Χαιρετισμός της Υπουργού Συγκοινωνιών και Έργων δρος Ερατώς Κοζάκου Μαρκουλλή στην εκδήλωση για τον συγγραφέα Θοδωρή Καλλιφατίδη, στη Λεμεσό
19/05/2011
Να μη μεταδοθεί πριν τις 7.30 μ.μ.
Είναι για μένα ιδιαίτερη χαρά αλλά και τιμή να βρίσκομαι σήμερα μαζί σας και να προλογίζω τον αγαπητό για μένα φίλο και εξαίρετο συγγραφέα Θοδωρή Καλλιφατίδη.
Ό,τι και να πεις για τον Θοδωρή Καλλιφατίδη θα είναι σίγουρα λίγα μπροστά στο σύνολο της προσφοράς του στη σουηδική και ελληνική λογοτεχνία και όχι μόνο. Θα προσπαθήσω να είμαι πολύ σύντομη γιατί είμαι σίγουρη πως όλοι θέλουμε να ακούσουμε τον ίδιο τον συγγραφέα να μας μιλήσει για τη ζωή και το έργο του.
Εγώ θα περιοριστώ σε κάποια λόγια που θα βγουν από την καρδιά μου για τον μεγάλο αυτό συγγραφέα τον οποίο γνώρισα κατά τη θητεία μου στη Σουηδία τη διετία 1996-98, αλλά και μέσα από τα βιβλία του, μερικά από τα οποία είχα την ευτυχία να διαβάσω.
Ένα στοιχείο που έχουμε σίγουρα κοινό με τον Θοδωρή Καλλιφατίδη είναι η ποντιακή καταγωγή. Αυτός από τον πατέρα του και εγώ από τη μητέρα μου. Δεν ξέρω αν αυτό το χαρακτηριστικό, αυτή η ιδιότητα της ποντιακής καταγωγής, έχει κάτι να κάνει με τη διαμόρφωση του χαρακτήρα, όμως παρατηρώ στη ζωή και την πορεία του μέχρι σήμερα ένα γνώρισμα πολλών Ποντίων: το πείσμα να κατορθώσεις τα ακατόρθωτα, να υπερβείς τον εαυτό σου, να ξεπεράσεις τα εμπόδια και τις όποιες δυσκολίες.
Και δεν είναι βέβαια εύκολο σε ηλικία 26 μόλις χρόνων να μεταναστεύεις μόνος σου σε μια χώρα της οποίας δεν μιλάς καν τη γλώσσα και σε μερικά μόνο χρόνια να διδάσκεις φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, να είσαι εκδότης ενός από τα πιο σημαντικά λογοτεχνικά περιοδικά της Σουηδίας και αργότερα να γίνεσαι ένας από τους πιο επιτυχημένους συγγραφείς αυτής της χώρας με σχεδόν 40 λογοτεχνικές εκδόσεις, πολλές από τις οποίες έχουν μεταφραστεί σε τουλάχιστον 13 γλώσσες και, τέλος, να έχεις τιμηθεί με σημαντικές σουηδικές και διεθνείς βραβεύσεις για πολλά από τα έργα σου.
Ένα άλλο στοιχείο που με κάνει να κατανοώ καλύτερα τον άνθρωπο Θοδωρή Καλλιφατίδη είναι το γεγονός ότι έχω ζήσει στη δεύτερη του πατρίδα τη Σουηδία, την έχω αγαπήσει, όπως έχω αγαπήσει και τον λαό της και τα πολλά καλά που έχει να προσφέρει ως κοινωνία, ως κράτος κοινωνικής πρόνοιας, ως κράτος που έχει το μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών σε θέσεις λήψεως αποφάσεων στην ΕΕ και αποτελεί το παγκόσμιο πρότυπο για θέματα ισότητας των φύλων και όχι μόνο.
Το γεγονός, επίσης, ότι έχω ζήσει πολλά χρόνια και στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα άλλο όπως και η Σουηδία πολυπολιτισμικό κράτος, με σχεδόν όλο τον πληθυσμό του να αποτελείται από απόγονους μεταναστών, με κάνει να κατανοώ σε μεγαλύτερο ίσως βαθμό τα τεράστια διλήμματα και την πάλη που αισθάνεται ένας μετανάστης: από τη μια προσπαθεί να κρατήσει την ταυτότητα και τη γλώσσα της χώρας καταγωγής του, με όλες τις αξίες, αρχές και παραδόσεις που έχουν διασωθεί από γενιά σε γενιά, και από την άλλη να ενταχθεί όσο είναι δυνατό καλύτερα στη νέα του πατρίδα για να μπορέσει να πετύχει τους επαγγελματικούς και άλλους στόχους του. Νέα γλώσσα, νέες παραδόσεις και ήθη, νέες νοοτροπίες με τις οποίες πρέπει όχι μόνο να εξοικειωθεί αλλά και να τις αφομοιώσει και να τις κάνει βίωμά του, για να μπορεί να αποτελέσει κομμάτι του κοινωνικού συνόλου. Σίγουρα για τη δεύτερη και τις επόμενες γενιές μεταναστών αυτή η ένταξη, η αφομοίωση είναι πολύ πιο εύκολη. Όμως για τους πρώτους μετανάστες ήταν φοβερά δύσκολη, ιδιαίτερα στους καιρούς που μετανάστευσε ο Θοδωρής Καλλιφατίδης, τη δεκαετία του 1960.
