργός στα θέματα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με μια από τις πρωταρχικές μου επιδιώξεις την υλοποίηση του στόχου της Κυβέρνησης για μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προκειμένου, μεταξύ άλλων, να υιοθετήσουμε και στον τόπο μας θεσμοθετημένες πρακτικές άμεσης δημοκρατίας που παρέχουν στους πολίτες τη δυνατότητα άμεσης και ενεργού συμμετοχής του στη συνδιαμόρφωση αποφάσεων τοπικού ενδιαφέροντος, δεν μπορώ παρά να χαιρετίσω μια πρωτοποριακή ενέργεια του Δήμου Λευκωσίας. Αναφέρομαι στην απόφαση του Δήμου να διενεργήσει δημοτικό δημοψήφισμα για να καταθέσουν οι δημότες της Λευκωσίας τις απόψεις τους σε σχέση με τον τρόπο που οι ίδιοι θα ήθελαν να αξιοποιηθεί ο χώρος του παλαιού ΓΣΠ. Σε αυτό το δημοτικό δημοψήφισμα, που για πρώτη φορά διενεργείται στην Κύπρο, κλήθηκαν να καταθέσουν τις απόψεις τους 33.324 δημότες. Τους 8.500 συμπολίτες μας που έλαβαν τελικά μέρος στο δημοψήφισμα τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 2008 τους ευχαριστώ θερμά. Όπως βλέπετε, τα πορίσματα του δημοψηφίσματος ενσωματώθηκαν στους όρους του διαγωνισμού, και αξιοποιήθηκαν πλήρως από τους διαγωνιζόμενους, και ιδιαίτερα από το πρώτο βραβείο. Έτσι, σύμφωνα και με την απαίτηση των δημοτών, καθορίζεται ως κυρίαρχη χρήση του χώρου ένα μεγάλο αστικό πάρκο με δενδροφυτεύσεις διαφορετικής πυκνότητας και ύψους, διευκολύνσεις για κοινωνική συναναστροφή και αναψυχή, τοπιοτέχνηση και χρήσεις εστίασης και εκδηλώσεων και πολλοί υπόγειοι χώροι στάθμευσης.
Συγκεκριμένα, το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού κατακυρώθηκε στο γραφείο που προτείνει όπως το έργο της ανάπλασης του παλαιού ΓΣΠ να περιλαμβάνει μεγάλη πλατεία-πάρκο, που ουσιαστικά αποτελεί τον πυρήνα της νέας ανάπτυξης, με έμφαση στην οργανική σύνδεση των υπαίθριων χώρων με τις υποστηρικτικές λειτουργίες, όπως τα εστιατόρια/καφετέριες και ο μικρός αριθμός καταστημάτων (βιβλιοπωλεία, ανθοπωλεία και περίπτερα), καθώς και οι πολιτιστικές χρήσεις (γκαλερί και άλλοι εκθεσιακοί χώροι). Έμφαση δόθηκε επίσης στον ισορροπημένο συνδυασμό μαλακών και σκληρών επιφανειών, στην εκτενή δενδροφύτευση, και στις διευκολύνσεις για συναναστροφή και ξεκούραση όπως είναι τα παγκάκια, στέγαστρα, διαδρομές περίπατο και τρέξιμο, παιδότοπο, χώροι υγιεινής, υδάτινες επιφάνειες, κ.ά., καθώς και για ψυχαγωγία με τη δημιουργία ενός λειτουργικού και ευχάριστου χώρου που λαμβάνει ιδιαίτερα υπόψη τις κλιματολογικές συνθήκες της Κύπρου. Παράλληλα, δημιουργούνται ανοικτοί χώροι για τη διεξαγωγή διαφόρων υπαίθριων εκδηλώσεων, τόσο οργανωμένων, όσο και αυθόρμητων, όπως, για παράδειγμα, μουσικά κονσέρτα και θεατρικές παραστάσεις, καθώς και ημιυπόγειοι χώροι με φυσικό φωτισμό, για στέγαση διαφόρων χρήσεων αναψυχής. Τέλος, η γνωστή κατασκευή με το υφιστάμενο «Παλιό Ρολόι» διατηρήθηκε και εντάχθηκε στον νέο σχεδιασμό.
Το κόστος του έργου εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα €50 εκ. και η χρηματοδότηση του θα γίνει με τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Συγκεκριμένα, ο ιδιώτης επενδυτής θα αναλάβει την κατασκευή, λειτουργία, συντήρηση και διαχείριση των οικοδομών και των υπόγειων χώρων στάθμευσης για ένα αριθμό ετών, ενώ θα επωφεληθεί και από άλλα αντισταθμίσματα που θα καταστήσουν το έργο βιώσιμο, όπως, για παράδειγμα, τη μεταφορά δομήσιμου εμβαδού σε άλλα σημεία της πόλης. Η εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή και η υλοποίηση του έργου θα αποτελέσει τη δεύτερη φάση του διαγωνισμού. Στον Προϋπολογισμό του 2012 προβλέπεται ένα ποσό €100.000 για την άμεση προώθηση των διαφόρων διαδικασιών.
Φίλοι μου,
Η πλατεία ΓΣΠ θα αποτελέσει τη μεγαλύτερη σε κλίμακα αστική πλατεία-πάρκο στη Λευκωσία, η οποία ως συνδετικός κρίκος, μέσω του άξονα της Λεωφόρου Ευαγόρου, με την πλατεία Ελευθερίας και την Περιτειχισμένη Πόλη, μέσω της Λεωφόρου Δημοσθένη Σεβέρη, τόσο με τη Νέα Βουλή των Αντιπροσώπων και τον αρχαιολογικό χώρο του Λόφου του Αγίου Γεωργίου, όσο και με το Προεδρικό Μέγαρο, θα συμβάλει δυναμικά στην αναζωογόνηση της πρωτεύουσας και στην ενίσχυση της ταυτότητας του Αστικού Κέντρου. Το πρώτο βραβείο διατηρεί τη μνήμη του χώρου, διασφαλίζει την οργανική σχέση των ανοικτών και δομημένων χώρων, δημιουργεί ένα πλούσιο φυσικό περιβάλλον με τη μορφή ενός συνεχούς αστικού πάρκου, μοναδικού στην Κύπρο, ένα φιλόξενο πόλο δραστηριοτήτων και ένα σημαντικό σημείο αναφοράς για κάθε πολίτη και επισκέπτη της Λευκωσίας.
Πριν σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας, θα ήθελα να ευχαριστήσω ειλικρινά τους χιλιάδες πολίτες που με τις εισηγήσεις τους έθεσαν την ορθή βάση για τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό. Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλουμε στον Πρόεδρο και τα Μέλη της Κριτικής Επιτροπής, αλλά και σε όλους τους διαγωνιζομένους, που με τη συμμετοχή τους συνέβαλαν στη συνέχιση της ιστορίας του ΓΣΠ.
