Ομιλία της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κας Σωτηρούλας Χαραλάμπους στην ημερίδα με θέμα: «Οι Μηχανισμοί Προώθησης της Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση», στη Λευκωσία
16/11/2011
Με μεγάλη χαρά αποδέχθηκα την πρόσκλησή σας να απευθύνω χαιρετισμό στην ημερίδα που διοργανώνει το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως με θέμα τους Μηχανισμούς Προώθησης της Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση. Όπως είναι γνωστό, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση των διακρίσεων αφού εντός του ιδίου και υπό την εποπτεία του λειτουργούν δύο από τους μηχανισμούς προώθησης της ισότητας των φύλων:
· Οι Επιθεωρητές Ισότητας του Τμήματος Εργασίας και οι Επιθεωρητές του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων και
· Η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση
Ο θεσμός των Επιθεωρητών είναι ένας σημαντικός θεσμός που διασφαλίζει στήριξη στα θύματα των διακρίσεων κατά τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Είναι, επίσης, εξαιρετικά σημαντικός ειδικότερα λόγω της δυνατότητας των Επιθεωρητών να προβαίνουν τόσο σε κατασταλτικές ενέργειες (όπως για παράδειγμα τη διερεύνηση καταγγελιών που υποβάλλονται) όσο και σε αποτρεπτικές ενέργειες (όπως για παράδειγμα μέσα από επιθεωρήσεις χωρίς την υποβολή καταγγελίας) για την αποτελεσματική εφαρμογή των προνοιών του περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση Νόμου. Οι αρμοδιότητες των Επιθεωρητών είναι ευρείες και οι διορισμένοι Επιθεωρητές Ισότητας, οι οποίοι είναι τοποθετημένοι σε όλα τα Επαρχιακά Γραφεία Εργασίας αλλά και σε τοπικά γραφεία παγκύπρια, είναι στη διάθεση του κοινού για ενημέρωση σχετικά με τις πρόνοιες των νομοθεσιών και για καθοδήγηση των εργαζομένων και των εργοδοτών σε σχέση με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους. Οι Επιθεωρητές Ισότητας του Τμήματος Εργασίας έχουν μέχρι σήμερα εξετάσει σημαντικό αριθμό καταγγελιών για διακρίσεις λόγω φύλου, έχουν εφαρμόσει με επιτυχία τον ρόλο της διαμεσολάβησης και έχουν επιτύχει συμβιβασμούς και ικανοποίηση των παραπονούμενων προσώπων. Ενδεικτικά αναφέρω ότι από τον Ιούλιο του 2008 μέχρι και τον Οκτώβριο του 2011 έχουν υποβληθεί στο Τμήμα Εργασίας 106 καταγγελίες για διάκριση λόγω φύλου από τις οποίες οι 98 αφορούν διάκριση λόγω εγκυμοσύνης και οι υπόλοιπες οκτώ διάκριση λόγω φύλου.
Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι η έμφαση που δίδεται στη διάκριση λόγω εγκυμοσύνης δεν είναι τυχαία αλλά στοχευμένη, καθώς έχει παρατηρηθεί μέσα από τη διερεύνηση των καταγγελιών ότι η ομάδα των εγκύων εργαζομένων είναι ιδιαίτερα ευάλωτη σε διακρίσεις στην εργασία. Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που το Υπουργείο τον Απρίλιο του 2011 προχώρησε σε τροποποίηση του περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμου. Η τροποποίηση αυτή έχει ενισχύσει σημαντικά την προστασία των εγκύων γυναικών, απαγορεύοντας την απόλυση εγκύου μισθωτής από την αρχή της εγκυμοσύνης της και μέχρι και τρεις μήνες μετά το πέρας της άδειας μητρότητας. Η προστασία αυτή εφαρμόζεται και στις περιπτώσεις που ο εργοδότης λαμβάνει γνώση για την εγκυμοσύνη της εργαζόμενης είτε προφορικώς, είτε από συναδέλφους της, είτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία, ακόμη και αν δεν γνώριζε καθόλου για την εγκυμοσύνη της εργαζόμενης και προχωρήσει σε απόλυση ή προειδοποίηση για απόλυσή της, η έγκυος εργαζόμενη έχει το δικαίωμα εντός πέντε εργάσιμων ημερών να γνωστοποιήσει στον εργοδότη της την εγκυμοσύνη της με γραπτό πιστοποιητικό εγγεγραμμένου ιατρού (βεβαίωση εγκυμοσύνης). Εφόσον το πράξει αυτό, ο εργοδότης οφείλει να ανακαλέσει την απόλυση ή την προειδοποίηση για τερματισμό απασχόλησης, ώστε να συνεχίσει να υφίσταται η προστασία που διασφαλίζεται με βάση τον περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμο.