Ο Θοδωρής Καλλιφατίδης όχι μόνο τα κατάφερε αλλά αποτελεί και ένα τραντακτό παράδειγμα ότι μπορείς να ενταχθείς και να αποτελείς αναπόσπαστο κομμάτι της νέας σου πατρίδας, χωρίς όμως να χάσεις και την ταυτότητα της χώρας καταγωγής σου. Το να μιλάς και να γράφεις άπταιστα και στις δύο γλώσσες και να είσαι μάλιστα πετυχημένος συγγραφέας και στις δύο χώρες, αποτελεί έμπρακτη απόδειξη ότι αυτή η συνύπαρξη των δύο κόσμων, παραδόσεων, γλωσσών και πολιτισμών είναι δυνατή. Είναι γι’ αυτό που ο Θοδωρής Καλλιφατίδης αποτελεί φωτεινό παράδειγμα για όλους τους μετανάστες, όχι μόνο στη Σουηδία αλλά και σε άλλες χώρες με πολυπολιτισμική σύνθεση του πληθυσμού και της κοινωνίας τους.
Επίσης ο Θοδωρής Καλλιφατίδης αποτελεί πηγή περηφάνειας για την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό γιατί ένας δικός τους, με το έργο του έκανε γνωστή την Ελλάδα στον Σκανδιναβικό χώρο, και όχι μόνο, και οι αναγνώστες των βιβλίων του αγάπησαν την Ελλάδα όπως αγάπησαν και τον ίδιο. Μεγάλο το έργο του και τεράστια η προσφορά του.
Τέλος, επιτρέψετέ μου να πω δυο λόγια για τον Θοδωρή Καλλιφατίδη μέσα από την εμπειρία μου ως Πρέσβειρα στη Σουηδία και τη συνεργασία μου μαζί του. Πρώτα-πρώτα η ενασχόληση του με την Κύπρο χρονολογείται πολύ πιο πριν. Αμέσως μετά την τουρκική εισβολή μαζί με τον Φινλανδό δημοσιογράφο της Helsingin Sanomat Henrik Tikkanen, ταξίδεψαν στην Κύπρο και διαπίστωσαν την έκταση της τραγωδίας μέσα από τους προσφυγικούς καταυλισμούς και τις συνεντεύξεις που πήραν από τον απλό κόσμο. Με την επιστροφή του δημοσίευσε σειρά άρθρων στη σουηδική εφημερίδα Svenska Dagbladet, απεικονίζοντας με ένα ανθρώπινο τρόπο τον πόνο και την τραγωδία της εισβολής.
Αργότερα, κατά τη διάρκεια της δικής μου θητείας ως Πρέσβειρα της Κύπρου στη Στοκχόλμη, μαζί με τον Σύμβουλο Τύπου της Πρεσβείας και αγαπητό και των δύο φίλο Γιώργο Σπανό, ζητήσαμε από τον Θοδωρή Καλλιφατίδη να γράψει ένα βιβλίο για την Κύπρο. Επέλεξε ο ίδιος να γράψει ένα ταξιδιωτικό βιβλίο, που μέσα από τη λογοτεχνική περιγραφή του έβγαιναν ξεκάθαρα τα μηνύματα, οι αγωνίες και οι προβληματισμοί. Το βιβλίο είχε τίτλο «Κύπρος: ένα ταξίδι στο νησί των Αγίων» και εκδόθηκε στα σουηδικά, ενώ μεταφράστηκε μόνο στα δανέζικα, τα νορβηγικά και τα τουρκικά. Ήταν τόσο μεγάλη η επιτυχία της έκδοσης που εξαντλήθηκε μέσα σε 15 μέρες, επανεκδόθηκε βέβαια αργότερα. Πολλοί Σουηδοί που ταξίδεψαν μετά στην Κύπρο το έκαναν, όπως μας έλεγαν, γιατί αφού διάβασαν το βιβλίο του ήθελαν να περπατήσουν στους δρόμους και στα μονοπάτια που περπάτησε στην Κύπρο ο Θοδωρής.
Αυτός ο μεγάλος λογοτέχνης και δημιουργός είναι σήμερα μαζί μας και είναι περιττό να λεχθεί οτιδήποτε άλλο από μέρους μου. Θοδωρή Καλλιφατίδη καλωσόρισες στην Κύπρο και σε ευχαριστούμε ολόψυχα για την πολύπλευρη προσφορά σου στον Ελληνισμό και στην Κύπρο.