Πέρα από τους Επιθεωρητές Ισότητας που είναι διορισμένοι με βάση τον Περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην Απασχόληση Νόμο, σημαντικός είναι ο ρόλος των Επιθεωρητών του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων, στην αρμοδιότητα των οποίων εμπίπτει η εφαρμογή του Νόμου περί ΄Ισης Αμοιβής και Παραχώρησης Γονικής ΄Αδειας. Ειδικά για την εφαρμογή του Νόμου για την ίση αμοιβή, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων υλοποιεί ειδικό συγχρηματοδοτούμενο έργο το οποίο, μεταξύ άλλων, προβλέπει τη διενέργεια 1.000 επιθεωρήσεων σε χώρους εργασίας για θέματα ίσης αμοιβής μέχρι το 2015.
Επιπρόσθετα, η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση, της οποίας την υλικοτεχνική στήριξη παρέχει το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, έχει αναλάβει σημαντικό έργο, μεταξύ άλλων, με την υποβολή εισηγήσεων για την αναθεώρηση εθνικών πολιτικών που αφορούν στα θέματα ισότητας φύλων προς τον καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργό, τη διεξαγωγή μελετών και ερευνών σε σχέση με τα θέματα αυτά, την παροχή ανεξάρτητης συνδρομής προς τα θύματα των διακρίσεων και τη διαβίβαση καταγγελιών για εξέταση στους Επιθεωρητές Ισότητας του Τμήματος Εργασίας. Μέσα από αυτές τις αρμοδιότητές της, η Επιτροπή μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην προώθηση της αρχής της ισότητας. Η Επιτροπή έχει προωθήσει σημαντικό έργο τα τελευταία δύο χρόνια, ενώ συνεχίζουν να προγραμματίζονται σημαντικές ενέργειες στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της για τα έτη 2011 και 2012. Το Τμήμα Εργασίας αλλά και το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων διατηρούν μια στενή και παραγωγική συνεργασία με την Επιτροπή στα θέματα ισότητας.
Σημαντικός είναι και ο ρόλος του Υπουργείου Εργασίας στην ενημέρωση και πληροφόρηση του κοινού και των άμεσα ενδιαφερομένων, που είναι οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες, για τις νομολογιακές και νομοθετικές εξελίξεις. Πιστό στις υποχρεώσεις του, το Υπουργείο προχωρεί κάθε χρόνο στη συγγραφή και έκδοση αριθμού ενημερωτικών φυλλαδίων και οδηγών για τα θέματα ισότητας των φύλων στην εργασία. Ενδεικτικά, αναφέρω ορισμένες από τις εκδόσεις του Τμήματος Εργασίας για το 2010 και 2011 όπως είναι ο Οδηγός για την Εγκυμοσύνη και Ίση Μεταχείριση στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση (ο οποίος περιλαμβάνει και τις πρόσφατες νομοθετικές εξελίξεις), το Εγχειρίδιο για Θέματα Διάκρισης λόγω Φύλου στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση καθώς, και η επικείμενη έκδοση με τίτλο Συλλογή Αποφάσεων του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκής Ένωσης σε Θέματα Ισότητας Ανδρών και Γυναικών.
Κλείνοντας, θέλω να σημειώσω ότι για το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων η αποτελεσματική εφαρμογή των Νόμων που κατοχυρώνουν την ισότητα ανδρών και γυναικών είναι προτεραιότητα. Βρισκόμαστε σε μια συνεχή διαδικασία παρακολούθησης και βελτίωσης των ακολουθούμενων διαδικασιών εκεί και όπου χρειάζεται, έτσι που αυτές να καθίστανται ολοένα και πιο αποτελεσματικές. Θεωρούμε ότι η ανάπτυξη μηχανισμών συνεργασίας και συνέργειας μεταξύ Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και της Αρχής Ισότητας είναι απαραίτητη και επιβαλλόμενη. Η σημερινή ημερίδα είμαι βέβαιη ότι θα είναι βοηθητική τόσο στην αποκόμιση γνώσεων αλλά και στην εμπέδωση ακόμη υψηλότερου βαθμού συνεργασίας ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στο κεφάλαιο της ισότητας
